JoaIx.Episto208 131 Joannes IX Parisiis J. P. Migne 1853 early modern edition, no apparatus this file was encoded in TEI xml for the University of Zurich's Corpus Corporum project (www.mlat.uzh.ch) by Ph. Roelli in 2013 Classical Latin orthography latin
EPISTOLA PRIMA. AD HERIVEUM ARCHIEPISCOPUM RHEMENSEM.
Rescriptum domini Joannis papae ad consulta Herivei Rhemorum archiepiscopi de Northmannis nuper ad fidem conversis, quorum alii baptizati fuerant, et rebaptizati, et post baptismum gentiliter vixerant: qualiter illis consulendum sit; ubi demum habetur absolutio sui suorumque.
JOANNES episcopus, servus servorum Dei, reverentissimo confratri nostro HERIVEO Rhemorum archiepiscopo.
Vestrae fraternitatis, vestraeque reverendae sanctitatis mellifluas litteras libentissime suscipientes, ac diligentissime pertractantes: et tristes admodum, et vehementer exstitimus exsultantes. Moerentes itaque de tantis calamitatibus tantisque pressuris atque angustiis, non solum paganorum, verum etiam Christianorum in vestris partibus (ut vestrarum assertio litterarum edocet) accidentibus: gaudentes siquidem de ipsa gente Northmannorum, quae ad fidem, divina inspirante clementia, conversa, olim humano sanguine grassata laetabatur; nunc vero vestris exhortationibus, Domino cooperante, ambrosio Christi sanguine se gaudet fore redemptam atque potatam. Unde multipliciter ei, a quo procedit omne quod bonum est, immensas gratiarum actiones rependimus, suppliciter obsecrantes ut eos soliditate verae fidei confirmare et aeternae Trinitatis gloriam agnoscere faciat, atque ad suae visionis inenarrabile gaudium introducat. Nam quod de his vestra nobis innotuit fraternitas, quid agendum sit quod fuerint baptizati et rebaptizati, et post baptismum gentiliter vixerint, atque paganorum more Christianos interfecerint, sacerdotes trucidaverint, atque simulacris immolantes idolothyta comederint: equidem [ al., et quidem. HARD.] si tirones ad fidem non forent, canonica experirentur judicia. Unde quia ad fidem rudes sunt, vestro utique libramini vestraeque censurae committimus experiendos, qui illam gentem vestris confiniis vicinam habentes, studiose advertere, et illius mores, actusque omnes pariter et conversationem agnoscere prae caeteris valeatis. Quod enim mitius agendum sit cum eis quam sacri censeant canones vestra satis cognoscit industria, ne forte insueta onera portantes, importabilia illis fore, quod absit, videantur, et ad prioris vitae veterem quem exspoliaverunt hominem, antiquo insidiante adversario, relabantur. Et quidem si inter eos tales inventi fuerint, qui secundum canonica instituta se per poenitentiam macerare, et tanta commissa scelera dignis lamentationibus expiare maluerint, eos canonice judicare non respuatis; ita ut in omnibus erga eos pervigiles existatis, ut ante tribunal aeterni judicis cum multiplici animarum fructu venientes gaudia aeterna cum beato Remigio adipisci mereamini. Munus vero quod nobis vestra sanctitas dirigere dignata est, eo dilectionis amore suscepimus quo a vobis fuit destinatum. Divina majestas vos vobisque omnes subjectos ita concedat temporaliter vivere, ut intercedente beato Petro apostolorum principe, omnium peccatorum vestrorum vincula solvat, et ad coelestis regni gloriam sine ulla offensione perducat. Optamus sanctitatem vestram bene valere, et apud piissimum Dominum pro nobis piis supplicationibus intercedere.
