Migne Patrologia Latina Tomus 59
Appendix III (Auctor incertus), J. P. Migne
CONCILIUM ROMANUM I. (0157A)
Quo a septuaginta episcopis libri sacri et authentici ab apocryphis sunt discreti, sub Gelasio, anno Domini 494 Asterio atque Praesidio consulibus.
I.
Ordo librorum Veteris Testamenti quem sancta et catholica Romana suscipit et veneratur Ecclesia, digestus a beato Gelasio papa I cum septuaginta episcopis.
Genesis liber unus.
Exodi liber unus.
Levitici liber unus.
Numeri liber unus.
Deuteronomii liber unus.
Jesu nave [Josue] liber unus.
Judicum liber unus.
Ruth liber unus.
Regnorum [Regum] libri quatuor.
(0157B)
Item ordo prophetarum.
Item Sapientiae liber unus.
Paralipomenon libri duo.
Psalmorum 150 liber unus.
Salomonis libri tres:
Proverbia,
Ecclesiastes, et
Cantica canticorum.
(0158C).
Ecclesiasticus liber unus.
(0158D);(0158A)
Isaiae liber unus.
Jeremiae liber unus.
Cinoth, id est, de lamentationibus suis.
Ezechielis liber unus.
Danielis liber unus.
Oseae liber unus.
Amos liber unus.
Michaeae liber unus.
Joel liber unus.
Abdiae liber unus.
Jonae liber unus.
Nahum liber unus.
Habacuc liber unus.
Sophoniae liber unus.
Aggaei liber unus.
Zachariae liber unus.
Malachiae liber unus.
Item ordo historiarum:
Job liber unus, ab aliis omissus.
Tobiae liber unus.
(0158B)
Esdrae liber unus.
Esther [Hester] liber unus.
Judith liber unus.
Machabaeorum liber unus [libri duo].
Item ordo scripturarum novi et aeterni Testamenti [quem catholica sancta Romana suscipit et veneratur Ecclesia ].
Evangeliorum libri quatuor.
(0159A)
Secundum Matthaeum liber unus.
Secundum Marcum liber unus.
Secundum Lucam liber unus.
Secundum Joannem liber unus.
Actuum apostolorum liber unus.
Epistolae Pauli apostoli numero 14.
Ad Romanos epistola una.
Ad Corinthios epistolae duae.
Ad Galatas epistola una.
Ad Thessalonicenses epistolae duae.
Ad Ephesios epistola una.
Ad Philippenses epistola una.
Ad Colossenses epistola una.
Ad Timotheum epistolae duae
Ad Titum epistola una.
Ad Philemonem epistola una.
Ad Hebraeos epistola una.
Item Apocalypsis Joannis liber unus.
Item canonicae epistolae numero septem.
Jacobi apostoli epistola una.
(0159B)
Petri apostoli epistolae duae.
Joannis apostoli epistolae tres.
Judae Zelotis apostoli epistola una.
II.
Gelasii Papae decretum cum septuaginta episcopis habitum de apocryphis scripturis.
Post has omnes propheticas, evangelicas, atque apostolicas scripturas, quibus Ecclesia catholica per gratiam Dei fundata est, illud etiam intimandum putamus, quod quamvis universae per orbem catholicae Ecclesiae unus thalamus Christi sit; sancta tamen Romana catholica et apostolica Ecclesia nullis synodicis constitutis caeteris Ecclesiis praelata est, sed evangelica voce Domini et Salvatoris nostri primatum obtinuit, Tu es, Petrus, inquientis, et super hanc petram aedificabo Ecclesiam meam, et portae inferi non praevalebunt adversus eam; et tibi dabo claves regni coelorum. Et quaecunque ligaveris super terram, (0159C)erunt ligata et in coelis; et quaecunque solveris super terram, erunt soluta et in coelis (Matth. XVI).
Cui data [al. addita ] est etiam societas beatissimi Pauli apostoli vasis electionis, qui non diverso, sicut haeretici garriunt, sed uno tempore, uno eodemque die, gloriosa morte cum Petro in urbe Roma, sub Caesare Nerone agonizans, coronatus est, et pariter supradictam sanctam Romanam Ecclesiam Christo Domino consecrarunt, talemque [ al. aliisque] omnibus urbibus in universo mundo sua praesentia atque venerando triumpho praetulerunt.
Est ergo prima Petri apostoli sedes Romana Ecclesia, non habens maculam, neque rugam, nec aliquid hujusmodi (Ephes. V).
Secunda autem sedes apud Alexandriam beati Petri nomine a Marco ejus discipulo et evangelista consecrata est. Ipseque a Petro apostolo in Aegyptum directus, verbum veritatis praedicavit, et gloriosum consummavit martyrium.
Tertia vero sedes apud Antiochiam ejusdem beatissimi (0159D)Petri apostoli nomine habetur honorabilis, eo quod illic priusquam Romam venisset habitavit, et illic primum nomen Christianorum novellae gentis exortum est.
III. Et quamvis aliud fundamentum nullus possit ponere, praeter id quod positum est, qui est Christus (0160A)Jesus (I Cor. III); tamen ad aedificationem nostram, eadem sancta [ al. add. id est] Romana Ecclesia post illas Veteris vel Novi Testamenti, quas regulariter suscepimus [ al. superius notavimus], etiam has [ al. alias] suscipi non prohibet scripturas, id est,
Sanctam synodum Nicaenam trecentorum decem et octo Patrum, mediante maximo Constantino Augusto, in qua Arius haereticus condemnatus est.
Sanctam synodum Constantinopolitanam, mediante Theodosio seniore Augusto, in qua Macedonius haereticus debitam damnationem excepit.
Sanctam synodum Ephesinam, in qua Nestorius condemnatus est consensu beatissimi Coelestini papae, mediante Cyrillo Alexandrinae sedis antistite, et Arcadio episcopo ab Italia destinato.
Sanctam synodum Chalcedonensem, mediante Marciano Augusto, et Anatolio Constantinopolitano episcopo, in qua Nestoriana et Eutychiana haereses simul cum Dioscoro ejusque complicibus damnatae sunt.
(0160B)Sed et si qua sunt concilia a sanctis Patribus hactenus instituta, post horum auctoritatem et custodienda et recipienda, et decernimus, et mandamus.
IV.
Item opuscula B. Augustini Hipponensis [ al. Hipponeregiensis]
.
Item opuscula B. Cypriani martyris et Carthaginensis episcopi, in omnibus recipienda.
Item opuscula B. Gregorii Nazianzeni episcopi.
Item opuscula B. Basilii cappadociae episcopi.
Item opuscula B. Athanasii Alexandrini episcopi.
(0160D)Item opuscula B. Cyrilli Alexandrini episcopi.
Item opuscula beati Joannis Constantinopolitani episcopi.
Item opuscula B. Theophili Alexandrini episcopi.
Item opuscula B. Hilarii Pictaviensis [ al. Proterii Alexandrini] episcopi.
Item opuscula B. Ambrosii Mediolanensis episcopi.
(0160C)Item gesta sanctorum martyrum, qui multiplicibus tormentorum cruciatibus, et mirabilibus confessionum
Item decretales epistolas, quas beatissimi papae diversis temporibus ab urbe Romana pro diversorum Patrum.
episcopi.
Item opuscula B. Hieronymi presbyteri.
Item opuscula B. Prosperi viri religiosissimi.
Item epistolam B. Leonis papae ad Flavianum Constantinopolitanum episcopum destinatam; cujus textum [ al. de cujus textu] quispiam si usque ad unum iota disputaverit, et non eam in omnibus venerabiliter receperit, anathema sit. Item opuscula atque tractatus omnium orthodoxorum Patrum qui in nullo a sanctae Ecclesiae Romanae consortio deviarunt, nec ab ejus fide vel praedicatione sejuncti sunt; sed ipsius communionis [ al. communicationis] per gratiam Dei usque in ultimum diem vitae suae fuere participes, legendos decernimus. (0160D)consultatione dederunt, venerabiliter recipiendas. (0160D)Item chronica Eusebii Caesariensis, et ejusdem ecclesiasticae Historiae libros: quamvis in primo narrationis suae libro tepuerit, et postea in laudibus atque . . triumphis irradiant [ al. illustrantur]. Quis ita esse catholicorum dubitet, et majora eos in agonibus fuisse perpessos, nec suis viribus, sed gratia Dei et adjutorio universa tolerasse? Sed ideo secundum antiquam consuetudinem [ al. addit. et singularem cautelam], singulari cautela in sancta Romana Ecclesia non leguntur, quia et eorum qui conscripsere nomina penitus ignorantur: et ab infidelibus (0161A)aut idiotis superflua, aut minus apta, quam rei ordo fuerit, scripta esse putantur [ al. inserta leguntur]; sicut cujusdam Quirici [ al. Cyrici] et Julitae, sicut Georgii, aliorumque hujusmodi passiones, quae ab haereticis perhibentur compositae. Propter quod, ut dictum est, ne vel levis subsannandi oriretur occasio, in sancta Romana Ecclesia non leguntur. Nos tamen cum praedicta Ecclesia omnes martyres, et eorum gloriosos agones, qui Deo magis quam hominibus noti sunt, omni devotione veneramur. Item Vitas Patrum, Pauli, Antonii, Hilarionis, et omnium eremitarum quas tamen vir beatissimus scripsit Hieronymus, cum omni honore suscipimus. (0161C)Item actus beati Silvestri apostolicae sedis praesulis, licet ejus qui conscripsit nomen ignoretur, a multis tamen in urbe Romana catholicis legi cognovimus, et pro antiquo usu multae haec imitantur Ecclesiae. (0161C)Item scripta de inventione crucis dominicae, et alia scripta de inventione capitis Joannis Baptistae, novellae quaedam [ al. quidem] relationes sunt, et (0161B)nonnulli eas catholici legunt. Sed cum haec ad catholicorum manus pervenerint, beati Pauli apostoli praecedat sententia: Omnia probate; quod bonum esttenete (II Thess. V). Item Rufinus vir religiosus plurimos ecclesiastici operis edidit libros, nonnullas etiam Scripturas interpretatus est. Sed quoniam beatus [ al. venerabilis] Hieronymus eum in aliquibus de arbitrii Libertate notavit, illa sentimus quae praedictum beatum Hieronymum sentire cognoscimus; et non solum de Rufino, sed etiam de universis quos vir saepius memoratus zelo Dei et fidei religione reprehendit. Item Origenis nonnulla opuscula quae vir beatissimus Hieronymus non repudiat, legenda suscipimus. Reliqua autem omnia cum auctore suo dicimus esse renuenda. (0161C) Caetera, quae ab haereticis sive schismaticis conscripta vel praedicata sunt, nullatenus recipit catholica et apostolica Romana Ecclesia;. Item venerabilis Sedulii. excusatione Origenis schismatici unum conscripserit librum: propter rerum tamen notitiam singularem, quae ad instructionem pertinent, usquequaque non dicimus renuendos. Item Orosium virum eruditissimum collaudamus: quia valde nobis necessariam adversus paganorum calumnias dignam ordinavit historiam miraque brevitate contexuit. (0161C)paschale opus, quod heroicis descripsit versibus, insigni laude praeferimus. Item Juvenci nihilominus laboriosum opus non spernimus, sed miramur. (0161D)e quibus (0162A)pauca, quae ad memoriam venerunt, et catholicis vitanda sunt, credimus esse subdenda. V. Notitia librorum apocryphorum qui non recipiuntur.
In primis Ariminensem synodum a Constantio Caesare Constantini Augusti filio congregatam, mediante Tauro praefecto [ al. praetorio] ex tunc et nunc et usque in aeternum confitemur esse damnatam.
Item Itinerarium nomine Petri apostoli, quod appellatur sancti Clementis libri [decem, al. novem], octo, apocryphum.
Actus.
Actus.
Actus nomine Andreae apostoli, apocryphi.
Actus nomine Thomae apostoli, libri 10 apocryphi.
(0161D)nomine Petri apostoli, apocryphi. (0161D)nomine Philippi apostoli, apocryphi.
Evangelium nomine Thaddaei, apocryphum.
Evangelium nomine Matthiae, apocryphum.
