Jump to content

Fragmenta alia Gothicae linguae

Checked
E Wikisource
 EPUB   MOBI   PDF   RTF   TXT
Fragmenta alia Gothicae linguae
Saeculo IV

editio: Migne 1848
fons: Corpus Corporum

Migne Patrologia Latina Tomus 18


Appendix

[recensere]

Fragmenta Alia Gothicae Linguae

[recensere]

Monitum Editoris

[recensere]

(Ex Praef. ad gloss. partim excerptum).

Praeter ulfilanam versionem, duo supersunt monumenta, quae, si dubii sunt auctoris, gothicitatem tamen haud ambiguam prae se ferunt, Skeireins scilicet et Calendarium gothicum. Cum autem prioris textus, quem Massmannus restituit et castigavit (coll. Ienaische Allgem. Litteraturzeitung, 1835, no 61; Loebe Beyträge zur Textberichtigung und Erklärung der Skeireins, Altenburg 1839), et posterioris in solo Specimine partium ineditarum Ulfilae inveniantur, hoc proposito nostro convenientissimum esse duximus, si utrumque infra subjecerimus. Jam vero, quo faciliores fiant investigationes, ad marginem textus Skeireins paginas et columnas codicis secundum Massmanni recensionem romanis cifris et litteris indicavimus, quibus etiam in glossario usi sumus; paginas vero ejusdem textus a Massmanno editi et restituti arabicis numeris designavimus, his etiam in annotationibus textus Ulfilani jam adhibitis. Variantes autem lectiones codicum per C, editorum vero per M (Massmannum et Cast. (Castillionaeum) notavimus.

I. Skeireins

[recensere]