EPISTOLA II. AD STYLLIANUM EPISCOPUM NEOCAESAREENSEM. Negat illi veniam quam petiverat communicandi cum illis quos Photius ordinaverat. Eas quas par est dilectioni tuae gratias agimus, honorande frater, quod nunquam a matre tua sancta catholica et apostolica Ecclesia Romana declinare voluisti. Neque enim tormenta ulla, neque exsilia, neque fraudes adulterorum hominum a matre tua te divellere potuerunt. Spero tamen tuarum precum favorem duritiem cordis eorum, qui salvari debent, leniendam, et optatam pacem redituram: quod apertis argumentis futurum apparet, et schisma quadraginta fere annorum ad priorem sanitatem reversurum. Quae enim tua mater reprobavit tu etiam hucusque reprobasti, et quae illa approbavit etiam tu approbasti. Volumus igitur ut etiam nunc secundum eamdem regulam decreta sanctissimorum pontificum praedecessorum nostrorum inconcussa maneant. Quapropter Ignatium, et Photium, et Stephanum, et Antonium, sicut sanctissimus papa Nicolaus, et Joannes, et sextus Stephanus, et universa Romana Ecclesia hucusque tenuit, etiam nos eodem ordine illos recipimus et tenemus, et illis [ f. ut et illis. HARD.] qui supersunt ex eorum ordine, eodem pacto nobiscum manus praebeas hortamur: et pacis et communionis illis concedimus unitatem, dum ipsi eodem pacto regulas servaverint. Tuum vero chirographum, quod nobis fecisti, quamvis multum quaesierimus, invenire tamen minime potuimus.
EPISTOLA III. AD CLERUM ET POPULUM LINGONENSEM. Argrinum episcopum iis restituit. JOANNES episcopus, servus servorum Dei, clero et populo sacrae Lingonensis Ecclesiae, dilectis filiis.
Tantam a Domino hujus sanctae sedis et apostolicae Ecclesiae fundatore, et beato Petro apostolorum principe accepimus fiduciam, ut pro universali Christi sanguine redempta Ecclesia impigro laboremus affectu, et omnibus Domino famulantibus succurramus; et cunctis pie viventibus apostolica auctoritate opem feramus; et quidquid nocivum est, auxiliante Domino, corrigere et emendare non differamus. Ad hoc enim divinae dispensationis provisio gradus et diversos constituit ordines esse distinctos, ut dum reverentiam minores potioribus exhiberent, et potiores minoribus dilectionem et adjutorium impenderent, una concordiae fieret ex diversitate connexio, et recte officiorum gereretur administratio singulorum. Litteras sane dilectionis vestrae, quas ad beati apostoli Petri sedem pro vestri causa negotii non solum semel sed et bis et ter misistis, libenter suscepimus, una cum dilecti filii nostri Berengarii regis apicibus; sed de vestris afflictionibus et incommoditatibus, quas vos tanto tempore perpessos lacrymabiliter conquesti estis, non modice contristati sumus, scilicet quod Ecclesia vestra multis attrita calamitatibus, omni pastorali sit destituta solatio, ex quo Argrinus venerabilis episcopus ab ipsa per sub reptionem quorumdam recessit Ecclesia: quem omnes concorditer vos elegisse, excepisse et acclamasse testificamini; nullumque post ipsum alium sponte recepisse episcopum, sicut libello vestrae reclamationis plenius continetur. Jam enim olim per Anscharium comitem dilectum filium nostrum hoc ipsum cognoveramus, qui se in hoc facto graviter errasse humiliter confessus est. Nos ergo qui omnium Ecclesiarum Dei curam et sollicitudinem gerimus, et omnibus Ecclesiis jus intemeratum, canonicamque auctoritatem irrefragabiliter observare volumus et debemus, nequaquam vos diutius talia pati permittimus; sed compatientes vestrae fraternitati, et vestram lacrymosam querimoniam veredicis assertionibus cum collegio fratrum nostrorum episcoporum, reliquorum ordinum officio approbantes, praefatum confratrem nostrum Argrinum venerabilem episcopum vobis canonice restituimus, suaeque Ecclesiae reformandae intromittimus: non sententiam praedecessoris nostri Stephani papae reprehendentes, sed utilitatis ac necessitatis causa canonice in melius commutantes, quemadmodum praedecessores nostros de multis egisse in promptu habemus. Hujus rei gratia monemus vos, et his pontificatus nostri litteris hortamur, atque auctoritate Dei et nostra praecipimus, ut eumdem Argrinum episcopum, quem unanimitati vestrae ut petiistis reddidimus, benigno amore concordique devotione absque ulla cunctatione recipiatis, et obedientes in omnibus existentes, tanquam animarum vestrarum pium pastorem honorabiliter teneatis atque colatis, canonica illius jussa in cunctis observantes. Quod si aliquis vestrum contra hoc nostrum apostolicum judicium atque statutum agere, aut sine ipsius Argrini episcopi consensu, in Ecclesia sua Lingonensi ministrare praesumpserit, et eum juxta nostrum decretum recipere noluerit, sciat se nostra auctoritate excommunicatum atque damnatum. Bene valete.