Evangelium nomine Petri apostoli, apocryphum.
Evangelium nomine Jacobi Minoris, apocryphum.
(0162B)
Liber.
.
Liber qui appellatur.
Liber.
Liber qui appellatur.
Liber.
.
.
Liber de filiabus Adae geneseos,.
.
Libri omnes quos fecit.
Evangelium [ al. Evangelia] nomine Thomae quo [ al. quibus] utuntur Manichaei, apocryphum.
Evangelium nomine Barnabae, apocryphum.
(0161D)[ al. apocr.].
Evangelium [ al. Evangelia] nomine Bartholomaei apostoli, apocryphum [ al. apocrypha].
Evangelium nomine Andreae apostoli, apocryphum.
Evangelia quae falsavit Lucianus, apocrypha.
Liber de infantia Salvatoris, apocryphus.
Evangelia quae falsavit Esitius [ al. Hesychius et Isicius], apocrypha.
Liber de Nativitate [ al. Infantia] Salvatoris, et de Maria et obstetrice [ al. addit. ejus], apocryphus.
Liber qui appellatur Pastoris, apocryphus.
(0161D)Leucius [ al. Lucius] discipulus diaboli, apocryphi.
Liber qui appellatur Fundamentum, apocryphus.
(0162C)Liber qui appellatur Thesaurus, apocryphus. (0162C)apocryphus. (0162D)Centimetrum de Christo, Virgilianis compaginatum (0162C)versibus, apocryphum.
Liber qui appellatur Actus Teclae et Pauli apostoli, apocryphus.
Liber qui appellatur Nepotis, apocryphus.
Liber Proverbiorum qui ab haereticis conscriptus et sancti Sixti [ al. Xysti] nomine praenotatus est, apocryphus.
Revelatio quae appellatur Pauli apostoli, apocrypha.
(0162D)Revelatio quae appellatur Thomae apostoli, apocrypha.
Revelatio quae appellatur S. Stephani, apocrypha.
(0162D)qui appellatur Transitus, id est Assumptio sanctae Mariae, apocryphus. (0162D)Poenitentia Adae, apocryphus. (0162D)Ogiae nomine gigantis, qui ab haereticis cum (0163A)dracone post diluvium pugnasse fingitur, apocryphus.
Liber qui appellatur Testamentum Job, apocryphus.
Liber qui appellatur Poenitentia Origenis, apocryphus.
Liber qui appellatur Poenitentia sancti Cypriani, apocryphus.
Liber qui appellatur Poenitentia Jamnae et Mambrae, apocryphus.
(0163C)Sortes sanctorum apostolorum, apocryphus.
Liber qui appellatur Laus [ al. Lusus] apostolorum, apocryphus.
(0163C)Liber qui appellatur Canones apostolorum, apocryphus. (0163C)Physiologus, qui ab haereticis conscriptus est, et B. Ambrosii nomine signatus [ al. praenotatus], apocryphus.
Historia Eusebii Pamphili, apocrypha.
Opuscula Tertulliani, apocrypha.
Opuscula Lactantii [ al. Firmiani], apocrypha.
(0163B)
Opuscula Africani, apocrypha.
Opuscula Postumiani et Galli, apocrypha.
Opuscula Montani, Priscillae et Maximillae, apocrypha.
Opuscula omnia Fausti Manichaei, apocrypha.
Opuscula Commodiani, apocrypha.
Opuscula alterius Clementis Alexandrini, apocrypha.
Opuscula Tatii [ al. Tharsi seu Tascii] Cypriani, apocrypha.
Opuscula Arnobii, apocrypha.
Opuscula Tychonii, apocrypha.
Opuscula Cassiani [ al. Cassionis] presbyteri Galliarum, apocrypha.
Opuscula Victorini Pictaviensis [ al. Petabionensis], apocrypha.
(0164A)
Opuscula Fausti Regensis Galliarum, apocrypha.
Opuscula Frumentii Caeci, apocrypha.
Epistola Jesu ad Abagarum [ al. Abgarum] regem, apocrypha.
Epistola Abagari [ al. Abgari] ad Jesum, apocrypha.
Passio Quirici [ al. Cyrici] et Julitae, apocrypha.
Passio Georgii, apocrypha.
Scriptura quae appellatur contradictio [ al. interdictio] Salomonis, apocrypha.
Phylacteria omnia, quae non angelorum (ut illi confingunt), sed daemonum magis arte [ al. nominibus] conscripta sunt, apocrypha.
Haec et omnia his similia, quae Simon Magus, Nicolaus, Cerinthus, Marcion, Basilides, Ebion, Paulus etiam Samosatenus, Photinus, et Bonosus, et qui simili errore defecerunt; Montanus quoque cum suis obscenissimis sequacibus, Apollinaris, Valentinus, sive Manichaeus, Faustus, Africanus, Sabellius, Arius, Macedonius, Eunomius, Novatus, Sabbatius, (0164B)Callistus, Donatus, Eustathius, Jovinianus, Pelagius, Julianus Eclanensis, Coelestinus [ al. Coelestius], Maximinus [ al. Maximianus], Priscillianus ab Hispania, Nestorius Constantinopolitanus, Maximus Unicus, Lampetius [ al. Lapicius], Dioscorus, Eutyches, Petrus, et alius Petrus, e quibus unus Alexandriam, alius Antiochiam maculavit; Acacius Constantinopolitanus cum consortibus [ al. sociis] suis; nec non et omnes haeresiarchae, eorumque discipuli, sive schismatici, docuerunt vel conscripserunt quorum nomina minime retinentur; non solum repudiata, verum etiam ab omni Romana catholica et apostolica Ecclesia eliminata, atque cum suis auctoribus auctorumque sequacibus sub anathematis indissolubili vinculo in aeternum confitemur esse damnata.
CONCILIUM ROMANUM SIVE DECRETUM De libris recipiendis et non recipiendis a Gelasio papa cum episcopis anno circiter 496 habitum.
ADMONITIO. (Ex Suppl. Joan. Dom. Mansi.) (0163)
Celebre illud de libris probandis improbandisque decretum, in Romano quodam concilio editum diu multumque eruditos exercuit. Potissimum est de auctore dissidium. Conciliorum collectores omnes Gelasio papae tribuerunt, quibus et fidem astruit Burchardus Wormatiensis, Gratianus et mss. codices plerique. Verum in codice vetustissimo collectionis Dionysii Exigui, quem Dacherius communicavit Baluzio, hoc ipsum decretum Damasi papae nomen praefert. Denique in vetustissimo Urgellensi codice Baluzius Hormisdae papae nomen praefixum reperit. Chiffletius in Jurensi nongentorum annorum codice hoc decretum offendit; cumque emendatissimum omnium quae ad id usque prodierant judicaret, exscribendum illud edendumque in suis ad opera Vigilii Tapsensis notis assumpsit. Hormisdae papae in eo codice inscribitur; ex quo sententiae de Hormisda decreti illius conditore auctoritas summa accessit. Ita rebus constitutis, factum est ut non ante multos annos cl. Fontaninus in codicem Vaticanum annorum nongentorum inciderit, qui hoc ipsum decretum profert, idemque cum multa resecet, quae in editis leguntur, hoc prae caeteris argumento sinceritatem ejus vindicari judicavit. Id enim solemne est hujusmodi lucubrationibus, ut quae brevissimae sunt, hae genuinae censeantur; fit enim ut novis subinde et novis additionibus tractu temporis reformentur, ut succedentium temporum disciplinae accommodentur. Hoc ergo decretum, prout in eo Vaticano codice legitur, produxit in suo de Antiquitatibus Hortae Commentario; censuitque hac vel sola auctoritate controversiam de auctore opusculi decidi, cum Gelasiano nomine inscribatur. Huic viri clarissimi sententiae accessuros sanioris criticae peritos omnes censeo, tum quoad operis auctorem, cum etiam quoad latum de ejus sinceritate judicium, in iis praesertim quae resecta et plane innovata exhibet. Si enim agatur de iis quae communia habet cum caeteris, in multis profecto Chiffletiano Jurensi cedit, in quo lectio probatior est, ut conferenti patebit. Desiderandum proinde superesset ut tertius aliquis paris antiquitatis codex proferretur, in quo et detractiones Vaticanae comparent, et probatae illae Chiffletianae lectiones offerrentur; idque si unquam sors tulerit, prolatis ultro manibus eruditos excepturos non dubito. Sed bonum factum! id tandem mihi vetustum Lucensem codicem annorum nongentorum evolventi obtigit. En tibi ex eo, lector, decretum de libris probandis reprobandisque, in quo ea omnia resecta sunt, quae desunt in Vaticano. In caeteris ad Chiffletianam lectionem potius quam ad Vaticanam accedit. Gelasiano nomine inscribitur, ac tandem tale est quale desideraveris. Neque eo tantum nomine praestat caeteris hucusque excusis; sed et ex eo commendabitur magis, quod praefatione ornetur nuspiam in editis legenda; quanquam doleo incuria exscriptoris luxatam esse, nec facile sanandam. Tota Gelasiana est, quantum ex styli similitudine judicare licet. Hoc est meum de nova hac Gelasiani decreti editione judicium: (0165)ut id approbem eruditis, ejusdem decreti triplex schema profero, Vaticanum, Jurense seu Chiffletianum, et Lucense.
Post haec scripta incidi in decretum Gelasianum ex vetustissimo Florentino codice editum a P. Josepho Blanchinio Oratorii Romani S. Philippi Nerii presbytero V. Cl., in prolegomenis ad IV volumen Anastasii Bibliothecarii editionis Romanae. Ex eo codice repraesentare se genuinum decretum Gelasii vir ille doctus censuit. Nec sane negaverim meliorem esse ejus lectionem prae Vaticano. Cum vero ait idem vir doctissimus, catalogum illum sacrorum Librorum qui in Vaticano Fontanini non exstat, legiturque in suo Florentino, e Vaticano sive scriptoris incuria, sive alicujus fraude subtractum esse, futile est et inane, cum et a meo pariter Lucensi absit, quem sane Lucensem ex Vaticano illo expressum, sive ambos ex tertio alio derivatos esse, nemo sibi persuaserit, cum discrepent non raro. Hunc si omittas sacrorum librorum catalogum, in caeteris Florentinus ille fere cum nostro convenit: paucis exceptis, quae ad extremam pagellae oram diligenter adnotavi. Est vero Florentinus Blanchinii in fine mutilus, nam post illud: Fausti Regiensis, etc., caetera desunt, quae tamen in reliquis omnibus mss. codicibus leguntur.
Haec scripseram in priori mea editione: modo vero aliquid accessit, quo nova haec editio ornetur, nempe variantes e vetustissimo Frisingensi codice annorum circiter 1000, quas mihi, pro ea qua est humanitate suppeditavit vir doctissimus P. Frobenius Forster prior et bibliothecarius S. Emmerami Ratisbonensis. In eo codice concilio Damasi decretum istud subjicitur, nam eo concilio absoluto statim subditur: Item dictum est: Nunc vero de Scripturis divinis agendum est, quid universalis catholica recipiat Ecclesia, et quid vitare debeat. Incipit ordo Veteris Testamenti, etc.; tum continuo sequitur integrum decretum de libris legendis.
LUCENSE. (0165)
Incipit decretale ab urbe Roma editum de recipiendis sive non recipiendis libris factum.
Synodum sub Gelasio papa urbis Romae cum LXX episcopis.
INCIPIT PROLOGUS.
Ad discutiendas, vel intelligendas Scripturas, quas (sic) in Novo vel in Veteri Testamento a pluribus editas, illud apostolicum nobis convenit servare eloquium: Prophetias, inquit, nolite spernere; omnia autem probate; ut plenius Dei operatione credamus illas esse conditas, quas de adventu Domini, ac nativitate, vel passione ipsius, et resurrectione certissime fuisse locutas, per quas enim [ forte etiam] nos credimus esse salvatos; ibi intelligimus illud, ubi dixit: Quod bonum est tenete, ad repellendas, vel a catholicis renuendas Scripturas esse cognovimus, quas etiam vir eruditissimus Hieronymus repudiavit esse damnatas, sufficit nobis dicere, ut ab omni specie mala abstineamus.
