Migne Patrologia Latina Tomus 72
AntPla.Itiner2 72 Antoninus Placentius Parisiis J. P. Migne 1849 early modern edition, no apparatus this file was encoded in TEI xml for the University of Zurich's Corpus Corporum project (www.mlat.uzh.ch) by Ph. Roelli in 2013 Classical Latin orthography latin Itinerarium 1.
Procedente beato Antonino martyre una cum collegis suis, ex eo quod civitatem Placentiam egressus est, in quibus locis peregrinatus est, ire vestigia Christi sequentes, et miracula sanctorum prophetarum pervidere coeperunt. Ita exeuntibus nobis de Constantinopoli pervenimus Cyprum in civitatem Constantiam, in qua requiescit sanctus Epiphanius: civitas pulchra, deliciosa, ornata palmis dactylorum. Deinde venimus partibus Syriae, in insulam Santaricus ad Tyrum. Tunc venimus Tholomaidam civitatem: millia sex in castra Samaritanorum milliario a Sugamia sub monte Carmelo. Super ipsa castra milliario semis, monasterium Elisaei prophetae, ubi occurrit mulier, cujus filium suscitavit, in monte Carmelo. Ibique est petra modica rotunda *: quando exagitatur sonat, quia solida est. Talis autem petrae illius [ Supple virtus], ut si suspensa fuerit mulieri vel alicui animali, jactum nunquam faciet: et a civitate VI aut VII millia personat.
2. De Tholomaida maritima venimus in fines Galilaeae, in civitatem quae vocatur Neocaesarea: in qua adoravimus amulam et canistellum sanctae Mariae: in quo loco erat cathedra ubi sedebat quando ad eam angelus veniebat. Deinde millia tria venimus in Cana, ubi Dominus fuit ad nuptias: et accubuimus in ipso accubitu, ubi ego indignus parentum meorum nomina scripsi. Ex quibus hydriae duae ibi sunt. Implevi aqua unam *, et protuli ex ea vinum: et in humero plenam levavi, et obtuli ad altare, et ipso in fonte lavavimus pro benedictione. 3. Et inde venimus in partes Syriae [et civitatem Tripolim], ubi requiescit sanctus Leontius: quae quidem civitas tempore Justiniani imperatoris subversa est a terraemotu cum aliis civitatibus. Venimus inde Vibilum, quae et ipsa civitas cum hominibus subversa est; post in civitatem Tani, quae et ipsa subversa est. Deinde venimus in civitatem splendidissimam Berytho, in qua nuper fuit studium litterarum, quae civitas subversa fuit, dicente nobis episcopo civitatis, quia cognitae fuerunt personae, exceptis peregrinis, quae ibi perierant. Ipsa civitas posita est sub montana Libani. 4. A Berytho venimus Sidonem, quae ex parte ruit; et ipsa adhaeret Libano. Homines in ea pessimi. Illic currit fluvius Asclepius: et fons, unde surgit, stat. De Sidone venimus Sareptam: quae civitas modica et valde Christiana est: in qua est coenaculum illud quod factum fuerat Eliae, et lectus ubi recubuit, et alveus marmoreus ubi vidua illa fermentavit: in quo loco multa offeruntur et multae virtutes fiunt. Exeuntes de Sarepta venimus in civitatem Tyrum. A Tyro usque ad Sareptam continue millia VII. Tyrus civitas homines habet potentes, vita pessima, tanta luxuria, quod dici non potest; gynaecea publica, holosericum, et diversa genera telarum. 5. At vero de Tyro venimus in civitatem Nazareth, in qua sunt multae virtutes. Ibi et pendet tomus in quo Dominus A B C * habuit impositum: in qua est synagoga posita, et trabs ubi cum aliis sedebat infantibus: quae trabs * a Christianis agitatur et sublevatur; Judaei vero eam nullo modo agitare possunt: sed nec permittit se foras tolli. Domus sancta, basilica est; et multa sunt ibi beneficia de vestimentis ejus. In civitate vero lanta est gratia mulierum Haebraearum, ut intra illam inter Hebraeas pulchriores non inveniantur: et hoc * a sancta Maria sibi concessum dicunt (nam et parentem suam dicunt eam), et dum nulla sit charitas Hebraeis erga Christianos, illae sunt omni charitate plenae. Provincia paradiso similis in tritico, in frugibus similis Aegypto; sed praecellit in vino et oleo et pomis ac melle. Sed et milium extra naturam altum nimis, supra naturam hominis talea grossa. 6. De Nazareth venimus in montem Thabor: qui mons exit in medio campestri, terra viva, tenens circuitum millia VI, ascensum millia III, sursum ad I milliarium planum, in quo sunt tres ecclesiae, ubi dictum est a discipulis: Faciamus hic tria tabernacula. In circuitu diversae civitates quae in libro Regum leguntur. De Thabor venimus ad mare Tiberiadis, in civitatem quae alio tempore est appellata Samaria, nunc vero dicitur Neapolis, in qua puteus est ex quo Dominus aquam a muliere Samaritana petiit; et ibi basilica est sancti Joannis Baptistae; et ipse puteus est ante cancellos altaris; et situla de qua dicitur Dominus bibisse, et multi aegri ibi veniunt et sanantur. 