Pagina:Gallia Christiana, 1715, T1.djvu/879

---

INSTRUMENTA AD ECCLESIAM AQUENSEM

SPECTANTIA.

I. Excerpta quædam ex chartario nigro eccleſiæ Aquenſis, ad illuſtrandam plurimorum epiſcoporum hiſtoriam. .... Occupabit autem Aquenſem epiſcopatum tunc abbas S. Severi Waſconiæ Gregorius, qui erat epiſcocopusB Laſcurenſis. Tenebit etiam multos alios honores : qui quanto ampliores tenebat honores, tanto minor erat ad ſingulos. Ante Gregorium fuit Macharius, qui vixit in epiſcopio tantum per duos annos & dimidium. Ante Macharium fuit Remundus Vaſatenſis, nepos alterius Remundi ſenis : quorum uterque fuit epiſcopus. Iſte ſenex Remundus Vaſatenſis omnes epiſcopatus totius Waſconiæ tenuit, excepta metropoli : alter Remundus nepos ejus, non omnes, ſed Vaſatenſem, Aquenſem & Laburdenſem. Poſtea Vaſatenſem & Laburdenſem. Sed redeamus ad ordinem. Poſt Gregorium abbatiam tantam & tantos honores occupantem ſucceſſit proprius Aquenſis eccleſiæ epiſcopus nomine Bernardus, vir miræ abſtinentiæ, ſed mollis & timidus in juris ſui defenſione, &c..... Vixit iſte Bernardus xx.C & circa iv. vel v. annos. Poſt Bernardum Remundus ſucceſſit. Obiit autem xviii. epiſcopatus ſui anno. Poſt Remundum præſens Willelmus. II. Raimundus de Sentes Aquenſis epiſcopus, dividit epiſcopatum in 4. archidiaconatus. Ex chartario Aquenſi. AD communem utilitatem & quietam diſpoſitionem tam præſentium quam poſterum, Raimundus Aquenſis epiſcopus, & eccleſiæ ſanctæ Mariæ Aquenſis conventus ; totum ſuum epiſcopatum in 4. partes diviſerunt, quibus ſingulos archidiaconosD præfecerunt, qui oculi & diſpoſitores eccleſiæ prædictæ exiſterent, totiuſque domus & familiæ eccleſiaſticæ curam gererent ; ita videlicet ut quiſque archidiaconus tribui menſibus in anno rem publicam diſponerent, ut uno deſerente alterutrum ſuccedendo ſubminiſtraret. Unius archidiaconatus fines ſcilicet a camino Burdigalenſi verſus mare uſque ad littus Laburdenſe, alterius vero fines ab eodem camino verſus Orientem ſicut fluvius, qui dicitur Loſſium diſterminatur. A Loſſio vero prædicto fluvio alius archidiaconatus fines diſtenditur verſus meridiem uſque ad fines Gerri & Polionis, abinde vero alterius archidiaconatus fines, quod a prædictis determinatis archidiaconatibus, ex ordine relinquitur. Hac inſtitutione facta iterum inveſtiverunt, quatinusE quotcunque decimæ ſive redditus terrarum vel tributa ruſticorum vel cetera quæ jure archidiaconatus ad archidiaconatus non pertinent, ad communem confratrum utilitatem convenienti inter ſe conſenſu archidiaconi diſpertirent ; diſtinctiones vero & placita quæ de iſtis concingunt ſive hoſpitia, ſive dominia in illius archidiaconi jure conſiſtent in cujus parochia permanerent : de legum autem pontificalium perſolutionibus ſinguli archidiaconi cum pontifice per ſuas parochias ſic ſe haberent ut epiſcopus duas, archidiaconus vero tertiam partem portionem acciperet exceptis cauſis de S. Paulo & de S. Vincentio, quæ prorſus epiſcopi ſunt, urbis vero Aquenſis placita cum pontifice ſupradicta partitione archidiaconi communiter divident, cimiteria quoque & decimas & venalitatem fori, & oblationem argenteam, atque ſanctuaria exceptis ſtatutis capituli inter ſe dividerent.