(0167)Post propheticas [ manu antiqua additur et evangelicas] atque apostolicas Scripturas, quibus Ecclesia catholica per gratiam Dei fundata est, etiam illud intimandum putavimus, quod quamvis universae per orbem catholicae diffusae Ecclesiae unus thalamus Christi sit; sancta tamen Romana Ecclesia nullis synodicis constitutis caeteris Ecclesiis praelata est, sed evangelica voce Domini nostri primatum obtinuit: Tu es Petrus, inquiens, et super hanc petram aedificabo Ecclesiam meam, et portae inferi non praevalebunt adversus eam; et tibi dabo claves regni coelorum; et quaecunque ligaveris super terram, erunt ligata et in coelo; et quaecunque solveris super terram, erunt soluta et in coelo.
[ Manu antiqua suppletur Cui] Addita est etiam societas beati [ manu antiqua suppletur beatissimi Pauli apostoli vas electionis], qui non diverso, sicut haeretici garriunt, sed uno tempore, uno eodemque die gloriosa morte cum Petro in urbe Roma sub Caesare Nerone agonizans coronatus est; et pariter supradictam sanctam Romanam Ecclesiam Christo Domino consecrarunt, talesque omnibus orbibus in universo mundo sua praesentia, (0169)atque venerando triumpho praetulerunt.
Est ergo prima Petri apostoli sedes Romana Ecclesia non habens maculam, neque rugam, nec aliquid ejusmodi.
Secunda autem sedes apud Alexandriam B. Petri nomine a Marco ejus discipulo et evangelista consecrata est. Ipseque a Petro apostolo in Aegypto directus, verbum veritatis praedicavit et gloriosum consecravit [ manu antiqua corrigitur consummavit] martyrium.
Tertia vero sedes apud Antiochiam ejusdem beatissimi Petri apostoli habetur honorabilis, eo quod ibidem prius quam Roma venisset habitavit et ibidem primum nomen Christianorum novellae gentis exortum est.
Et quamvis aliud fundamentum nullus possit ponere praeter id quod positum est, quod est Christus Jesus, tamen ad aedificationem sanctam, idem [manu antiqua eamdem] Romanam Ecclesiam post illas Veteris vel Novi Testamenti, quas regulariter suscipimus etiam suscipi non prohibet Scripturas. Id est sanctam synodum Nichenam secundum trecentorum decem et octo episcoporum [ manu antiqua ponitur Patrum] mediante Maximo Constantino Augusto.
Sanctam synodum Ephesiam, [mana antiqua Ephesinam] in qua Nestorius damnatus est, cum consensu beati Coelestini papae, mediante Cheryllo Alexandrinae sedis antistite, et Arcadio episcopo ab Italia destinato.
Sanctam synodum Chalcedonensem, mediante Marciano Augusto, et Anatholio Constantinopolitano episcopo, in qua Nestoriana et Euticiana haeresis simul cum Dioscoro, ejusque complicibus damnatus est.
Opuscula B. Cicili Cipriani martyris et Carthaginensis episcopi.
(0171)Opuscula beati Gregorii Nanzanzeni epi.
Opuscula B. Basili Cappadociae episcopi.
Opuscula B. Athanasi Alexandrini episcopi.
Opuscula Theophili Alexandrini episcopi.
Opuscula B. Cyrilli Alexandrini episcopi.
Opuscula B. Helari Pictabensis episcopi.
Opuscula B. Joannis Constantinopolitani episcopi.
Opuscula B. Ambrosii Mediolanensis episcopi.
Opuscula B. Augustini Ipone Regiensis episcopi.
Opuscula B. Hieronimi presbyteri.
Opuscula Beati Prosperi viri religiosissimi.
Opuscula B. Leonis papae ad Flavianum Constantinopolitanum episcopum destinata, cujus textum quispiam si usque ad unum iota disputaverit, et non eam in omnibus venerabiliter receperit, anathema sit.
Opuscula, tractatus omnium Patrum orthodoxorum, qui in nullo a sanctae ecclesiae Romanae consortio deviarunt, nec ab ejus fide vel praedicatione sejuncti sunt; sed ipsius ut communicationis per gratiam Dei usque in ultimum diem viae suae fuere participes, legendos decernimus.
Item decretales epistolas quas beatissimi papae diversis temporibus ab urbe Roma pro diversorum Patrum consolatione dederunt, venerabiliter suscipienda.
Item gesta sanctorum martirum qui multiplicis [ manu antiqua multiplicibus] tormentorum cruciatibus et mirabilibus, confessionum triumphis inradiant. Quis ista catholicorum dubitet [ manu antiqua et] majora eos in agonibus fuisse perpessos, nec suis viribus, sed Dei gratia et adjutorio universa tolerasse? Sed ideo secundum antiquam consuetudinem singulari cautela in sancta Romana Ecclesia non leguntur, quia et eorum qui conscripserunt nomina penitus ignorantur; et ab infidelibus vel idiotis superflua, aut minus apta quam rei ordo fuerit esse putatur. Sicut cujusdam Quirici et Julitae, sicut Georgii aliorumque ejusmodi passiones, quae ab haereticis perhibentur compositae. Propter quod, ut dictum est, ne vel levis subsannandi oriretur occasio in Romana Ecclesia (0173)non leguntur. Nos tamen cum praedicta Ecclesia omnes martires et eorum gloriosos agones, qui Deo magis quam hominibus noti sunt omni devotione veneramur.
Item Vitas Patrum, Pauli, Antonii, Ilarionis, et omnium heremitarum, quas tamen vir beatissimus descripsit Hieronymus, cum omni honore suscipimus.
Item Actus beati Sylvestri Apostolicae sedis praesulis, licet ejus qui conscripsit nomen ignoretur; a multis tamen in urbe Roma a catholicis legi cognovimus, et pro antiquo usu multae hoc imitantur Ecclesiae.
Item scriptura de inventione sanctae crucis dominicae, et alia scriptura de inventione capitis Joannis Baptistae, novellae quidem relationis nonnulli eas catholici legunt, sed cum haec ad catholicorum manus pervenerint, beati apostoli probant [ manu antiqua praecedat] sententiam: Omnia probate, quod bonum est tenete.
Item Rufinus vir religiosissimus, qui plurios [ manu antiqua plurimos] ecclesiasticis operis edidit libros, non nullas etiam Scripturas interpretatus est. Sed quoniam beatissimus Hieronimus eum in aliquibus de arbitrii libertate notavit, illa sentiemus quae praedictum Hieronimus sentire cognoscimus; et non solum de Rufino, sed etiam de universis, quos vir saepius memoratus zelo Dei et fidei religione reprehendit.
Item Origenis nonnulla opuscula quae vir beatissimus Hieronymus non repudiat, legenda suscipimus; reliqua autem omnia cum auctore suo dicimus rennuenda.
Item Cronica Eusebii Cesariensis epi atque ejusdem Historiae ecclesiasticae libros, quamvis in primo narrationis suae libro tepuerit, et post in laudibus atque excusatione Origenis unum scismatici conscripserit librum; propter rerum tamen singularum notitiam, quae ad scrutationem [ manu antiqua instructionem] pertinent, usquequaque non dicimus rennuenda.
Orosium virum eruditissimum collaudamus quia valde nobis necessariam adversus Paganorum calumnias ordinavit Storiam, miraque brevitate contexuit.
Venerabilis viri Seduli episcopi Paschale opus, quod heroicis descripsit versibus, insigni laude proferimus.
Juvenci nihilominus laboriosum opus non spernimus, sed miramus. (0175)Caetera autem quae ab haereticis, sive scismaticis conscripta, vel praedicta sunt [ manu antiqua additur nullatenus recipit catholica et apostolica Romana Ecclesia]. E quibus pauca, quae ad memoriam venerunt, et a catholicis vitanda sunt, credimus esse subdenda.
Item notitia de librorum [ manu amiqua libros] apocriforum, qui non recipiuntur.
Ariminensium synodum a Constantio Caesare Constantini Augusti filio congregatam mediante Tauro praefecto ex tunc, et nunc, et in eternum confitemur esse damnatam.
Itinerarium nomine Petri Apostoli, quod appellatur sancti Clementis [ manu antiqua libr. X] apocrifum.
Actus nomine Andreae apost. apog.
Actus nomine Thomae apost. apog.
Libri numero decem apog. (sed hoc deletum est manu antiqua.)
Actus nomine Petri apost. alius apoc.
Actus nomine Philippi apost. apoc.
Evangelia nomine Matthiae apog.
Evangelia nomine Barnabae apost. apog.
Evangelia nomine Jacobi minoris apog.
Evangelia nomine Petri apost. apoc.
Evangelia nomine Thomae, quibus Manichaei utuntur apoc.
Evangelia nomine Andreae apost. apoc. [ Manu antiqua deletur Andreae, et ponitur Bartholomei.]
Evangelia quae falsavit Lucianus apoc.
Evangelia quae falsavit Ysicius apoc.
Liber de Infantia Salvatoris apoc.
Liber de Nativitate Salvatoris, et de Maria [ manu antiqua post Mariam est vel] obstetrice apoc.
Liber qui appellatur Pastoris apoc.
Libri omnes quos fecit Lucius [manu antiqua Leucius] discipulis diaboli apog.
Liber qui appellatur fundamentum apoc.
Liber qui appellatur Thesaurum apoc.
Liber de filiabus Adae Licto ageneseos.
(0177)Liber qui appellatur Actus Theclae, et Pauli apos. apog.
Liber qui appellatur Nephothes apog.
Liber proverbiorum ab haereticis conscriptus, et sancti Xisti nomine praesignatus, apoc.
Revelatio quae appellatur Thomae apost. apog.
Revelatio quae appellatur Pauli apog.
Revelatio quae appellatur Stephani apoc.
Liber qui appellatur transitus, id est assumptio sanctae Mariae apoc.
Liber qui appellatur [ manu antiqua de] Poenitentia Adae apoc.
Liber de Eugenia [manu antiqua Vegenia] nomine gigantis qui cum dracone post diluvium ab haereticis pugnasse perhibetur, apoc.
Liber qui appellatur Testamentum Job apog.
Liber qui appellatur poenitentia Origenis apog.
Liber qui appellatur poenitentia sancti Cipriani apoc.
Liber qui appellatur poenitentia Jamne et Membre apoc.
Liber qui appellatur Sors apostolorum [ manu antiqua scribitur laus] apoc.
Liber Fisiologus, qui ab haereticis conscriptus, et beati Ambrosii nomine praesignatus apoc.
Storia Eusebii Pampeli apog.
Opuscula Tertulliani apoc.
Op. Lactanti apoc.
Op. Africani apoc.
Op. Postulliani et Galli apoc.
Op. Montani, Priscillae, et Maximillae apoc.
Op. omnia Faustini Manichaei apoc.
Op. Commodiani ap.
Op. alterius Clementis Alexandrini apoc.
Op. Tassii Cypriani ap.
Op. Arnobi ap.
Op. Ticoni apoc.
Opuscula Cassiani presbyteri Galliarum ap.
(0179)Opusc. Victorini Pictabensis ap.
Manu antiqua inseritur hic, Op. Fausti Regensis Gallearum ap. Op. Frumenti Coeci ap.
Centonem de Christo, Virgilianis compaginatum versibus ap.
Epistola Jesu Abaguso ap.
Epistola Abaguio ad Jesum ap.
Passio Quyrici, et Julitae ap.
Passio Georgi ap.
Scriptura quae appellatur contradictio Salomonis apoc.
Filacteria omnia, quae non angelorum, ut illi confingunt, sed daemonum magis conscripta sunt, ap.
