Pagina:Hortus Malabaricus Volume 1.pdf/33

E Wikisource
Haec pagina nondum emendata est
10
HORTUS

albicantes, in tria folia rigida & cuspidata ac crassiora se aperientes, continentque in medio stamina novem albicantia tenuia sine ullis apicibus, tria longiora ex flavo albicantia, quæ à sex minoribus magis flavis cinguntur.

Fig. 8. Fructus qui fasciis ramorum adhærent cùm sua magnitudine justâ sunt, oblongo-rotundi sunt, in ima & superiori parte strictiores, involuti cortice exteriori crasso, ac constantes pulpa rufo-rubescente, & intus in medio pulpæ medulla albicante, cùm autem teneri sunt, hi fructus candidi sunt ac nitentes, albicantibus surculis appendentes, forma non rotunda sed angulata, maxima parte foliis calycis oblongo-rotundiolis & mutuo circumvolutis circumprehensa, interiùs constantes pulpa densa albicante, quæ saporis nullius & astringentis; postea cum ætate pulpa molli sunt & pauca continentes in medio pulpæ humorem clarum ac multum qui cum pulpa astringentis saporis est, suntque tum dicti Tannì-Painà, dein pulpa interiori magis aucta sunt, ac nullum humorem in medio continentes, suntque tum fructus dicti, Schalémba-Painà, cum ætate majori pulpa magis & magis indurescit nasciturque in medio in longitudine medulla albicans, diciturque, cùm pulpa & medulla minus dura est, Aria-Décca, cùm durior Adecca, cùm maximè dura est & cortex aureo-flavus, Paléca; est autem pulpa, forma primum ovali habens cuspidem acutiorem ad summitatem fructus, est verò pulpa, cùm tenera & humida est, colore albicante-subflavo, forma oblonga & angusta & ad summitatem cuspidata, dura, colore ex rufo-rubescente, forma est minus oblonga ac crassior ac magis ad conum accedens, cujus basis est in ima parte fructus: pulpa, seu dura, seu mollis, cum Bétel addito momento calcis manditur, maximè autem mollis; Cortex pulpam circumdans corticula exteriori densiori & duriori, quæ superficie plana & glabra est, ac primùm albicans, dein viridis, pòst cùm pulpa ac medulla dura est, aureo-flavi coloris, obductus, intus constans carne primùm tenera albicante, quæ majori quantitate est ad imam partem fructus, ac corticula exteriori decisa cum pulpa fructus in comestione Bétel simul manditur, cùm fructus vetustior est, filamentis lignosis, quæ primùm coloris albicantis sunt, dein cùm corticula exterior aureo-flava est, coloris quoque aureo-flavi seu crocei sunt, est pertextus, estque tum adeo arctè pulpæ superficiei adhærens, ut non facile deglubi possit: intra medullam albicantem in basi fructus in medio oculus rotundiolus albicans conspicitur, qui germen fructus est surculum edens: quatuor Capsæ plus minus simul in eadem arbore in Capitulo reperiuntur; quinto anno à satione dat Fructus si terra ferax sit, ordinariè septimo, vivit quinquaginta annos, triginta vegeta est fructus proferens, pòst languescit, fructus post unum mensem, quo ex capsa erupére, aquam recipiunt, pòst tres menses fructus omni aqua repleti sunt, post sex menses pulpa dura.

VIRES EJUS.

RAdix decocta in aqua servic pro ore sulcato si cum ea diluatur, uti & pro ejus pustulis. Succus foliorum tenerorum expressus ac cum oleo Schirgelim datus confert pro lumbricis.

FIG. 5. 6. 7. 8.

Arbor hxc C.Bauhino in Pindcevocztur Pa/ma,cuJLs fructus fiflilis Paufel dicitur, Paufd Serapioni, Filfel & I'ufel Avkemza. Fructus turn alibi, turn in Regno Malabar a nobilioribus vocatur Arcca , telle Garzia ab Horto, ad quem plura de hac materia deiiderantem lcclorem remitto. Ut &. Chriftofhorum a Cofia , qui Avellante lndka nomine fru&us defcribit, eofque adhuc virentes, fub arena condi teftatur, utguftu evadant gratiores, quin & inlotionibus adftringentibus magni eiTe uilis. Maximum au-

temhuicfruchii famam conciliavit quotidisnus ejus cam foliis Betre five Betle, apud Indos Magnates & ditiores ufus, utapud jam citatos autores, Linfihoten & Botttium (quiPynanghde Sirii & Sirit Boa vocat) videre eft. Piures autem ejus dari fpecies, tellantur prxter Autores noftros, fruclus magnitudine & forma varii, quos inter rarioraaiTervo. Verum quem forma oblonga Arcce fubjungit Clufim j toto ccelo ab ea difFert, cum nihil aliud fit 3 quam Nucleus interior Palmapini Lob tin.


CA-