Scriptum per manum Samuel notarii et scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Maio, indictione II.
EPISTOLA IV. AD CAROLUM SIMPLICEM REGEM FRANCORUM. Hortatur ut Argrini Lingonensis episcopi restitutioni faveat. JOANNES episcopus, servus servorum Dei, dilectissimo filio CAROLO glorioso regi.
Quia te, dilectissime fili, more regum praedecessorum tuorum pro defensione et utilitate sanctae Dei Ecclesiae contra pravorum hominum et etiam paganorum rabiem viriliter agere relatu multorum cognoscimus, omnimodis congaudemus, et venerabiliter tuam in Christo amplectimur filiationem: et ut in melius semper proficere satagas, pacem, justitiam et veritatem diligas, a recto etiam tramite nullo modo devies, paterne hortamur; quatenus benedictionem a clementissimo Domino nostro Jesu Christo, ut et ab ejus apostolorum principe ac clavigero Petro consequaris, pro cujus amore talia agere satagis. Denique notum esse volumus tuae filiationi, Lingonensis Ecclesiae gemitum lacrymabilemque querimoniam non solum semel, sed et bis, et ter ad aures clementiae nostrae pervenisse, pro pastoris sui Argrini episcopi sequestratione, quem omnes unanimiter elegisse, expetisse et conclamasse se testantur, sed pro quorumdam subreptione ab eis eum separatum fuisse: qua de re ipsa Ecclesia pastorali destituta sit solatio, variisque incessanter perturbationibus et incommoditatibus agitetur, adeo ut pene jam ad nihilum deducta videatur. Quam causam cum collegio venerabilium episcoporum nostrorum diligenti examinatione perpendentes, et rei veritatem perscrutantes, eorumque infelicitati misericorditer subvenientes, canonice definivimus, quatenus ei sua nostra auctoritate redderetur Ecclesia: sententiam praedecessoris Stephani papae causa necessitatis et utilitatis in melius commutantes, sicut praedecessores nostros de multis egisse in promptu habemus. Unde praevidimus, et gloriam ac religiositatem tuam monemus, ut, quia canonice illum praedictae suae Ecclesiae Lingonensi restituimus, ei manum auxilii semper porrigas, nostraeque institutioni consentias, et ubicunque expedit, adjutor ei ac defensor pro amore omnipotentis Dei, et reverentia beatorum apostolorum, nostraque apostolica paternitate existas: quatenus sub tuo regali munimine pacifice eamdem regere digne valeat Ecclesiam, ut quibus debet praeesse valeat et prodesse. Bene vale.
Scriptum per manum Samuel notarii et scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, V Id. Maii, indictione II.
EPISTOLA V. MATTONIS MOGUNTINI ARCHIEPISCOPI EJUSQUE SUFFRAGANEORUM AD JOANNEM IX PAPAM. De morte Arnulphi imper.; de Ludovico ejus filio septenni, rege Germaniae salutato: de archiepiscopatu apud Moravos erecto. Domno sanctae et apostolicae et universalis Romanae Ecclesiae papae, HATTHO indignus praesul Moguntinensis Ecclesiae, cum universis suffraganeis nostrae exiguitati adjunctis, debitum orationis obsequium, et fidelem servitutem.