7. Deinde venimus in civitatem Tiberiadem, in qua sunt thermae salsae. Hic aqua maris illius dulcis est, quod mare circuit millia VIII. Deinde venimus in Capharnaum in domum beati Petri, quae est in basilica. Inde venientes per castra, vel vicos, vel civitates, ad duos fontes venimus, scilicet Jor et Dan, qui in unum effluunt, et vocitatur Jordanis. Parvus ingreditur mare, et pertransit totum maris pelagus usque ad littus maris. Revertentes post nos venimus ad locum ubi Jordanis egreditur mare. Et in ipso loco transivimus Jordanem, et venimus in civitatem quae vocatur Gaddera quae et Gabaon dicitur. In ista parte civitatis, milliario III ab urbe, sunt aquae calidae, quae appellantur thermae Eliae, ubi leprosi mundantur. Ibi est xenodochium, delicias de publico habens, et hora vespertina mundantur thermae. Ante ipsum vero clibanum grande est solium, quod dum impletum fuerit, omnia ostia clauduntur; et per ostium mittuntur intus luminaria et incensum; et sedent in isto solio tota nocte: et dum soporati fuerint, videt ille qui mundatus est aliquam * visionem: et dum ipsam recitaverit, mundantur thermae per septem dies. Ibi vero defunctus est collega noster Joannes de Placentia. Ipse fluvius calidus, qui Gaddera dicitur, descendit torrens et intrat Jordanem, et ex ipso ampliatur Jordanis est major fit. 8. Et tunc descendimus per Galilaeam juxta Jordanem, transeuntes multas civitates quae leguntur; et venimus in civitatem metropolim Galilaeae quae vocatur Scythopolis, in monte posita, ubi sanctus . . . . . multas operatus est virtutes. Deinde descendimus per alia loca Samariae et Judaeae in civitatem Sebastaeam, in qua requiescit Elisaeus propheta. Descendentes per campestria, [per] civitates vel vicos Samaritanorum et plateas unde transivimus [vidimus] venientes Judaeos post nos cum paleis, vestigia nostra * incendentes, tanta est illorum exsecratio. Utique Christianis quidem responsum faciunt: at cavent, quod ab illis emere vis, non tangas priusquam pretium des: quod si tetigeris, et non comparaveris mox scandalizabuntur. Nam foris in vico habent cum domo una posita quod ipsum facium responsum. Nummos de manu tua non accipient, * sed tu in aquam projicies eos; et denuntiant tibi quod [non] ingrediaris. Tu vero noli exspuere; si autem exspueris, scandalizabuntur. Sero autem purificant se in aqua: et sic ingrediuntur in vicum aut in civitatem. 9. Deinde venimus in locum ubi Dominus de quinque panibus et duobus piscibus quinque hominum millia satiavit, extra mulieres et parvulos: extenta campania, oliveta et palmeta. Inde venimus ad locum ubi baptizatus est Dominus. In illo loco filii Israel transiverunt Jordanem, et filii prophetarum perdiderunt securim; et ex ipso loco Elias assumptus est in coelum. Ibique mons Hermon modicus, qui legitur in Psalmo. Ad pedes montis ipsius ascendit de fluvio nubes, et hora prima oriente sole Hierosolymam venit * super basilicam sanctae Mariae ad sanctam Sophiam, quae fuit praetorium ubi auditus est Dominus. Super his locis descendit * ros sicut pluvia, et colligunt eum medici; et in ipso coquuntur omnes confectiones per xenodochia: nam multi languores sanantur ibi, ubi cadit ipse ros. Ipse est ros de quo canitur: « sicut ros Hermon qui descendit in Sion. » In ipsa ripa est fons ubi baptizavit sanctus Joannes. Inde usque ad Jordanem millia duo. In ipsa valle inventus est Elias, quando corvus ei deferebat panem et carnes. In circuitu autem vallis ipsius multitudo eremitarum. 10. Et ibi prope est civitas quae vocatur Salamiada, ubi remanserunt duae et semis tribus Israel, priusquam transirent Jordanem: in quo loco sunt thermae ex se lavantes, * quae vocantur Thermae Moysis: ubi etiam leprosi mundantur, et ibi est dulcissimus aquae fons, cui bibitur pro catarrho, et multos sanat languores. Non longe a mari Salinarum, ad quod Jordanis ingreditur. Subtus est Gomorrha et Sodoma, ad cujus littus bitumen et sulphur colligitur: in quo mari, mense Julio et Augusto et usque ad medium Septembris, tota die jacent leprosi * et ad vesperum lavantur in ipsis thermis: et aliquoties. Dominus, quem vult, mundat: nam in generalitate est aliqua primitia. In quo mari nihil vivificatur, nec ligna ibi natant, nec paleae, neque homo; sed quidquid ibi projectum fuerit, in profundum demergitur. De Jordane usque ad locum in quo Moyses de corpore exivit, sunt millia VIII. Exinde a Segor, in quibus locis sunt multi eremitae. Vidimus ibi et monumentum Absalon filii David. 