d a,sicut est a c b tribus vicibus in d a c. Abstrahe a d, remanet a e.
CAPUT XXXV.
Cum quaeris altitudinem alicujus montis, pone hastam ante te in plano pro monte longiorem quam tu: et est hasta a b, et tu c d. Postea contemplare hac illac te movens recto oculorum visu per a usque videas f. Tunc considera quanta sit g c ad g a, tanta est c b ad b f ut puta. Si g c, dupla est ad g a, dupla est c h ad h f; et quantalibet g c ad g a, tanta est procul dubio c h ad h f; et quanta est a g ad g c, tanta est f h ad h c; et h f est mons, et quanta est d b ad h g tanta est d i ad f i. Quod si fluvius habeatur vel aliud obstaculum inter c h, et non possis pertingere ad montis radicem, ut praedictam invenias mensuram, accipe a g b, id est hastam, et ambula retro 30 cubitos aut quantumlibet et iterum contemplare recto visu de m per n usque ad d f, quod est summitas montis, et postea vide, quanta sit m c ad c n tanta est m h ad h f. Abstrahe de m h c h, et vide quod remanet, tanta est altitudo montis; ut puta, si invenisti c h duplum ad h f, et post m h quadruplum ad h f; tolle c h de m h, id est duo de quatuor, remanent duo, quod est m c, dices: quia m c duplum est h f, dona 30, vel 20 cubitos, ad m c et 15, vel 10 ad h f, et sic c h triplum est ad h f et m h, septuplum ad h f. Abstrahe c h de m h, id est 3, de 7 remanent 4, quadruplum est m c ad h f, sic in aliis.
CAPUT XXXVI.
Si quaeris sine mutatione hastae, sic facies. Est mons a b; accipe hastam duorum cubitorum longiorem te, et pone ante te in plano. Postea considera ipsam hastam, quae est c d e, et mitte visum tuum recte de f per d usque a, dividens ipsam hastam super unum cubitum et vide quantum sit f e ad e d, tantum est f g ad g a. Ambula retro, quousque videas de h per c usque ad a, ubi est summitas montis, et vidi quantum sit h e ad e c, tantum est h g ad g a. Invenisti forsitam antea f g, quadruplum g a, et h g decuplum ad g a. Minue f g de h g, id est 4 de 10, remanent 6. Sic est h f sescuplum ad g a vel g a sescuplum ad f h.
CAPUT XXXVII.
Si per speculum aut per concham plenam aquae quaeris scire altitudinem turrium vel montium, accipe speculum, et pone prope montem in plano, et tu tantum te ipsum et speculum positum in terra moveas huc et illuc, quousque videas a in b, id est summitatem montis in medio speculo, et vide quomodo sint, et quanta inter se invicem d c, et c b, sic sunt invicem b e, et e a. Et si sit obstaculum, quod non possis probare, hic ambula retro cum ipso speculo, et pone in terra, et videas movendo te a in z, et quantam proportionem habent invicem p r, et r z eamdem habent, z e, et e a invicem. Minue inde b e, remanent b z.
CAPUT XXXVIII.
Si quaeris scire latitudinem fluvii vel alicujus campi vel curtis aut cujuslibet rei, accipe lignum, quod pertingat usque ad oculos tuos, secundum alios minus uno cubito, et pone in ripa fluvii, et sta prope eum, et est lignum, ut subtus vides, quasi a b, et pone aliud lignum super ipsum prius erectum, sicut est c d. Postea contemplatio recto oculorum visu per a d usque videas e, id est ripam ex altera parte; nam b e est fluvius, et a e directus visus. Postea considera quantum sit a c ad c d, vel econtra quantum est d c ad a c, tantum est a c b ad b e ut puta, si d c
