Cum ex Academia Lyceum versus per ipsa suburbia proficiscerer, pylidi, ubi fons est Epanopius, propinquavi, et ibi Hippothalem Hieronymi filium, et Ciesippwm Pacaneum, aliosque una cum his adolescentes offendi. Cum me Hippothales venientem videret, O Sucrates, inquit, quunaam et unde? At ego, Ex Academia Lyccum versus. Tum ille, Adesdum, neque ulterius progrediaris. Ad Laec equidem, Decet, inquam: sed ubinam, et apud quos vesirum esse me vultis? Ile vero, e regione murorum ostendens gymnasium quoddain circumseptum, et \ januam apertam: Hic, ait, manere te volumus. hic autem ipsi et alii multi, et quidem honesti, nos exercemus. So. Qua potissimum in re est haec vestra exercitatio? Azp. In palaestra, quae nuper est constituta: ac ut plurimum in serdionibos, quos tecum libenter coimmunicaremus. So. Recte agitis. Sed quis ibi praeceptor? Hip. Socius taus et laudator Miccus, So. Per Jovem, non ignarus ille quidem, sed suphista peritus. Hip. Visne me intro sequi, ut cos, qui ibi sunt, videas? Se. Id in rimis libenter audirem, ad quid ingrediar, et quis honestier adsit. Hip. Alius alii videtur, o Socrates. So. Tibi vero quis honestior, o Hipputhales? dic, obsecro. At ille interrogatus obticuit. Tum ego, O Hierenymi fili Hippothales, utrum diligas quempiam, necne, nil opus est ut aperias. nuvi enim, quam vehementer hunestissimos quosque diligere soleas. Etenim ceteris in rebus hebes et inutilis sum: id autem unum mihi muaus a Deo datum, ut primo aspectu amicos agnoscam. Ad haec ille nihil respondit. Verum Ctesippus, Quam urbanus es, iaquit, Hippothales, quod amici tui nomen Socrati referre nolis! quod si paulisper tecum iste versetur, audiet te multa de illo loquentem. nobis iam, o Socrates, aures implevit nomine Lysidis. solum vero postquam subbibit, paulum requiescimus. et e somno exciti, ilico nomen Lysidis audire videmur. Et quae soluta oratione iste pronuntiat, apte quidem et cuncinne dicta, mines tamen vehementia sunt: at quotiens nostra poémata scriptaque usurpare et effundere nititur, vehementius agit; et quod gravius est, alta admodum voce in amicus quotidie cantat, quam nos tolerare necesse est. modo vero a te rogatus obticuit. Luvenis, inquam, Lysis hic esse videtur. nam audiéns eius nomen, haud agnovi. Tum ille, Raro nomen eius enuntiatur: sed ex pairis nomine, cum sit vir admodum nobilis, adhuc iuvenis ipse significalur. id enim mihi persuadeo, permultum abesse ut figuram eius ignores: adeo mamque honesta .indule praeditus est, ut vel ea sola notus omnibus esse possit. Cums, inquam, filius est? dicite, quacso. Democratis, inquit, Aexonei maior natu filius. At ego, En, o Hippothales, quam generosam ‘constantemque benivoRentiam nactus es. Age, mihi quoque quae et istis ostende, ut videam, utram scias, quae de amicis amicum decet ad se et ad alios dicere. Hip. vue ex iis, quae iste luquitar, perpendis, o Socrates? So. Utrum diligere te illum, quem dixit, meges? Hip. Nequaguam, sed nihil effingere aut scribere in illos aio. Ad haec Ctesippus: Haud sanae mentis hic est, sed delirat aique insanit. So. O Hippothales, nec carmina, nec etiain cantilenam, si quam in amicos composuisti, audire admcdaim curo: sed qua mente in illos sis, intelligere cupio. Jip. Ctcsippus iste tibi referet. novit eniin mcminitque: si quidem, ut ipse ait, auotiate audicns a me obtunditur. Cre. Et maxime quidem per deos. nam quam ridiculum est, ut cum iste hunc prae ceteris diligat, nihil tamen cx ingenio suo, quod non etiam uisis puer possit, afferre valeat. Guee autem civitas universa de Democrate et Lyside huius avo, deque omnibus illorum major:bus praedicat, eadem et ipse circumfert, divitias, equorum cop.am, victorias in Pytho, Isthmo, et Nemea, quadrigis et equis: nec non istis antiquiora. Nain pridem nobis hospitium conviviumque in poémate quodain retulit: quo quidant ex maioribus Lysidis Herculem (uondam ob cognationem excepit: quippe cum ille quoque ex love et filia cuiusdam principis popul natus esset: quae aniculae ctiain cantant: ceteraque huiusmodi permulta, o Socrates. Ilaec. sunt, quae iste marrando canendoque audire nos cogit. So. O ridicule Hippothales, antequam viceris, laudationem in te ipsum effingis atque decantas. Hip. Non in me ista, o Socrates, praedico. So. Non ut putas. Hip. Qui istuc dicis? So. Maxime omnium in te unum odae istae redundant. nam si amicum talem apprehenderis, ormamento tibi erunt laudes eiusmodi, tanquam = triumphatori cuidam, cum amicum huiusmodi nactus fueris. sia autem fefellerit, quo maiores illi laudes attribueris, eo maiorum expers bonorum, magis quoque ridiculus iudicaberis. Quicunque igitur it comparandis amicis sapiens est, nen prius quenquam eorum laudat, quam ipsorum familiaritatem fuerit assecutus. futura namque formidat. plerique enim, cum laudari se et extolli sentiunt, fastu tumescunt. an non idem tibi videtug? Hip. Mihi vero. So. Nonne quo superbiores sunt, eo difficilius cajuntur? Hip. Verisimile est. So. Qualis tibi venator ille viBeretur esse, si