Pagina:Ioannes Baptista a Vico - Opera latina tomus I - Mediolani, 1835.djvu/14

E Wikisource
Haec pagina emendata est
viii
prooemium

hibetur. Quamobrem Vicus, qui a re mathematica analogiam depromserat ut legem causalitatis deprehenderet, ipse cogebatur in naturam transferre propriam identitatum evolutionem; et ideo in perpetuam identitatis causalitatisque aequivocationem delapsus est.

2.° Quemadmodum doctrinis Davidis Hume indigemus ut metaphysica Vici momento suo ponderetur; ita nobis Condillaco opus est ut ipsius ideas ad methodum pertinentes pretio suo aestimemus. Et in disputationibus quidem ea de re agentibus attendamus oportet, praeter nonnullas ambiguitates quae dubitationibus quibusdam ac apparentibus antilogiis occasionem praebent[1] attendamus, inquam, propriam auctoris locutionem, qua facilius lector decipietur. Vicus profecto analysis appellatione denotat illam ipsam methodum, quae a Condillaco synthesis vocatur; et e contra syntheseos nomine vocat illam idearum progressionem quam Condillacus analylticam appellat. Analysis enim, sive critice quae juxta auctoris nostri doctrinas respondet Carthesii methodo et Stoicorum soriti[2], illa est philosophandi ratio, quae per genera ad veritatis investigationem incedit; et quia dubia incertaque via consistit, idcirco, in veritatem siquando incidit, hoc fortuito tamquam casu contingit[3]; et potius judicium quam ingenium exercet: quare istiusmodi ratio magis idonea rebus ordine suo componendis quam deprehendendis evadit. Synthesis e contra Topicae instrumentum est ac methodus illa quae magis cum inductione convenit[4]; ipsa ingenium potius quam ju-

  1. Vide pag. 86, 100, 142.
  2. Cf. pag. 9, 83, 85, 140 hujus vol. et opus de Univ. Jure, lib. II, P. II, cap. XIV, § Ea ratione.
  3. Pag. 60, 86 et passim.
  4. Pag. 141 et opus de Univ. Jure loc. cit. ac Epist. II ad Mutium Cajetam.