15. Nunc ad collectiones sermonum S. Leonis accedamus. Prima quæ nobis occurrit harum collectionum apud scriptores mentio, non est anterior sæculo xi. Micrologus, de Ecclesiasticis Observationibus, c. 25, non solum Leonis sermones collectos innuit in codice, quem librum Sermonum appellat, sed probaturus quarti mensis jejunium nonnisi hebdomada Pentecostes celebratum fuisse, lectores ad eumdem librum evolvendum remittit hæc addens : Neque hoc tantum in uno sermone, sed in pluribus, quos de Pentecoste in diversis annis fecisse legitur : quod illum subterfugere non poterit, quicumque eumdem librum diligenter perlegerit. Inter codices quos Desiderius abbas montis Casini, postea Romanus pontifex Victor III, bibliothecæ ejus monasterii addidit, unus cum titulo Sermones Leonis papæ memoratur a Leone Hostiensi in Chronico Casinensi lib. iii c. 63. Primus inter scriptores de viris illustribus seu de scriptoribus ecclesiasticis, qui sermonum Leonis meminerunt, est anonymus Mellicensis auctor xi sæculi, quem prius edidit P. Pez, dein Albertus Fabricius. Sic autem ille, c. 7 : Leo Magnus apostolicus declamator egregius fuit, qui verbo et exemplo christianæ religioni plurimum profuit. Porro sermonum illius incertus est numerus, quorum tamen de Adventu Domini, de Nativitate, de Apparitione, de Jejunio, de Passione, de sancto Pentecoste plurimi habentur. ln sanctorum quoque natalitiis nonnulli habiti inveniuntur. Dum eam ferme sermonum seriem, quæ in collectionibus exstat, recenset, collectiones indicare videtur. Dum autem incertum affirmat numerum, in Lectionaria potius, quæ diverso numero sermones continent, intendisse credi potest. Hæc antiquiora sunt testimonia, quæ pro collectionibus sermonum Leonis afferri queunt, quod indicio est ejusmodi collectiones antiquiores multo non fuisse.
14. Enim vero inter quamplures mss. libros sermonum Leonis, quos in variis bibliothecis vidimus, nullum reperire licuit qui xi sæculum excedat, cum non pauca Lectionaria Leonis sermones exhibentia vetustioris ætatis deprehenderimus. Id autem evenisse credimus, eo quod circa sæculum xi S. pontificis sermones colligi cœperunt. Sane quinque collectiones diversæ originis nacti sumus, quarum vetustiores ad idem sæculum referuntur. E Lectionariis autem sumptæ fuerunt, non solum quod antiquior collectio nulla invenitur ex qua exscribi potuerint, verum etiam quia sermonum numero, ordine, vel saltem titulis, ac præterea variis lectionibus differunt, prout ex Lectionariis simili ratione diversis originem ducunt.
15. Plurimum vero iuierest singularum discrimen notare quam diligentissime; hinc enim non modo patebit diversa earumdem origo, sed cautio etiam in usu ejusmodi manuscriptorum adhibenda cognoscetur. Ubi nimirum plures ejusdem collectionis inveniantur codices, cum ab eodem primo exemplari proficiscantur, eædem fere lectiones occurrent in omnibus, solis erroribus aut arbitrariis librariorum correctionibus exceptis; adeo ut qui unum codicem unius collectionis contulerit, omnes plerumque contulerit. Ex quo illud maxime animadvertendum sequitur, frustra ut plurimum allegari duodecim aut viginti codices, si unius ejusdemque collectionis omnes sint : duo siquidem vel tria exemplaria diversarum collectionum ad aliquam lectionem statuendam plus probare solent quam centum unius.
16. Primam collectionem illam credimus quæ reperitur in codice membranaceo sæculi xi, nunc signato num. 126 bibliothecæ Casinensis, cum titulo : Leonis primi papæ pars prima, sermones. Hic ille idem codex videtur quem, Desiderio abbate præcipiente, sæculo xi compactum innuimus testimonio Leonis Hostiensis, qui sane, cum alterum quoque librum epistolarum seu, uti vocat, Registrum Leonis, ab eodem abbate in eadem bibliotheca positum tradat, quid contineret secunda pars, quæ nunc desideratur, satis indigitat. In hoc codice XCI sermones leguntur, inter quos unus bis describitur, alter dubius est, decem vero supposititii sunt, ac propterea restant sinceri et certi sermones LXXIX. Ipsam sermonum seriem appendere juverit, ut cæterarum collectionum discrimen facilius innotescat.
- Si fideliter. In nostra editione sermo XII.
- Præsidia. Serm. XVIII.
- Cum de adventu. Sermo XIX.
- Sublimitas. Sermo XVI.
- Evangelicis. Sermo XVII.
- Quod temporis. Sermo XIII.
- In Dominico agro. Sermo XIV; cui eodem contextu in ms. annectitur sermo editionis nostræ XV, qui inscribi debuisset in hac serie sermo octavus, et incipit Confidenter. Hunc eumdem ordinem cum eadem unione duorum sermonum deprehendimus in ms. Lectionario basilicæ S. Petri 107.
- Exsultemus in Domino. Serm. XXII. 126 A
- Festivitatis hodiernæ. Serm. XXVII.
- Sæpe ut nostis. Serm. XXX.
- Excedit. Serm. XXIX.
- Dum semper. Serm. XXVIII.
- Quamvis, dilectissimi. Serm. XXV.
- Semper quidem. Serm. XXIV.
- Omnibus quidem. Serm. XXVI.
- Salvator noster. Serm. XXI.
- Nota quidem. Serm. XXIII. Idem ordo est in laudato codice 107 basilicæ S. Petri.
- Justissime, fratres, festivitatis præsentis diei, etc. Sermo Leoni perperam affictus, est S. Maximi Taurinensis hom. 2 de Nativitate.
- Celebrato. Serm. XXXI.
- Gaudete in Domino. Serm. XXXII.