11. Venimus ( sic ) Theophania juxta Jordanem: et ibi fiunt mirabilia, ubi baptizatus est Dominus, in ipsa nocte: et ibi tumulus cancellis circumdatur: et in loco ubi redundat aqua in alveum suum, posita est crux lignea. Itur in aquam ex utraque parte marmoris. In vigilia Theophaniae grandes fiunt vigiliae: populus infinitus; et quarta aut quinta vice gallo cantante fiunt vigiliae. Completis matutinis primo diluculo surgentes, procedunt ministri sub divo et diaconi, tenentes sacerdotem. Ter descendit sacerdos in fluvium; et hora qua coeperit benedicere aquam, mox Jordanis * cum magno rugitu revertitur post se, et stat aqua superior in se usque dum baptismus. perficitur; inferior vero fugit in mare, dicente Psalmista: Mare vidit et fugit, Jordanis conversus est retrorsum. Tunc omnes Alexandrini habent ibi * naves suas cum hominibus, habentes calathos plenos aromatibus et balsamo: et hora qua benedixerunt fontem, antequam incipiant baptizare, fundunt illos calathos in fluvium et tollunt aquam benedictam, et exinde faciunt aquam aspersionis in suis navibus, antequam exeant ad navigandum. Baptismo completo, omnes in fluvium pro benedictione descendunt, induti sindones; et alias multas sindones [intingunt aquae], quas sibi ad sepulturas servant. Post haec omnia perfecta, statim aqua in proprio revertitur alveo: nam unde surgit Jordanis a mare Tiberiadis usque ad mare Sabinarum sunt millia CXXX. 12. In ipsa vero ripa Jordanis est spelunca, in qua sunt septem cellulae cum septem puellis, * quae ibi infantulae mittuntur: et cum aliqua ex eis mortua fuerit, in ipsa cellula sepelitur; et alia cellula inciditur, et alia ibi mittitur puella ut numerus stet; et habent foris qui eis cibaria praeparet. In quo loco cum magno timore ingressi sumus ad orationem: nullius ibi faciem vidimus. In ipso loco dicitur esse sudarium quod fuit super caput Jesu. Non multum longe a Jordane, ubi baptizatus est Dominus, est monasterium sancti Joannis valde magnum, in quo sunt xenodochia duo. In ista vero . . . . illa ripa Jordanis invenimus serpentes de quibus theriaca conficitur. Inde venimus ad Jordanem. 13. De Jordane usque ad Jericho millia VI. Jericho autem in oculis hominum ita videtur esse ut paradisus, a terraemotu muri diruti; domus Raab restat, et est xenodochium, sed et cubiculum, de quo exploratores deposuit, oratorium est sanctae Mariae. Lapides vero illi quos levaverunt filii Israel de Jordane, non longe a civitate Jericho positi sunt in basilica post altare; et ante basilicam est campus qui dicitur Ager Domini: * in quo Dominus manu propria seminavit, ferens satum tritici tria modia qui et colligitur, et nunquam seritur, sed ex se profert semen. Colligitur a mense Februario, et inde communicatur in Pascha. Cum collectum fuerit, aratur, et iterum cum reliquis messibus colligitur. 14. At vero fons aquae quem indulcavit Elisaeus propheta, irrigat omnem Jericho, ubi nascitur vinum potens quod febricitantibus datur. Ibi nascitur dactylum de libra: ex quibus mecum adduxi in provinciam, et dedi unum domino Paterio Tributio patricio. Ibi nascitur cedrus de cubitis quadraginta, et virga fasioli duos pedes longa. Ibi est vitis unde in Ascensione Domini plenae cistae racemis in monte Oliveti venales, et in die Pentecoste mixtim exinde plena calatha proponuntur. 15. Exeuntes de Jericho venimus contra Hierosolymam. Non longe a Jericho est illa arbor ubi Zacchaeus ascendit ut videret Dominum: quae arbor infra oratorium inclusa est, et per tectum desuper sicca videtur. Igitur exeuntes de Jericho, venimus contra occidentalem in sinistra manu: et intravimus villas Sodomae et Gomorrhae: super quam provinciam semper ascendit nubes cum odore sulphureo. Quod dicunt homines de uxore Loth, et quod lingendo ab animalibus minuatur, mendacium est: sed stat in statu suo in quo fuit. 16. Ascendentes de montanis Hierosolymorum Barrideum, indeque revertentes ad sinistram ad oppida montis Oliveti, venimus in Bethaniam ad monumentum Lazari, respicientes valles illas et perambulantes monasteria multa et mirabiliorum loca, vidimus clausam multitudinem in monte virorum et mulierum. Et rursum in monte unde Dominus ascendit ad Patrem, ubi et judicare veniet, vidimus monasteria copiosa et cellulam ubi inclusa fuit vel jacet in corpore sancta Pelagia, et in ipso monte jacet Jacobus Zebedaei, et Cleophas et multa sanctorum corpora. 17. Descendentes de monte Oliveti venimus in villam Gethzemani, in loco ubi traditus est Dominus: in quo sunt tria accubita, in quibus ille accubuit, et nos pro benedictione accubuimus: et in ipsa est domus sanctae Mariae, de qua eam dicunt ad coelos fuisse sublatam. Et in ipsa valle Gethzemani ibidem vocatur vallis Josaphat. In dextera portae est olivetum et ficulnea in qua se Judas laqueo suspendit, hoc est ad portam Jerusalem, cujus talea stat munita perticis. Portam civitatis (quae cohaeret portae Speciosae, quae fuit templi, cujus liminare et tabulatio stat) inclinanter proni in terram ingressi sumus in sanctam civitatem, in qua adoravimus Domini monumentum. 