74 I N $ T R U Denique paucottuti annorum (patio vacans mundanis A actibus & triumphis, in quodam fui juriS agello sancti Faustini siunmo itudio construxit ecclesiam > ubi detm* tatis monachis sub regularibus drfci^linis sc libere Domino serviturum certius constituit implicandum, ibi- cueepistolam hortatoriam fingens, dariffimo abbati vastiano Maffilicnfis cœnobii patri direxk, in quo ip- sius sibi depofcens adfuturum auxilium suis videlicet rudibus monachis profuturum, quod & promeruit. Igitur præckriffimus prædictus abba, qui fetme, ut vere repcrimus, quinque millia 4 pater exticit monachorum 9 hujus precibus libenter annuens, fcripsic ei Tegulam decentiffime lucidcnterque Compotitam, quam speculum monachorum vocavit, in qua normam & totius vitæ cælestis censiiram exprimens distinxit, eiauc tranfmisit, quam ille non parvipendens, sc suOsque nis ] subegit disciplinis. Inde præfule civitatis Aptensis communi forte districto, Omnis clerus scilicet & ruralis plebs unanimes sibi Cæstorem pofaint pontificem*) quem adeuntes invitum coactumve a daustris erutum > sibi pastotem statuunt j ubi deinceps qualis quantufque ex- titeritjvita ejus, quæ exter iorious extitit plena virtuti* bus maniscstat. Ceterum quae ejus intima ruerint cordis & animæ /implicitatis commoda » non nostram reor pofle scntentiam, qui sc medium præbuit curæ monachorum & canonicorum, ac nec priorum studium, nec posterorum indigentiam ullo moao sinerit incautus, talibus, ut brevi exaratum est stylo, vitam ducens stu- diis, apud camdem civitatem beato fine quievit in pace* III. 1 Charta Milonis Montani comitis Aptensis > y#* abbatiam S. Martinhad preces Sendradi episcoph ecclesia Aptensi donat. ’• Q Umma providentia catholicorum imperatorum efle O constat > qui facras leges sua compoluerunt induf- tria, & rationabili sensu memoris mandaverunt, ut quæque donaria, aut merito, aut sponte peracta fois- sent nullo injecto composicionis eloquio absque litteratoria functione vigorem obtinere valerent > nec fine tempore, loco, perfona, capax haberetur sta- tionis. Et si in his, quæ sæculari ambitione prorsiis abrumpenda, auo valent ingenio fervantur, & solius vitæ præfentis deserviunt rationi, ut eorum posteritati profutura subvcniant, qui hæc sua sollicitudine, ut lemper maneant peregerunt : quanto magis ea Omnimoda lunt provisione ambienda, & inviolabili > quantum fas est, aflcrtionc fulcienda > quæ solius beatitudi- nis commercio peraguntur> & xternar vitæ deserviunc felicitati, & soli affignantur Omnipotentiae Dei. Quo circi utriusque ceflionis actionibus, & præscntis videlicet & zccrnæ vitæ instigatus, ego Milo Montanus ita. nostram procuro subniti ccflioncm, quam Gtago > uc in his pro quibus agitur beneficiis noster non fraudetur effectus : quia hactenus ea auxad modicum postcfla. retineri nequeunt, curiofa sollicitudine plus zquo insec- tacus sum : malo exin divino nutu COmminuta » quæ- dam ex vasto latifundio fummo deservire largitori, Quatenus & infelici inanirer vixi vitæ subveniant & uveri judicis meritam iram e Vadam, & irrevocabilem ad improbitatem lentendam auodam tranquillo repagulo clapsiis non obviem > sed ad miserandum innectant. Accitis ad hoc mcæ nobiliflimz conjugis Hortcn- fiæ > & quorumdam noftrorum nobilium personis, paribus sitvencibus votis offero quædam Domino Deo omnipotenti, & ecclesiæ S. Mariæ sedis Aptensis, cujus beneficiis utOrj hoc est, abbatiam S. Martini cum aedificiis ibi præeminencibus > cum mansis equitum & pagendum, cum omni habitatore & postestore, cum campis vincis, pratis, molendinis & omnibus reditibus, & adjacentibus, & his quæ ibi debitis deserviunt ufibus. Est namque ipsa abbatia in comitatu Aptensi 4 Huuc monachorum numerum in Mastilicn/i asceterio sub Castiano abbarc fuiilc refert Eidcocrcus Mimarensts