Haec et his similia quae Simon Magus, Nicolaus, Cerinthus, Marcion, Basilidis, Ebion, Paulus etiam Samositanus, Fotinus, et Bonosus [ manu antiqua et] qui simili errore defecerunt; Montanus quoque cum suis obscenissimes sequacibus, Apollenaris, Valentinus sive Manicaeus, Faustus, Africanus Sabellius, Arrius, Machedonius, Eunomius, Novatus, Sabacius, Coelestus, Donatus, Eustacius, Jovianus, Pelagius, Julianus Celumensis, Coelestius Maximinus [ manu antiqua Maximianus] Priscillianus ab Spania, Nestorius Constantinopolitanus, Maximus Cynicus, Lampetius, Dioscorus, Eutices, Petrus, et alius Petrus, e quibus unus Alexandriam, alius Antiochiam maculavit. Acacius Constantinopolitanus cum consortibus suis, necnon et omnes haeretici, haereseorumque discipuli, sive scismatici docuerunt, vel conscripserunt, quorum nomina minime retinentur, non solum repudiata, verum ab omni Romana, et apostolica Ecclesia eliminata, atque cum suis auctoribus, auctorumque sequacibus sub anathematis insolubili vinculo in aeternum confitemur esse damnanda.
VATICANUM FONTANINI (0165)
Incipit decretale sancti Gelasii papae urbis Romae.
I.(0167) Post propheticas, et evangelicas atque apostolicas Scripturas, quibus Ecclesia catholica per gratiam Dei fundata est, etiam illud intimandum putavimus, quod quamvis universae per orbem catholicae defusae Ecclesiae unus thalamus Christi sit; sancta tamen Romana Ecclesia nullis synodicis constitutis caeteris Ecclesiis praelata est, sed evangelica voce Domini et Salvatoris nostri primatum obtinuit: Tu es Petrus, inquiens, super hanc petram aedificabo Ecclesiam meam; et portae inferi non praevalebunt adversus eam; et tibi dabo claves regni coelorum; et quaecunque ligaveris super terram, erunt ligata et in coelo; et quaecunque solveris super terram, erunt soluta et in coelo.
Cui data est etiam societas beatissimi Pauli apostoli, vas electionis, qui non diverso, sicut heresi garriunt, sed uno tempore, uno eodemque die gloriosam mortem cum Petro in urbe Roma sub Caesare Nerone agonizans, coronatus est, et pariter supradictam sanctam Romanam Ecclesiam Christo Domino consecrarunt, aleisque omnibus in universo mundo sua praesentia atque venerando triumpho pertulerunt.
(0169)Est ergo prima Petri apostoli sedis Romana Ecclesia non habens maculam, nec rugam, nec aliquid ejusmodi.
Secunda autem sedis apud Alexandriam, beati Petri nomen, a Marco ejus discipulo evangelista consecrata est. Ipseque a Petro apostolo in Aegypto directus, verbum veritatis praedicavit, et gloriosum consummavit martyrium.
Tertia vero sedis apud Antiochiam item beatissimi Petri Apostoli habetur honorabilis, eo quod illic prius quam Romam venisset habitavit, et illic primum nomen Christianorum novellae gentis exortus est.
II.
Et quamvis aliud fundamentum nullus possit ponere praeter id quod positum est, quod est Christus Jesus; tamen aedificationem sanctam idem Romanam Ecclesiam post illas Veteris vel Novi Testamenti, quas regulariter suscipimus, etiam suscipi non prohibet Scripturas. Id est sanctam synodum Nicenam CCCrum X. et VIII. Patrum, mediante Maximo Constantino Augusto.
Sanctam senodum Efisinam, in qua Nestorius damnatus est, consensu Coelestini papae, mediante Cirillo Alexandrinae sedis antestite, et Arcadio ab Italia distinato.
Sanctam synodum Calcedonensem, mediante Marciano Augusto et Anatholio Constantinopolitano episcopo, in qua Nestoriana, Antiochiana, et Eutichiciana hereses simul cum Dioscoro, ejusque complicibus damnatae sunt.
III.
Incipiunt opuscula recipienda.
Item opuscula beati Cicili Cipriani martiris, et Cartagenensis episc.
(0171)Opuscula beati Gregori Nazazensis epi.
Item opuscula beati Basili Capadociae epi.
Item opuscula beati Athanasi Alexandriae epi.
Item op. beati Joannis Constantinopolitanae epi.
Item op. beati Theophili Alexandrinae epi.
Item op. beati Helari Pictavinsis epi.
Item op. beati Ambrosi Mediolanenses epi.
Item op. B. Augustini Ipponereginsis epi.
Item op. beati Hieronimi prbi.
Item op. Prosperi viri religiosissimi.
Item epistola bi. Leonis pap. ad Flavianum Constantinopolitanum episcobum distinam t. cujus textum quispiam suis, quae ad unum iota dispotaverit, et non eam in omnibus venerabiliter receperit, anathema sit.
Item op. tractatus omnium Patrum orthodoxorum qui in nullo a scae Ecclesiae Romane consortio deviarunt nec ab ejus fide vel praedicatione sejuncti sunt; sed ipsius communicatione per gratiam Dei usque in ultimum vitae suae fuere participes, legende decernimus.
Item decretales epistolas, quas beatissimi pap. diversis temporibus ab urbe Roma, pro diversorum Patrum consolatione, dederunt, venerabiliter suscipiendas.
Item gesta sanctorum martirum qui multiplicibus tormentorum cruciatibus, et mirabilibus confessionum triumphis inradiant. Quis ista Catholicorum dubitet majora eos in agonibus fuisse perpessos, nec suis viribus, sed Dei gratia, et adjutorio? Singulari cautella in sca Romana Ecclesia non leguntur, quia et eorum qui conscribere nomina penitus ignoratur, et ab infidelibus et idiotis superflua, aut minus apta, quam rei ordo fuerit, esse putantur. Sicut cujusdam Cirici et Julitae, sicut Giorgi, aliorumque hujusmodi passiones, q. ad hereticis perhibentur compositae. Propter quod, ut dictum est, ne vel levis subsanandi orreretur occasio, in sca Romana Ecclesia non leguntur. Nos tamen cum praedicta Ecclesia omnes martires, et eorum gloriosos agones, qui Domino magis (0173)quam hominibus noti sunt, omni devotione veneramur.
Item Vitas Patrum, Pauli, Antoni, Hilarionis, et omnibus heremitarum, quas tamen vir beatissimus descripsit Hieronimus, cum omni honore suscipimus.
Item Actus beati Silvestri Apostolicae sedis praesolis, licet ejus qui conscripsit nomine ignoretur, a multis tamen in urbe Roma catholicis legi cognovimus, et pro antiquo usu multae haec imitantur Ecclesiae.
Item scriptura de inventione crucis dominicae, et aliam scripturam de inventione capitis Joannis Baptistae, novelle quidem relationis et nonnulli catholici legunt. Sed cum haec ad catholicorum manus advenerint, beati Pauli apostoli praecedet sententia . . . . Omnia probate, quod bonum est tenete.
Item Rufinus vir religiosus plurimos ecclesiasticae operis edidit libros, nonnullas etiam Scripturas interpretatus est. Sed qum beatissimus Hieronimus eum in aliquibus de arbitrio libertate notavit, illas sentim. q. praedictum beatum Hienimum sentire cognoscimus, non solum de Rofino, sed etiam de universis quod vir S. sepius memoratus, zelo Dei, et fidei religione reprehendit.
Item Origenis nonnulla op. quae vir beatissimus Hieronymus non repudiat, legenda suscipimus: reliqua autem omnia cum auctore suo dicimus rennuendam.
Chronica Eusebi Caesariensis, atque ejusdem Historiae ecclesiasticae libros, quamvis in primo narrationis suae libro tepuerit, et post in laudibus atque excusatione Origenis scismatici unum conscripserit librum: propter rerum tamen singularum notitiam, q. ad instructionem pertenent, usquequaque non dicimus renuendos.
Idem Orosium virum eruditissimum, quem conlaudamus, qui valde nobis necessariam adversus paganorum calumnias ordinavit Historiam, miraque brevitate contexuit.
Item venerabilis Sedulii Paschale opus, quod eruditis descripsit versibus, insigni laude praeferimus.
Item Juvenci nihilominus laboriosum opus non spernimus, sed (0175)miramus. Cetera que ab haereticis, schismaticis conscripta, vel predicata sunt, nullatenus recipiet catholica et apostolica Romana Ecclesia: e quibus pauca, quae ad memoriam venerunt, et a catholicis vitanda sunt, credidimus esse subdenda.
IV.
Notitiam librorum apocriforum, qui non recipiuntur.
Arimenensium Sinodum, a Constantio Caesare Constantini Augusti filium congregatam, mediante Tauro praefecto, ex tunc et nunc et in aeternum confitemur esse damnata.
Itinerarium nomine Petri Apostoli, quod appellatur Sci Clementis, apogrifum.
Actus nomen Andreae apl. apg.
Actus nomen Thomae apl. libros X apg.
Actus nomen Petri apl. alius, apg.
Actus nom. Philippi apl. apg.
Evangelium nom. Matthiae apg.
Evangelium nom. Petri ap. apg.
Evangelium nom. Jacobi Minoris, apg.
Evangelium nom. Barnabae apg.
Evangelium nom. Thomae, quibus Manichaei utuntur, apg.
Evangelium nomen Bartholomei ap. apg.
Evangelium quem falsavit Lucianus, apg.
Evangelium quem falsavit Eusicius et Lucius, apg.
Lib. de Infantia Salvatoris, apg.
Lib. de Nativitate Salvatoris, e de Maria vel obstetrice, apg.
Liber qui appellatur Pastoris, apg.
Lib. omnes quos fecit Leucius discipulus diaboli, apg.
Lib. qui appellatur Fundamentum, apg.
Lib. qui appellatur Thesaurum, apg.
Lib. de filiabus Adae lectum geneseos, apg.
(0177)Lib. qui appellatur hactus Thecle, vel Thollius, et Pauli ap. apg.
Lib. qui appellatur Nopotis, apg.
Lib. Proverbiorum ab hereticis conscriptus, et sancti Xisti nomen praenotatus, apg.
Revelatio qui appellatur Pauli, apg.
Revelatio qui appellatur Thomae apg.
Revelatio qui appellatur Stephani apg.
Liber qui appellatur Transitus, id est, Adsumptio scae Mariae, apg.
Lib. qui appellatur Penetentia Adae, apg.
Lib. Eugenii a nom. gigante qui cum dracone post diluvium ab haereticis pugnasse perhibetur apg.
Liber qui appellatur Testamentum Job apg. Non historia beati Job, sed alius ad hereticis conscriptus.
Lib. qui appellatur Poenitentiae Origenis, apg.
Lib. qui appellatur Poenitentia sci Cipriani apg.
Lib. qui appellatur Poenitentia Jamnae et Mambre apg.
Lib. qui appellatur Sors apostolorum, apg.
Lib. qui appellatur Lusa Apostolorum apg.
Lib. Filosogus, qui ab hereticis conscriptus est, et beati Ambrosii nom. praesignatus, apg.
Historia Eusebi Pamphili, apg.
Opuscola Tertulliani, apg.
Op. Lactanti, ap.
Op. Affricani, apg.
Op. Postumiani et Galli, apg.
Op. Montani, Priscillae et Maximillae apg.
Op. omnia Fausti Manichei, apg.
Op. Commodiani, apg.
Op. alterius Clementis Alexandrinae, apg.
Opusc. Tarsi Cipriani, apg
Op. Arnobi, apg.
Op. Tigoni, apg.
Opuscula Cassiani pbri. Gallearum, apg.
(0179)Opus. Victorini Petabionensis, apg.
Op. Fausti Regensis Gallearum, apg.
Op. Frumentini Coeci, apg.
Centonem de Xpo Virgilianis convaginatum versibus, apg.
Epistola Ihu ad Abgiarum, apg.
Epla Abgari ad Ihm, apg.
Passio Cirici et Jolitae, apg.
Pass. Giorgi, apg.
Scriptura que appellatur contradictio Salomonis, apg.
Filacteria omnia, que non angelorum, ut illi confingunt, sed daemonum magis arte conscripta sunt, apg.