18. Ipsum monumentum, in quo corpus Domini positum fuit, in naturalem excisum est petram. Lucernae hydria quae illo tempore ad caput ejus posita fuerat, ibidem ardet diu noctuque: ex qua benedictionem tulimus, et recomposuimus eam. In quo monumento de foris mittitur terra, et ingredientes benedictionem tollunt. Lapis vero unde clausum fuit monumentum ipsum, est ante illud monumentum. Color vero petrae, quae excisa est de Golgotha non dignoscitur: nam petra ipsa ornata est auro et gemmis; et postmodum de ipsa petra factum est altare, in loco ubi crucifixus est Dominus. Petra vero monumenti velut molaris est, et infinite ornata: virgis ferreis pendent brachialia, dextrocheria, murenae, monilia, annuli capitulares, cingella, baltei, coronae, imperium ex auro vel gemmis, et ornamenta plurima. Et ipsum monumentum in modum ecclesiae coopertum ex argento: et ante monumentum altare positum. 19. A monumento usque Golgotha sunt gressus octoginta. Ab una parte ascenditur per gradus, unde Dominus ascendit ad crucifigendum. Nam in loco ubi fuit crucifixus, apparet cruor sanguinis. Et in ipso latere petrae est altare patriarchae Abraham, in quo ibat offerre Isaac, quando tentavit eum Dominus. Ibi et Melchisedech obtulit sacrificium Abrahae; quando revertebatur cum victoria a caede Amelech. Tunc ibidem dedit ei Abraham omnem decimationem in hostias. Juxta ipsum altare est crypta, ubi ponis aurem, et audis flumina aquarum; et jactas * pomum aut aliud quod natare potest, et vadis ad Siloa fontem, ubi illud recipies. Intra Siloa et Golgotha credo est milliarium: nam Hierosolyma aquam vivam non habet, praeter in Siloa fonte. 20. De Golgotha usque ubi inventa est crux sunt gressus L. In basilica Constantini cohaerente circa monumentum vel Golgotha, in atrio ipsius basilicae, est cubiculum ubi lignum crucis reconditum est; quam adoravimus et osculavimus. Nam et titulum, qui super caput ejus positus fuerat, in quo scriptum est Jesus Nazarenus Rex Judaeorum, tenui in manu et osculatus sum. Lignum crucis de nuce est: procedente vero sancta cruce de cubiculo suo apparet * stella in coelo, et venit super locum ubi crux residet, et dum adoratur crux, stat super eam stella. Et affertur oleum ad benedicendum ampullis onychinis. Hora vero qua tetigerit lignum crucis ampullas *, mox ebullit foras. Revertente cruce in locum suum, et stella pariter revertitur, et post reclusam crucem non apparet stella. Etiam ibi est canna et spongia de quibus legitur in Evangelio, cum qua spongia aquam bibimus: et calix onychinus quem benedixit Dominus in coena, et aliae multae virtutes. Species beatae Mariae in superiori loco, et zona ipsius, et ligamentum quo in capite utebatur: et ibi sunt septem cathedrae marmoreae seniorum. 21. Inde ascendimus in turrim David, ubi decantavit Psalterium. Magna est valde: in singulis coenaculis, quae quadrangula, turris est; et opus sculptum, non habens tectum, in qua Christiani pro devotione ascendunt ad mansionem; et circa medium noctis spatium surgentes, audiunt voces * murmurantium deorsum in valle Josaphat, ad loca quae respiciunt contra Sodomam et Gomorrham. 22. Deinde venimus in basilicam Sion, ubi sunt mirabilia multa: inter quae est quod legitur de lapide angulari, qui reprobatus est ab aedificantibus. Domino enim ingrediente in ipsam ecclesiam, quae fuit domus sancti Jacobi, invenit lapidem * deformem, in medio jacentem; tenuitque eum, et posuit in angulo. Quem tenens levas et ponis aurem in ipso angulo *, et sonat in auribus tuis quasi murmuratio multorum hominum. In ipsa Ecclesia est columna, in qua tale est signum, ut dum eam quidam amplexus fuisset, in ipsa ei pectus adhaesit et apparent in ea palmae et digiti; ita ut inde per singulos languores tollatur, et qui circa collum habent, sanantur. In ipsa columna est cornu illud de quo reges ungebantur, unde et David in regno unctus est. Ibi est corona spinea de qua Dominus coronatus est, et lancea de qua in latere percussus est, et lapides multi, cum quibus fuit lapidatus Stephanus. Ibi columna in qua posita fuit crux beati Petri, ubi crucifixus est Romae; ibi et calix in quo post resurrectionem Domini missas celebrarunt apostoli; et multa alia mirabilia quae non recolo. Ibi est monasterium puellarum: et ibi vidi testam hominis inclusam in loculo aureo ornato gemmis: quam dicunt esse caput martyris Theodotae in qua multi aquam pro benedictione bibunt, et ego bibi. 23. De Sion usque basilicam sanctae Mariae, ibi est congregatio magna monachorum ac mulierum mensae innumerabiles, lecta languentium plus quinque millia *, ad minus tria. Et oravimus in praetorio ubi auditus est Dominus; et in eo basilica sanctae Sophiae. Ante ruinas templi Salomonis sub platea aqua decurrit a fonte Siloe. Secus porticum Salomonis in ipsa basilica est sedes in qua sedit Pilatus, quando audivit Dominum. Petra est quadrangula in qua reus levabatur, ut ab omnibus audiretur et videretur. In ea levatus est Dominus, quando auditus est a Pilato, ibique illius remansit imago, pedem habens modicum, pulchrum, subtilem. Natura communis, pulchra facies, capillo subannulato, manus formosa, digiti longi, quantum imago designat, quae illo vivente et pedibus ambulante * picta est, et posita in ipso praetorio. Etiam de ipsa petra multae fiunt virtutes: tollentes mensuram de ipso vestigio, ligant per singulos languores et sanantur. Et ipsa porta ornata est ex auro et argento. 