Atam per me quam per meos ſucceſſores tranquillam, liberam & in omnibus abſolutam, & nunc & in perpetuum trado, dono atque concedo, & donum & conceſſionem venerabilis Papæ Calixti ſuper hac ipſa re ab olim factam approbo & ..... tamen præpoſitus præſente & faciente epiſcopo inſtituatur. Denique ut jam dicta donatio & conceſſio inpoſterum rata, quieta, illibataque permaneat, nec ullo modo fruſtrari valeat, ſigillo & præſentium apicum atteſtatione munio & confirmo. Teſtes ſunt hujus reſtitutionis & donationis dominus Galhardus in ipſa donatione præſentis eccleſiæ factus præpoſitus, Vedianus Ichardi ſanctæ Ceciliæ præpoſitus, Durantus de monte Autino, Willelmus de Marcilio ſacriſta Airebaldi, P. de Jovent, D. capellanus, Bernardus Boetus, & plures alii tam canonici quam familiares hujus ecclesiæ.B
XVI.
Sententia Petri de Collemedio in gratiam Duranti epiſcopi Albienſis de omnimoda juriſdictione quam habebat in urbe Albia.
1229. Ex archivo epiſcopatus Albienſ.OMnibus Chriſti fidelibus ad quos litteræ iſtæ pervenerint Petrus de Collemedio ſalutem in domino. Cum de jure & juriſdictione civitatis Albienſis inter baillivos domini regis & dominum Philippum de Monte-forti, qui pro ipſo rege jus ſe dicebat in dicta civitate tenere, ex parte una, & venerabilem D. Albienſem epiſcopum ex altera, quæſtio verteretur : de mandato domini regis ſpeciali, cujus vices etiam gerebamus in partibus illis, quæſtiones illasC audivimus, & tandem de conſenſu prædictorum de jure domini regis & eccleſiæ Albienſis fecimus diligenter inquiri, & per inquiſitionem invenimus quod major juſtitia civitatis, videlicet de criminibus, ſanguinis effuſione, furtis & adulteriis, & fidelitas hominum de villa, & cuſtodia clavium portarum de villa ; item incurrimenta ſive commiſſa hominum prædictorum, ſpectant ad epiſcopum & eccleſiam Albienſes. Item invenimus quod præconizari ſolet per civitatem ex parte epiſcopi & proborum hominum de Albia tantum ; de minoribus autem clamoribus invenimus quod juſtitia minorum communis fuerat epiſcopi & Froteriorum, ita quod ille cognoſcebat ad quem ibant primo clamores, videlicet quod ſi primo ibant ad epiſcopum, epiſcopus cognoſcebat ; ſi ad Froterios,D Froterii cognoſcebant : ſi ad epiſcopum & Froterios ſimul, inſimul cognoſcebant ; exceptis quibuſdam hominibus, quorum juſtitia tantum eſt epiſcopi. Inquiſitione autem prædicta diligenter inſpecta, & habito consilio reverendi patris & domini R. S. Angeli diaconi cardinalis, Apoſtolicæ ſedis legati, & domini Adæ de Miliaco militis, qui ad partes Albienſes venerat ut gereret vices regis, & aliorum proborum virorum tam prælatorum etiam quam baronum, ad dictum epiſcopum & eccleſiam Albienſem, majorem juſtitiam, incurrimenta ſeu commiſſa, cuſtodiam clavium, fidelitatem villæ, præconem videlicet, ut ex parte epiſcopi & proborum hominum de villa præconizetur dicimus.... prohibentes ne ſuper iis eccleſia a balliviis domini regis vel aliis moleſtetur ; minores autem clamoresE dicimus eſſe communes epiſcopi & domini regis, qui jus tenet in villa Froteriorum, ita quod ille cognoſcat de minoribus clamoribus ad quem vadunt : & ſi ſimul vadunt ad epiſcopum ſeu officialem ſuum, & ad ballivum domini regis, ſimul inde cognoſcant, exceptis clamoribus quorumdam hominum quos tantum ad epiſcopum invenimus pertinere, de quibus epiſcopus ſeu officialis ſuus tantum cognoſcet. Ut autem omnia ſupradicta, rata & inconcuſſa permaneant, præſentes litteras fecimus annotari, & ſigilli noſtri munimine roborari. Actum apud Laſignanum die Martis proxima poſt feſtum beati Andreæ apoſtoli, anno Domini mccxxix. mense Decembris.