quis ita feras expelleret, ut et tutiores ficrent, et capi difficilius in posterum pussent? Hip. Iners videlicet. So. Atqui sermonibus cantibusque non demulcere, sed exacerbare potius homines, labor est a Musis admodum alienus. Hip. Videtur. So. Vide igitur, o Hippothales, ne iis omnibus obnoxium reumque te ob poésis studium reddas. arbitror sane, nullum te bonum poétam existimaturum, qui se ipsum poémate laeserit. Hip. Nullum per Iovem. quae enim haec esset absurditas? Ob hanc profecto causam tecum, o Socrates, mentem meam communico: et si quid habes aliud, .consule, qua ratione quis aut dicendo, aut agendo, cunciliare sibi quos diligit, ossit. So. Non facile dictu est. Verum si hanc mecum coloquio iungeres, tibi forte ostenderem, quae illi dicenda sint, ro his quae loqui te et canere erga illum isti marrarunt. Hip. Rana impedimento fuerit. si enim una cum Ctesippo hoc iugrediaris, et ibi sedens disputes, ipse tibi, ut arbitror, adhaerebit. nam audiendi apprime avidus est. ac etiam ibi Mercnrialia celebrantes iuvencs in unum cunveniunt. ad te igitur adventahit: et nisi id fecerit, memento illum Ctesippi famuiliarem esse propter Menexenum huius nepotem, cuius ible socius est carissiinus. Accersat itaque iste illuan, ai minus ipse per se accesserit. Sic agendum est, inquam. et simul apprehenso Ctesippo, in palaestram prosecutus sum: et alii nos a tergo secuti sunt. ingressi autem invenimus sacras cerimonias ferme peractas, iuvenesque comptos, calculis talisque ludentes: partim in i vestibulo extra ludebant, partim in gymnasii angulo aris imparisve iacta exercebantur, calculos e calathis quibusam extrahentes. hos intuentes alii circumstabant: e¢ quibus Lysis erat, qui adstabat inter tuvenes coronatus, et omnibus indole praestans, nec pulcher tantum, sed et honestus et bojus existimandus, nos autem e eonspectu, ubi quieti lucus erat, consedimus invicem disserentes. conversus Lysis, frequenter in nos oculos coniiciebat, utpote qui propius accedere cuperet, sed solus accedere verebatur. Interim Menexenus inter fudendum ex aula ingressus est, meque et Ctesippum conspicatus, consessum venit. quem Lysis intuitus, secutus est, et iuxia eum assedit. adventarunt insuper. alii. Hippothales autem postquam multos convenisse perspexit, Jatere cupiens, éa se recepit, qua videri non pesse a Lyside arbitrabatur, ne forte illi molestus foret: ct sic adstans audivit. Ego vero Menexenum inspiciens, O fli Demophontis, inquam, uter vestrum natu maior? Ambigimus, respondit ille. Cui insuper addidi: Numquid etiam uter generosior sit ambigitis. Et istud. An etiam uter honestior sit. Subriserunt ambo. Uler vestrum diliof sit, haudquaquam interrogabo. amici namque estis. nonne? Et maxime quidem, responderunt. Amicorum vero communia omnia. qua propter hoc nibil differtis, si quidem id vere de amicitia dicitis. Consenserunt. Sed cam percontari vellem, uter iustior et sapientinr esset, interrupit nos quidam, qui Menexenum accersivit, dicens illum a gymmasii magistro vocari. visus enim mihi est sacrorum antistes, Abiit jgitur: et ego Lysidem interrogavii Dic age, o Lysis, vchementer te pater ac mater amant? Ly. Valde. So. An non beatissimum fore te cupiunt? Ly. Quidni? So. Videtur tibi beatus ille, qui servit, et cai nihil eorum, quae concupiscit, agere licet? Ty. Non per-lovem. So. Ergo si te pater et mater amant, beatumqut ficri volaut, id omni opera diligentiaque curabunt, ut beate vivas. Ly. prohibet? So. Permittent itaque quodcunque lubet efficere, net tuis cupiditatibus adversabuntur. Ly. Per lovem, o Socrates, amihi in plurimis obstant. So. Qui istuc ais? dam te fore beatum exoptant, te impediunt, quo minus voti tui compos efficiaris? Responde ad haec. Si cuperes aliquo patris tui curru chi, capiens habenas, quando pugnat, numquid permitteret? Ly. Nihil minus. So. Quem ergo permitteret? . Est auriga quidam a patre meo mercede conductus. So.-Quid ais? © mercenario parentes tui concedent potias, quam tibi, liberam orum admiuistrationem? et argentum praeterea huius operis causa erogabunt? Ly. Sed quidnm? So. Malos vero iugatos ducere, lorisque caedere tibi concedent? Ly. Cur miki concesserint? So, Nulline verberare bos licet? Ly. Et valde quidem, mulioni videlicet. So. Servo, an libero? ry. Servo. So. Servum itaque pluris faciunt; quam te filium: liberiusque agendi arbitrium exhibent. Quin etiam ad haec mihi responde. Tone tibi.ipsi dominari permittuut, an non? Ly. Neque id ulle pacto. So. Quis tibi dominatur? Ly, Paedagogus. So. Nunid servus? Zy. Servus noster. So. Quam onerosissimum est, sat liber servo subiiciatur, Sed quid agendo paedago iste tibi imperat?: Ly. Dum ad istros me ducit. So. Chi quis que pracceptores tibi imperant? Ly. Omaino. So. Multos igitor Seminus principesque tibi pater sponte praeposuit. Sed ‘ cum domum ad mairem redieris, tene sinit quidquid placeat , ut beatus sis, vel circa lanificium, vel circa telam, quando texit? an gladiam forcipesque, radium ac pecten, ceteraque