24. Inde venimus ad aram ubi fuit antiquitus porta civitatis: in ipso loco sunt aquae putridae, in quas missus est Jeremias propheta. Ab arcu illo descendentibus nobis ad fontem Siloa per gradus multos, est ibi basilica volubilis, de sub qua surgit Siloa, clausura cancellorum; in quibus pro benedictione in uno lavantur viri, in altero vero mulieres: in quibus aquis multa ostenduntur, imo et leprosi mundantur. Et ante atrium est piscina grandis, manu hominum munita, in qua lavatur populus assidue solis certis horis: nam ille fons irrigat aquas multas, quae descendunt per vallem Josaphat, quae et Gethzemani, et ingrediuntur in Jordane fluvio, ubi Jordanis deficit in mare Salinarum, subtus Sodomam et Gomorrham. 25. Ipse fons Siloa infra civitatem inclusus est, quia Eudoxia uxor Justiniani imperatoris addidit muros in civitate Jerusalem, et ipsa munivit sepulcrum et basilicam beati Stephani, et ipsa suum habet sepulcrum juxta sepulcrum beati Stephani; et infra sepulcrum sunt gressus XXVI, et beatus Stephanus requiescit foris portam sagittae jactu, unaque modo porta ex nomine ipsius martyris vocatur, et est ad viam quae respicit ad Occidentem, quae descendit ad Joppem et Caesaream Palaestinae vel Diospolis civitatem, quae antiquitus dicebatur Azotus, in qua requiescit sanctus Georgius martyr. In ipsa via, non longe astat columna marmorea, in qua Dominus prius ducebatur ad flagellandum: quae * fugiens levata est ad nubes, et deposita est in ipso loco; et in tantum verum cognoscitur esse, quia non habet basim ubi debet esse fundata, sed sic stat super terram et agitatur. In cujus summitate Crux ferrea posita est. Et rursus per scalam ascenditur, et fiunt ibi luminaria et incensum, et daemoniaci mundantur: nam et in ipsa provincia est beatus martyr Georgius. 26. Itaque exeuntes ex Siloa fonte, venimus in agrum qui comparatus est pretio sanguinis Domini, qui vocatur Haceldama, id est Ager sanguinis, in quo sepeliuntur omnes peregrini. Et intra ipsa sepulcra sunt cellulae servorum Dei, ubi fiunt multae virtutes: et per loca infra ipsa sepulcra sunt vineae et poma. 27. Revertentes in civitatem, venimus ad piscinam natatoriam, quae quinque porticus habet, et in una earum est basilica sanctae Mariae, ubi multae fiunt virtutes. Ipsa vero piscina modo jactata est in stercore, et ibi lavantur omnia quae necessaria sunt. Vidimus et in uno angulo catenam ferream *, cum qua se illaqueavit infelix Judas. Iterum exeuntes ad portam majorem, venimus ad locum in quo requiescit beatus Ysitius: ibique erogantur panes pauperibus, quos deputavit beata Helena. 28. Via quae ducit ad Bethleem milliario tertio ab Jerusalem, jacet Rachel, uxor Jacob, mater scilicet Joseph et Benjamin, quae requiescit in finibus Rama. In medio loco in media via aqua surgit, habens quasi sextarios septem, unde omnes complent satietatem bibendi, et nec augetur nec minuitur, et est suavis ad bibendum; et dicunt quod fugiens beata Maria in Aegyptum, sederit ibi cum puero, et sitiens oravit, et continuo aqua emanavit; et ipso loco modo ecclesia constructa est. 29. Inde usque Bethleem milliaria III. Et Bethleem est locus splendidissimus, servi Dei multi. Ibi est spelunca ubi natus est Dominus, et praesepium ex auro et argento ornatum, et jugiter ibi fiunt luminaria, os vero speluncae augustum. Hieronymus presbyter, in loquendo peritus, in interpretatione clarus, inter cunctos relator conspicuus, in ipsius ore speluncae petram sculpsit, et ob devotionem Salvatoris ibidem sibi monumentum fecit. Milliario semis de Bethleem in suburbe David, jacet David: sed et infantes quos occidit Herodes, ipso in loco habent sepulcra, et videntur eorum sancta ossa. Ante Bethleem est monasterium muro cinctum, in quo multitudo est monachorum. 