Migne Patrologia Latina Tomus 134
Ludus clericalis
Ludus clericalis (Wiboldus Cameracensis), J. P. Migne 134.1012D
Ludus clericalis
- I.
134.1007C| II. Karitas, III. I. I. II. Fides, IIII. I. I. III. Spes, V. I. I. IIII. Justitia, VI. I. I. V. Prudentia, VII. I. I VI. Temperantia, VIII. I. II. II. Fortitudo, V. I. II. III. Pax, VI. I. II. IIII. Castitas, VII. I. II. V. Misericordia, VIII. I. II. VI. Obedientia, VIIII. I. III. III. Timor, VII. I. III. IIII. Providentia, VIII. I. III V. Discretio, IX. I. III. VI. Perseverantia, X. I. IIII. IIII. Bonitas, IX. I. IIII. V. Modestia, X. I. IIII. VI. Longanimitas, XI. I. V. V. Mansuetudo, XI. I. V. VI. Benignitas, XII. I. VI. VI. Sapientia, XIII. II. II. II. Compunctio, VI. II. II. III. Gaudium, VII. II II. IIII. Sobrietas, VIIII. II. II. V. Delectatio, IX. II. II. VI. Suavitas, X. II. III. III. Astutia VIII. II. III. IIII. Simplicitas, IX. II. III. V. Hospitalitas, X. II. III. VI. Parcitas, XI. II. IIII. IIII. Patientia, X. II. IIII. V. Zelus, XI. II. IIII. VI. Paupertas, XII. II. V V. Lenitas, XII. II. V. VI. Virginitas, XIII. 134.1008C| II. VI. VI. Reverentia, XIIII. III. III. III. Pietas, VIIII. III. III. IIII. Indulgentia, X. III. III. V. Oratio, XI. III. III. VI. Amor, XII. III. IIII. IIII. Judicium, XI. III. IIII. V. Vigiliantia, XII. III. IV. VI. Mortificatio, XIII, III. V. V. Innocentia, XIII, III. V. VI. Contritio, XIIII. III. VI. VI. Confessio, XV, IV. IV. IV. Maturitas, XII. IV. IV. V. Sollicitudo, XIII. IV. IV. VI. Constantia, XIV. IV. V. V. Intellectus, XIV. IV. V. VI. Suspiratio, XV. IV. VI. VI. Fletus, XVI. V. V. V. Hilaritas, XV. V. V. VI. Compassio, XVI. V. VI. VI. Continentia, XVII, VI. VI. VI. Humilitas. XVIII.
Cleros Aeolice, Latialiter sors dicitur; hinc cleronomia haereditas, cleronomus haeres: inde clerici nuncupantur, eo quod sint de sorte Domini. Canon Graece, Latine regula. Ab eo canonici regulares nominantur. Ergo quia idem canon (quoniam a perfidis 134.1009A| et spe boni carentibus alea reperta atque prave usitata est) ut discordiam, perjuria caeteraque vitia, clericos interdicit aleatores fore, oppido condecet ut relictis vitiis examussim sibi quique virtutes sortiantur. Libet itaque ex eadem qua praefati sumus alea, quemdam clericalem, et ut ita dixerimus, regularem, non cavillandi aliquem causa, sed exercitandi gratia, comere ludum. Charitatem omnium principatum obtinere virtutum, nemo qui verbo Evangelii dicentis: In his duobus universa lex pendet et prophetae (Matth. XXII, 40), intelligit, nescit. Ubi ergo tanta profunditas manet, vastam uberrimamque virtutum propaginem de se profert. Itaque ponamus charitatem cum sua multimoda sobole nominatam, et singularis quibusque numeros sortibus 134.1009B| tali moderamine congruos aptemus, ut isto contineri, quod illa examinare, neque hac ostendi, quod hic fas sit, nequeat invenire ( sic ). A principali siquidem principalis principium initians perque binarium ac caeteros usque ad senarium currens, suimet eorumque revolutione tripartita, viginti sanctae matris contineat filios, et in sapientia limitet. Postque binarius compunctione inchoans, quindecim ejusdem reverentiae, hinc ternarius a principio pietatis decem exomologeseos; sicque quaternarius a maturitate VI fletus: ab hilaritate quoque quinarius tres complectens, continentiae fine claudetur. Senarius