[I, a]---saei fraþjai aiþþau sokjai guþ. allai usvandidedun samana unbrukjai vaurþun. jah jn uf dauþaus [37] atdrusun stauai [6190]. ïnuh þis qam gamains allaize nasjands allaize fravaurhtins afhrainjan. ni ïbna nih galeiks unsarai garaihtein ak silba garaihtei visands ei gasaljands sik faur uns hunsl jas-sauþ guþa þizos manasedais gavaurhtedi ussaunein [6191]. þata nu gasaiwands ïohannes þo sei ustauhana [b] habaida || vairþan fram fraujin garehsn miþ sunjai qaþ. sai sa ïst viþrus guþs saei afnimiþ fravaurht þizos manasedais. mahtedi sveþauh jah ïnu mans leik valdufnja þataine gudiskamma galausjan allans us diabulaus anamahtai. akei kunnands þatei svaleikamma valdufnja mahtais nauþs ustaiknida [38] vesi jan-ni þanaseiþs fastaida garaihteins garehsns [6192] || ak nauþai gavaurhtedi manne ganist. jabai auk [c] diabulau fram anastodeinai nih nauþjandin ak uslutondin || mannan jah þairh liugn gawotjandin ufargaggan anabusn. þatuh vesi viþra þata gadob ei frauja qimands mahtai gudiskai jah valdufnja þana galausidedi jah nauþai du gagudein gavandidedi. ne auk þuhtedi þau ïn garaihteins gaaggvein [6193] ufargaggan þo faura ju us anastodeinai garaidon garehsn? gadob nu vas mais þans svesamma viljin ufhausjandans diabulau du ufargaggan anabusn guþs þanzuh aftra svesamma viljin gaqissans vairþan [d] nasjandis lai || seinai jah frakunnan unselein þis faurþis uslutondis ïþ sunjos kunþi du aftraanastodeinai þize ïn guþa usmete gasatjan. ïnuh þis nu jah leik mans andnam ei laisareis [6194] uns vairþai þizos du guþa garaihteins. sva auk skulda du galeikon seinai frodein jah mans aftra galaþon [6195] vaurdam jah vaurstvam jah spilla vairþan aivaggeljons usmete. ïþ ïn þizei [6196] [I, a] ni þatain gavandei. . . [6197]------. . . nai galaubeinai vairþands ju faur ïna balþeiþ ïn mela raihtis [39] þulainais leikis [6198] afar þulain svikunþaba miþ ïoseba usfilhands gasvikunþjands ei ni afvandida sik ïn fauramaþlje wotos. ïnuhþis [6199] jah nasjands nauh miþþan anastodjands ustaiknida þana iupa briggandan ïn þiudangardjai guþs vig qiþands. amen amen qiþa þus. niba saei gabairada ïupaþro ni mag [b] gasaiwan þiudangardja guþs. ïupaþ || ro þan qaþ þo veihon jah himinakundon gabaurþ anþara þairh þvahl [6200] ïn þizei miþþan frumist hausida fram laisarja. inuh þis [6201] gabairan alþeis visands. ïbai mag ïn vamba aiþeins [40] seinaizos aftra galeiþan [6202] jag-gabairaidau. || unkunnands auk nauh visands jah ni kunnands biuhti jah [c] þo leikeinon us vambai munands gabaurþ ïn tveifl atdraus. ïnuh þis qaþ. waiva || mahts ïst manna alþeis visands gabairan. ïbai mag ïn vamba aiþeins seinaizos aftra galeiþan [6203] jah gabairaidau. ïþ nasjands þana anavairþan dom ïs gasaiwands jah þatei ïn galaubeinai þeihan [6204] habaida gaskeirjands ïmma sve miþþan unkunnandin qiþands. amen amen qiþa þus. niba saei gabairada us vatin jah ahmin ni mag ïnngaleiþan ïn þiudangardja guþs. naudipaurfts auk vas jah gadob vistai du garehsn [6205] [d] dau || peinais andniman. at raihtis mann us missaleikom vistim ussatidamma us saivalai raihtis jah leika jah anþar þize anasiuni visando anþaruh þan ahmein. duþþe gatemiba and [6206] þana þize laist jah tvos ganamnida vaihts svesa bajoþum du daupeinais garehsnai [6207]. jah þata raihtis anasiunjo vato [III, a] jah þana andaþahtan ahman. ei raihtis þata gasaiwan------ . . . naga vesun [6208]. þaruh [41] qemun jah daupidai vesun. ni nauhþanuh [6209] galagiþs vas ïn karkarai ïohannes. þatuh þan qiþands aivaggelista ataugida ei so garehsns bi ïna newa andja vas þairh herodes birunain. akei faur þata at bajoþum daupjandam jah ainwaþarammeh seina anafilhandam daupein miþ sis misso sik andrunnun [b] [6210] varþ sokeins || us siponjam ïohannes miþ ïudaium bi sviknein. ïn þizei [6211] ju jah leikis hraineino inmaidiþs vas sidus jah so bi guþ hrainei anabudana vas. ni þanaseiþs judaiviskom ufarranneinim jah sinteino [6212] daupeinim brukjan usdaudjaina ak ïohanne hausjandans þamma faurrinnandin aivaggeljon. vasuh þan jah frauja þo ahmeinon anafilhands daupein. eiþan [6213] garaihtaba varþ bi sviknein sokeins gavagida. unte vitoþ [c] þize unfaurveisane missadede ainaizos vitoþ [6214] || raidida az || gon kalbons gabrannidaizos utana bibaurgeinais. [42] afaruh þan þo ïn vato vairpandans hrain jah hyssopon jah vullai raudai ufartrusnjandans svasve gadob þans ufarmiton munandans [6215]. ïþ ïohannes ïdreigos daupein merida jah missadede aflet þaim ainfalþaba gavandjandam gahaihait. ïþ fraujins [6216] at afleta fravaurhte jah fragift veihis ahmins [d] jah fragibands im þatei sunjus þiudangardjos vairþaina. || svaei sijai daupeins ïohannes ana midumai tvaddje ligandei ufarþeihandei raihtis vitodis hrainein ïþ minnizei [6217] filaus aivaggeljons daupeinai. ïnuh þis [6218] svinþoza mis ïst. þizei ïk ni ïm vairþs ei anahneivands andbindau skaudaraip skohis ïs. sah þan [IV, a] ïzvis daupeiþ ïn ahmin veihamma. bi garehsnai nu------so nu faheþs meina usfullnoda. jains [43] skal vahsjan ïþ ïk minznan. eiþan [6219] nu siponjam seinaim þaim bi sviknein du judaium sokjandam [6220] jah qiþandam sis. rabbei. saei vas miþ þus hindar jaurdanau þammei þu veitvodides. sai sa daupeiþ jah allai gaggand du ïmma. nauh unkunnandans þo bi nasjand. ïnuh pis [6221] laiseiþ ïns [b] qiþands. jains skal vahsjan ïþ ïk minznan. aþþan so bi ïna garehsns du leiti || lamma mela raihtis bruks vas jah fauramanvjandei saivalos þize daupidane fralailot aivaggeljons mereinai. ïþ fraujins laiseins anastodjandei af ïudaia jah and [6222] allana midjungard gaþaih and warjano þeihandei und hita nu jah aukandei all manne [6223] jah skeirs visandei. mikilduþ fraujins vulþaus kannida qiþands. sa ïupaþro qimands ufaro allaim ïst. ni þatei ufaro visandan [44 c] svare kannidedi. ak || jah svalauda ïs mikil || duþais maht ïnsok jah himinakundana jah ïupaþro qumanana qiþands. ïþ sik airþakundana jah us airþai rodjandan. ïn þizei [6224] vistai manna vas jaþþe veihs jaþþe praufetus visands jag-garaihtein veitvodjands. akei us airþai vas jah us vaurdahai vistai rodjands. ïþ sa us himina qumana jabai ïn leika visan þuhta akei ufaro allaim ïst. jah þatei gasaw jaggahausida. [d] þata veitvodeiþ. jah þo veitvodida ïs ni ainshun nimiþ. jah þauhjabai [6225] || us himina ana airþai [6226] rodjands. ak himinakunda anafilhands fulhsnja þoei gasaw jag-gahausida at attin. þo nu ïnsakana vesun fram ïohanne ni ïn þis [6227] þatainei ei fraujins mikilein gakannidedi. ak du gatarhjan jah gasakan þo afgudon haifst sabailliaus jah markailliaus [6228]. þaiei ainana anananþidedun qiþan attan jah sunu. ïþ [V, a] anþar sa veiha [6229] a . . . ------ . . . ma du attin sveriþos at allamma vaurstve ainaizos anabusnais [45] beidiþ. ïþ þatei [6230] anþarana taiknjandan anþaranuh [6231] þan galeikondan jainis vaurstvam. þatuh þan ïnsok kunnands þize anavairþane airzein. ei