lanificii instrumenta attrectare sinet? Ly. Non vetaret solum, sed et caederet, si tangere auderem. So. Pro Deus, iniuriamne tri, vel matri aliquam intulisti? Zy. Nullam prorsus. So. vam ob causam te beetum fore , et arbitratu tuo disponere singula nolunt, et quotidie te sic educant, ut semper alicui servias, et, ut brevi complectar, nihil pro tua voluntate agas? quo fit, ut nibil tibi prodesse tam amplae divitiae videantur: quandoquidem quivis magis, quam tu, has edministrat: et quod maius est, nec etiam corpus tam generosum, quippe cum alius hoc alat et colat: ta autem nullum habes imperinm, o Lysis, nec ullius voti compos efficeris. Ly. Nondum per aetatem licet, o Socrates. Sv. Vide, ne minus id sit, quod tibi impedimento est, o Democratis fli. nam iste, ut arbitrur, et pater et mater tibi concedunt: nec aetatem provectiorem exspectant, quoties legi scribive sibi aliquid optant. tibi enim prae ceteris domesticis ista committunt. Ly. Maxime. So. In his tibi licet tam scribendo, quam legendo, qnemvis erdinem literarum servare, et quando lyram sumis, nibil prohibent, ut opinor, parentes tui, quo minus intendas, vel remittas chordarum quamBibet, et frices, et pulses plectro.. Ly. Non certe. So. Quid in causa est, o Lysis, quod in iis permittant, in superivribus prohibeant? Ly. Queniam ista. quidem ecio, itla contra ignoro, So. En, 0 optime Lysis, non aetatem exspectat pater ad licentiam tibi exhibendam: sed perfectum ingenium. Etenim cum primum te senserit se ipso prudentiorem effectum, illico et taa omnia, et te libere tibi committet. Zy. Spero equidem. So. Quid porro vicini, nonne cadem ratione se, qua et parentes, erga te gerent? Vicinum censes tibi suae domus commissorum gubernationem, si te intellexerit in re familiari peritiorem esse, an ipsum per se ministraturum? Ly. Mihi commissurum puto. Sv. Athentenses quoque dubitas, quin rempublicam tibi commendent, cum primum te in his rebus prudentiorem aliis esse perceperint? Ly. Non dubito, So. Quid rex magnus? utrum eius filiam nata maiorem, cuius Asiae regnum futurum est, permittet in elixarum carnium ius quidquid velit iniicere, potius quam nos, si illi persuaserimus popinae peritiores esse, quam filium? Zy. Nos videlicet. So. Et illum nihil prorsus; pos autem, etiam si salis multum capientes, immittere vellemus, ecrte permitteret. Ly, Quidni? So. Et si filius eius oculis aegrotaret, numquid permitteret eum sibi oculgs attrectare, an hiberet, cum medicum illum non existimaret? Ly. Prohieret sane. So. Nos antem, si modo putaret peritos medicos esse, nil impediret, etiam si vellemus patefactis palpebris, et cinerc superinfuso, curare? Ly. Vera loqueris. So. Quin etiam cetera omnia nobis committerct, potius quam sibi, vel filio, in quibus sapientiores esse putaret. Ly. Necesse est, o Socrates. So. Sic se res habet, amice Lysis: singula, in quibus prudentes sumus, cuncti nobis concedent, et Gracci, et Barbari, tam viri, quam mulieres, et in iis arbitrata nostro agemus: nec ullus sponte mobis obstabit, quo minus et nos liberi simus, et aliorum duces: et cum nobis ista conferant, nostra erunt.. Quae vero ignoramus, nemo nog ut lubet, agere permittet: sed omnes pro viribus repugnabunt, non extranei tantum, verum parentes ete iam, et quod nobis propinquius est: nos quoque ipsi, non nobis, sed-aliis ministrantibus: et ista cum nullo nobis emolumento sint, a nobis aliena exsistent. consentis? Ly. Conscntio equidem. So.. Alicuinc homipum amici erimus, amabitque nos aliquis in his rebus, in quibus inutiles sumus? Zy. Nunquam. So. Ergo nec te pater, nec ullus alium quenquam diligit, quatenus est inutilis. Ly. Non, ut videtur. So. Si itaque sapiens evaseris, omnes amici tibi et familiares erunt, utilis entm et bonus eris. sin minus, nec alius quisquam tibi, nec parentes, meque propinqui, amici erunt. Potestne aliquis in his superbe sapere atque gloriari, in quibus nondum quidquam sapit? Ly. Qui isthuc fieri potest? So. Si tu praeceptore indiges, nondum sapis. Ly. Nondum certe, So. Non ergo superbe sapis, si nil sapis. Ly. Non per lovem, ut mihi videor. So. Quae cum audissem, in Hippothalem converti oculus, atque parum abfuit uin offenderim. O Hippothales, hoc pacto cum adolescentibug disputandum, corripiendo illos atqhe deiiciendo; non blandiendo, ut ipse agis, et efferendo. Sed cum vidissem illum anxium turbatumque ex ante dictis, recordatus sum, quod dudum praesens Lysidem latere volebat. recepi ergo me ipsum, linguamque cohibui. Interea reversus Menexenus, iuxta Lysidem, unde surrexcrat, requievit. Tum Lysis gratiose admodum et amice, ae Menexeno seorsum mihi susurravit ad aures: O Socrates, quae mihi, eadem, obsecro, Menexeno quoque edisseras. Ipse, inquam, Lysis, illi referes. nam attente nos auscultasti. Attemte aane, respondit ille. Da igitur operam, ut diligenter reminiscaris, quo illi singula perspicue referas. quod si quid forsitan subterfugerit, rursus a me requires, cum mc primum conveneris. Navabo operam, et maxime quidem, ille