vero ultimus: ut primus, simplicitate gaudens, custodem virtutum possideat humilitatem, quae simul junctae quinquaginta sex fiunt. Et si diligentius 134.1009C| respiciamus, intuebimur, quod haec progressio numerorum, a ternario ocdenarium scandens, singulae sibi virtutum, virtutes legat. Prima quidem, secunda, ultima et penultima singulas. Tertia et ante penultima, trinas. Quaeque intra ipsa sunt similiter a principio et fine usque ad quatuor mediasque senas junctae ternas, quaternas, vel quinas recipiunt virtutes, et vicesimum primum, in sese: invicem semper exprimunt numerum. Sunt igitur III, quatuor, decem VII, et decem et octo, qui singulas metiuntur: Charitatem videlicet, fidem, continentiam, et humilitatem, quinque et XVI qui binas: spem et fortitudinem, fletum et compassionem; VI et XV; ternas: justitiam, pacem, et compunctionem; confessionem, suspirationem et hilaritatem: VII et XIIII. 134.1009D| Quaternas: Prudentiam, castitatem, timorem et gaudium: reverentiam, contritionem, constantiam, et intellectum. VIII et XIII. V. Temperantiam, misericordiam, providentiam, sobrietatem et astutiam; sapientiam, virginitatem, mortificationem, innocentiam et sollicitudinem. IX et X, XI et XII senas discernunt: obedientiam, discretionem, bonitatem, delectationem, simplicitatem, et pietatem, perseverantiam, modestiam, suavitatem, hospitalitatem, patientiam, scilicet et indulgentiam: longanimitatem, mansuetudinem, parcitatem, zelum, orationem quoque et judicium, benignitatem, paupertatem, lenitatem, amorem, vigilantiam utique ac maturitatem. Et ut per singula redeamus, cujus per ternarium, 134.1010A| nisi sanctificatricis, et in ejusdem, redeuntis principii unitatem, vocabulum signabimus Trinitatis? Quid autem per quaternarium nisi quatuor evangelistarum tubas? Hi simul collati illam sanctissimam plenam donis charismatum, septiformem gratiam, demonstrant: Septenarius vero bis ductus, et assumpto ternario XVII, quaternarioque XVIII. Ecce qualiter III et VIII, atque IIII in sese redeunt. Possumus etiam decem, Decalogi mandatum, quod sub lege quondam, et nunc sub gratia operatur, et VIII octavam, quae necdum agitur, aetatem asscribere. Sed haec tria modo amplius decuit commemorare. Ergo clangorem sancti Evangelii tubarum, qui aure cordis sanctam Trinitatem intimo amore diligit, gratiaque septiformi finetenus tueri cupit, charitatem, in qua universa lex impletur, fidem sine qua impossibile 134.1010B| est placere Deo, continentiam, ut abstineat se a vitiis, quo virtutes continere valeat, humilitatem, qua sine qui virtutes congregat, quasi in vento pulverem portat, habere quaerat: habita charitative, fideliter, continenter, atque humiliter exercere satagat, ut ad eorum cumulum pervenire queat. Quinario numero, quinque sensus conjungere possumus, qui fluiter ductus, et unitate sumpta in sextum decimum surgit. Si enim hos quinque per physicam, logicam, et ethicam castigamus, ut ad unitatem charitatis, quae Deus est, semper redeamus; has profecto virtutes, quae in duobus numeris insignitae videntur, naturaliter, rationaliter moraliterque possidebimus. Senarius, cujus sexta pars, I, et tertia medietas, III, quia perfectus est numerus, suis bene 134.1010C| constans partibus, perfectio operis ei deputari potest. His igitur sibi replicatis, ternario addito, XV facit. Simus ergo perfecti