III. Charta fundationis Xenodochii de Urduos Aquenſis diœceſis factæ conſilio Ar. W. de Sort epiſcopi Aquenſis. 1151. Ex ſchedis clariſſimi viri Olhenartii. IN nomine S. Trinitatis & individuae unitatis. Perveniat in notitia tam futurorum quam præſentium, quod quidam latro Arterius nomine, & ſocii ejus interfecerunt tres peregrinos Normaniæ, viros magnæ nobilitatis, ſicut armigeri, qui cum eis erant, & multi alii nobis narraverunt. Hæc interfectio fuit facta in itinere beati Jacobi, a prædictis latronibus, in illo loco qui dicitur Urduos ; qui poſtea nutu divino a judice ejuſdem terræ ſuſpenſi ſunt. Divina vero pietas nullum expertem ſui relinquens, revelavit hoc facinus per angelum ſuum Gabrielem cuidam ſacerdoti nomine Remundus Porchet de Scendos, præcipiens ei ut extraheret peregrinos prædictos de lacu, in quo mortui ejecti fuerant, & traderet eos in eodem loco ſepulturæ. Cui præcepto non renuens, libens implevit quod ſibi juſſum fuerat. Rurſum prædictus ſacerdos Remundus Porchet angelica annuntiatione tertio eſt admonitus, ut ædificaret domum in eo loco, ubi jam dicti peregrini ſepulti fuerant, ad honorem Dei ; qui cum non auderet ei reſiſtere, cui cuncta obediunt, ſtatim exhibuit ſe Aquenſi epiſcopo ſcilicet Ar. W. de Sort, narrans ei quæ & quanta per angelum ſibi fuerant juſſa. Unde prædictus iſdem epiſcopus dedit ei conſilium, ut quantocitius divino obediret præcepto. Quare jam ſæpe dictus ſacerdos fecit petirionem P. vicecomiti Gavaudan ac Bearnenſium, ut daret ſibi prædictum locum, in quo domum ad opus pauperum ad beatum Jacobum iter euntium *f. ædificator., ut ſic locus qui prius fuerat ſpelunca latronum, eſſet refugium pauperum, & habitatio peregrinorum. Cujus petitioni P. vicecomes acquieſcens, dedit bono animo, & bona voluntate totam terram de Urduos, ad faciendum ædificium, & totam padoventiam[1], undecumque ipſe dominium habebat, dedit ; & nemora, paſcua, aquas, culta & inculta, Deo pro anima ſua, & parentum ſuorum tam præteritorum quam futurorum, hoc donum fecit prædictus P. vicecomes in eccleſia B. Mariæ de Scendos, in præſentia ſæ curiæ, Remundo ſacerdoti, & omnibus futuris ſuis ſucceſſoribus, ut habeant & poſſideant jam dictum donum, atque ab omni impedimento abſolutum ſine fine in perpetuum, amen. Anno incarnati verbi mcli. factum eſt donum menſe Maio, feria vi. luna undecima epacta xiv. concurrente nona, indictione vii. *xiv. Ludovico regnante rege Francorum, W. comite Pictaviæ ac duce Vaſconiæ, W. reſidente archiepiſcopo in Auſcitania ſede, Ar. W. reſidente epiſcopo in cathedrali ſede Aquenſium, Ar. epiſcopo reſidente in cathedrali Olorentium. Teſtes hujus rei ſunt A. Bornio abbas Sorduenſis, Martinus Sancii, P. Aureilla, Bibia de Gramont, P. de Luxo, A. Aragon de Garris, A. Arramon deu Lacu, & frater ejus, R. Ar. Fortaner Deſcot, & tota præſentia curiæ ipſius vicecomitis.

Y iij

1. Id eſt, paſcua. Conſule Cangii gloſſarium.