respondit. sed novi saltem aliquid illi dicas, ut ego audiam, donec redeundi domem sit hora. At ego, Agendum est, praesertim cum ipse iubeas. sed cugita, qua ratione mihi opituleris, si me refellere Menexenus iste contenderit. an non contentiosam esse illum audisti? Ly. Prorsus: et idcirco te cum illo disputantem audire percupio. So. An ut ridiculus habear? Ty. Absit. immo ut illum castiges alque coéreeas.. So. Haud facile est. vehemens enim et facundus est, Ctesippi discipulus. adest practerea quin etiam Ctesippus ipse. an non vides? Zy. Nihil verearis, o Socrates. age, obsecro, disseras. So. Disserendum videtur. Verum ists nobis scorsum ab aliis eolloquentibus, Cur, nal av ovtog aé* éyw dé ovtw acgéw eiul TOU ata peainquit Ctesippus, soli haec inter vos agitatis? quin aliis etiam vestra haec impertite. Impertiendum esse, respundi. hic nonnibil ex iis, quae conferimns, minus percipit, putatque Menexenum intelligere: quocirca percontari ab illo me iubet. Cte. Quid non interrogas? So. Interrogabo. dic, amabou, o Menegene, quod abs te quaeram. Lnnata mihi est ab ineunte aetate ossessionis unius cupiditas quaedam, quemadmodam et aliis. ut ecce quidam equos desiderat, aliquis canes, alius aurum, honores alius. haec equidem parvi facio, nec multum ista me movent: adquirendorum autem amicorum desiderio flagro, Quare amicum bonum habere malim, quam pretiosissimam coturnicem, aut gallum: et per Iovem, potius quam equum atque canem: ac medius fidius, potius quam Darii aurum adipisci, vel ipsum Darium capere, optimum amicum eligere. Videtis, quam sim amicitiae avidus. Quando igitur te et Lysidem animadverto, stupeo profecto, vosque felices existimo, quod in tam tenera aetate constituti, tantum munus brevi et facile consecuti fueritis, et tu hunc tibi tam facile tanta benevolentia conciliaveris, et hic te mutuo sit amore complexus. Tantum wero @ me munss id abest, ut nec etiam quo pacto alter alteri amicus fiat, intelligam. Ceterum haec abs te, tanquam perito, quaerere cupio. quare mihi respondeas, oro. Quando quis aliquem diligit, uter utrius amicus. efficitur? amansne amati, an amatus amantis? an nihi! interest? Me. Nihil interesse mihi videtur. So. Quid ais? ambo invicem amici fiunt, quandoquidem solns alter alterum diligit? Me. Mihi quidem videtur. So, Quid porre? an non reperiri potest amans quidam, cui amatus haud vicissim in amore respondet? Me. Potest. So. Numquid ° et odio haberi amatorem saepe contingit? quod ponnunquam amatoribus erga amatos accidit. amantes enim quam ardentissime nonnunquam, minime redamantur: immo et odio quandoque habentur. an non vera tibi dicere videor? Me. Verissiya. So. Nonne in his hic quidem amat, ille autem amatur? Me. Certe. So. Uter ergo utrius est amicus? amansne amati, sive redametur, sive odio habeatur? an amatus amantis? an neuter neutrius tunc est amicus, cum non utrique vicissim amaut? Me. Sic se res habere videtur. So. Aliter itaque nunc, quam supra, censemus. tunc enim visum est, si alter solum diligat, ambos amicos esse: nunc cuntra, nisi uterque diligat, neutram amicum esse dicendum. Me. Apparet. So. Nihil igitar illi amicum est, qui amat id, a quo amimime redamatur. Me. Non videtur. So. Ergo nec amici equorum sunt, ques equi nun mutuo amant> nec amici cuturnicum, neque canum, nec vini, nec exercitationis amici, nec sapientiae, nisi sapientia illus vicissim amet. amant nempe haec singuli: nun tamen aimica haec sunt. quamobrem mentitur poéla ille, qui dicit, 2elix ille est, cua pueri amici et equt, venaterti canes, et hospes alienigena. Me. Nequaquam mihi videtur. So. Verum dicere tibi videtur? Me. Verum. So. Amatum igitur amant: amicum est, ut apparet, o Menexene, sive amaverit, sive oderit: quemadmodum teneriores pueri partim nullo modu amant, partim oderunt, quando a parentibus verberaninr: tunc sane, dum yehementer odio habent, genitoribus sunt carissimi. Me. Opinor eqaidem. So. Non ergo amans amicus secundum hanc rationem, sed amatus erit. Ais. Videtur. So, Et edio habitus inimicus, non odio habens. Me. Apparet. So. Ita multi ab inimicis amantur, et odio ab amicis habentur: et inimicis amici sunt, amicis contra inimici; si amatum potius, quam amans, amicum est. Quae autem haec esset absurditas, o dulcis amice? Immo impussibile id quidem, amico inimicum, inimico amicum esse. Me. Vera luqui videris, o Socrates. So, Et si hoc fieri nullo modo potest, restat, ut amans amati sit amicum. Me. Apparet, So. Similiter quod odio habet, inimicum eius quod odio habetur, Me. Necesse est. So. Eadem nobis nunc erunt, quae et in superioribus, concedenda, quod plerumque amicum sit aliquid non amici, plerumque etiam inimici; quoties non amantem vel fastidientem quis amat. nupnunquam inimicus erit non inimici, vel et amici; quando non fastidientem quis odit, vel fastidit amantem. Me. Ita videtur. So. Quid ergo dicemas, si neque amantes amici erunt, neque amati; nec amantes amatique? num alios quosdam praeter istos amicos invicem esse dicemus? Me. Per