30. De Bethleem usque ad ilicem Mambre sunt millia XXIII; in quo loco requiescunt Abraham, Isaac, et Jacob, et Sara, et simul ossa Joseph; et basilica aedificata est. In quadriporticu atrium in medio discoopertum; et per medium cancellorum ex uno latere intrant Christiani, ex alio Judaei, facientes incensa multa; nam depositio David et Jacob in terra illa, die primo post Natale Domini devotissime ab omnibus celebratur, ita ut ex omni terra, Judaeorum conveniat innumerabilis multitudo, incensa ferentes vel luminaria, et dantes munera ac servientes ibidem. Iterum revertentes in Jerusalem, descendimus per viam quae vadit ad Gazam et Ascalon millia XX. 31. De Jerusalem venimus in montem Gelboe, ubi occidit David gigantem Goliat, et ubi mortuus est Saul et filius ejus Jonathas. Jacet ibi Goliat in media via, ligneum habens ad caput acervum, et super eum congeries magna petrarum, ita ut a XX millibus non possis invenire lapidem quem movere possis, quia usus est talis. Quoties quis ibi transit, ternos lapides secum defert, et eos ibi projicit; sed et nos similiter fecimus. In ipsos montes nec ros nec pluvia descendit, postquam David eos maledixit; et nocturnis horis secreto videntur ibi volvi immundi spiritus, tanquam vellera lanae vel undae maris. 32. Deinde viantes ad latus, venimus in civitatem quae dicitur Heliopolis, in loco ubi Sampson fortissimus cum maxilla asini mille occidit viros, ex qua maxilla ipso orante aqua profluxit, qui fons usque in hodiernum diem loca illa irrigat: nam in loco ubi surgit, fuimus. Deinde venimus inter templum et altare ubi occisus est Zacharias, et ubi requiescit. Inde venimus ad locum ubi Isaias propheta de lignea serra secatus est. Et ipse jacet ibi sub quercu Rogel juxta aquarum decursum; et ipsa serra pro testimonio posita est ad sanctum Zachariam. Et inde venimus ad locum ubi Abacuc propheta prandium ferebat messoribus, quaudo eum angelus per verticem tenens, duxit in locum ubi Daniel inter leones orabat. Et ibi surgit fons ubi Philippus baptizavit Eunuchum. In ipsis sunt putei quos foderunt Abraham et Isaac, et appellarunt Calumniam. 33. Inde ingressi sumus Ascalon. Ibidem est puteus Pacis, in modum theatri factus, in quo usque ad aquam descenditur per gradus; ubi requiescunt tres fratres martyres. Propria quidem habent nomina, sed vulgariter Aegyptii vocantur. Milliario a civitate, Herapia est, civitas Maxoni Ascalonitae. Inde venimus in civitatem Axomates, in qua requiescit sanctus Victor martyr. De Mazona venimus usque Gazam milliarium: Gaza autem civitas splendida, deliciosa, homines honestissimi, omni liberalitate decori, amatores peregrinorum. Inde milliario secundo requiescit sanctus Hilarion. 34. Inde venimus in civitatem Dunaal, in caput eremi quae vadit ad Sina montem: in qua ex relatione episcopi ipsius civitatis, unum audivimus miraculum, quod silere non oportet. Puella quaedam nobilissima nomine Maria, cum nupta fuisset, ipsa nocte nuptus sui mortuus est sponsus ejus; ipsaque hanc rem patienter portavit, et infra septimanam omnia sua distribuit pauperibus. Celebrato die septimo, nocte ipsa veste sponsi sublata, inventa non est: de qua dictum est nobis quia esset in eremo trans Jordanem, inter calameta vel palmeta ante nos in finibus Segor, in mari Salinarum: in quibus locis invenimus monasteria XV vel XVIII puellarum, quae Christiani populabant; quae habebant asellum qui eis cibaria deferebat, et nutriebant leonem terribilem ad videndum. Cumque appropinquassemus cellulae, omnia animalia quae erant nobiscum * a rugitu illius minxerunt, et in terram corruerunt; et dicebatur nobis quod ipsum asellum leo ipse gubernaret in pascuis: quem offerebant nobis pro centum solidis. Sed Pater Antoninus suscipere noluit, sed misit in Jerusalem cito, et adduxit eis ternas tunicas et oleum ad luminaria, et legumina multa. Et ipsae nobis dixerunt de virtutibus Mariae, cujus superius mentionem fecimus, quae ambulaverat in Hierosolyma, sola portans legumina, sportellas plenas et tunicas; quas ei cupiebant auferre; sed nullus eam invenire potuit attamen de iis quae secum duxit de eremo nihil reportavit revertens. Cujus afflictionem vel ploratum nulla ratione consolari potuimus; sed tantum saepius dicebat flens: Vae mihi miserae! cujus causa me dico Christianam? 35. Proficiscentes de Eulatia introivimus eremum milliario XX, in quo est castrum ubi est xenodochium sancti Gregorii, in quo habent transeuntes vel eremitae refugium vel stipendia. Inde intrantes interiorem eremum, venimus ad locum de quo dicitur in psalmo, Terra fructifera in salsugine (id est, in amaritudine), animalia habitantium in ea. Et ibi vidimus homines rasos, fugientes cum camelis. Nam et in Hierosolyma vidimus homines ex Aethiopia habentes fissas nares * et aures, caligulas calceati, et per digitos in pedes annulos missos. Interrogavimus quare sic, et dixerunt: quia Trajanus imperator signum hoc nobis reliquit. 