operibus bonae actionis, et nitamur conscendere XV Psalmographi gradus, ut sanctam Trinitatem in Sion cernere mereamur, et horum procul dubio numerorum expertes virtutum non erimus. Adest iterum VII gratia spirituali refertus, XIV depromens per binarium. Eumdem itaque precemur Spiritum, ut per practicam ad theoricam vitam pervenire largiatur, quatenus virtutibus ejus ascisci mereamur. Sed quia supra retulimus; octavam aetatem de qua titulus psalmi VI inquit: In finem pro octava, octonario posse conferri, sicut decem inferius adfore indicatur: huic utique si addantur 134.1010D| V, XIII, explicabunt. Bene etiam quinque sensus octavae vitae supponuntur, quia non solum haec, nisi voluptuosus eorum appetitus, chamo et freno spiritualis modo disciplinae coerceatur: sed nec ea quae ab Abel singularum datione stolarum, donec justitia convertatur in judicium, sanctique in terra duplicia possideant, agitur, meretur. Nunc autem IX, X, XI et XII supremi remanent. Quorum primus novem coelicolarum ordinibus, secundus decem legalibus verbis, tertius dignis poenitentiae fructibus, quartus Novi duodenis Testamenti praeconibus consecrati effulgent. Quintus, quoniam, ut scriptum est: In multis delinquimus omnes (Jac. III, 2, in multis offendimus omnes), quisquis instituta X praetergrediens, 134.1011A| in XI offendit, splendore XII gemmarum jubaris redimitus, ut ad reparanda IX pristina damna succrescant, per denarii mandata regrediens, undenis Ecclesiae cilicinis operiatur sagis, ut possit quandoque dicere cum Psalmista: Convertisti planctum meum in gaudium mihi, et reliqua (Psal. XXIX, 12). Igitur quia virtutes, numerosque qualicunque modo ordinavimus, qualiter nunc sortiri debeant censeamus. Tres itaque sumamus tesseras, quae singulae 134.1012A| senas facies habeant variis notatas numeris. Quo major senarius, alii in caeteris uno semper minores usque ad assem, qui simul fiunt XXI et nostris vocalibus V; videlicet A, E, I, O, U singulas eodem ordine depingamus, ut quater replicatae eumdem aequiparent; eo tamen tenore, ut in prima A, in secunda E, in tertia I, ab asse incipiens, directo semper scribatur tramine, et eodem apice finiantur ita.
134.1011B| His itaque dispositis, volumus ut per has tres, sicut et in praefato solet ludo, numeri qui supputandi sunt, prout sors dictaverit, suo semper ordine requirantur. Y vero sextam Achivamque vocalem (non solum quod modo eadem minime indigemus lingua et nostratum regulas orthographorum ad plenum non observamus, sed quia compendiose operis studemus, vulgariterque nostri ridiculum exercere) praetermisimus. Caeterum consonantes, quoniam sexdecim in alphabeto remanent excepta q, quam grammatici supervacuam nominant, quamque ideo non annumeravimus, quia ex currente sibi socia, videlicet u, sine qua vim litterae amittit, perfacile hic comprehendi potest, et septenus decimus numerus ad peragendum quod volebamus, quasi embolismus 134.1011C| videbatur. Igitur sicut vocales tetragonis, ita consonantes uni tantummodo trigonae pyramidi, quae quatuor superficies haberet, inserere oportet, ita:
Quae tamen tali lege tenebitur, ut si vel una inferiorum 134.1011D| ejus consonantium in nomine virtutis, quae vocales secrevit, reperta fuerit, pro caeteris omnibus computetur, et quod tetragoni sui superficie superiori, hoc ista inferiori, id est basi sua, demonstrabit.
