Migne Patrologia Latina Tomus 77
Praefatio (Auctor incertus), J. P. Migne
Praefatio
(0148A)121 Merito quidem virtutis sectatores laudibus omnium celebrantur. Neque enim sibi solis lucrum comparant, verum etiam posteris recte vivendi studio deditis illam velut viventem quamdam imaginem et animatam statuam factorum suorum relinquunt. Sed multo ampliori laude digni censendi sunt, qui post virtutis opera omne studium in eo posuerunt, ut scripta mundo relinquerent, quae eos, qui cum affectu illa legerent, ad virtutem instituere et exercere possent. Maxima enim via ad id quod honestum est inveniendum, Scripturarum divinarum est meditatio; siquidem in iis actionum praecepta reperiuntur, et vitae sanctorum virorum scriptis traditae veluti quaedam divinae conversationis imagines animatae ad imitationem bonorum operum propositae sunt, (0148B)prout quidam sanctorum Patrum nostrorum philosophati sunt. Caeterum cum multi exstiterint studiosi viri tam in Veteri quam in Novo Testamento, qui scripta praeteritarum rerum historias et futurarum praedictiones continentia orbi reliquerunt, necnon Vitas sanctorum et virtute praeditorum hominum, qui per Orientem et Aegyptum in vita monastica excelluerunt, Spiritu sancto motus, omni laude major sanctus Pater noster Gregorius beatissimus et inclytae urbis Romae papa, una cum plurimis aliis libris dictionis venustate et sensuum profunditate nitentibus, Vitas etiam sanctorum hominum qui in Italia eluxerunt, et quo tempore quibusve in locis floruerunt, quatuor libris Latina lingua conscripsit. Cum autem effluxissent jam centum et sexaginta (0148C)quinque anni, et ex omnibus nemo repertus esset qui ad ipsos ex Latina lingua in Graecam transferendos operam impenderet, divino consilio electus pastor, et princeps pastorum, orthodoxae fidei dux, et principis apostolorum Petri successor Zacharias, ter beatus, et angelis par, apostolicus et oecumenicus papa, cum animam haberet Dei et praeclararum rerum amantem, et totum se retributioni futurae consecrasset, inter caetera ab ipso praeclare gesta, diligenter Scripturis divinis vacans, juxta praeceptum Domini dicentis: Scrutamini Scripturas, quia in ipsis videmini vitam aeternam habere (Joan. V, 19). Recordatus vitae et conversationis sanctorum Patrum et monachorum qui in Oriente vixerunt, optimum scilicet suscepit consilium tam libros illos a viris supra (0148D)memoratis Latina lingua conscriptos, quam eos qui complectuntur virtutes sanctorum Patrum qui in (0149A)Italia claruerunt, in linguam Graecam transferendi; cupiens videlicet utilem animae fructum ex ipsis provenientem abundanter cunctis elargiri. Hoc igitur ad finem deducens, thesaurum quidem indeficientem iis qui studiose libros illos legerint reliquit; sibi vero repositam fidelibus et prudentibus dispensatoribus mercedem acquisivit. Subjectorum autem librorum capita sunt hujusmodi.
