Gallia Christiana 1715 01/Instrumenta/Olorensis
I.
Litteræ Arnaldi epiſcopi, ſimulque prioris Morlanenſis permittentis conſtrui ſacellum in xenodochio Morlanenſi.1154
Ex chartis S. Fidis Molanenſis. ANno ab incarnatione Domini mcliv. ego A. epiſcopus Olorenſis, monachus Cluniacenſis, & prior Morlanenſis conſilio domini R. Laſcurenſis epiſcopi, & dominæ Guiſcardæ vicecomitiſſæ Bearnenſis, & fratrum Cluniacenſium, qui Morlanis habitabant, conſilio etiam burgenſium & rogatu, conceſſi fieri capellam in hoſpitali de Morlano, ſupplicante & rogante quadam nobili femina nomine Juliana, quæ ſe ibi devoverat, pauperibus & peregrinis dum viveret, ſervituram, tali pacto ut ipſa capella hoc oratorium ſemper ſit ſub dominio & jure Cluniacenſis eccleſiæ, ſicut eſt eccleſia S. Fidis, cum omnibus oblationibus quæ ibi fient tam pro vivis quam pro defunctis. In hac autem capella capellanus ponetur per manum prioris sanctæ Fidis, vel monachorum Cluniacenſium, & ipſe tenebit clavem eccleſiæ, & omnia quæ ad eam pertinebunt[1]. Familia hoſpitalis, & illi qui præerunt hoſpitali pauperes & peregrini ab illo accipient pœnitentias & cetera ſacramenta, quæ ſpectant ad religionem Chriſtianam in vita, & poſt mortem debita ſepulturæ, & iſti tantum in cimirerio prædictæ capellæ ſepelientur. Nihil in ea habitatores hoſpitalis exigere præſument, niſi quod monachi gratis donare voluerint. Præterea nullum Morlanenſium parochianorum gravi infirmitate detentorum ſive in burgo, ſive extra burgum degentium licentiam recipiendi vel deportandi, vel ibi ſepeliendi habeant, niſi parochianus ſanus atque incolumis ſe ad ſervitium pauperum contulerit, ſalvo tamen jure matris eccleſiæ. Pactionis hujus teſtes Bernardus capellanus, Arnaldus monachus de S. Licerio, Raimundus monachus de Sancto-monte, Villelmus & Forto de Luber, Ugo preſbyteri Morlanenſis eccleſiæ, Petrus Aldebertus, & Aldebertus ejus filius, & Arnaldus de Leſcar, Petrus de Sent Just, & quam plures alii. Actum eſt aurem hoc in domo Angulorum, quæ eſt juxta clauſtrum menſe Septembri, idus ejuſdem menſis. Ut autem hoc remota omni controverſia in poſterum ratum haberetur, prædictus prior Arnaldus cum Bernardo Maurello S. Licerii priore, & cum domino Raimundo Laſcurrenſi epiſcopo & Willelmo Auſcitanæ eccleſiæ archiepiſcopo, atque Romanæ ſedis legato, hoc ſcriptum præſentavit ac confirmari fecit in quodam concilio apud Nugarol celebrato.
II.