Haec et his similia quae Simon Magus, Nigolaus, Cirinthus, Marcion, Baselides, Ebion, Paulus etiam et Samosetanus, Futinus et Bonosus, et qui simili errore defecerunt; Montanus quoque cum suis obscenissimis sequacibus, Apollinaris, Valentinianus, sive Manicheus, Faustus, Affricanus, Sabellius, Arrius, Machedonius, Eunomius, Novatus, Sabastius, Celestus, Donatus, Eustacius, Jovianus, Pelegius, Julianus Elane, Celestius, Maximianus, Priscillianus ab Hispania, Nestorius Constantinopolitanus, Maximus Unicus, Lampecius, Dioscorus, Eutichius, Petrus et alius Petrus: e quibus unus Alexandriam, alius Antiochiam maculavit; Accacius Constantinopolitanus cum consortibus suis; nec non et omnes hereses, hereseorum discipuli, sive scismatici, qui docuerunt vel conscripserunt, quorum nomina minime retenentur, non solum repudiata, verum ab omni Romana, vel catholica et apostolica Ecclesia eliminata, atque cum suis auctoribus auctorumque sequacibus sub anathemate insolubili vinculo in aeternum confitemur esse damnata.
Expliciunt decretalis.
JURENSE CHIFFLETII (0166) Incipit decretale in urbe Roma ab Hormisda papa editum.
De Scripturis divinis quid universaliter catholica recipiat Ecclesia, vel post haec quid vitare debeat.
1.
Ordo de Veteri Testamento, quem sancta et catholica Romana suscipit et honorat Ecclesia, iste est:
Geneseos liber 1.--Exodi liber 1. --Levitici liber 1.--Numeri liber 1.--Deuteronomii liber 1.--Jesu Nave liber 1.--Judicum liber 1.--Ruth liber 1.--Regnum libri 4.--Paralipomenon libri 2.--Psalmorum 150 liber 1.--Salomonis libri 3.--Proverbia, Ecclesiastes et Cantica Canticorum. --Item Sapientire liber 1.--Ecclesiastici liber 1. --Item ordo prophetarum: Esaiae liber 1.-- Hieremiae liber 1, cum Cinoth, ac lamentationibus suis.--Ezechielis liber 1.--Danielis liber 1.--Osee liber 1.--Amos liber 1.-- (0168)Michaeae liber 1.-- Johel liber 1.-- Abdiae liber 1.-- Jonae liber 1.-- Naum liber 1.-- Abacuc liber 1.-- Sophoniae liber 1.-- Aggei liber 1.-- Zachariae liber 1.-- Malachiae liber 1.--Item ordo historiarum: Job liber 1.-- Tobiae liber 1.-- Esdrae libri 2. Esther liber 1.-- Judith liber 1.-- Machabaeorum libri 2. Item ordo Scripturarum Novi et Aeterni Testamenti: Evangeliorum libri 4: Secundum Matthaeum liber 1.-- Secundum Marcum liber 1.-- Secundum Lucam liber 1.-- Secundum Joannem liber 1.--Item Actuum apostolorum liber 1.-- Epistolae Pauli apostoli numero 14. Ad Romanos epistola 1.-- Ad Corinthios epistolae 2.-- Ad Ephesios epistola 1.-- Ad Thessalonicenses epistolae 2.-- Ad Galatas epistola 1.-- Ad Philippenses epistola 1.-- Ad Colossenses epistola 1.-- Ad Timotheum epistolae 2.-- Ad Titum epistola 1.-- Ad Philemonem epistola 1.-- Ad Hebraeos epistola 1.--Item Apocalypsis Joannis liber 1.--Item Canonicae Epistolae numero septem: Petri apostoli epistolae 2.-- Jacobi apostoli epistola 1.-- Joannis apostoli epistolae 3.-- Judae Zelotis apostoli epistola una.
II.
Post has omnes propheticas, et evangelicas, atque apostolicas, quas superius deprompsimus, Scripturas, quibus Ecclesia catholica per gratiam Dei fundata est, etiam illud intimandum putavimus, quod quamvis universae per orbem diffusae catholicae Ecclesiae unus thalamus Christi sit; sancta tamen Romana Ecclesia nullis synodicis constitutis caeteris Ecclesiis prolaeta est, sed evangelica voce Domini et Salvatoris nostri primatum obtinuit: Tu es Petrus, inquientis, et super hanc petram aedificabo Ecclesiam meam: et portae inferni non praevalebunt adversus eam; et tibi dabo claves regni coelorum, et quaecunque ligaveris super terram, erunt ligata et in coelo; et quaecunque solveris super terram, erunt soluta et in coelo.
Addita est etiam societas beatissimi Pauli apostoli, vasis electionis, qui non diverso, sicut haeretici garriunt, sed uno tempore, uno eodemque die gloriosa morte cum Petro in urbe Roma sub Caesare Nerone agonizans, coronatus est. Et pariter supradictam sanctam Romanam Ecclesiam Christo Domino consecrarunt, aliisque omnibus urbibus in universo mundo, sua praesentia atque venerando triumpho praetulerunt.
(0170)Est ergo prima Petri apostoli sedes Romana Ecclesia, non habens maculam, neque rugam, nec aliquid hujusmodi.
Secunda autem sedes apud Alexandriam beati Petri nomine a Marco ejus discipulo, atque evangelista consecrata est. Ipseque in Aegypto directus a Petro Apostolo, verbum veritatis praedicavit, et gloriosum consummavit martyrium.
Tertia vero sedes apud Antiochiam item beatissimi Apostoli Petri habetur honorabilis, eo quod, illic priusquam Romam venisset, habitavit: et illic primum nomen Christianorum novellae gentis exortum est.
III.
Et quamvis aliud fundamentum nullus potuit ponere praeter id quod positum est, quod est Christus Jesus; tamen ad aedificationem nostram eadem Romana Ecclesia, post illas Veteris vel Novi Testamenti, quas regulariter superius enumeravimus, etiam has suscipi non prohibet Scripturas. Id est sanctam synodum Nicaenam secundum trecentos decem et octo Patres, mediante Maximo Constantino Augusto, in qua Arrius haereticus condemnatus est.
Sanctam synodum Constantinopolitanam, mediante Theodosio seniore Augusto, in qua Macedonius haereticus debitam damnationem excepit.
Sanctam synodum Ephesinam, in qua Nestorius damnatus est, consensu beatissimi Coelestini papae, mediante Cyrillo Alexandrinae sedis antistite, et Arcadio episcopo ab Italia destinato.
Sanctam synodum Calcedonensem, mediante Marciano Augusto, et Anatolio Constantinopolitano episcopo, in qua Nestoriana et Eutychiana haeresis, simul cum Dioscoro ejusque complicibus damnatae sunt. Sed et si qua sunt concilia a sanctis Patribus hactenus instituta, post istorum quatuor auctoritatem et custodienda et recipienda decrevimus.
IV.
Jam nunc subjiciendum de opusculis sanctorum Patrum quae in Ecclesia catholica recipiuntur.
Opuscula beati Caecilii Cypriani martyris, Carthaginensis episcopi in omnibus recipienda.
(0172)Item opuscula beati Gregorii Nazianzeni episcopi.
Item opuscula beati Basilii Cappadociae episcopi.
Item opuscula beati Athanasii Alexandrini episcopi.
Item opuscula beati Joannis Constantinopolitani episcopi.
Item opuscula beati Theophili Alexandrini episcopi.
Item opuscula beati Cyrilli Alexandrini episcopi.
Item opuscula beati Hilarii Pictaviensis episcopi.
Item opuscula beati Ambrosii Mediolanensis episc.
Item opuscula beati Augustini Hipponeregiensis ep.
Item opuscula beati Hieronym presbyteri.
Item opuscula beati Prosperi viri religiosissimi.
Item epistolam beati papae Leonis ad Flavianum Constantinopolitanum episcopum destinatam: de cujus textu quispiam si usque ad unum iota disputaverit, et non eam in omnibus venerabiliter receperit, anat. sit.
Item opuscula atque tractatus omnium Patrum orthodoxorum qui in nullo a sanctae Romanae Ecclesiae consortio deviarunt, nec ab ejus fide vel praedicatione sejuncti sunt; sed ipsius communicationi per gratiam Dei usque in ultimum diem vitae suae fuere participes, legendos decernimus.
Item decretales epistolas quas beatissimi papae, diversis temporibus ab urbe Roma pro diversorum Patrum consultatione dederunt, venerabiliter suscipiendas.
Item gesta sanctorum martyrum, quae multiplicibus tormentorum cruciatibus, et mirabilibus confessionum triumphis inradiant. Quis ista catholicorum dubitet, et majora eos in agonibus fuisse perpessos? Nec suis viribus, sed Dei gratia et adjutorio universa tolerasse? Sed ideo, secundum antiquam consuetudinem, singulari cautela in sancta Romana Ecclesia non leguntur, quia et eorum qui conscripsere nomina penitus ignorantur, et ab infidelibus et idiotis superflua, aut minus apta, quam rei ordo fuerit, esse putantur. Sicut Quirici cujusdam et Julitae; sicut Georgii, aliorumque ejusmodi passiones, quae ab haereticis perhibentur compositae. Propter quod, ut dictum est, ne vel levis subsannandi oriretur occasio, in sancta Romana Ecclesia non leguntur. Nos tamen, (0174)cum praedicta Romana Ecclesia, omnes martyres, et eorum gloriosos agones, qui Deo magis quam hominibus noti sunt, omni devotione veneramur.
Item Vitas Patrum, Pauli Antoni, Hilarionis, et omnium eremitarum, quas tamen vir beatissimus Hieronymus descripsit, cum omni honore suscipimus.
Item Actus beati ssimi Silvestri apostolicae sedis praesulis, licet ejus qui conscripsit nomen ignoretur, a multis tamen in urbe Roma catholicis legi cognovimus et pro antiquo usu multae hoc imitantur Ecclesiae.
Item scriptura de Inventione dominicae crucis, et alia scriptura de Inventione capitis beati Joannis Baptistae, novellae quidem relationes sunt, et nonnulli eas catholici legunt. Sed cum haec ad Catholicorum manus pervenerint, beati apostoli Pauli praecedat sententia: Omnia probate, et quod bonum est retinete.
Item Rufinus vir religio sissimus plurimos ecclesiastici operis edidit libros: nonnullas etiam Scripturas interpretatus est. Sed quoniam venerabilis Hieronymus cum in aliquibus de arbitrii libertate notavit; illa sentimus, quae praedictum beatum Hieronymum sentire cognoscimus: et non solum de Rufino, sed etiam de universis quos vir saepius memoratus zelo Dei, et fidei religione reprehendit.
Item Origenis nonnulla opuscula, quae vir beatissimus Hieronymus non repudiat, legenda suscipimus: reliqua autem omnia cum auctore suo dicimus renuenda.
Item Chronica Eusebii Caesariensis, atque ejusdem Historiae Ecclesiasticae libros, quamvis in primo narrationis suae libro tepuerit, et post in laudibus atque excusatione Origenis schismatici unum conscripserit librum: propter rerum tamen singularum notitiam, quae ad instructionem pertinent, usquequaque non dicimus renuendos.
Item Orosium virum eruditissimum conlaudamus, qui valde necessariam nobis adversus paganorum calumnias ordinavit Historiam, miraque brevitate contexuit.
Item venerabilis viri Sedulii Opus paschale, quod heroicis descripsit versibus, insigni laude praeferimus.
Juvenci quoque nihilominus laboriosum opus non spernimus, sed (0176)miramur. Caetera quae ab haereticis, sive schismaticis conscripta vel praedicta sunt, nullatenus recipit catholica et apostolica Romana Ecclesia: e quibus, pauca, quae ad memoriam venerunt, et a Catholicis vitanda sunt, credidimus esse subdenda.
V.
In primis Ariminensem synodum a Constantio Caesare Constantini filio congregatam, mediante Tauro praefecto, ex tunc et nunc, in aeternum confitemur esse damnatam.
Itinerarium quoque in nomine Petri Apostoli, quod appellatur sancti Clementis libri numero novem, apocryphum esse scimus.
Actus nomine Andreae apostoli, apocryphum.
Actus nomine Thomae apostoli, libri X apocryphi.
Actus nomine Petri apostoli, apocryphi.
Actus nomine Philippi apostoli apocryphi.
Evangelia nomine Mattiae apostoli, apocrypha.
Evangelia nomine Barnabae, apocrypha.
Evangelia nomine Jacobi Minoris, apocrypha.
Evangelia nomine Petri apostoli apocrypha.
