Nempe haec assidue? Jam clarum mane fenestras
Intrat, et angustas extendit lamine rimas.
Stertimus, indomitum quod despumare falernum
Sufficiat, quinta dum linea tangitur umbra.
En quid agis? Siccas insana canicula messes 5
Jamdudum coquit, et patula pecus omne sub ulma est.
Unus ait comitum. Verumne? itane? ocyus adsit
Huc aliquis: nemon'? Turgescit vitrea bilis;
Finditur. Arcadiae pecuaria, rudere credas.
Jam liber, et bicolor positis membrana capillis, 10
Inque manus chartae nodosaque venit arundo.
Tunc queritur crassus calamo quod pendeat humor,
Nigra quod infusa vanescat sepia lympha:
Dilutas queritur geminet quod fistula guttas.
O miser, inque dies ultra miser! huccine rerum 15
Venimus?
At cur non potius teneroque columbo,
Et similis regum pueris pappare minutum
Poscis? et iratus mammae lattare recusas?
An tali studeam calamo?
Cui verba? quid istas
Succinis ambages? Tibi luditur: effluis, amens: 20
Contemnere. Sonat vitium percussa, maligne
Respondet viridi non cocta fidelia limo.
Udum, et molle lutum es: nunc, nunc properandus et acri
Fingendus sine fine rota.
Sed rure paterno
Est tibi far fnodicum, purum et sine labe salinum. 25
Quid metuas ? cultrixque foci secura patella est.
Hoc satis? An deceat pulmonem rumpere ventis,
Stemmate quod Thusco ramum millesime ducis,
Censoremque tuum vel quod trabeate salutas?
Ad populum phaleras:
ego te intus, et in cute novi. 30
Non pudet ad morem discincti vivere Nattae ?
Sed stupet hic vitio, et fibris increpit opimum
Pingue; caret culpa; nescit quid perdat, et alto
Demersus,
summa rursum non bullit in unda.
Magne pater dipum, sievos punire tyrannos 35
Haud alia ratione velis , cum dira libido
Moverit ingenium ferventi tincta veneno.
Virtutem videant, intabescantque relicta.
Anne magis siculi gemuerunt aera juvenci,
Et magis auratis pendens laquearibus ensis 40
Purpureas subter cervices terruit, imus
Imus praecipites, quam si sibi dicat; et intus
Palleat infelix, quod proxima nesciat uxor?
Saepe oculos, memini, tangebam parvus olivo.
Grandia si nollem morituri verba Catonis 45
Dicere, non sano multum laudanda magistro,
Quae pater adductis sudans audiret amicis.
Jure: etenim id summum quid dexter senio ferret
Scire erat in voto; damnosa canicula quantum
Raderet; angustae collo non fallier orcae; 50
Neu quis callidior buxum torquere flagello.
Haud tibi inexpertum curvos deprendere mores,
Quaeque docet sapiens bracatis illita Medis
Porticus, insomnis quibus, et detonsa juventus
Invigilat, siliquis et grandi pasta polenta. 55
Et tibi, quas Samios diduxit littera ramos,
Surgentem dextro monstravit limite callem
Stertis adhuc? laxumque caput compage soluta
Oscitat hesternum, dissutis undique malis?
Est aliquid quo tendis, et in quod dirigis arcum? 60
An passim sequeris corvos testaque lutoque,
Securus quo pes ferat, atque ex tempore vivis?
Ellehorum frustra, cum jam cutis aegra tumebit,
Poscentes videas; venienti occurrite morbo;
Et quid opus Craiero magnos promittere montes? 65
Discite, o miseri, et causas cognoscite rerum ;
Quid sumus, et quidnam victuri gignimur; ordo
Quis datus ; aut metae qua mollis flexus, et unde;
Quis modus argento; quid fas optare; quid asper
Utile nummus habet; patriae, carisque propinquis 70
Quantum elargiri deceat; quem te deus esse
Jussit, et humana qua parte locatus es in re.
Disce; nec inpideas, quod multa fidelia putet
In locuplete penu, defensis pinguibus Umbris,
Et piper, et pernae Marsi monumenta clientis, 75
Maenaque quod prima nondum defecerit orca.
Hic aliquis de gente hircosa centurionum
Dicat: quod sapio satis est mihi; non ego curo
Esse quod Arcesilas , aerumnosique Solones,
Obstipo capite, et figentes lumine terram; 80
Murmura cum secum, et rabiosa silentia rodunt,
Atque exporrecto trutinantur verba labello,
Aegroti veterìs meditantes somnia: gigni
De nihilo nihil, in nihilum nil posse reverti.
Hoc est quod palles ? Cur quis non prandeat hoc est? 85
His populus ridet, multumque torosa juventus
Ingeminat tremulos naso crispante cachinnos.
Inspice; nescio quid trepidat mihi pectus, et aegris
Faucibus exsuperat gravis halitus; inspice, sodes:
Qui dicit medico, jussus requiescere. Postquam 90
Tertia compositas vidit nox currere venas,
De majore domo, modice sitiente lagena,
Lenia loturo sibi Surrentina rogavit.
Heus bone, tu palles. Nihil est. Videas tamen istud
Quidquid id est: surgit tacite tibi lutea pellis. 95
At tu deterius palles; ne sis mihi tutor ;
Jampridem hunc sepelî; tu restas. Perge, tacebo.
Turgidus hic epulis, atque albo ventre lavatur
Gutture sulphureas lente exhalante mephites.
Sed tremor Inter vina subit, calidumque triental 100
Excutit e manibus; dentes crepuere retecti;
Uncta cadunt laxis tunc pulmentaria labris.
Hinc tuba candelae; tandemque beatulus alto
Compositus lecto, crassisque lutatus amomis ,
In portam rigidos calces extendit: at illum 105
Hesterni capite induto subiere Quirites.
Tange, miser, venas, et pone in pectore dextram.
Nil calet hic. Summosque pedes attinge, manusque.
Non frigent. Visa est si forte pecunia, sive
Candida vicini subrisit molle puella, 110
Cor tibi rite salit?
Positum est algente catino
Durum olus, et populi cribro decussa farina.
Tentemus fauces. Tenero latet ulcus in ore
Putre , quod haud deceat plebeja radere beta.
Alges, cum excussi membris timor albus aristas: 115
Nunc face supposita turgescit sanguis, et ira
Scintillant oculi; dicisque facisque, quod ipse
Non sani esse hominis non sanus juret Orestes. 118