Noverit igitur sublimitas vestrae sanctitatis, quod nulla fratrum unanimitas sanctae Romanae Ecclesiae potestati subjecta, fidelior atque devotior ac subjectior apparet quam nos, qui vestrae dominationi et capiti omnium Ecclesiarum omni mentis intentione subjicimur, plurimum gaudentes in Domino et in dono gratiae ipsius, quod per vestram sanctitatem et sapientiam magnifice et amplissime sedes ejusdem Ecclesiae dilatatur in religione divina: et in hoc instantissime precibus incumbimus, deprecantes divinam clementiam ut ad altiora semper conscendere vos et de die in diem meliora sectari atque perficere concedat. De caetero vestrae clementiae innotescimus seniorem nostrum Arnulphum imperatorem de hujus vitae exsilio migrasse. Sed quandiu in hoc mundo subsistimus per incerta ferimur, nescientes ubi quorumdam animae post hanc lucem mansionem recipiant: vestris quasi provoluti vestigiis subnixe poscimus, ut animam ipsius vestrae auctoritatis potestate a vinculis peccatorum absolvatis, quia quaecunque solveritis super terram, erunt soluta in coelo (Matth. XVI). Tali vero domino, rectore et gubernatore amisso, in nostris partibus vacillavit navis Ecclesiae. Quem regem eligeret parvo tempore insciamansit: et quia timor magnus aderat ne solidum regnum in partes se scinderet, divino, ut credimus, instinctu factum est ut filius senioris nostri quamvis parvissimus communi consilio principum et totius populi consensu in regem elevaretur. Et quia reges Francorum semper ex uno genere procedebant, maluimus pristinum morem servare, quam nova institutione insidere. Sed cur hoc sine vestra jussione et permissione factum sit, vestram haud dubitamus latere prudentiam. Nulla scilicet alia causa actum constat nisi quia, paganis inter nos et vos consistentibus, impeditum est iter nostrum ad sanctam matrem nostram Romanam sedem: ita ut nec legati a nostra parvitate ad vestram dignitatem dirigi potuissent. Sed quia tandem occasio et tempus advenit, quo nostra epistola vestris obtutibus praesentaretur, rogamus nostram communem constitutionem vestrae dominationis benedictione roborari. Insuper etiam pietati vestrae intimamus quod fratres et coepiscopi nostri Bawarienses se apud nos conquerentes, et alta suspiria trahentes, gemebant qualiter Maravenses populi Francorum potestati rebelles jactent se ab illorum consortio esse divisos, et seorsum metropolitano gloriantur a vestra concessione esse sublimatos, cum nunquam metropolitana sedes inter illos haberetur, sed semper illorum provinciae et dioecesi cohaererent. Dolebant se etiam apud nos quod quorumdam machinatione magna infamia circa vestram celsitudinem essent denotati, scilicet, ut cum paganis foedus et pacem inirent, et ipsi pagani consilio eorum agerent tam multa nefaria et illicita. De his omnibus consilium a nobis quaerentibus Bawariensibus episcopis, justum respondimus esse fratrum solatio semper adhaerere: quia Propheta inquit: Ecce quam bonum et quam jucundum habitare fratres in unum (Psal. CXXXI). Illi vero non in unum habitant, qui fratrum se solatio subtrahunt, aut fratribus insidias praeparant. Nos illorum tristitiae compatientes nolumus illi consilium de talibus objectionibus praebere, priusquam ad vestram interrogationem per epistolam nostram veniremus. Semper nos scimus carnales spiritales solere persequi, et malevolos benevolos infirmare et lacerare. Praevidere ergo summopere debent omnes qui sacerdotes Domini persequuntur, tam occulte quam manifeste, ne ad illos pertineat quod Propheta dixit: Cogitaverunt malitias in corde suo: tota die constituebant praelia. Exacuerunt linguas suas sicut serpentis; venenum aspidum sub labiis eorum (Psal. CXXXIX). Et paulo post: Cadent super eos carbones, in ignem dejicies eos (ibid.). Et iterum: Vir linguosus non dirigetur in terra; virum injustum mala capient in interitu (ibid.). Et per Jeremiam inquit Dominus: Omnes in sanguine judicantur, unusquisque proximum suum tribulat. Omnes in malum manus suas praeparant. Non debent enim alieni, episcoporum aut accusatores aut judices fieri. Unde de Loth est scriptum: Ingressus es, ut advena, nunquid ut judices (Gen. XIX)? Accusator autem episcoporum nullus sit servus aut libertus, nullaque persona suspecta aut infamis repellantur inimici et omnes laici. Isti fratres et coepiscopi nostri