Iovem, o Socrates, quid respondeam non invenio. So. Vide, o Menexene, ne forte minus recte in superioribus quaesiverimus. Tum Lysis, Id, inquit, mihi videtur, o Socrates: et sic fatus ernbuit. Visum namque mihi, invitom illuin effagisse quod dicebatur; -ex eo quod attentius incumbebat. sic en:m, dum audiebat, habere se videbatur. Ego itaque volens Menexenum requiescere, et illius philosophia nimium delectatus, sic Lysidem allocutus sum: O Lysis, vera mihi loqui videris, quia si recte consideravissemus, haud ita nunc ‘aberraremus. ‘Qnare ne ulterius hac via pergamus. ctenim ardua mihi quasi via quaedam aspera consideratio ista videtur. Sed jter, quod nunc ingressi sumus, poétarum adminiculis peragendum. hi namque nobis tanquam patres atque duces sapientiae sunt. Dicunt profecto non male, dum qui amici sint, admonent: homines praeterea conciliatoris Dei ductu amicos fieri volunt. Sie enim aiunt: Deus similem semper ad similem agit, et notum facit. An non haec ipse aliquando reperisti? Zy. Reperi. So. Fortasse et sapicntum scripta legisti, in quibus eadem haec affirmaat, simile simili necessario semper amicum esse. atque haec est e0rum sententia, qui de natura et universo tractarunt. Ly. Ver dicis. So. Nunquid bene dicunt? Zy.,Forte. So. Forte id ex parte verum est, forte etiam ex toto: sed nos nondum intelligimus. videtur enim nobis pravus pravo, quo propius adhaeget, et frequentins cum eo versatur, eo magis inimicus fieri. mam iniuriam infert. fieri vero nequit, ut qui infert, et qui accipit iniuriam, amici sint. nonne ita? Ly. Sic prorsus. So. Hac ratione media pars illius sententiae falsa erit, si quidem pravi similes sunt. Ly. Certe. So. Yerum mihi videntur bonos dicere similes esse invicem, et amicos: imprfobos autem, ut saepe de illis dicitur, nunquam vel sibi ipsis, vel invicem. similes esse, sed perturbatos penitus et instabiles. qui vero secam ipse dissentit, nallo modv cum alio consentiet, nec ulli amicus esse poterit. nonne tu idem existimas? Ly. Profecto. So. Id ergo, at mea fert opinio, significant, o amice, qui simile simili amicum esse dicunt, quod solus bonus soli bono amicus, malus autem ncc bono nec malo unquam revera amicus efficitur. consentis? Zy. Assentior. So. Habemus iam, qui sint amici. nam ratio dictat, eos, qui boni sunt, amicos-exsistere. Ly. Constat. So. idem ego arbitror. sed inest aliquid. quod me erlurbat. et vide, quaesd, quid suspicor. Simidis simili qua rdtione similis, amicus, et talis tali utilis est. imino sic etiam cohsideremus. Simile quodcunque cuivis simili;quod emolumentum aut detrimentum inferre potest, -quod non ipsummet sibi ipsi valeat? aut quid pati ex illu, quod non ex se ipso simhiliter pati queat? Haec itaque, cum talia sint, ut nihil se invicem iuvent; quo pacto ab se invicem expetuntur? Ly. Nullo modo. So. Quod non expelit, quo modo amicum? Ly. Nullo. So. An forsitan: similis simili quantum similis, non amicus? bonus 2utem bono, quantum bonus, non quantum similis, amicus exsistit? Ly. Forte... So. Quid vero? nonne bonus, quatenus bonus est, eatenus sibi ipsi sufficiens? Ly. Ita. So. Sibi ipsi sufficiens, secundum ipsam sufficientiam, nullo penitus iniget. Ly. Quid prohibet? So. Qui nullo egel, nullum expetit. Ly. Nuillum sane. So. Si non expetit, nec amal. Ly. Non. So. Qui avn amat, non ost amicus. Ly. Non vyidetur. So. Quomodo boni bonis amici erunt, qui nec ahsentes mutuo se desiderant, cum se ipsis sufficienter vivant, mec praesentes se invicem indigent. - ‘Tales viri quanam ratione se invicem multi facere possunt? Zy. Nulla. So. Amici nunquam erunt, qui se anvicem non multi faciunt, Zy. Nunquam. So. Considera iam, © Lysis, quo delapsi simus, et nunquid omnino decepti fuerimus. Ly. Qup pacto? So. Accepi quandoque ab aliquo, (in pracsentia etiam et reminiscor) quod simili simile adversum est, et boni bonis inimicissimi sunt. qui et Hesiodi testimonio utebatur, dicentis, Jigulum invidere figulo, cantorem quoque cantori, et mendicum merdico. et in aliis similiter necessarium asserebat, similia inter se invidia, aemulatione, contentione abundare: et amicitia dissimilia. Inopem porro: diviti amicum necessitate fheri: et imbecillum ausilii gratia -forti: et medico similiter aegrotantem: ignorantem quoque peritum desiderare atque diligere. Addebat practerea sublimiora gnecdam, quod multum absit, ut simile simili sat amicum, sed contra, quod maxime contrarium, maxime contrario amicissimum. unumquodque enim appetere nun simile, sed contrarinm: ul aridum appetere humidum; frigidam vero calidum; amarum dulce; acuntum obtusum; vacauin repletionem; plenum vacuitatem; ceteraque siyniliter. contrarium- enim contrarie alimenta pracbere: simile autem simili minime vesci. enimvero, qui talia docuit, facandus et clegans quidam vir esse visus est. bene enim dixit. vobis autem quid videtar? Me. Probe, ut prima fronte apparet. So. Dicimus itaque, contrario contrarium anticissimum esse? Me. Utique. So. Sit ita, o Menexene, sed, quaeso, nonne alienum