galaisjaina sik bi þamma tva andvairþja [6232] attins jah sunaus andhaitan jah ni miþqiþaina. anduh þana laist skeiris bruk || jands vaurdis qaþ. svasve auk atta urraiseiþ dauþans jah liban gataujiþ. sva jah sunus þanzei vili liban gataujiþ. ei svesamma viljin jah svesai mahtai galeikonds þamma faurþis gaqiujandin dauþans gahaitands þize ungalaubjandane þrasabalþein andbeitands gasok. nih þan atta ni stojiþ ainnohun [6233] sa sama vesi bi sabailliaus ïnsaktai [46 c] missaleikaim bandviþs nam || nam. waiva sto || jan jah ni stojan sa sama mahtedi. ni auk patainei namne ïnmaideins tvaddje andvairþje anþarleikein bandveiþ. ak filaus mais vaurstvis ustaikneins. anþarana raihtis ni ainnohun stojandan ak fragibandan sunau stauos valdufni. jah ïs andnimands bi attin þo sveriþa jah alla staua bi jainis viljin taujands. ei allai sveraina sunu svasve sverand attan. skulum [d] nu allai veis at svaleikai jah sva bairhtai ïnsaihtai guþa unbauranamma andsatjan sveriþa || jah ainabaura sunau guþs guþ visandin kunnan [6234] galaubjandans sveriþa ju waþaramme [6235] usgibaima bi vairþidai [6236] attan. ni ïbnon ak galeika sveriþa usgiban uns laiseiþ. jah silba nasjands bi siponjans bidjands du attin qaþ. ei frijos ïns svasve frijos mik. ni ïbnaleika frijaþva ak galeika þairh þata ustaikneiþ. þammuh samin h . . . [6237] [VI, a] ------ . . . nands unsvikunþozei varþ bi nauþai jainis ïnsahts. sve sama [6238] ïs qiþiþ. jains skal vahsjan [47] ïþ ïk minznan. ïn þizei [6239] nu du leitilai weilai galaubjan ïohanne hausjan þuhtedun. ïþ afar ni filu ufar maudein þo bi ïna atgebun [6240] vaila ïns maudeiþ qiþands. jains vas lukarn brinnando jah liuhtjando. ïþ jus vildeduþ svignjan du weilai ïn liuhada ïs. aþþan ïk haba veitvodiþa [b] maizein þamma ïohan || ne. þo auk vaurstva þoei atgaf mis atta ei ïþ taujau þo. þo vaurstva þoei ïk tauja veitvodjand bi mik þatei atta mik sandida. jains auk manniskaim vaurdam veitvodjands tveifljan þuhtu [6241]. ïþ attins þairh meina vaurstva veitvodei all ufar ïnsaht manniskodaus ïohannes unandsok ïzvis undredan mag kunþi. unte warjatoh vaurde [c] at mannam ïn sunau [6242] [48] visandona || gasvikunþjandona þis vaurkjandins dom bairhtaba gabandvjandona þatei fram attin ïnsandiþs vas us himina. ïnuh þis [6243] mik atta sah veitvodeiþ bi mik. aþ þan missaleiks jah ïn missaleikaim melam attins bi ïna varþ veitvodeins [6244]. suman þairh praufete vaurda sumanuh þan þairh stibna us himina sumanuh þan þairh taiknins. ïþ ïn þizei [6245] þaim sva vaurþanam [d] hardizo þizei [6246] garaihtaba anaaiauk qiþands. nih stibna ïs wanhun gahausideduþ nih siun ïs gasewuþ [6247] jah vaurd ïs ni habaiþ visando ïn ïzvis. þande þanei ïnsandida jains þammuh jus ni galaubeiþ. unte at þaim gawairbam frakunnan ni skuld ïst. ïþ sumai jah stibna ïs gahausidedun sumai þan ïs siun sewun. audagai auk þan qaþ þai hrainjahairtans [VII, a] unte þai guþ gasaiwand. jah ju þaþro sve vadi þairh------. . . hun kunnandins fraujins [6248] maht [49] jah andþaggkjandins sik ïs valdufneis. nih stains ak jah andraias saei qaþ. ïst magula ains her. saei habaiþ ·e· [6249] hlaibans barizeinans jah tvans fiskans. analeiko sve filippus gasakada ni vaiht mikilis hugjands nih vairþidos laisareis andþaggkjands. þairh þoei usbar qiþands. akei þata wa ïst [b] du sva managaim. ïþ frauja andtilonds ïze niuklahein || qaþ. vaurkeiþ þans mans anakumbjan. ïþ eis at hauja managamma visandin ïn þamma