Bawarienses, veraces Dei cultores et boni pastores, pervigili custodia custodiunt gregem sibi commissum, ne lupi rabies aliquam sancti gregis oviculam rapiat in praedam suam. Stant pro muro domus Israel, ne aliqua vis inimica firmamentum Ecclesiae dissolvat. Qui tales inquietat et sua malitia impugnat, licet praesentem, futuram tamen non evadet poenam, quia scriptum est: Qui vos tangit, tangit pupillam oculi mei (Zach. III). Haec autem omnia perscripta vobis ideo dirigimus, qui estis caput totius sanctae Ecclesiae, quaecunque per orbem diffunditur, et solamen moerentium, quaecunque tristia vobis contigerunt membris vestris, quia sanctissimi pastores Christi superius dicti in nulla re a catholica fide deviantes, sed eamdem sanctis operibus et ecclesiasticis officiis ornantes, apud nos conquerentes postulaverunt, ut vestrae notitiae manifesta faceremus, quia et illi per seipsos vobis eadem innotescere vita comite promittebant. Unde poscimus ut vestra consolatio illorum moerorem ad laetitiam reformet, et semper talia membra summo capiti, quod estis vos, se gaudeant adhaerere. Illi autem Maravenses, ut nostris auribus illatum est, in occasionem superbiae suae assumunt, quia a vestra concessione dicunt se metropolitanum suscipere, et singulariter degentes aliorum episcoporum consortia refutant. Si hac confidentia diutius inflantur, usque ad sanguinis effusionem, ut multi arbitrantur, prosilient. In quantum praefuimus, admonemus, quatenus vestra auctoritas, priusquam hoc contingat, ad humilitatis viam illos corrigendo deponat, ut tandem cognoscant cui dominatui subjici debeant. Nos siquidem debitores esse cognoscimus, si quid a sanctae matris Romanae Ecclesiae scilicet contigerit elabi, vos inde certificari, ut vestra potentia ad rectitudinis lineam perducatur. Quod si vestra admonitio illos non correxit, velint, nolint, Francorum principibus colla submittent, et credimus absque effusione sanguinis, et mutua caede ex utraque parte, tunc posse bene contingere. Iterum iterumque vestrae dignitatis auribus replicamus, quod tam episcopi quam laici Bawarienses in religione Christianitatis nulla gente inferiores esse probantur, neque unquam Franci absque illorum auxilio, aut in ecclesiasticis rebus, vel in bellicis negotiis nominatim, vel fama, dignum aliquid peregerunt. Sicut neque illi absque istis.
EPISTOLA VI. THEOTMARI JUVANENSIS ECCLESIAE ARCHIEPISCOPI, ET ALIORUM EPISCOPORUM, AD JOANNEM IX. Queruntur unum archiepiscopum, et episcopos tres, in Schlavorum terris, prius Putaviensi episcopo subjectis, creatos esse. Summo pontifici, et universali papae, non unius urbis, sed totius orbis, domino JOANNI, Romanae sedis gubernatori magnifico, humillimi paternitatis vestrae filii, THEOTMARUS Juvanensis Ecclesiae archiepiscopus, WALDO Frisingensis, ERCHENPALDUS Eystatensis, ZACHARIA Saebonensis, TUTTO Ratisponensis, RICHARIUS Pataviensis Ecclesiae episcopus. Necnon, et universus clerus populusque Christianus per totam Noricam, quae et Bawaria vocatur, prosperum in Salvatore nostro profectum catholicae pacis augmentum, et regnum optamus aeternum.
Antecessorum vestrorum decretis et catholicorum Patrum institutis plenissime instruimur in omnibus nostro ministerio sacerdotali obstantibus et adversantibus Romanum appellare pontificem, ut quod ad unitatem concordiae, et ad custodiam pertinet disciplinae, nulla dissensione violetur, sed ab ipso summa provisione decernatur. Nequaquam enim credimus, quod coacti quotidie audimus, ut de illa sancta et apostolica sede, quae nobis sacerdotalis mater est dignitatis, et origo Christianae religionis, profluxerit quidpiam perversitatis, sed doctrina, et auctoritas ecclesiasticae rationis. Sed venerunt, ut ipsi promulgaverunt, de latere vestro tres episcopi, videlicet Joannes archiepiscopus, Benedictus et Daniel episcopi in terram Schlavorum, qui Maraci dicuntur, quae regibus nostris, et populo nostro, nobis quoque cum habitatoribus suis subacta fuerat, tam in cultu Christianae religionis, quam in tributo substantiae saecularis, quia exinde primum imbuti, et ex paganis Christiani sunt facti. Et idcirco Pataviensis episcopus civitatis, in cujus dioecesi sunt illius tempore populi ab exordio Christianitatis eorum, quando voluit et debuit, illuc nullo obstante intravit, et synodalem cum suis, et