(0147A)120 Ἐπαινοῦνται μὲν δικαίως παρὰ πάντων οἱ ἀρετὴν μετερχόμενοι· οὐ γὰρ αὐτοὶ μόνοι τοῦ κέρδους μετέχουσιν· ἀλλὰ καὶ τοῖς μετέπειτα ὀρθῶς βιῶναι προαιρουμένοις, καθάπερ ἔμπνουν εἰκόνα καὶ στήλην ἔμψυχον, διὰ τῆς μνήμης ταύτην καταλιμπάνουσιν. Ἀξιεπαινετώτεροι δὲ μᾶλλον οἱ πᾶσαν σπουδὴν τιθέμενοι, μετὰ τὸ κατορθῶσαι τὴν ἀρετὴν, τοῦ καὶ συγγράμματα τῷ βίῳ καταλείπειν, δυνάμενα πρὸς ἀρετὴν γυμνάζειν, τοὺς πόθῳ τούτοις ἐντυγχάνοντας. Μεγίστη γὰρ ὁδὸς πρὸς τὴν τοῦ καθήκοντος εὕρεσιν ἡ μελέτη τῶν θείων γραφῶν (Basilius, epist. 1 ad Gregor. Naz.). Ἐν ταύταις γὰρ καὶ αἱ τῶν πράξεων ὑποθῆκαι εὑρίσκονται, καὶ βίοι τῶν μακαρίων ἀνδρῶν ἀνάγραπτοι παραδεδομένοι, οἷον εἰκόνες τινὲς ἔμψυχοι τῆς κατὰ Θεὸν πολιτείας τῷ μιμήματι τῶν ἀγαθῶν ἔργων πρόκεινται· καθὼς καί τινες τῶν ἁγίων ἡμῶν (0147B)πατέρων περὶ τούτου ἐφιλοσόφησαν. Πολλῶν τοίνυν σπουδαίων ἀνδρῶν κατὰ τὴν παλαιὰν καὶ καινὴν διαθήκην συγγράμματα καταλελοιπότων τῷ βίῳ, ἱστορίας τε τῶν γεγονότων καὶ προφητείας τῶν μελλόντων περιέχοντα, οὐ μὴν ἀλλὰ βίους ἁγίων καὶ ἐναρέτων ἀνδρῶν, τῶν τε κατὰ τὴν Ἀνατολὴν καὶ Αἴγυπτον ἐν ἀσκήσει διαπρεψάντων· ἐκ πνεύματος ἁγίου κινηθεὶς, καὶ ὁ παντὸς ἐπαίνου ὑπέρτερος ὁ ἐν ἁγίοις πατὴρ ἡμῶν Γρηγόριος ὁ παμμακάριστος ὁ τῆς μεγαλωνύμου πόλεως Ῥώμης γενόμενος πάπας, σὺν καὶ ἑτέροις πλείστοις βίβλοις κάλλει τε λέξεως καὶ βάθει νοημάτων διαλάμπουσιν, καὶ τοὺς βίους τῶν ἐν τῇ Ἰταλίᾳ διαπρεψάντων ἁγίων ἀνδρῶν, καθ' οὕς τε χρόνους καὶ τόπους γεγόνασιν, ἐν τέσσαρσι βιβλίοις τῇ Ῥωμαίων διαλέκτῳ διεγράψατο. Διελθόντων δὲ ἤδη που ἑκατὸν ἑξήκοντα πέντε ἐνιαυτῶν, καὶ μηδενὸς τῶν πάντων σπουδὴν (0147C)θεμένου ἐπὶ τὴν ταυτῶν μετάφρασιν ἐκ τῆς Ῥωμαίας εἰς τὴν Ἑλλάδα γλῶτταν, ὁ ἐκ τῆς ἄνωθεν ῥοπῆς ψηφισθεὶς ποιμήν τε καὶ ποιμενάρχης καὶ ὁδηγὸς ὀρθοδόξου πίστεως, ὁ τοῦ πρωτοβάθρου τῶν ἀποστόλων Πέτρου διάδοχος Ζαχαρίας, ὁ τρισμακάριστος, καὶ ἰσάγγελος, ἀποστολικὸς καὶ οἰκουμενικὸς πάπας, φιλόθεος ὢν καὶ φιλόκαλος τὴν ψυχὴν, καὶ ὅλον ἑαυτὸν ἀναθεὶς τῇ μελλούσῃ μισθαποδοσίᾳ, μετὰ πάντων αὐτοῦ τῶν ἀγαθῶν κατορθωμάτων ἐπιμελῶς σχολάζων ταῖς θείαις γραφαῖς, κατὰ τὴν ἐντολὴν τοῦ κυρίου τὴν φάσκουσαν, Ἐρευνᾶτε τὰς γραφὰς, ἐν αὐταῖς γὰρ δοκεῖτε ζωὴν αἰώνιον ἔχειν· ἐπιμνησθεὶς περὶ τοῦ βίου καὶ τῆς πολιτείας τῶν κατὰ τὴν ἀνατολὴν γενομένων ἁγίων πατέρων καὶ ἀσκητῶν, βουλὴν ἀρίστην ἐβουλεύσατο, τοῦ καὶ τὰς αὐτὰς βίβλους τὰς παρὰ τῶν ἀνωτέρω μνημονευθέντων συγγραφείσας (0147D)τῇ Ῥωμαίᾳ διαλέκτῳ, τάς τε περιεχούσας τῶν κατὰ τὴν Ἰταλίαν διαπρεψάντων ἁγίων πατέρων ἀρετὰς, (0150A)εἰς τὴν Ἑλλάδα μεταφράσαι γλῶτταν· ἀφθόνως πᾶσιν θέλων παρέχειν τὸν ἐξ αὐτῶν ποριζόμενον ψυχικὸν πλοῦτον. Τοῦτο οὖν εἰς πέρας ἀγαγὼν, θησαυρὸν μὲν ἀνέκλειπτον τοῖς πόθῳ ἐντυγχάνουσιν κατέλιπε, ἑαυτῷ δὲ τὸν ἀποκείμενον μισθὸν τῶν πιστῶν καὶ φρονίμων οἰκονόμων περιεποιήσατο. Τῶν δὲ ὑποτεταγμένων βίβλων εἰσὶν τὰ κεφάλαια οὕτως.