hoc et extranewm? confestim in nos ultro insurgent sapientes isti, qui refellendi facandia pollent, et a nobis quaerent, an non sit maxime contrarium odium amicitiae? Quid istis potissimum respondebimus? nonne respundere cogemur, eos vera dicere? Me. Cogemur. So. Nunquid dicent, ‘mimicum amico amicum? vel amictma inimico amicum? Me. Neutrum. So. Nam et iustuin iniusto, vel temperatum intemperato, ant malo bonum? . /fe. Nou mihi videtur. So. Atqui si secundum contrarietatem amicum est alicui aliquid, amica hace ease oportet. Me. Oportet sane. So. Quare nec simili simile, neque eontrario contrarium est amicum. De. Non videtur. So. Age et hoc advertamus, ne nos magis adhue jateat, quod amicum revera nihil ex his quae diximus sit, sed: quod neque bonum, neque malum, amicum quandoque beni efficiatur. Me. Quid ais? Sa Ignoro et ipse per Iovem: vacilln enim ob sermonis ambiguitatem: et videtar, ut vetus habet proverbium, pulchrum ipsum amicum esse. Apparet.enim molle quiddam, lene, ac pingue: ideoque nos facile forte illabitur, serpit, et penetraf, quasi lubricum quiddam atque lene. Dico enim ipsum bonum pulchrum esse. nunquid et tu? Me. Et ego. So. Equidem diyinans tibi id profero, boni ct pulchri amicum esse, quod neque bonum est neque malum. Quorsum ista vaticinor, audi. Videntur mihi tria quaedam. genera csse: Unum, bonum: alterum, malum: postremum, quod neque bonum est, neque malum. tibi autem? Me. Mihi quoque. So. Nec bonum bono, nec malum ynalo, nec bonum malo amicum esse, quemadmodum ratio superior perhibet. restat, si quid alicui est amicum, ut quod nec bonum neque malum est, amicum sit aut bono, ant tali alicui quale ipsum est. nihil enim malo amicum est. Me. Certe. So. Wec tamen simile siwili, ut paulo ante monstravimus. Me. Profecto. So. Nun igitur erit ili quod nec bonum est, nec malum, amicum id quod et ipsum tale est. Afe. Non videtur. So. Solum itaque quod nec bonum est neque malum, soli bono amicum ficri potest. . Me. Necessarip sequi videtur. So. Nunquid recte a nobis, o pueri, id modo expositum est? si ergo sanum corpus cunsideremus, medicinac arte von indiget, nec auxilio prorsus ullo: sufficienter enim se habet. unde sanus nemo per ipsam sanitatem medico est amicus. Ave. Nemo. Se. Sed aegrotans, ut puto, per ipsum morbum Me. Quidni? So. Morbus quidem malum: inedicinae vero -peritia bonum quoddam et utile. Ale. Sic est. So. Corpus ex co quod corpus, nec bonum cst, nec malum.. Ae. Verum. So. Cogitur autem corus ex morbo quaerere et amare medelam. Jfe, Apparet. So. Sequitur, quod nec bonwm est, neque malum, boni amicum propter mali praesentiain fieri, _Me: Videtur. Soe. Constat autem id fievi, priusquam illud ob mali praesentiam malum efficiatur. neque enim malum effectum est loco boni quod appetit, cuiusve amicum ests Impossibile namque esse astendimus, ut malom bono amicum sit. Me. Impossibile procul dubio. So. Animadvertite, quaeso, quod dico. noynulla quippe assern talia fieri, quale id quod illis adest: nonaoulla. minime, perinde ac si quis vellet colore quodam aliquid supestingere, adessetquodam modo infectio colerato. Ale. Adesset. So. Nonne tanc quoque tale coloratum est, quale ipsum esse: solet? Aie.. aud intelligo. So. Sic forte intelliges..si quis comas tuas, quae flawae sunt, cerussa fucaverit, utrum albae fiant? an polius videantur? Me. Vidcbuntur. So. Veruntainen albedo illis aderit. Me. Aderit. So. Nihilo magis tamen albae adhuc erunt: et praesente candore neque candidae erunt, neque nigrac. Me., Vera loqueris. So. Sed quando senectute canescnnt, tunc, o asnice; tales funt, quale id quod advenit, cani.coloris pracsentia ca mae. Me. Quidni? So. Hoc illud est, quod .quaesiveram, Numquid omne cui tale aliquid adest, confestim. tale et ipsum evadat: an potius si certo modo adest, tale. fiat; aliter minime. Me. Hoc modo potius. Se..Eadem.ratione quod, nec bonum est, nec malum, quandoque praesente malo nondum est malum, nonnunquam malum. Me. Omnino. So. Quando nondum malum est praesente malo, praesentia harc bonum appetere cogit: praesentia vero, quae malam reddit, et appetitum.boni et -amicitiam reiicit. neque evim ulterius neutrum est, sed malum. Amicum vero, malum bono, et bonum malo esse non potest. Me. Non certe. So. Ob hanc utique causam sapientes dicendum haud ulterius philosophari, sive dii, sive homines isti sint: nec eos etiam, qui adeo corrupti ab ignorantia sunt, ut improbi sint effecti. noullum quippe malum et penitus ignorantem philosophari. Restant igitur illi, quibus malum id, ignorantia scilicet adest, nec tamen rudes penitus ignorantesque sunt, immo et suam ignorantiam agnoscunt: ob quam animadversionem philosophantar, id est, sapientiam amant, nondum boni aut mali. mali enim nequaquam philosupbantur, nec boni etjam. nam nec contrarium contrario, neque simili simile, supra nobis amicum apparuit. recordamini? Me. et Ly. Recordamur sane. So. Omnino, o Lysis atque Menexene, quid amicum sit, et quid non, invenimus. id enim 4am circa animam, quam