episcopus in instrumento dooadouis ecdcstz de Canonica ao.io6o. MENTA fere millibus fex disparau t civitate ad folis ortum t terminis certis mea & meorum alode prrfionata, & ptæ* rogadvis undique vallata privilegiis uris honestis. Hujus territorium est Localitio ficum. A solis ortu fbn* fluens oritur, qui vocatur Bogia, a. meridie Ausius Cau- ialonus, ab occasu vallis quæ dicitur Ursidis-captio, & alio nomine Curiolis : a sepcentrione, locus qui vocatur Lonias, & fi qua funt alia divcrsiI vocabuu. Anno a. Verbo Dei carnem sumcnte octingenresimo trigesimo quinto, regnante Carolo Ludovici filio > Simmacho juniore præfecturx fidcibus infulato, indictione undecima, hæc nostra donario exordium temporum cepit cflcndi gratia, & est conscriptionis auctoritate & tcs- tium fatis nobilium personis subnixa, xvi. kalendas Augustas plenarias auctore Milone prænomine Monta- i no comite nobilistimo Aptensis civitatis cum illius comitaro & Ghnniacensis & Senaciensis comitatuum & sedium cpiscopalium, cujus studio opes & res eco|c~ siarum, nec non & librorum & socrorum vasorum plenitudo augmentum senserunt, Sendardo episcopo Ap- tensi ad id peragendum instigante animos largitorum non parva uiggestione precum. Signum & auctor huius privilegii Milo & uxor ejus Ortensia mulierum nobi- listima > qui hæc scribi jufferunt, & testibus addicis firmata reliquerunt memoriis posterorum. Tetbcrtus firmavit, Leoprandus firmavit, Agilbos firmavit do firmavit, Teudfric firmavit > Eldoardus firmavit, Aufarith firmavit. Sic piares alii patula de fronte faventes j Teftes adfciti, ^ua insunt famina figunt, Rotmarisu heros hac juffus scripta reliquit. IV. Charta Teuderici Aptensis episcopi de canonicorum inftitutione in ecclejia Aptensi. IN nomine Dei xterni & Salvatorii nostri Jcsu Christi, & in duritatis dilectione Patris scilicet, ac Filii & Spiritus (ancti, & in honore siuictz Dei geni* tricis Mariæ>& præcipuc fancti Petri apostolorum principis 3 cunctorumque electorum Dei veneratione Tcu- dericus fedis Aptensis humillimus in Christo episcopus. Si Circa simctæ religionis cultum munificos nos eflc exhibemus, superna nos gratia muniri non dubitamus. ) Qgamobrem comperiar omnium Chrifti fidelium um præsentium quam & futurorum (olertia, quia prædictus venerabilis episcopus cogitans qualiter in ecclesia san&x Mariæ sedis Aptensium clericos canonico more consti- tueret, qui in eadem ecclesia officia divina Deo rite pcrfolVerenf, atque ex rebus ejusdem ecclesiæ in communia concederet, per quam cotidianum victum sumentes facilius czlesti mercantur cibo pcrfrui, quod est verbum Dei > uc carnalis homo cibo reficiatur terreno, & spiritalis pascatur divino alloquio, memorans illud apostoli dictum / qui altario deserviunt & altario par^ Mipentnr. Nihil enim nequius quam poflefliones & dona a Christi fidelibus accipere, & pro animabus fidelium non laborare. Ec quia vix nemo sibi soli fuffidt » ideo canonicorum sohtium adhibendum est, ut magis
? ac magis apud Deum valeat deprecatio quam unius oratio. Quapropter ego in Christi nomine Teudericus jam dictus episcopus divina favente dementia cum conulio & voluntate Willelmi totius Provinciz principis, in- super etiam domni Annoni Arelatensis archiepiscopi > necne domni Amalrici Aqucnsis archiepiscopi, Ingil- ranni Cabellicensis episcopi, pro voto & auxilio constituimus atque ordinamus in præfaca sixlc Aptcnse omnipotenti Deo, sanctx Mariæ virginis, sanctique Petri apostoli, atque S. Castori eximii confestbris » ob eorum omnium honore ac veneratione canonicos duodecim, quibus concedimus atque condonamus ex rebus nostræ ecclesiæ, illorum victui cotidiano in communi » juxta canonicam auctoritatem ex decimis de villa quæ vocatur Vallis unam medietatem^ de rivo Remmis us- quc in rivo Margaritæ omnem decimum, de campis