etiam ibi inventis, conventum frequentavit, et omnia quae agenda sunt potenter egit, et nullus ei in faciem restitit. Etiam et nostri comites illi terrae confines placita saecularia illic continuaverunt, et quae corrigenda sunt correxerunt, tributa tulerunt, et nulli eis restiterunt; usque dum, incessente corda eorum diabolo. Christianitatem abhorrere, et omnem justitiam detrectare, belloque lacessere et obsistere saevissime coeperunt, adeo ut via episcopo et praedicatoribus illa non esset, sed libitu suo egerunt quae voluerunt. Nunc vero, quod grave nobis videtur, et incredibile, in augmentum injuriae jactitant se magnitudine pecuniae id egisse, qualia de illa apostolica sede nunquam audivimus exisse, neque canonum decreta sanxisse, ut tantum schisma una pateretur Ecclesia. Est enim unus episcopatus in quinque divisus. Intrantes enim praedicti episcopi in nomine vestro, ut ipsi dixerunt, ordinaverunt in uno eodemque episcopatu, unum archiepiscopum (si tamen in alterius episcopatu archiepiscopium [ al., archiepiscopus. HARD.] esse potest) et tres suffraganeos ejus episcopos absque scientia archiepiscopi, et consensu episcopi in cujus fuerunt dioecesi. Cum in concilio Africano, cap. 20, decretum sit ut plebes quae in dioecesibus ab episcopis retinentur, quae nunquam episcopos habuerunt, nonnisi cum voluntate ejus episcopi a quo tenentur proprios accipiant rectores, vel [id est, al. et HARD.] episcopos. Et item in eodem concilio, cap. 65, ut plebes, quae nunquam habuerunt proprios episcopos, nisi ex concilio plenario uniuscujusque provinciae, et primatis, atque consensu ejus ad cujus dioecesin eadem plebs pertinebat, episcopos minime accipiant. In decretis papae Leonis, capite 15, scriptum est: Nulla ratio sinit ut inter episcopos habeantur, qui a provincialibus episcopis, cum metropolitani judicio non consecrantur. Item, capite 49: Si indignis quibusque, et longe extra sacerdotale meritum constitutis, pastorale fastigium et gubernatio Ecclesiae detur, non est hoc consulere populis, sed nocere; nec praestare regimen, sed augere discrimen. Et in eodem capite, post pauca: Difficile est, ut bono peragantur exitu, quae malo sunt inchoata principio. Et in decreto papae Coelestini antecessoris vestri, capite 17 continetur, ne alicui locus concedatur sacerdoti in alterius injuriam. Antecessor vester, Zuentibaldo duce impetrante, Withingum consecravit episcopum, et nequaquam in illum antiquum Pataviensem episcopatum eum transmisit, sed in quamdam neophytam gentem, quam ipse dux domuit bello, et ex paganis Christianos esse patravit. Cum autem eisdem Schlavis locus familiaritatis apud legatos vestros dabatur, accusabant nos et diffamabant nos in multis, et verbis mendacibus instabant, quia nemo eis vera re spondebat, dicentes nos et cum Francis et Alemannis scandalum et discordiam habuisse, cum hoc falsum esse ex hoc convincitur, quia amicissimi nostri sunt, et charitative cooperantes, et etiam cum ipsis impacatos esse accusabant.
Quod non nostra culpa exigente, sed sua protervia faciente, ita fatemur esse. Quia quando Christianitas illis coepit vilescere, et insuper debitum tributum senioribus nostris regibus et principibus eorum solvere respuerunt, belloque resistere, et gentem nostram coeperunt lacessere, orta est seditio inter illos. Et quoniam armis sibi eos defenderunt, et in servitium redegerunt, idcirco jure proprio tributarios habere debuerunt, et debent, et sive velint, sive nolint, regno nostro subacti erunt. Quapropter oportet vos ab alto speculari, et moderaminis temperiem prae omnibus tenere, ne pejor pars confortetur, et melior infirmetur. Progenitores namque serenissimi senioris nostri, Ludwici videlicet imperatoris, et reges ex Christianissima Francorum gente prodierunt. Moimarii vero Schlavi, a paganis et ethnicis venerunt. Illi potentia imperiali Romanam rempublicam sublimaverunt, isti damnaverunt. Illi Christianum regnum confortaverunt, isti infirmaverunt. Illi toti mundo spectabiles apparuerunt, isti latibulis et urbibus occultati fuerunt. Illorum consilio apostolica sedes pollebat, istorum persecutione Christianitas dolebat. In omnibus his juvenculus rex noster, nulli praedecessorum suorum inferior, secundum virtutem a Deo sibi datam, sanctae Romanae Ecclesiae, et vobis summo pontifici, cum