Pagina:Ioannes Baptista a Vico - Opera latina tomus I - Mediolani, 1835.djvu/219

189

liber primus

Non diu abiit, quod hoc Caraphaei judicium rebus ipsis comprobari coeptum est. Nam Techelius a factione desolatus instaurat vires; infensa Turcarum odia auro et arte delinit, et in studia convertit; infestatus a Litthuanis in suo, infestat acrius aliena; et sub anni exitum cum justo Hungarorum, Turcarum et Tartarorum exercita in Scepusiensem agrum ingrediturReparato exercitu Scepusium invadit., illac in montana aut in Trenchinienses fines penetraturus. Ut ad urbem Iglum castra ponit, ut Posoniensem conventum turbet, quem super perduellionis crimine lapsis condonando Lotharingius habebat; Caraphaeus ubi id per exploratoresArcetur a Caraphaeo., per quos cuncta Techeli tentamina speculabatur, rescivit, Brisnensem ei aditum occludit, ne in montana per Neosolienses fines inrumpat: cum certo peditatu alium ad Rosembergam occupat, ne in uberrimi soli Trenchiniensem agrum invadat. Dolum adhibet.Techelius ubi his Caraphaei consiliis se praepeditum sensit, Emericum Gergejum ad eum mittit, tanquam de venia sibi imploranda cum ipso agat. Interea, cum exercitus commeatu misere laboraret, divisit copias; et partim in montes cum Pethnasio Rosnaviam versus, partim cum Tunyoghio versus Jolsuam dimisit. A Caraphaeo eluditur.Ubi gnaram id Caraphaeo, Franciscum Veteranium militum Tribunum Muranum versus expedit, qui Techelianos Jolsua et Rosnavia deturbat. M. Auriam suae legionis legatum in Scepusiensem agrum ire jubet, Kesmark proprium Techelii oppidum occupatum. Pene circumvenitur.Ita Techelius, cum se jam circumveniri animadverteret, Cassoviam versus se recepit; et Gergejus ad eum haec Caraphaei verba retulit: Ejusdem Techelio responsum.Mirum sane esset, si Techelius Italum meditatum decipere velit: qui Saponarae verba dedit, sibi certe hautquaquam daturus. Interea cum copiis, quibus imperabat, subsidiisque a Lotharingio propere accersitis, in eum tam subito invectus est, ut pernici hosti solita celeritate uti non plane licuerit. A Caraphaeo caeditur et fugatur.Nam ad oppidum Hunguar dictum cum Techelianis congreditur; magnam eorum partem caedit; reliqui super aspera montium ultra Scepusiensis agri fines, qua Poloniam pertingunt, sese recipiunt.

Ob ingentes autem clades, quas Turcae a Christianis acceperant, et mala quae ipsi ultro sibi dabant, iidem, qui Techelii partes oppressas, Turcicum Imperium jam eversum arbitrabantur. Mustapha virtutis extinctor.Etenim Mustapha cum trepidantibus copiarum reliquiis sese prius Budam, mox Bellogradum receperat: in quo turbato trucique agmine Budae Praesidi, summae apud Turcicum Senatum auctoritatis viro fauces collidi jusserat; et per multas iniquas falsasque caussas