Pagina:Ioannes Baptista a Vico - Opera latina tomus I - Mediolani, 1835.djvu/341

E Wikisource
Haec pagina emendata est
311
liber quartus

Ejus utilitas in re civili.At rectâ Christianorum dogmatum morumque doctrinâ firmatos in contentionibus cum novatoribus facilius Caesari sacrorum communione adhaesuros; et contra Turcas Religionis stimulis incitatos, acriores futuros hostes.

Ratio Hungariae muniendae.Si vero Hungariae munimina, cum ob solitam ejus rei Turcarum ignorationem, tum ob nuperas oppugnationes expugnationesque semiruta reficiantur; ac super Danubio, Tibisco, Savo, Dravoque et Marusio utilibus in locis alia excitentur; Hungariam multo plura secula quam ab Soleymane ad praesens usque bellum, in hac Christianorum aucta, deminuta Turcarum virtute, hostium conatus elusuram: quin fore, ut in reliquas eorum ditiones et apertas et immunitas potenter immineat. Sed ad id militaris Architecturae gnaros, Hollandenses gnarissimi excitandarum arcium in humentibus campis.
Consilium ne ea res aerario neve civibus sit onerosa.
et maxime arcium super paludibus excitandarum (uti est natura situum per universam ferme Hungariam comparata) quantovis precio conducendos; ejusque rei experientissimos Hollandenses videri. Et ut id neve aerario, neve civibus grave sit, Summum Pontificem, hactenus munimenta absolvantur, decimam Sacerdotibus pendendam remittere; quando jam eam pecuniam Turcis reprimendis, et coërcendis Novatoribus destinarat: et Regni legibus cautum, Pontifices Sacerdotesque pro rata quenque parte ex decima sibi adtributa militi in Turcicis bellis merenti conferre stipem. Fabricensium conlegia instituenda, dotanda.Hac ratione et Fabricensium Conlegia, quibus ea Architectura imperat, institui, et iisdem salaria pendi posse. Ceterum ubique abundare materiam, aeris praecipue; cum per omnem Hungariam ingens corruptorum numerus tormentorum jaceatÆris copia in Hungaria.
Ubi conflanda tormenta cum compendio aerarii?
, quae in penitissimam Hungariae Transylvaniaeque partem convehenda, ut nova ibi conflentur, et vecturae Viennam usque compendium fiat. Imprimis Transylvania munienda.Sed imprimis Transylvaniam Hungariae arcem, et ab Polonis, Valachis Moldavisque ac per eosdem ab Tartaris claustrum, firmatissime muniendam.

Hungari militis disciplinae intendenda.Hungarum vero militem severissima disciplina in officio contineri oportere; certisque habendum in numeris, ut neque sint Regi inutiles et Regno graves: qui dum assiduos milites profitentur et jactant, duplo triploque plura ab civibus stipendia exigunt.

Agricultura celebranda, et qua ratione?
Rasciani armati turbulentissimum et avarissimum hominum genus.
Rascianos autem, depositis armis, agrorum culturae addicendos; qui nisi cicurentur, certissimi Regno excidii olim caussam extituros. Superare fidem, quot qnantasque rapinas sub Turcis flagitiosissime fecerint, donec ab iis rei rusticae sunt adpliciti: et Caesarem ipsum superiori bello cum Turcis pacent facere adactum, maxime ut Regnum eorum