Gaſto Bearni vicecomes, pro damnis eccleſiæ Oloronenſi illatis ſatisfacit, & a Bernardo de Morlana epiſcopo Oloronenſi abſolvitur.1215
Ex chart. Oloron. CUm labente temporum rerum temporalium memoria deleatur de facili, provideri debet attentius, ut ea quæ recoli debent perenniter authentici ſcripti munimine roborentur. Hinc eſt quod ego Gaſto vicecomes Bearnenſis, omnibus præſentes litteras inſpecturis, volo fieri manifeſtum, quod in meis temporibus multas feci injurias inſtinctu ſatanæ eccleſiæ S. Mariæ de Olorno, tam in ipſa cathedrali eccleſia, quam in ſuis hominibus & pertinentiis damna multiplicia inferendo. Cumque propter hæc & alia multa quæ commiſi, eſſem multis excommunicationibus innodatus, & diu in magna obſtinatia perſtitiſſem, tandem inſpirante divina gratia receſſi humiliter a contumacia, rogans suppliciter dominum B. de Morlana
pum jam dictæ eccleſiæ, ut ſententias quibus aſtrictus fueram, relixaret, & satisfactiones injungeret congruentes. Et cum ipſe me relevaret ab omnibus ſententiis, quamvis malorum quæ ego feceram non eſſet numerus, nec æſtimatio rerum quas abſtuli Dei eccleſiæ, potuiſſet in ſumma colligi, pro ablatis tamen dedi ſupradictæ ecclesiæ, omnes homines meos quos habebam in villa S. Mariæ, & quidquid juris habebam in villa S. Mariæ, & omnes homines de Catron, & quidquid juris habebam in illis. Hæc omnia dedi ſupradictæ eccleſiæ pro reſtitutione ablatorum : & totum hoc dictus epiſcopus gratum habuit & acceptum. Facta autem fuit iſta donatio apud Monenh, in præſentia ſæpe dicti epiſcopi & G. A. de Lers, & magiſtri Anerii Sancii, & mag. Terreni, & Arnaldi Guillelmi de Faget, & Arnaldi Raimundi abbatis ſanctæ Engratiæ, & multorum aliorum clericorum, &c. Actum anno domini mccxv.
III.
Litteræ Willelmi Auſcienſis archiepiſcopi de Rogerio quodam Oloronenſi epiſcopo.Ex chartario eccleſiæ Aquenſis. NOtum habeant univerſi ad quos hæc charta pervenerit, quod ego W. Auſcitanæ metropolis præſul indignus, interfui exequiis Rodgerii bonæ memoriæ Olorenſis epiſcopi. Cumque de more, miſſarum & ſepulturæ peregiſſem ſolemnia, & debitum defuncto fratri perſolviſſem obſequium, cum canonicis eccleſiæ illius cœpi diligenter pertractare de ſtatu defuncti ; nimirum in concilio quod apud Nugariolum proximis anteactis diebus auctoritate metropolita Deo auctora celebraveram, per violentiam potionis acceptæ morte repentina, inteſtatus, inconfeſſus naturæ conceſſerat. Unde mihi de ejus eſſe ſtudioſius inveſtiganti reſponſum eſt a clericis, quoniam inter cetera, quæ, ſi dici licet, minus juſte geſſerat, falſum confecerat privilegium hoc modo. Ad Electenſem veniens eccleſiam de privilegio monaſterii illius adulterinum ſibi fecerat tranſcribi privilegium, quibuſdam mutatis, detractis, & additis, bullamque novam fabricari, qua privilegium bullatum erat. Quo in facto ſpecialis acceſſit teſtis ſub oculis meis unus ex eis, qui in præſentia ſua id factum fuiſſe teſtato aſſeverabat. Hoc audito, miratus ſum vehementer tanri viri prudentiam tam enormiter exceſſiſſe. Nolens autem, ut opinio defuncti pontificis hujus rei fama ſuggillaretur, ſcriptum illud ignibus concremandum eſſe decrevi, & ut in occulto atque fine mora fieret præcipiendo præcepi. Hujus rei & ſcriptura, & voce viva teſtimonium perhibeo coram Deo & hominibus, quia ſcire volenti non eſt meum celare veritatem hujus facti, ne ex occaſione privilegii illius, aliquod alicui poſſit emergere diſpendium.
- ↑ Chartam hanc edidit P. de Marca l. 5. c. 29. hiſt. Bearn. uſque ad hoc verbum ; cetera deſunt, pro quibus legitur : ut autem hoc remota omni controverſia in poſterum ratum haberetur prædictus prior Arnaldus cum Bernardo Maurello ſancti Licerii priore, & cum domino Raimundo Laſcurrenſi epiſcopo, Vvillelmo Auxitanæ eccleſiæ archiepiſcopo & legato Romanæ ſedis, hoc ſcriptum præſentavit, ac confirmari fecit in quodam concilio apud Nugerol celebrato. Inde habemus concilium Nugarolenſo conciliorum editoribus huc uſque incognitum.