Evangelia nomine Thomae apostoli, quibus Manichaei utuntur, apocrypha.
Evangelia nomine Bartholomaei apostoli, apocrypha.
Evangelia nomine Andreae apostoli, apocrypha.
Evangelia quae falsavit Lucianus, apocrypha.
Evangelia quae falsavit Isicius, apocrypha.
Liber de Infantia Salvatoris, apocryphus.
Liber de Nativitate Salvatoris, et de Maria vel obstetrice, apocryphus.
Liber qui appellatur Pastoris, apocryphus.
Libri omnes quos fecit Lucius discipulus diaboli, apocryphi.
Liber qui appellatur Fundamentum apocryphus.
Liber qui appellatur Thesaurum, apocryphus.
Liber de filiabus Adae, hoc es Leptogenesis apocryp.
(0178)Liber qui appellatur Actus Teclae et Pauli, apocryphus.
Liber qui appellatur Nepotes, apocryphus.
Liber Proverbiorum qui est ab haereticis conscriptus, et sub nomine sancti Sixti praesignatus, apocryphus.
Revelatio quae appellatur Pauli apostoli, apocrypha.
Revelatio quae appellatur Thomae apostoli, apocr.
Revelatio quae appellatur sancti Stephani, apocr.
Liber qui appellatur Transitus, id est, Adsumptio sanctae Mariae, apocryphus.
Liber qui appellatur Poenitentia Adae, apocryphus.
Liber de Eugenia nomine gigante quae cum dracone post diluvium ab haereticis pugnasse fingitur, apocryp.
Liber qui appellatur Poenitentia Origenis, apocryphus,
Liber qui appellatur Poenitentia Jamne et Mambre, apocryphus.
Liber qui appellatur Sortes sanctorum, apocryphus.
Liber qui appellatur Lusa apostolorum, apocryphus.
Liber qui appellatur Canones apostolorum, apocryphus.
Liber phisiologus, ab haereticis conscriptus, et beati Ambrosii nomine praesignatus, apocryphus.
Historia Eusebii Pamphili, apocrypha.
Opuscula Tertulliani, apocrypha.
Opuscula Lactantii, apocrypha.
Opuscula Africani, apocrypha.
Opuscula Postuminiani, apocrypha.
Opuscula Montani, Prisciliae et Maximillae, apocrypha.
Opuscula Fausti Manichaei, apocrypha.
Opuscula Commodiani, apocrypha.
Opuscula alterius Clementis Alexandrini, apocrypha.
Opuscula Tascii Cypriani, apocrypha.
Opuscula Arnobii, apocrypha
Opuscula Ticoni, apocrypha.
Opuscula Cassiani presbyteri Galliensis, apocrypha.
(0180)Opuscula Victorini Pietabiensis, apocrypha.
Opuscula Fausti Regensis Galliarum, apocrypha.
Opuscula Frumenti Coeci, apocrypha.
Centones de Christo, Virgilianis compaginati, apocryphi.
Epistola Jesu ad Agarum, apocrypha.
Epistola Agari ad Jesum, apocrypha.
Passio Quirici, et Julitae, apocrypha.
Passio Georgii, apocrypha.
Scriptura quae appellatur Salomonis interdictio, apocrypha.
Philacteria omnia, quae non angelorum, ut illi confingunt, sed daemonum magis conscripta sunt nominibus, apocrypha.
Haec et his similia quae Simon Magus, Nicolaus, Cerinthus, Marcion, Baselides, Ebion, Paulus etiam Samosatenus, Photinus et Bonosus, qui simili errore defecerunt; Montanus quoque cum suis obscoenissimis sequacibus, Apollinaris, Valentinus, sive Manichaeus, Faustus, Africanus, Sabellius, Arrius Macedonius, Eunomius, Conomius, Novatius, Sabbatius, Callistus, Donatus, Eustacius, Jovinianus, Pelagius, Julianus Eclanensis, Caelestinus, Maximianus, Priscillianus ab Spania, Nestorius Constantinopolitanus, Maximus Cinicus, Lampetius, Dioscorus, Eutyches, Petrus, et alius Petrus: e quibus unus Alexandriam, alius Antiochiam maculavit: Acacius Constantinopolitanus cum consortibus suis: necnon et omnes haeresiarches, et eorum discipulos, qui schismatica docuerunt, vel conscripserunt, quorum nomina minime retinuimus; non solum repudiata, verum etiam ab omni Romana, catholica et apostolica Ecclesia eliminata, atque cum suis auctoribus, auctorumque sequacibus sub anathematis et indissolubili vinculo in aeternum confitemur esse damnata.
Explicit decretale editum ab Horsmida papa urbis Romanae.
OBSERVATIO P. ANTONII PAGI. (Ad annum Christi 494, num. 2 et seqq.) (0179) Decretum de Scripturis divinis, et opusculis sanctorum Patrum quae in Ecclesia catholica recipiuntur valde urget heterodoxos, qui traditionem rejiciunt, et librorum canonicorum numerum pro libito ac sectarum suarum commodo mutilant. Job enim, Tobiae, Judith, Machabaeorum libri, Epistola ad Hebraeos, Apocalypsis Joannis, Petri duae, Joannis apostoli III, Judae I, in eo memorantur. Pearsonius in vindiciis Ignatianis prolixiorem sermonem de ejus auctore, ac tempore quo conditum est, instituit, et pag. 53 ait, se existimare hoc decretum post synodum V, anno 553 celebratam, promulgatum fuisse. Neque catholici de hujus sanctionis auctore, annoque quo ea emissa, inter se conveniunt; quod mss. codices eam tribus diversis pontificibus ascribant. Vetustissimus codex collectionis Dionysii Exigui, quem secum communicatum a Dacherio Baluzius testatur, hoc decretum Damaso papae attribuit, et Baronius anno 69, num. 4, refert Cresconiam collectionem continere concilium Romanum sub Damaso in quo de libris apocryphis agitur, cujus decreta repetita credit Baronius a Gelasio in decreto 72 episcoporum, de quo anno 494 cum collectoribus Conciliorum verba facit. Verum codex antiquissimus a Pearsonio lectus, et a Lantfranco ex Beccensi coenobio in Angliam delatus, hunc titulum praefert: « Decreta Gelasii papae de recipiendis, et non recipiendis libris. Quae scripta sunt ab eo cum septuaginta eruditissimis episcopis. » Nicolaus I pontifex Romanus in epist. 42 ad episcopos Galliae circa annum 865 data; Lupus abbas Ferrariensis in (0181)fine epistolae ad Carolum Calvum, et in fine quaest. de Sanguine Christi; Gratianus dist. 15, cap. Sancta Romana; Burchardus Wormatiensis episcopus, varii codices mss. omnesque excusi, Gelasium hujus decreti auctorem produnt. Denique Hormisdae papae in antiquissimo Vergellensi codice Baluzius et Chiffletius in Jurensi, illud ascribi testantur. Indeque Chiffletio in fine notarum ad Vigilium Tapsensem existimatum, decretum hoc primo sancitum fuisse a Gelasio in concilio Romano hoc anno: ita tamen ut non quasi decretum pontificium, sed velut totius consilii quidam canon prodiret: tum deinde ab Hormisda editum esse sub forma pontificiae decretalis, et in quinque titulos methodi gratia divisum ac fortasse nonnullis in locis restitutum.
Gelasium tamen celeberrimi hujus decreti auctorem esse, et nonnisi per errorem illud Hormisdae attributum demonstrabo, et litem, ni valde fallor, dirimam. In eo cum damnatorum voluminum index texitur, inter ea libri Cassiani ac Fausti Reiensis numerantur hac praemissa sententia: « Caetera, quae ab haereticis sive schismaticis conscripta, vel praedicata sunt, nullatenus recipit catholica et apostolica Romana Ecclesia, e quibus pauca, quae ad memoriam venerunt, et a catholicis vitanda sunt, credimus esse subdenda. » Cumque plurimos libros haereticorum aliorumque incertorum auctorum Patres synodi Romanae damnassent, hos inter Cassiani et Fausti volumina posuere hoc titulo: « Opuscula Cassiani presbyteri Galliarum apocrypha, opuscula Fausti Regiensis Galliarum apocrypha. » Saeculo sequenti exortis de divina gratia contentionibus ex Fausti praesertim libris, non modo in Occidente, verum etiam in Oriente alii Faustum defenderunt, alii eumdem acerrime confutarunt, praecipue monachi Scythae, qui ex Asia erumpentes adversus eum Europam atque Africam commoverunt, ut anno 520 explicabimus. Eo rerum statu consultus Possessor episcopus Africanus a Trasamundo Africae rege in exsilium missus, dum Constantinopoli morabatur, ubi Fausti libri a pluribus defendebantur ut catholici, a Maxentio vero et a monachis Scythis uti haeretici damnabantur, consulit ipsemet Hormisdam papam, quid de iisdem libris sentiendum esset; eamque in rem Justinum diaconum suum ad eum misit. Exstat ejus ad Hormisdam Relatio tom. superiori Concil., diciturque accepta « XV cal. Augusti Rustico V. C. cos. id est anno 520. Haec Possessoris in ea verba: « Arbitror vestram beatitudinem non latere quantis in Constantinopolitana urbe Ecclesia laboret insidiis, et ad morem veteris morbi in saniem vulnus iterum quaerat irrumpere, quod obductum creditur cicatrice. Unde cum quorumdam fratrum animus de codice Fausti cujusdam natione Galli Reginae civitatis episcopi, qui de diversis rebus et frequentius de gratia Dei diserte visus est disputare, in scandalum moveretur, aliis (ut se habent humana studia) in contrarium renitentibus me crediderunt de hoc ambiguo consulendum. » Addit postea Possessor: « Quaeso, ut consulentibus, quid de praefati auctoris dictis videatur, auctoritate apostolicae responsionis agnoscant: maxime quod filii quoque magistri militum Vitalianus et Justinianus praecipue super hac re rescripto beatitudinis vestrae similiter informari desiderant. »
Hormisda Possessoris epistolam die 18 mensis Julii anni 520 accepit, et die 13 mensis Augusti ad eumdem rescripsit epistolam ordine 70, in qua inter alia ait: « Hi vero quos vos de Fausti cujusdam Galli antistitis dictis consuluisse, litteris indicastis, id sibi responsum habeant: neque illum recipi, neque quemquam, quos in auctoritate Patrum non recipit examen catholicae fidei, aut ecclesiasticae disciplinae ambiguitatem posse gignere, aut religiosis praejudicium comparare. Fixa sunt a Patribus quae fideles sectari debeant instituta: sive interpretatio, sive praedicatio, seu verbum populi aedificatione compositum, si cum fide recta, et doctrina sana concordat, admittitur, si discordat, aboletur. » Ubi Hormisdam de decreto Gelasii loqui recte observarunt cardinales Baronius anno 520, num. 21, et card. Norisius in Cenot. Pis. pag. 445. Verum, quae paulo post idem pontifex subjungit, non sese, sed eumdem Gelasium illius decreti conditorem fuisse, manifeste insinuant: « Non improvide veneranda Patrum sententia fideli posteritati quae essent catholica dogmata, definiit; certa librorum etiam veterum in auctoritatem recipienda, sancto Spiritu instruente, praefigens, ne opinioni suae lector indulgens, non quod aedificationi ecclesiasticae conveniret, sed quod voluptas sua concepisset, assereret. » Decretum itaque de libris recipiendis et non recipiendis, non ab Hormisda, sed ab aliquo ex ejus successoribus in aliqua synodo Romana emissum, non quidem ab Anastasio et Symmacho, qui Gelasium secuti sunt, et Hormisdam antecessere; cum nullus unquam id asseruerit, nullumque ms. alterutrius nomen praeferat, sed a Gelasio, cui innumeri codices illud attribuunt.