stada þo filusna anakumbjan gatavidedun fimf þusundjos vaire ïnuh qinons jah barna. sve at mikilamma nahtamata anakumbjandans at ni visandein [6250] aljai vaihtai ufar þans fimf hlaibans jah tvans fiskans. þanzei nimands jah aviliudonds gaþiuþida. jah sva [c] managai ganohjands ïns vailaviznai ni þatainei ganauhan þaurftais ïm fra || gaf. ak filaus maizo. afar [50] þatei matjan so managai. || bigitan vas þizei [6251] tainjons fullos þatei aflifnoda. samaleikoh þan jah þize fiske sva filu sve vildedun. nih þan ana þaim hlaibam ainaim seinaizos mahtais [.....]usna ustaiknida ak jah ïn þaim fiskam. sva filu auk sve garahnida ins [6252] vairþan. svaei ainwarjanoh [6253] sva filu sve vilda andniman ïs gatavida. jah ni ïn vaihtai vaninassu þizai filusnai vairþan [d] gatavida. akei || nauh us þamma filu mais siponjans fullafahida jah anþarans gamaudida gaumjan. þatei ïs vas sa sama saei ïn auþidai ·m· [6254] jere attans ïze fodida. þanuh biþe sadai vaurþun qaþ siponjam seinaim. galisiþ þos aflifnandeins drausnos. ei vaihtai ni fraqistnai. þanuh galesun jah gafullidedun ·ib· [6255] hlaibam barizeinam jah ·b· [6256] fiskam þatei [VIII, a] aflifnoda at þaim------. . . hun uslagida ana ïna handuns. at veihai auk ïs mahtai unanasiuniba unselein [51] ïze nauh disskaidandein jah ni uslaubjandein faur mel sik gahaban. galiþun þan [6257] þai andbahtos du þaim auhumistam gudjam jah fareisaium. þaruh qeþun du ïm jainai. duwe [6258] ni attauhuþ ïna. andhofun þan þai andbahtos qiþandans. þatei ni wanhun aiv rodida manna svaswe sa manna. [b] soh þan || andahafts du gasahtai maizuh þan du afdomeinai jainaize ungalaubeinai varþ. andhofun auk jainaim anahaitandam ïm. ïn þizei [6259] ni attauhun ïna. ni andsitandans jainaize unselein þize anahaitandane ïm. ak mais sildaleikjandans [6260] fraujins laisein svikunþaba ïn allaim alamannam fauravisan rahnidedun. iþ jainai ïn unseleins seinaizos balþein ïze ni usþulandans miþ hatiza andhofun [c] viþra ïns qiþandans. ïbai jah jus || afairzidai siuþ [6261]. sai jau ainshun þize reike galaubidedi ïmma [52] aiþþau þize fareisaie. alja so managei þaiei ni kunnun vitoþ fraqiþanai sind. || þoh þan miþ baitreins þvairhein [6262] reike aiþþau fareisaie galaubidedi ïmma at neikaudaimau [6263] bi garehsnai guþs qimandin at ïmma ïn naht jah miþ balþein [d] faur sunja ïnsakandin jah qiþandin [6264] ïm. ïbai vitoþ unsar stojiþ mannan. || at jainaim qiþandam þatei ni ainshun [6265] galaubida. ni fraþjandans þatei sa raihtis [6266] fareisaius vas jah ragineis judaie ja ains reike ustaikniþs us þaim fraqiþanam vas galaubjands fraujin du gasahtai jainaize unseleins faur ïna rodjands. ïþ eis ni usþulandans þo gasaht andhofun qiþandans. ïbai jah þu us galeilaia ïs. ussokei jah saiw þatei------

II. Calendarium Gothicum.

[recensere]

kḡ þize ana gutþiudai managaize marytre jah friþareikeis
kd̄

kq̄
kz̄
kh̄
kþ gaminþi marytre þize bi verekan papan jah
batvin bilaif aikklesjons fullaizos ana gutþiudai
gabrannidaize [6270].
l̄.

Naubaimbair. fruma jiuleis ·l·

ā

ḡ kustanteinus þiudanis.

ē
q̄ dauriþaius aipiskaupus [6272]


þ
ī
īā
īb̄
īḡ
īd̄
īē filippaus apaustaulus ïn jairupulai.
īq̄
īz̄

īþ þize alþjane ïn [6273] bairaujai ·m· samana k

kb̄
kḡ
kd̄

kq̄
kz̄
kh̄
kp̄ andriïns apaustaulus.
l̄.

Grammatica Gothicae Linguae

[recensere]
Vide: Grammatica Gothicae Linguae.

Glossarium Gothicae Linguae

[recensere]
Vide: Glossarium Gothicae Linguae.