circa corpus supra concInsimus: quod nec bonum est, nec malum, propter ipsam mali praesentiam, boni amicum fieri. Haec illi omnia concesserunt. Et ego valde lactatus sum, tanquam venator, qui id, qred venando investigabam, abunde fuerim consecutus. Deinde, nescio quumodo, extranea qnacdam et absurda suspicio mihi suborta est, quasi minus vera esseut, quae supra concesseramus, Atque illico turbatus inquam, Papae, o V.ysis atque Menexene, somnium quoddam nact: videmur. Me. Quorsum haec? So, Vereor, ne tanquam in homines superbos atque vanos in huiusmodi de amico sermones falsos incidcrimus. Me. Qua ratione? So. Hac plane. Utrum amicus alicuius amicus est, an non? Me. Necessario. So. Utrum nullius gratia, et propter nihil: an gratia alicnius, et propter aliquid? Me. Certe ‘alicaius causa et propter aliquid. So. Nunquid amica est res illa, cuius gratia aificus alicuius est amicus? an forte nec amica, nec etiam inimica? Me. Maud satis intelligo. So. Verisimile est. verum sic et ta, et ipse, ut arbitror, melius intelligemus. Aegrotaptem medici amicum esse diximus ? Me. Diximus. So. Nonne propter morbum, et sanitatis gratia, medici cst amicus? Me. Ha. So. Morbus malum? Me. Quidni? So. Sanitas bonum, an malum, en neutrum? Me. Bonum. So. Praediximus, corpus, cum-nec bonum sit, nec malum, propter morbum, malum, medicinae amicum esse: bonum vero Inedicinam. - Causa vero sanitatis amicitiam medicina nanciscitur. sanitas autem bonum. Me. Prorsus. So. Amicum, an non amicum, sanitas? Me. Amicum. So. Morbus inimicum? Jie. Penitus. So. Quod engy tec bonum est, nec malum, propter malum inimicumque, boni amicum est, boni amicique gratia. Afe. Patet. So. Ergo amici causa amicum, propter imimicum est amicum. Me. Opinor. So. Agite, pueri, postquam huc disputando devenimus, attendamus obsecro diligenter, ne forte decipiamnur. Principio quod amicum antici amicum factum est, simile videlicet similis, uod impossibile esse in superioribus constitit, equidem praetermitto. Sed istud insuper consideremus, ne nos praesens opinio fallat. Medicinam sanitatis gratia amicum esse diximus? Me, Affirmavimus, So. Sanitas nonne‘amicum? Mfe. Valde. So. Si amicum, alicuius gratia est amicum. “Ly. Est. So. Amici scilicet, si supra concessa permanent. Me. Et amici. So. Nunquid et illud iterum amici causa amicum erit? Me. Certe.- So. Necessarium est, ut hoc progressu ad principrum quoddam perveniamu;s, quod non ultra in amicum aliud refcratur, sed in ipsum quod rimum amicum est, singula, quae. dicuntur amica, respiciant. Me. Necessarium. So. Hoc est, quod modo dicebam considerandum, ne reliqua omnia, gee amica gratia illius praediximus, tanquam simulacra quaedain eins nos decipiant: illud autem primum revera sit amicum. Consideremus igitur hoc pacto. Quod quisque multi facit, ut puta pater filium, rebus aliis anteponit: talisque vir ex eo-quod filium multi facit, alia quoque nonnulla ob illum aestimat. Exempli causa, si illum cicutam ebibisse senserit, vinum plurimi facict, modo venena curaturum existimet. Me. Et maxime quidem. So. Nunquid et amphoram, in qua vinum? Afe. Valde. So. Num pluris aestimat tunc calicem fictilem, aut tres. cyathos, quam filium? an potius sic se res habet? ommne hoc studium non ista respicit, quae. alterius gtatia praeparantur: sed in illud tendit, cuius causa cetera quaesita sunt. Neque verum est, quod saepe dicimus, quod argentum et aurum multi facimus. omnis quippe intentio aestimatioque illius unius est, ad quod ista parantar. Me, Constat. So. Eadem quoque de amico ratio est. Quaecunque enim, amici cuiusdam gratia, amica nobis esse diximus, improprio vocabulo numinavimus. Amicum autem revera illud esse aparet, in quod hae omnes, quaé vocantur, amicitiae tendunt e. Sic videtur. So. Quapropter revera amicum, nullius amici gratia est amicum. Me. Verum. So. Hoc igitur absit, ut amicum amici cuiusdam causa sit amicum. sed nonane bonum amicum est? Me. Sic opinor. So. Num propter malum bonum amatur? et ita se res habet: Si ex tribus, quae diximus, bonum, malum, neutrum, duo accipiantur, malom veru abeat, et nihil attingat, nec corpus, nec animam, nec aliud quidquam ex his, quac diximus secundum se ipsa nec bona esse, nec mala: nunquid inutile penitus tunc nobis bonum esset? Si enim nihil nos ulterius laederet, nullo boni favore indigeremus. et iccirco tunc nobis pateret, quod propter malum bopum quaesiverimus auiaverimusqué: quasi bonum sit mali remedium, malum vero morbus: et cum nullus sit morbus, nulla medela indigeamus. An sic natura institatam est ipsum bonum, at propter malum ametor a nobis, qui inter bonum maJumque medii sumus? ipsum vero suapte natura nil conferat? Me. ita videtur. So. Amicum itaque ilud, in quod desinebant cetera omnia, quae alterius amici gratia amica dicta sunt, lone aliter quam illa se habet. Illa enim amici gratia amica vo‘cata sunt: ipsum autem, quod revera amicum est, contra amicum esse inimici causa nobis apparuit. quod si inimicum abesset, haud amplius nobis