CAPUT XXV.
Stabiliatur arundo visui aequiparata metientis in termino epiphaniae, cui jungatur altera cujuslibet quantitatis orthogonali ratione, quae scilicet sursum jusumque tandiu a planimetra ducatur, donec per utriusque arundinis summitates oppositus limes planitiei cernatur. Quo inspecto, ipsa conjunctio arundinum diligenter notetur, et superior pars fixae arundinis a conjunctione alterius cum tota sui quantitate comparetur, et eadem comparatio pendentis virgae planique incunctanter dicatur, quae superioris partis a conjunctione cum tota quantitate fixae arundinis superius dicebatur. Et ut clarius reddatur quod litterali inflexione computamus, picturam apertius obscura monstrantem visui legentium supponamus.
Sit arundo stans visui metientis aequiparata a, c; sit planities metienda c d; virga orthogonaliter pendens b e; sit igitur a b, medium a c; et erit b e, medium c d.
CAPUT XXVI.
Si quis superioris figurae retro positae vim, qua planitiem mensuravimus, subtiliter inspexerit, istius quoque figurae vis, qua altitudines metimur, eum prorsus latere non poterit. Parum enim haec distat a superiori figura, excepto quod superior in planitie, haec operatur in altitudine mensuranda. Sit altitudo mensuranda a b; statura metientis c d; arundo, cum qua altitudo metiatur, statura longior, e f; linea orthogonaliter ducta a visu metientis per arundinem usque ad altitudinem g b. His peractis d g ad g f comparantur, et eadem comparatio d b ad b a pronuntietur, quae d g ad g f pronuntiabatur. V. g. d g ad g f dupla ponatur, et non minus; d h ad h a dupla indubitanter dicatur. Quod si h h, h a mensurabiliter comparatur, quae d c staturae metientis aequalis habetur, tota altitudo a b, mensurata non dubitatur. Sed quia potest evenire quod c b sit interdum non meabile, h a non es omnino nobis notum, quamvis sit proportionale, qua de causa planities b c retro erit metienda, et similiter superiori alia componenda erit figura.
CAPUT XXVII.
Metiatur planities b i, sitque statura metientis i k; sit arundo aequalis superiori l m; sit linea orthogonaliter ducta a, visu metientis tendens ad altum per arundinem k n. Post haec k n, n l in quadrupla proportione conferatur, et similiter totum k h, h a, quadruplum indubitanter dicatur. Et quia jam superius d h, h a, duplum discebatur, modo autem k h, h a, quadruplum pronuntiatur, sublato d h, de toto k h, remanet k d, quod est mensurabile duplum ad h a. Quod si a d, h a, k i, statura metientis, quae est aequalis n m, et d c, et g e, et h b, mensurabiliter apponatur totum b a, quod est altitudo mensuratum nullo modo dubietur.
CAPUT XXVIII.
Stans mensor in metiendae planitiei extremitato componat sibi arundinem minorem suae longitudinis prolixitate; quae scilicet tandiu diversis locis planitiei directa figatur, donec per summitatem ipsius arundinis altera extremitas planitiei ex opposito cernatur. Quo facto, a summitate arundinis orthogonalis linea usque ad mensoris staturam dirigatur, et locus ipsius staturae, in quo linea terminabitur, diligenter signetur, et ipsa pars staturae ab ipsa nota usque ad visum cum linea orthogonaliter ducta conferatur. Et qualis comparatio ipsius partis staturae cum tota linea orthogonaliter ducta habebitur, eadem comparatio totius staturae ad planitiem totam pronuntiabitur. V. g., sit statura metientis a b, planities metienda b c, canna, cum qua mensurabitur, d e, linea orthogonaliter ducta d f. Quota pars fuerit a f in f d, tota pars erit a b in b c. Sit