Nec dici potest illud scriptum esse a Damaso, cujus nomen librariorum errore praefert in collectione Cresconiana; cum plerique opusculorum in eo memoratorum auctores post Damasum vixerint et scripserint. Nihil praeterea ab Hormisda immutatum, ut credidit Chiffletius; cum Hormisda in sua ad Possessorem epistola citata hunc remittat ad ea quae jam fixa fuerant a Patribus, nihilque novi de Fausto, de quo consultus fuerat, statuere voluerit. Apparet igitur Hormisdam tam ad Possessorem quam ad legatos suos, qui Constantinopoli tunc agebant, decretum Gelasii papae misisse ac mandasse, ut illud ab omnibus religiose observaretur. Quo pacto Possessoris petitioni faciebat satis. Contigit vero, ut decretum illud tunc in varia exemplaria transcriptum, et latius per Europam, Africam et Orientem, praesertim a Fausto adversariis disseminatum fuerit, et quia ab Hormisda papa missum fuerat, ejusque nomine ubique divulgatum, eidem ab aliquibus, temporis progressu, imprudenter ascriptum fuerit. Haec falsae illius inscriptionis sine dubio origo.
Baronius et conciliorum collectores scribunt decretum Gelasii datum esse Asterio et Praesidio coss., hoc sc. anno; verum refellunt eos codices mss. in quibus nota illa temporaria non habetur. Legi in bibliotheca regia antiquissimo charactere exaratum, sed sine nota consulari, aliumque in bibliotheca sancti Victoris Parisiensis, a quo ea etiam abest; nec dubito quin in caeteris mss. desideretur, cum concilium Romanum septuaginta episcoporum, in quo illud emissum ante annum 496 celebratum non fuerit. In laudato enim decreto haec verba de Sedulio leguntur: « Item venerabilis viri Sedulii opus Paschale, quod heroicis descripsit versibus insigne laude praeferimus. » In fine vero libri Bucolicorum codicis Virgilii Medicei vetustissimi haec habentur. « Turcius Rufus Apronianus Asterius V. C. et inl. ex comite domest. protect. ex com. priv. largit. expraef. Urbi Patricius et consul ordin. legi et distincti codicem fratris Macharii V. C., non mei fiducia sed ejus cui sit ad omnia sum devotus arbitrio, XI cal. Maii Romae P. Vegili Maronis: Distincti emendans gratum mihi munus amici Succedens operi sedulus incubui. Bucolicon liber explicit. »
Em. card. Norisius laudatus, qui eam clausulam produxit, observat in vetusto codice Vaticano num. 1165, post carmen Paschale Sedulii haec legi: « Hoc opus Sedulius inter cartulas dispersum reliquit, quod recollectum et adunatum, atque omni elegantia divulgatum est a Turcio Rufio Asterio quinto U. C. exconsule ordinario atque patricio. » Similem huic codicem etiam vidit Cuspinianus, qui ad consulatum Asterii et Praesidii, ait, carmen Sedulii « a Turcio Ruffo Asterio quinto U. C. exconsule ordinario atque patricio » scriptum esse. Eadem annotatio erat etiam in codice quo Aldus Manutius senior usus est, siquidem advertit opus illud non a Sedulio, sed a « Turcio Rufo Asterio V. C. exconsule ordinario atque patricio » publicatum esse. Verum quidem est Sirmondum in notis ad epist. 24 lib. Ennodii scribere, in codice Remensi poematis Paschalis Sedulii haec haberi: « Hoc opus Sedulius inter chartulas dispersum reliquit, quod recollectum, adornatumque ad omnem elegantiam, divulgatum est a (0183)Turcio Rufo U. C. consule ordinario atque patricio. » Verum ex laudatis mss. liquet, loco exconsule ordinario, exscriptorem per errorem posuisse consule ordinario; cumque Asterius ante annum sequentem exconsul dici non potuerit, ante eum annum Sedulii carmina nec collegit, nec evulgavit, ideoque, nec antea synodus Romana, in cujus decreto de Sedulio mentio, celebrata fuit, ut recte videre Usserius lib. III de Primordiis Eccles. Britan. c. 16. Pearsonius in Vindieiis epistolarum sancti Ignat. pag. 46, et card. Norisius laudatus, qui plura habet de Sedulio et ejus opere. Cum vero mense Martio alia synodus Romana habita sit, ea de qua agitur, pertinet ad an. 496, fuitque II Romana, sub Gelasio non I, ut perperam hactenus a conciliorum collectoribus appellata, et horum exemplo ab aliis.
CONCILIUM ROMANUM II. Quo a Gelasio et episcopis 55 Misenus absolvitur anno Domini 495 III idus Maii. (0183) (0183A)Residente in synodo venerabili viro papa Gelasio una cum Bonifacio, Maximino, Epiphanio, Basilio, Vitali, Claro, Irenaeo, Decio, Asello, Euplo, Valentino, Martiniano, Basso, Benigno, Primitivo, Palladio, Uindemio, Constantio, Martyrio, Candido, Laurentio, Deodato, Mercurio, Stephano, Dulcitio, Fortunato, Paschasio, Sanctulo, Innocentio, Chrysogono, Colonico, Molensi, Maximiano, Valentino, Constantio, Gandentio, Felice, Vitaliano, Petro, Sereno, Aucupio, Timotheo, Stephano, Laurentio, et Probo episcopis, residentibus etiam Castino, Laurentio, Canusio, Eugenio, Januario, Martiano, Gordiano, Petro, Urbico, Paulino, Valente, Petro, Asterio, Smaragdo, Bonifacio, Maxentio, Epiphanio, Justino, Felice, Redempto, Projectitio, Callisto, (0183B)Joanne, Valentino, Sebastiano, Martino, Epiphanio, Andrea, Servodei, Apellione, Petro, Servando, Agapito, Abundantio, Marcellino, Litorio, Laurentio, Agathone, Sebastiano, Valentino, Anastasio, Genesio, Dionysio, Epiphanio, Acontio, Paulino, Agapito, Adeodato, Benedicto, Dominico, Redempto, Severo, Juliano, Stephano, Crescentiano, Septimino, Cypriano, et Epiphanio presbyteris una cum Amandiano viro illustri, et Diogeniano viro spectabili; astantibus quoque diaconibus, Gelasius episcopus Ecclesiae catholicae urbis Romae dixit: Meminit dilectio vestra superiore conventu oblatum nobis a Miseno libellum in conspectu vestro fuisse recitatum; hunc eumdem si placet dilectioni vestrae, denuo recensendum, ut acta nostra contineant. Et quia aliud se quoque petitorium (0183C)prae manibus habere profitetur, quid etiam in hoc contineatur, possimus agnoscere. Et adjecit: (0184A)Miseni libellus denuo recitetur, Anastasius diaconus recitavit: Datum a famulo vestro Miseno die octavo iduum Martiarum, Viatore V. C. consule. Quantum ad meae pertinet infelicitatis abruptum, errori meo qualibet ratione contracto definio non esse parcendum: quoniam hoc ipso poena carere non debeo, quod merui ad causam poenalem, quaecunque foret, perduci.
Quantum vero pertinet [ al. respicit] ad remediale subsidium, duo sunt quae me ad hoc suppliciter implorandum venire constringunt; ne vel ego desperatione magis perpetuis cruciatibus sim dignus addici, Judae praevaricatoris exemplo: et quia tanta est ineffabilis illa clementia, quae apostolica potestate universum facinus possit absolvere. Hanc igitur solam (0184B)in meo negotio, papa venerabilis, vocem miserandus effundo. Parce prostrato, porrige manum jacenti. Nullis ignorantiae excusationibus nitor, nullas decipulas circumventionis obtendo, nec in quemquam calamitatis meae studeo transferre discrimen; quia alios incusare non debeo, qui poscam clementer absolvi; quia licet mihi pro mea defensione nihil afferam, non ambigam tamen haec omnia tuo judicio esse tractanda. Tantum quaeso, ut superno Numini obsequentes, quod pronuntiat per prophetam: Nolo mortem morientis, donec revertatur et vivat (Ezech. XXXIII), vos potius cuncta quae in persona mea gesta sunt benigna consideratione librantes [ al. deliberantes], viaticum seni aegritudine et continua maceratione consumpto, ne sine ecclesiastica communione rapiar, (0184C)non negetis ex alterius casu experimentum meae formidinis intuens: qui auxilium, etiam vobis (0185A)conferre volentibus. non potuit indipisci. Et me per imperitiam hac clade potius implicatum hoc ipso dignanter ostendite quod ad receptionis Ecclesiae superstes gratiam valui pervenire.
Quo lecto, Gelasius episcopus dixit: Petitorium gesta retinebunt. Et adjecit: Ipse nunc Misenus adveniat, et petitorium quod obtulit, ipso praesente, recitetur. Cumque ingressus fuisset Misenus, prostratus in terram aliud petitorium obtulit, et rogavit ut susciperetur. Cumque susceptum fuisset, Gelasius episcopus dixit: Utraque petitoria quae protulit, ipso quoque praesente, legantur. Iterum Anastasius diaconus recitavit. Datum a famulo vestro Miseno, VIII idus Martias, Flavio Viatore viro clarissimo consule.
Quantum ad meae pertinet infelicitatis abruptum (0185B)[ al. obtutum], errori meo qualibet ratione contracto definio non esse parcendum: quoniam hoc ipso poena carere non debeo, quoniam merui ad poenalem causam quacunque sorte perduci. Quantum vero respicit ad remediale subsidium, duo sunt quae me ad hoc suppliciter implorandum venire constringunt: ne vel ego desperatione magis perpetuis cruciatibus sim dignus addici Judae praevaricatoris exemplo; et caetera quae superius continentur. Item aliud petitorium recitat. Datum a famulo vestro Miseno sub die tertio [ al. quarto] idus Martias, Flavio viatore viro clarissimo consule.
Oblato primitus petitorio meo, nihil aliud suppliciter exoravi quam ut misericordia mihi sedis apostolicae non in perpetuum negaretur: cujus mihi spem quoniam pro immensa Dei pietate, qua regitur, relucere (0185C)jam sentio, magis magisque consentiam meam contagiis perfidorum, quae infeliciter potius quam studio, circumventus incideram, liberam purgatamque esse pronuntians, toto corde atque ore protestor sub divinae contemplationis intuitu, me omnes quidem haereses et quidquid inimicum est catholicae et apostolicae fidei, communionisque sincerae, prona mente refutare, tum praecipue Eutychianam haeresim cum suo scilicet auctore Eutychete et ejus sectatore Dioscoro, vel successoribus ejus atque communicatoribus Timotheo Aeluro, Petro Alexandrino, Acacio Constantinopolitano, Petro Antiocheno, cunctisque eorum complicibus et communicatoribus respuere, damnare, et anathematizare perpetuo, omnesque istos (0185D)et hujusmodi horribiliter exsecrari, nec unquam me cum talibus ullum quolibet modo profiteor habiturum esse consortium, sed ab his omnibus futurum prorsus alienum. Quorum pravitatem licet nunquam voluntate receperim, tamen me quia calamitatis impulsu minus cautus videor incidisse, sub conspectu Dei et beati Petri apostoli ejusque vicarii, ac totius Ecclesiae, mea (sicut dixi) professione [ al. confessione] (0186A)voceque condemno, detestor, exhorreo, in sola me fide communioneque catholica et apostolica semper duraturum esse confirmans. Cui petitioni meae manu mea subscripsi die tertio iduum Martiarum, Viatore viro clarisssimo consule. Haec vestrae beatitudini in conventu venerandorum [ al. addit episcoporum] credidi meis manibus offerenda. Et alia manu: Ego Misenus huic petitioni meae et a me oblatae subscripsi, die et consule suprascripto.
Gelasius episcopus dixit: Quae lecta sunt transcribantur. Et adjecit: Quid videtur fraternitati vestrae statuendum, vestri quoque consilii participatione desideramus agnoscere. Levaverunt se omnes episcopi et presbyteri, rogantes et dicentes: Exaudi Christe: Gelasio vita: dictum vicies. Quod vobis Deus (0186B)dedit in potestate, praestate; dictum duodecies. Hoc fac quod facit domnus Petrus; dictum decies. Ut indulgeas, rogamus: dictum novies. Cum denuo sedissent, Gelasius episcopus dixit: Sedes apostolica quidem, quae Christo Domino delegante totius Ecclesiae retinet principatum, pro dispensatione curaque generali, quam vel pro fide catholica, vel pro paternis canonibus regulisque majorum necessaria semper circumspectione dependet, Misenum atque Vitalem, quos contra Eutychianae pestilentiae sectatores, vel contra eos qui talium se communione polluerant, suae potestatis legatione suffultos ad Orientem dudum sub sanctae memoriae decessore meo praesule destinarat, quod apostolica praecepta declinantes quolibet modo in eorum adversum quos missi fuerant consortia (0186C)recidissent, gestis synodalibus rerum discussione patefacta, communione pariter et honore merito jureque submovit.