esset amicum. Me. Non, ut mihi aesens ratio persuadet. So. Si malum exstirparetur, utram ames nulla sitisve restaret, aut buiusmodi aliud? an forte fames aliqua relinqueretur, cum homines ceteraque animalia essent, neque noxia tamen? et sitis eppetitusque reliqui, nee mali tamen, malo penitus exstirpato? an ridicula forsitan haec quaestio est, quid tunc restaret, quid non? JAfe. Quis novit? Sa Hoc saltem novimus, quod nunc accidit esurientem laedi, ac-cidit et invari. Je. Utique. So. Nonne sitientem quoque, et alia quaelibet huius generis cupientem, quandoque utiliter, quandoque noxie, quandoque neutro modo, appetere accidit? de. Valde. Sv. Si mala perdantur, quae mala non sunt, cum illis una interimentur? Ade. Nequaquam. So, Erunt igitur apetitus nec boni nec mali, etiamsi mala fucrint interemta. Ale. Verisimile. So. Fiertne potest, ut qui desiderat aliquid, atque ardet, id ipsum non amet? Me. Non, ut mihi videtur. So. Hac de causa etiam destructis malis, ut videtur, amica uonnulla restabunt. MMe. Ita. Se. Sin autem malum causa esset, ut alterum alterius esset amicum, sublato malo nihil amicum esget. nam sublata causa, eventus eius remanere non potest. Me. Probe loqueris. So. Nonne supra inter nos convenit, amicum amare aliquid, et propter aliquid? ac propter malum, id quod mec malum est nec bounum, ipsum bonum amare? Jfe. Conwenit. So. In praesentia autem-alia quacdam causa wiissim amandi apparet. AZe, Videtuc. So. Nunquid, ut modo dicebamus, desiderium amicitiae causa est? ct id quod desiderat, desiderati est amicum, tuac quando desidcrat? quod vero ‘supra diximus amicum esse, umbratile quiddain est, quasi fictio prolixius circumscripta? Me. Apparet. So. Enimvero quod appetit, illud quo indiget, appetit. Me. id ipsum. So. Indigum e, amicum est illius quo indiget. Me. Sic opinor. So. get odlibet illo, a quo privatum est. Me. Quid prohibet? So. yas igitur quod proprium et cognatum est, ut videtur, amor, amicitia, appetitioque exsistit, o Menexene atque Lysis. Me. et Ly. Concedimus. So. Quare et vos, si amici estis invicem, natura quodamimodo propinqui estis. Me. et Ly. Et maxime quidem. So. Et quisquis alius desiderat: aliom,'o pueri, aut amat, ob id desiderat, et diligit, atque amat, quod: ropinquus illi est vel secundum apimam, vel animae consuetudinem, aut moyes, aut speciem:. alioquin nunquam diligeret. Consensit plane Menexenus: Lysis tacuit. Sed ego, Quod, inquam, natura proprium est, necessarium est ut amemus. Me. Videtur. So. Ergo mecessarium est, ut legitimus, et minime simulans amator, mutuo ab amatis ametur, His Lysis atque Menexenns vix tandem annueruat: Hippothales autem leetitia gestiens, variis est infectus coloribus. Ceterum volens diligentius sermonem discutere, haec adieci: Si pruprium et simile differunt, diXimus iam, o = atque Menexene, quid est amicum. sin autem idem. est simile atque proprium, haud facile est sermonem superiorem reiicere, qaod non simile simili secundum similitudinem inuwtile: inutile autem, amicum nullo pacto. Vultis igitur, post‘uam disserendo velut ebrii.facti sumus, fateamur aliad quidam’ esse proprium, aliud simile? Me. Volumus procul dubio. Se. Utrum bonum cuique propriym ponemus, malum autem alienum? an malum malo proprium ct bono bonum, neutro , denique neutrum? Me. et Ly. Singula haec singulis propria nobis esse videntur. So. Rursus, o pueri, ih eos, quos a principio de amicitia redarguimus, sermones nunc incidimus. nam iniustus iniusto, malo malus, non minus amicus erit quam benus bono. Me. Ita videtur. Se. Quid porro, si bonum et proprium idem esse dixerimus, nonne bonus bono dumtaxat amicus? Me. Omnino.’ So. At istud quoque confutatum a nobis jamdudum existimavimus. recordamini? Me. Optime. So. Ad quid ergo deinceps sermone utemur? ad nihil videlicet. Operae pretium ifaque est, instar sapientum in iudiciis, quae dicta sunt, enumerando resumere. Si enim nec amantes, neque amati, nec similes, neque dissimiles, nec boni, nec proprii, nec alia quotcunque dinumeravimus, quorum propter multitudimem haud memini, si, inquam, nihil ex istis amicum est, nihil equidem quod afferam, amplius habeo. Cum ista dixissem, coitevi quendam e maioribus natu citare. sed ilico, tanquam dacssones quidam, paedagogi tam Lysidis quam Menexeni, una cum illorum fratribus, eos domum redire iusserunt. hesperus enim venerat. Primum itaque nos, et alii circumstantes, paedagogos repulimus. sed cum nihil nos curarent, et barbarice susurrantes graviter ferrent, crebriusque pueros vocitarent, illorum procacitate devicti, coctum dissolvimus. quippe cum alli Hermacis, id est quadratis quibusdam lapidibus, innixi importune instarent. Postea, iam abeuntibdus illis, ad Menexenum Lysidemque conversus, haec breviter intuli: In_praesentia ridiculi ineptique evasisse videmur, tam ipse grandis natu, quam vos pueri. siquidem isti abeuntes nog carpent, quod amicos invicem, nos essé putemus, (ego enim me vobiscum annumero,) nendum autem, quid, amicus sit, invenire potuerimus.