Hanc ſententiam confirmavit Innocentius IV. pontificatus ſui anno 8. 2. Cal. Aprilis.
XVII.
Philippus archiepiſcopus Bituricenſis excipit homagium ab epiſcopo Albienſi de ipſa urbe Albia ; ea lege, ut, ſi facta inquiſitione non cognoſceretur de iſtius homagii jure, non amplius exigeretur.
1254. Ex archivo Albienſi.PHilippus divina permiſſione Bituricenſis archiepiſcopus Aquitaniæ primas, univerſis præſentes litteras inſpecturis ſalutem in Domino. Noveritis quod cum epiſcopus Albienſis teneat a nobis in feudum civitatem Albienſem, caſtra, villas & alia jura ad civitatem prædictam pertinentia, nos domino B. epiſcopo Albienſi & ejus ſuccesſſoribus promittimus, quod dictum feudum non alienabimus, nec extra manum noſtram ponemus. Quod ſi contrarium faceremus,volumus quod eo ipſo epiſcopus Albienſis & ſucceſſores ſui, qui pro tempore fuerint, a feudo ſint immunes, & eidem epiſcopo feudum ſolvimus, remittimus & quittamus ; nec alienatio obtinere poſſit alicujus roboris firmitatem. Promittimus etiam eidem epiſcopo quod infra octavas Pentecoſtes litteras capituli Bituricenſis ſub eodem tenore procurabimus Bituris ſibi dari, vel ejus certo mandato. Recipimus etiam fidelitatem ab ipſo epiſcopo pro civitate Albienſi & ejus tenemento quam facit nobis, ita quod, ſi probare potuerimus quod homagium inde factum fuerit nobis vel anteceſſori noſtro, homagium inde facere nobis tenebitur epiſcopus antedictus. Si vero dictas litteras infra dictum terminum eidem vel ejus mandato dari non fecerimus, volumus quod fidelitas quam nobis facit, habeatur penitus pro non facta, & ſit res in eodem ſtatu in quo erat ante promiſſam fidelitatem, & ſi receperit litteras capituli idem epiſcopus, dabit nobis litteras ſuas patentes ſuper receptione litterarum prædictarum. Hanc autem recognitionem feudi & fidelitatem facit nobis epiſcopus ſupradictus, ſalvo jure ſuo & ſuæ eccleſiæ Albienſis ſi inpoſterum agere nollent. Actum Biturico præſentibus Claromontenſi & Lemovicenſi epiſcopis, anno Domini m. ccliv. die Lunæ poſt Dominicam qua cantatur : Oculi mei.
XVIII.
B. ** Bernardus de Combreto an. circiter 1259. epiſcopus Albienſis pro maximis ſibi & civibus ſuis, illatis injuriis per ſeneſcallum Carcaſſonenſem, regem appellat.
Ex autographo cart. Albienſ. archiep.NOverint univerſi præſentem paginam inſpecturi, quod nos B. Dei gratia Albienſis epiſcopus, ſentientes nos indebite & injuste aggravari a vobis Stephano de Dadeiſl, tenente locum nobilis viri P. de Autolio ſeneſcalli Carcaſ. & Biterr. pro eo quod, cum vos citaveritis nos & cives noſtros ſemel, ut veniremus apud Carcaſſonam, parituri juri coram vobis, ſuper eo quod dicebatis nos & cives noſtros portaſſe arma & pacem fregiſſe per terram domini regis Franciæ, minus brevem terminum nobis aſſignando, ita quod in craſtinum receptionis litterarum veſtrarum nos oportebat comparere ; ad quam diem nos excuſatorem noſtrum miſerimus litteratorie deſtinatum, qui pro nobis prætenderet, quod proptcr brevitatem temporis coram vobis minime venire poteramus, & ſecundo apud Caſtras ut nos & cives noſtri veniremus ſuper prædictis juri parituri coram vobis, & ibidem a nobis perſonaliter coram vobis exiſtentibus, & a procuratore univerſitatis civitatis noſtræ Albienſis firmandas ſuper prædictis peteretis, de ſtando juri & congregationi curiæ veſtræ Carcaſ. Et nos quod non immerito curiam prædictam reputabamus ſuſpectam, pro eo quia inimici noſtri capitales consiliarii & aſſeſſores in dicta curia exiſtebant, & quia nobis coram vobis conſtitutis multæ injuriæ nobis & noſtris factæ fuerunt, plura enormia & turpia nobis dicta. Item