omnibus regni sui principibus adjutor optat esse fortissimus. Omne namque regnum divinitus sibi commissum ad Dei servitium suumque adjutorium unum vult et operatur. Unde et pace viget, et concordia gratulatur, atque ad vestram paternitatem, sicut patres sui se pertinere laetatur. Quod nos praefati Schlavi criminabantur, cum Ungaris fidem catholicam violasse, et per canem, seu lupum, aliasque nefandissimas et ethnicas res, sacramenta et pacem egisse, atque ut in Italiam transirent pecuniam dedisse, si vobis coram posito, ratio inter nos agitaretur ante Deum, qui cuncta novit antequam fiant, et coram vobis qui vicem ejus apostolicam tenetis eorum falsitas manifestaretur, et innocentia nostra probaretur. Quia enim Christianis nostris longe a nobis positis semper imminebant, et persecutione nimia affligebant, donavimus illis nullius pretiosae pecuniam substantiae, sed tantum nostra linea vestimenta, quatenus aliquatenus eorum feritatem molliremus, et ab eorum persecutione quiesceremus. Talia namque, ut praescripsimus, juxta malitiam cordis sui argumentantes, et pontifices vestros [nostros] ad injuriam nostram incitantes, adeo, ut directa nobis epistola quasi ab apostolica sede, haec omnia improperabant, et diversas injurias ingerebant, atque inter alia divino gladio feriendos dignos dicebant. Impletur enim in nobis quod quidam sapiens ait: Justus tulit crimen iniqui. Ipsi enim crimen quod nobis falso semel factum imposuerunt, multis annis peregerunt. Ipsi Ungarorum non modicam multitudinem ad se sumpserunt, et more eorum capita suorum pseudochristianorum penitus detonderunt, et super nos Christianos immiserunt, atque ipsi supervenerunt, et alios captivos duxerunt, alios occiderunt, alios ferina carcerum fame et siti perdiderunt, innumeros vero exsilio deputarunt, et nobiles viros ac honestas mulieres in servitium redegerunt, ecclesias Dei incenderunt, et omnia aedificia deleverunt, ita ut in tota Pannonia nostra maxima provincia tantum una non appareat ecclesia, prout episcopi a vobis destinati, si fateri velint, enarrare possunt, quantos dies transierunt, et totam terram desolatam viderunt. Quando vero Ungaros Italiam intrasse comperimus, pacificare cum eisdem Schlavis, teste Deo, multum desideravimus, promittentes eis propter Deum omnipotentem ad perfectum indulgere omnia mala contra nos nostrosque acta, et omnia reddere quae de suis nostros constaret habere, quatenus ex illis securos nos redderent, et tandiu spatium darent, quandiu Longobardiam nobis intrare et res sancti Petri defendere, populumque Christianum divino adjutorio redimere liceret. Et nec ipsum ab eis obtinere potuimus, ut post tanta maleficia haberent beneficia; et sunt falsi accusatores, qui semper fuere Christianorum persecutores. Si quis in toto mundo aliorsum nos oberrasse et justitiae restitisse probare conetur, veniat praesens, et eum ludificasse, nosque de hac re sentietis purissimos esse. Idcirco singuli omnesque admonendo precamur, ne ullo modo alicui falso de nobis aliquam suspicionem referenti creduli sitis, antequam opportunitas exigat, ut hujus rei gratia missus de vestra celsitudine nobis, aut a nostra parvitate directus appareat vobis. Communis gemitus et generalis dolor angustat quos Germania et tota tenet Norica, quod unitas Ecclesiae dividitur scissura. Est enim, ut praemisimus, unus episcopatus in quinque divisus. Ideo si quid fraus maligni [ al., maligna. HARD.] Schlavorum calliditate adduxerat, justitia vertat. Vosque virtute ex alto induti, et apostolica potestate armati, justa prophetam: Quod fractum est alligate, quod infirmum consolidate, quod abjectum reducite; ut deinceps populus, et fidei integritate gratuletur, et sancta Ecclesia tranquilla devotione laetetur
Theotmarus indignus archiepiscopus, et apostolicarum rerum procurator promptissimus. Pecuniam vestro juri debitam, propter infestam paganorum saevitiam, nec per me poteram, nec per alios transmittere; sed quia Dei gratia liberata est Italia, quanto citius potero, vobis transmittam. Precatur nostra humilitas ut dignetur vestra sublimitas respondere per singula transmissa cum epistola. Alme pater mundi dignus pro nomine Petri, Nomine quem sequeris, utinam virtute sequaris, Sisque tuis famulis protector verus, et impos, Commendes Domino, coelo qui praesidet alto.