Pagina:Gravina, Gianvincenzo – Scritti critici e teorici, 1973 – BEIC 1839108.djvu/449

E Wikisource
Haec pagina emendata est
447
pro romanis legibus

nius e tot populorum visceribus avelleris, ac tyrannum sustuleris plurimo Europae atque Asiae Affricaeque sanguine ac tabo manantem. Eoque tu beneficentior eris Graeciae liberator, quam Titus olim noster Quinctius, quo turpiori graviorique jugo eam subtraxeris, ut nos oporteat nomina tibi quaerere majora, neque liberatorem tantum Graeciae te, sed instauratorem et parentem appellare: quandoquidem tuas per victorias ad majorum artes Graeci redeuntes et ingeniorum libertatem recuperantes, vetere quoque gloria et virtute illico reflorerent, non aliter ac salubres et foecundi colles post frigus nivemque diu toleratam, eamque vere novo resolutam, laetius opinione revirescunt et segetem fundunt uberiorem. Itaque natio Graecorum, quorum in ingeniis optima quaeque semina conduntur, novos quos regigneret ac redderet Lycurgos, Solones, Pericles, Themistocles, Homeros, Pythagoras, Democritos; tibi deberet uni, qui foetus eos contra objectam servitutem animorum frustra enitentes, depulsa violentia, immissaque nativarum et cognatarum iis gentibus artium luce ad ortum exciveris, excelsamque mentium prolem vocibus nostratium eruditorum suis velut e folliculis excluseris. Quantoscumque vero illi fructus ingeniorum longa ignorantia plurium aetatum amisissent, eos idem pensares tu foenore ingenti quod illhuc adduceres novorum inventorum apud nos in dies prodeuntium: quibus cogitata veterum Graecorum, plurimaque sagaci ab eis ratione provisa, scriptisque praenunciata, hodie rerum experimentis et sensuum testimoniis comprobantur, adeo ut non modo tu veterum illis bonorum assertor, sed et novorum viderere procreator.

Verum bona haec omnia et utilitates sive militares sive civiles, ut ad alios e regno tuo deriventur, oportet eodem antea in regno coaluerint, non moribus tantum, qui tempore sensim relaxantur et hominum interitu dilabuntur, sed etiam legibus, quibus hominum et aetatum variationibus occurratur. Nani fateor sane nullarum esse virium leges, nisi praesumantur animis populorum et praeparentur usu atque comitentur mores, quibus longe altius ac firmius quam edictis et poenis in pectoribus hominum inseruuntur. Sed aquarum instar fluxi fuerint mores et caduci, nisi con-