Quibus tamen misericordiae locum memor supernae pietatis pro suo moderamine reservavit: et dum conditionem posuit ultionis, spem noluit propitiationis abscindi; sicque suam sententiam temperavit, ut istorum veniam cum illorum mallet salute provenire, quorum fuerant participatione decepti: ac potius praeberent eis, quos suo firmaverant in pravitate consensu, et salubrem correctionis metum, et emendationis imitandae consortium. Denique sic ipsa animadversionis verba librata sunt, ut se illi et cum istis perculsos adverterent, et ex eorum conditione non diffiderent posse salvari. In quo utique et his (0186D)non est in totum via praeclusa remeandi; et illis, si mallent, per istos est oblata correctio, studiumque porrectum, quo possint meliore conatu praeteritos compensare prolapsus, si favorem, quem praevaricatoribus facili voluntate detulerunt in reformationem catholicorum potius converterent sacerdotum.
Dictum est enim, tandiu istos fore suspensos, donec auctore Deo, et adnisu catholicorum principum, (0187A)vel populi Christiani, Alexandrina catholicum sacerdotem recepisset Ecclesia. Gratulandum scilicet crederetur, nullo modo Graecos non posse renuere quod viderent ab apostolica sede fuisse damnatum, facileque eos posse de istorum supplicio commoveri, ut nossent quid vitarent, et quid consequenter ambirent, ac velle putarent resipiscendo magis sentire cum rectis, quam jugiter errare cum perfidis. Exspectatumque diu est, ut his rationibus incitati contagia nefanda deponerent, una cum apostolica sede consentiendo, sicut de eorum speratum fuerat voluntate; nitentesque catholicis sacerdotibus revocandi studium potius commodarent: quo ipsi ad orthodoxam recurrerent unitatem; et istis qui illorum participes erroris exstiterant, ministrarent (0187B)praestitutae receptionis effectum. Nec qua fieri potuit occasione cessatum est, quo competenter admoniti et sufficienter instructi, pariter pericula vitanda cognoscerent, ac patere sibi januam, si sinceris mentibus hanc petiissent, apostolicae communionis adverterent.
Sed quia eo perventum est, ut hortamentis quoque medicinalibus, dum etiam quae referrent contraria non haberent, differrent tamen hactenus adhibere consensum; illorum quidem difficultatibus paternum quemdam debemus pii doloris affectum, deprecantes omnipotentiam Dei nostri, quae sola quamvis devias in veritatis viam potest convertere voluntates, ut eisdem suae propitiationis operatione mirabili spiritum resipiscentiae et efficaciam correctionis dignanter (0187C)infundat. Quae donec (sicut de ejus virtute confidimus) divina placatione proveniant, hunc interim qui supplicat desiderabiliter expetentem nullatenus perire patiamur: ut cujus non sunt Orientales dejectione perterriti, ne in errore persisterent, saltem curatione provocentur, ut redeant ad salutem; praecipue cum dispositionis sedis apostolicae clementiam tenor comitetur ipse dictorum, neque prolata sibi repugnare constitutio judicetur. Definitum quippe est (ut superius jam praedictum est) eos de quibus agimus eatenus debere suspendi, donec auctore Deo, et praefatis adnitentibus, Alexandrina catholicum receperit Ecclesia sacerdotem: non abrupte et sine exceptione propositum est, sed ea ratione depromptum est, qua non sive illis adnitentibus, sive (0187D)non adnitentibus, indifferenter videretur infixa sententia: ideoque sub quo tenore librata conditio est, eodem non existente, necessitatem suae professionis absolvit. Quod enim cum adnisu praedictorum pronuntiatum est esse faciendum, hoc eodem non succedente non fieri posse, manifestum est. Sed cum eorum etiam faciendum memoratur adnisu, satis evidenter ostensum est, quod sine hoc non posset impleri. Licet ergo illi, quorum deesse probatur adnisus, de sua sint obstinatione miserandi, tamen quia deest, sicut sine eo effici non potest quod cum eodem effici (0188A)posse praesumptum est; ita desistentibus causis, per quas hic articulus veniret ad terminum, insolubiliter non retinet obligatum.
Quapropter lata sententia non existentibus per quae possit usque ad sui exitum deputatam tenere mensuram, his consulendi, et his qui arctati tenebantur, tribuet libertatem. Et apostolica quidem sedes (ut saepe repetendum est) aestimans Orientales nullo modo non posse respuere quod sedes apostolica refutasset, eosque saluti propriae et apostolicae communioni nullius praeferre posse personam, haec de eorum mentibus melius aestimarat. Sed quod iterum non tacendum est, dolenda pernicies non velut improvidam bene de Orientalibus sentientem potest opinionem magis apostolicae sedis arguere, quam (0188B)suae pervicaciae potius deputare, quod oblatum sibi tramitem propriae redintegrationis secuta non fuerit: nec ideo tamen aliis debet medicinalem desiderantibus impedire per suam pervicaciam facultatem. Tunc enim dicta sunt de Graecorum consensione fidenter, quia et simul beati Petri societatem quibuslibet videbantur praeponere posse personis, et qui exstiterunt ante catholici, aestimabantur consensuri facile veritati, atque ideo cujuslibet hominis affectum in desideriis apostolicae communionis non posse praeponere? quae cum nondum susceperint per quas hic ordo decurreret voluntates, id quod per eas fieri posse praesumptum est, cernitur absolutum; quoniam cum desunt qui perficiant [ Al. si desint per quos id efficiant], nullus provenire possit effectus; (0188C)imo cum iidem ipsi per quos judicabatur esse faciendum, ne efficiatur obsistant: qui si in hac sunt (quod absit) obstinatione mansuri, resoluta conditio est illius rei, quae eorum studiis fiducialiter censebatur impleri.
Sin vero (sicut potius optamus) fuerint ad meliora conversi, ne inter haec interim qui misericordiam postulat, vel aetate, vel morbo, quo frequenter impeditur, possit intercipi, dum super istis est consulendum, ne defuncto jam nullum possit remedium subrogari; quippe cum dictum sit, sive illis adnitentibus, sive etiam fortassis invitis, sed cum eorum magis adnisu quod promulgatum fuerat posse constare: sicut igitur cum illis adnitentibus nullatenus pace fixa [ Al. praefixa] perdurant: hoc etiam tenore (0188D)beatus Paulus apostolus non ideo (quod absit) fefellisse credendus est, aut sibi exstitisse contrarius; quoniam cum se ad Hispanias promisisset iturum, dispositione divina majoribus occupatus ex causis, implere non potuit quod promisit. Quantum enim ipsius voluntatis interfuit, hoc pronuntiavit, quod revera voluisset efficere: quantum ad divini secreta consilii, quae ut homo omnia non potuit licet Spiritu plenus agnoscere, superna praetermisit dispositione praeventus. Nec quia beatus Petrus apostolus pro affectu divinae reverentiae ipsi Domino respondit: (0189A)Non lavabis mihi pedes in aeternum (Joan. XIII); fefellisse (quod absit) aut in sua putabitur minime constitisse sententia, quod mox eidem divinae cesserit voluntati: et quod se dixerit non esse facturum, causis astrictus humanae salutis expeteret prona voluntate faciendum.
Idcirco illa non accedente via, qua eorum fuerat reconciliatio constituta, alteram licet adoriri, qua subveniatur, quibus subveniendum esse decretum est: maxime cum Miseno ex quolibet excessu vel qualibet praevaricationis poena sufficiat, quae usque eo tractata est, ut sola considerationis humanae suprema consideratione laxetur, remittendaque punitio sit, quae non habet ultra quo crescat. Quia cum nulli animae Deus omnipotens et misericors per ecclesiasticam (0189B)pietatem quaerenti noluerit remedium denegari, non dubium est, hoc ipso auctore Deo, et divina compunctione prodire, ut tunc de ejus receptione tractetur, quando ea non protelanda quoque necessitas compellat impendi: nostro praeterea Salvatore B. Petro apostolo prae caeteris delegante: Quaecunque ligaveris super terram, erunt ligata in coelis; et quaecunque solveris super terram, erunt soluta et in coelis (Matth. XVI): sicut et his verbis nihil constat exceptum, sic per apostolicae dispensationis officium et totum possit generaliter alligari, et totum consequenter absolvi. Praecipue cum ex hoc magis praeberi cunctis oporteat apostolicae miserationis exemplum, ut absolutione damnati, si resipiscant universi, et ab errore se retrahant, atque ad apostolicae (0189C)communionis sinceram redeant unitatem [ al. puritatem], vinculis se damnationis illius, quam universaliter merito praevaricatores exceperant, non ambigant exuendos.
Neque enim qui longe positos ad integram fidem curare nitimur, revertentes in praesenti supplices refutare debemus: ubi sollicite praecavendum est ne conscientiae detrimentum negantes, usque ad extremum peccati [ al. petenti] materiam (quod absit) nullatenus incidamus: censuraeque veritatis etiam circa supplices, sine fine persistens, transeat in reatum. Proinde quantum, praemonente Domino, possibilitatis humanae desideranti remedia praebeamus, totum quod supra nostrae facultatis est modulum divino judicio relinquentes, non autem nobis poterunt (0189D)imputare, cur praevaricationis offensam viventibus (0190A)remittamus; quod Ecclesiae, Deo largiente, possibile est: qui nos etiam mortuis veniam praestare deposcunt; quod nobis possibile non esse, manifestum est: quia cum dictum sit, Quae ligaveritis super terram, quos ergo non esse jam constat super terram, non humano, sed suo judicio reservavit; nec audet Ecclesia sibimet vindicare, quod ipsis beatis apostolis conspiciat non fuisse concessum; quia alia sit causa superstitum, alia defunctorum.
Tulerit Vitalis sortem divini judicii, cui etiam, cum magnopere vellemus, non potuit subveniri: huic saltem prosint, dum copia viventis admittat, in remediis assequendis alterius experimenta repente subtracti. Cumque scriptum noverimus: Unus assumetur, et unus relinquetur (Luc. XVII), hortatur (0190B)nos intercepti periculum in superstite subsidia non differenda sanandi, qui hoc ipso recipiendus divinitus indicatur, cum illi supervivit, qui ad haec non meruit pervenire: et quoddam de utroque coelestis judicii refulget examen; ostenditurque nobis evidentius in duobus, in quo fuerit causa sine venia, et in quo sit quae indulgentia carere non debeat; atque ideo quam ipse quoque si superstes competenter Acacius expetisset, potuerat obtinere (quippe de quo sic positum est, insolubilem fore, ut non diceretur; Etiamsi forte corrigeret), multo magis huic qui communione ejus infectus est, imploranti flebiliter, pietatis est apostolicae non negare.
Professus ergo Misenus regulariter se omnes haereses, Eutychianam praecipue cum Eutychete, Dioscoro, (0190C)Timotheo Aeluro, Petro Alexandrino, Acacio Constantinopolitano, Petroque Antiocheno, vel cunctis eorum successoribus, sectatoribus et communicatoribus detestari, eosque anathemate ferire perpetuo, communionis apostolicae, et sacerdotalis gratiam, quam catholica traditione percepit, recipiet dignitatis. Omnes episcopi et presbyteri surgentes in synodo acclamaverunt: Exaudi, Christe: Gelasio vita: dictum quindecies. Domine Petre, tu illum serva: dictum duodecies. Cujus sedem et annos: dictum septies. Vicarium Christi te videmus, dictum sexies. Cujus sedem et annos: dictum septies trigesies.
Sixtus notarius sanctae Romanae Ecclesiae jussu domini mei beatissimi papae Gelasii ex scrinio edidi die tertio idus Maii, Flavio Viatore viro clarissimo (0190D)consule (anno Christi 495).
(no apparatus)