36. Ambulantes per eremum dies VI, camelis nobis aquam portantibus, sextarium mane et sextariam vespere dabatur per hominem quotidie: amarescente aqua in utribus per modum fellis, mittebatur in eam * arenam, et dulcorabatur. Familiae autem Saracenorum et uxores eorum venientes de eremo . . . . in via sedentes deposita sarcina, petebant panes a transeuntibus; et veniebant viri earum de interiori parte eremi, adducebantque utres cum aqua frigida, et accipiebant sibi panes, et adducebant restes cum radicibus, quarum odor suavissimus super aromata, et dies festos suos celebrabant. Populus autem qui per majorem eremum ingrediebatur ad explorandum numero XII * millia DC. 37. Perambulantes eremum octavo die venimus ad montem Domini Horeb; et inde moventes ut ascenderemus montem Sina, ecce multitudo monachorum eremitarum cum crucibus psallentes obviaverunt nobis, et prostrati in terram adoraverunt: simili modo et nos fecimus, et lacrymavimus. Tunc introduxerunt nos in vallem inter Horeb et Sina, ad cujus montis pedes est fons ubi Moyses adaquabat oves, quando vidit rubum ardentem. Qui fons est inclusus infra monasterium, in quo sunt tres abbates scientes linguas, id est Graecam, Latinam, Syram, Aegyptiacam et Bessam. Inde venimus ad speluncam ubi absconditus fuit Elias propheta, quando fugit Jezabel mulierem perfidam. Ante ipsam speluncam surgit fons qui irrigat ipsum montem. Inde ascendimus summum cacumen montis, in quo est oratorium modicum, habens longitudinem sex pedum, similiter et latitudinem, in quo manere nullus praesumit; sed orto jam die ascendunt monachi de supradicto monasterio, et celebrant ibi officium: in quo loco pro devotione multi tondent capillos suos et barbam; nam et ego totondi ibi barbam meam. 38. Mons vero Sina petrosus est, raro habet terram, et in circuitu ejus cellulae multae servorum De similiter et in Horeb, et in parte illius montis habent Saraceni idolum * suum marmoreum positum, candidum tanquam nivem. Ibi et permanet sacerdos eorum ipsorum indutus dalmatica et pallio lineo. Quando venit tempus festivitatis eorum, percurrente luna antequam egrediatur a festo ipsorum, incipit marmor illud mutare colorem; et quando coeperunt adorare idolum, fit marmor illud nigrum tanquam pix; completo tempore festivitatis eorum, revertitur iterum in pristinum colorem, unde valde miratus sum. 39. Inter Sina et Horeb est vallis in qua certis temporibus ros de coelo [cadit], quem manna appellant. Et coagulatur, et fit tanquam granum masticis; et habent inde plena dolia, et dant aliis pro benedictione, et nobis dederunt sextarios quinque: ex quo et perdite bibunt, et nobis dederunt bibere. Nam et in ipsis montibus leo et pardus *, capreae et burdones simul pascunt: et ex eis nullus laeditur a leone, propter eremi vastitatem. Et quia jam se complebant dies festi Ismaelitarum, praeco exiit ut nullus subsisteret per eremum, per quam ingressi sumus; [sed] alii per Aegyptum, alii per Arabiam reverterentur in civitatem sanctam. 40. De monte Sina usque in Arabiae civitatem quae vocatur Abela, sunt mansiones VII; in Abela autem descendentes naves de India cum diversis aromatibus, visum est nobis per Aegyptum reverti. Et venimus in civitatem in qua pugnavit Moyses cum Amalech, ubi est oratorium, cujus altare positum est super lapides illos quos posuerunt Moyse orante. In loco ipso est civitas munita de lateribus, locus sterilis valde propter aquas. Ibi occurrerunt nobis mulieres cum infantibus, palmas in manibus portantes, et ampullas cum rafano oleo, [quae] prostratae pedibus nostris ungebant plantas nostras et capita nostra, lingua Aegyptiaca psallentes antiphonam: « Benedicti vos a Domino, et benedictus adventus vester, Hosanna in excelsis. » Ipsa est terra Madian, et ipsi habitantes in ea civitate. Dicitur autem quia ex familia Jethro, soceri Moysis, descendunt LVIII condomae, militantes in publico cum uxoribus suis, annonam et vestes accipientes ex Aegypto. 41. De quibus locis venimus Magdalo et Sochot et ad LXX palmas et ad XII fontes; et applicuimus ibi per duos dies, fatigati per tantum laborem et eremi vastitatem. In quo loco est castellum modicum quod vocatur Surandela, et est infra ipsum castellum ecclesia cum xenodochio propter transeuntes. Inde venimus ad locum ubi filii Israel transeuntes mare Rubrum castrametali, et ibi similiter castellum cum xenodochio, et in loco quo exierunt de mari est oratorium Eliae. Et transeuntes venimus in locum ubi intraverunt in mare, ubi est oratorium Moysis. Ibi est civitas parva quae appellatur Clysma, ubi de India naves veniunt. In loco ubi transierunt * fulgur exit de pelago majori et extenditur in multis millibus, quia accessus et recessus aquae habetur. Recedente mari apparet omnis submersio Pharaonis, et omnia arma in marmora mutata videntur. Ibi accipimus nuces virides, quae de India venerunt, quas de paradiso credunt homines esse; et qui ex his gustaverit * sanatur. 