Nec immerito, quippe cum corpus, cujus istae, quae similitudinem illis animae figurantibus retineant, sive naturali compositione sui decenter ornatum, seu aliqua portione diminutum, sui monstruosa superfluitate augmentatum, spiritum aut integrum, aut nullum habere videatur: et eo discedente, hoc imum, unde sumptum est, repetat elementum, ille 134.1012B| revertatur ad Dominum qui dedit illum (Eccli. XII, 7). Sic projectis simul e manu cubis cum triangulo, eorumque singillatim litteris perspectis, mox recurrendum erit ad marginem numeros cum virtutibus continentem. Eodemque, ut praefatum est, discretionem vocali uni similiter tripartitae reperto, virtutem quae latere habebit, notare debemus; vocalesque illius apparentibus, si valemus, componere vocalibus, et ita privatim, compotes ejus esse, ut pares nobiscum ludentes nequaquam eamdem ulterius in eodem ludo sibi valeant vindicare. Tali utique disceptatione vicissim alternando gyrandoque jocantes, virtutes omnes sortibus partiantur. Et si non aequa lance mutuo dividuntur, hi qui vel una caeteris amplius superabundaverit, praelaturam in 134.1012C| caeteris sibi cessisse gaudeant. Ita duntaxat ut charitas, quae gemina est, si oportuerit, pro duabus computetur virtutibus, quae etiam ob unius tantummodo litterae eclysin, I et A, bina post primam examinetur projectione, quod de caeteris omnimodis fieri inhibemus. Et usque ad horam illius diei sextam, eminentiores, inferiores sui discipulos vocantes, suadere debebunt, ut virtutes quae eis sorte desunt, bonis moribus satagant impetrare. Inferiores quoque niati ( sic ) tesserae cognoscentes, ac veluti sibi praelatis.. . . . . . paedagogis non aliter eos nuncupare audeant, quam magistros. At si contigerit, ut neuter neutrum superare queat, omnes aequanimiter utrique in alterutrum possidentes virtutes, una semper sint charitate concordes, et fraterno gratulentur 134.1012D| nomine. Potest idem et alio modo efficacior lubentiorque fortasse aliquibus fieri, quo quisque projectis tribus tantummodo tesseris, non ad vim elementorum, sed ad summam simul collatam respiciens, quotquot tali repererit, ut praelibatum est, numero redimitas, gloriabitur se possidere virtutes.
Haec taliter tibi, lector, proponimus, ut si quid stylus exigit, utiliter annectas, aut corrigendo detrahas; nihil tamen blasphemiae inferas; et si laudare nolueris, ne disperdas. Quod si ludus vilescit, aut animo taedium gignit, saltem numerorum utilis coaptatio virtutumque diligibilis inquisitio, nec otiosa 134.1013A| exercitatio mentem ad eum convertant, ut collatione numerorum exerciteris, virtutumque cumulo gratuleris. In quibus acquirendis, si vincas, non elationem: si vincaris, non habebis confusionem. Si enim minus adeptus fueris, obediens; si plus, obedientem debes esse diligens. Omnibus has in Christo virtutes sectantibus, acta et moribus recolentibus, sit gratia et pax in aeternum. Amen.
Onoma dactilicis actoris quaeritur ipsis
Si numeris? Primum faciunt, apicemque secundum,
134.1014A| Octavumque decem bis ducti, sicque novenis
Tertius ingeritur, quartus hinc esse duobus,
Quattuor et denis quintus, mox denique sextus,
Undenis legitur, bisbinis septimus, atque
Limitat in numeris ter senis ultimus ordo.
Queis simul illatis theorica summa sacratur,
Virginitas animae, mandataque dena refulgent.
Quae qui custodit coeli sibi gaudia sistit.
Admonet hic ludus tabulatum pergere clerum,
Nomina virtutum condere quo valeant.