42. Intus autem in ipso pelago modica est insula, in qua est petra viva, ubi pendent * molles, ut carnei, in modum dactylorum, qui fundunt unguentum quod oleum petrinum vocant, quod pro maxima benedictione tollitur. Vas in quo portatur, si impletum fuerit, et volueris rediterare ad tollendum, jam non eum capit. In quo loco quanticumque aegroti pertingere possunt, * sanantur. Quem [liquorem] tollentes pro benedictione, non eum permittunt iterum introire per Clysma antequam commisceatur cum oleo: nam si non adulteraretur, credo quia ipsam virtutem semper faceret: nam liquor ipsius tenet [odorem] continuo per duo millia. Infra civitatem ipsam quae dicitur Clysma, intus in basilica vidimus loculos ligneos sanctorum eremitarum Patrum XIV. 43. Et inde venimus per eremum ad speluncam beati Pauli eremitae, quae vocatur Siracumba, quia fons ipsum locum irrigat. Exinde pergentes venimus ad cataractas Nili, ubi ascendit aqua ad signum manus hominis facta, et habet gradus XII. Ex utraque parte cataractarum sunt duae civitates, quas aedificasse dicunt filias * Loth, et una earum dicitur Babylonia. Inde venimus per campos Taneos et in Memphis civitatem, et Antinoum, in qua residebat Pharao ex qua filii Israel exierunt. In ipsis locis sunt horrea Joseph XII * plena. 44. In Memphis fuit templum quod est modo ecclesia, cujus una porta se clausit * ante Dominum nostrum, quando beata Maria cum ipso fugit in Aegyptum; et adhuc non potest aperiri. Ibi vidimus pallium lineum in quo dicunt illum tempore * illo transisse, et idcirco ibi ejus remansisse vestigia quae imago ibi singulis temporibus adoratur, et nos adoravimus *, et propter splendorem non potuimus in eam intendere, quia quantum in ipsam intendis, immutatur in oculis tuis. 45. Descendentes per Aegyptum, venimus in civitatem Alepi, ad sanctum Mennatum qui multas virtutes ibi operatur. Inde per stagnum navigantes, Alexandriam venimus. In ipso stagno vidi multitudinem crocodilorum. Alexandria civitas est pulchra, populus levis, sed amatores peregrinorum, haereses multae. Ibi et requiescit Athanasius, ipsius civitatis episcopus, qui contra Arium ipsius civitatis presbyterum haereticum pro fide Christi certando, multa pericula mortis sustinuit, temporibus Constantii [filii] imperatoris Constantini, Helenae filii. Ibidem requiescit sanctus Faustus et sanctus Epimachus, et sanctus Antonius vel sanctus Maurus et alia multa sanctorum corpora. 46. Iterum venimus Hierosolymam, ubi ego aegrotus per multum tempus jacui, usque dum vidi per visionem sanctum Antonium et beatam Euphemiam, qui me pariter sanaverunt. Egressi de Hierosolyma venimus Joppen, ubi jacet sancta Thabita, quae dicitur Dorcas. Deinde Caesaream Philippi, quae Turris Stratonis, quae et Caesarea Palestinae vocatur, in qua requiescit sanctus Pamphilus, et sanctus Procopius, et sanctus Cornelius, ex cujus lecto benedictionem tulimus. Inde per Galilaeam ascendimus, et venimus Damascum, ubi est monasterium ubi sanctus Paulus conversus est, in vico qui vocatur Rectus, ubi multae virtutes fiunt. Deinde Heliopolim; et inde venimus Emissam, ubi est caput sancti Joannis Baptistae in dolio vitreo: et nos ibidem ipsum vidimus et adoravimus. Et inde transeuntes per civitates, hoc est, Arissam, Aristolam, Piphaniam, venimus in civitatem splendidissimam Apamiam, in qua est omnis nobilitas Syrorum. 47. Inde exeuntes venimus Antiochiam majorem, in qua requiescit sanctus Babylas episcopus et tres parvuli, et sancta Justina, et Julianus, et fratres Machabaei, hoc est septem sepulcra; et super uniuscujusque sepulcrum scriptae sunt passiones eorum. Exinde descendimus Mesopotamiam, in civitatem Chalcidam. Inde venimus in civitatem Barbarissum, ubi requiescit sanctus Bacchus frater sancti Sergii. Inde venimus in civitatem Suram per quam mediam descendit Euphrates, qui ibidem per pontem transitur. In ipsa civitate passi sunt sanctus Bacchus et sanctus Sergius, qui requiescit in civitate Tyro. 48. Inde tanta alia vidimus loca, in miraculis posita, reversi post nos per multa castella, per plateas, vicos, villas, vel civitates. Fatigati ex tam longo itinere coepimus iter carpere transeuntes mare, et venimus in Italiam, adjuvante Domino Jesu Christo, pro cujus amore ab hoc loco egressi pervidere ivimus tanta ejus mirabilia quae ipse inter homines habitans fecit, vel quae ante tempus incarnationis suae olim per patriarchas et prophetas suos fecerat; viventes, ovantes, venimus Placentiam civitatem nostram, positam super fluvium qui dicitur [Padus] infra jam dictam Italiam.