 Pauli epistola II ad Corinthios |
Pauli epistola ad Ephesios  |
Caput I[recensere]
Post inscriptionem subjungit objurgationem, Galatas accusans defectionis a suo evangelio, quod a Deo accepit, antequam cum ullo apostolorum contulisset.
1. Paulus apostolus, non ab hominibus, neque per hominem, sed per Jesum Christum et Deum patrem, qui eum excitavit ex mortuis, 2. Et mei comites omnes fratres, ecclesiis Galatiae, 3. Gratiam et pacem a Deo patre, et Domino Jesu Christo, 4. Qui seipsum pro nobis peccatis dedit, ut nos eriperet ex instante saeculo malo, de voluntate Dei, patrisque nostri, 5. Cui gloria in omnem perennitatem, Amen. 6. Miror, vos tam cito ab eo, qui vos in Christi beneficio vocavit, traduci ad aliud evangelium: 7. Quamquam nullum est aliud, nisi quod sunt quidam, qui vos turbant, et Christi evangelium pervertere volunt. 8. Verum etiamsi nos, aut caelestis angelus, vos diversum doceat ab eo, quod vos docuimus, esto detestabilis. 9. Ut jam diximus, nunc iterum dicam, si quis vos diversum docet ab eo, quod accepistis, esto detestabilis. 10. Nam utrum tandem homines persuadeo, an Deum? num hominibus placere conor? Nam si jam hominibus placerem, Christi servus non essem. 11. Hoc autem vobis declaro, fratres, traditum a me evangelium non esse humanum. 12. Nec enim ego id ab homine accepi, aut didici, sed patefaciente Jesu Christo. 13. Audivistis enim, quomodo aliquando versatus sim in Judaismo: quam immodice infestarem ac depopularer ecclesiam, 14. Et meae nationis aequales meos in Judaismi profectu longe superarem, mearum patriarum institutionum facile studiosissimus. 15. Sed simulac Deo (qui me a matres utero destinavit, et pro suo favore vocavit) 16. Suum filium in me patefacere visum est, ut eum per gentes publicarem, non equidem cum carne et sanguine contuli, 17. Neque Hierosolymam adscendi ad apostolos priores me: sed Arabiam petii, et rursus Damascum reverti. 18. Deinde post annos tres Hierosolymam adscendi, viscendi Petri gratia, apud quem etiam mansi dies quindecim. 19. Apostolorum quidem alium nullum vidi, nisi Jacobum, Domini fratrem. 20. Ac quae vobis scribo, testor Deum, me non mentiri. 21. Postea veni in Syriae Ciciliaeque tractus. 22. Eram autem ignotus facie Christianis Judaeae ecclesiis. 23. Tantum audiverant, eum, a quo aliquando infestabantur, nunc fidem, quam aliquando populatus esset, docere, 24. Deoque in me gratias agebant.
Caput II[recensere]
Nihil a suo evangelio diversum sensisse apostolos, in circumcisi Titi exemplo ostendit, et quod adseruerit illud adversus Petri simulationem. Inde transitum facit ad caussae tractationem, gratuito nos justificari per Christum.
1. Deinde post annos quatuordecim rursus adscendi Hierosolymam cum Barnaba, adsumto etiam Tito. 2. Adscendi autem divino instinctu, et ad illos evangelium retuli, quod apud extraneas gentes publicarem, praesertim ad illustres, ne forte incassum vel currerem, vel cucurrissem. 3. Quin neque Titus, meus comes, quum Graecus esset, circumcidi coactus est; 4. Idque propter emissarios falsos fratres, qui sese insinuaverant ad speculandum, quam habueremus in ChristoJesu libertatem, quo nos servituti subjicerent. 5. Quibus ne ad horam quidem parendo cessimus, ut evangelii veritas apud vos permaneret. 6. Quod ad eos attinet, qui videntur esse aliquid, quales tandem essent, mea nihil refert: personae hominis rationem Deus non habet. Mihi quidem illustres nihil contulerunt. 7. Contraque, videntes, mihi creditum esse praeputii evangelium, quemadmodum Petro circumcisionis, 8. (Nam qui in Petro id egit, ut circumcisorum esset apostolus, idem in me quoque egit, ut essem alienigenarum) 9. Cognoscentes, inquam, collatum in me beneficium, Jacobus et Cephas, et Johannes, qui columnae esse videantur, dextras mihi et Barnabae dederunt societatis, ut nos alienigenas, ipsi circumcisos instituerent, 10. Dummodo pauperum memores essemus: id quod equidem facere studui. 11. Quum venisset autem Petrus Antiochiam, ego ei in os restiti, quoniam reprehendus erat. 12. Quum enim, antequam venissent a Jacobo quidam, cum alienigenis epularetur, postquam illi advenerunt, inhibuit, seque subduxit, circumcisos veritus. 13. Itaque una cum eo simularunt etiam reliqui Judaei, adeo ut Barnabas quoque eorum simulationem adduceretur. 14. Ego vero, qui viderem, eos non recte se ad evangelii veritatem gerere, dixi Petro coram omnibus: si tu Judaeus alienigenarum more vivis, non Judaeorum, cur alienigenas judaizare cogis. 15. Nos natura Judaei, non ex alienigenis sontes, 16. Scientes, hominem non legis operibus justum fieri, sed fiducia in Jesu Christo collocanda, nos quoque, inquam, fidem adhibuimus Christo Jesu, non legis operibus: quoniam legis operibus mortalium nemo justus fiet. 17. Quod si studentes per Christum justi fieri, reperimur tamen ipsi quoque sontes, ergo Christus peccasti minister est? id quod absit. 18. Atqui si quae abolevi, eadem redintegro, sontem me prabeo. 19. Ego enim per legem legi mortuus sum, ut Deo viverem: 20. Crucifixus sum cum Christo. Vivo autem, non jam ego, sed vivit in me Christus. Quod vero nunc in carne vivo, fiducia vivo filii Dei, qui me adeo amavit, ut se ipsum pro me dederet. 21. Non repudio Dei beneficium. Nam si in lege posita est justitia, ergo Christus frustra mortuus est.
Caput III[recensere]
Exprobrat, quod se abduci passi sint ab expressa illis ad vinum in Christo justificationis gratia, Abrahae exemplum adducit, effectum, et caussas latae legis exponens.
1. O dementes Galatae, quis vos fascinavit, ut veritati non obtemperetis? quibus ob oculos Jesus Christus antea depictus fuit, apud vos crucifixus. 2. Hoc tantum volo a vobis discere, per legis opera spirtum acceperitis, an per orationem fidei? 3. Adeone dementes estis, ut a spiritu exorsi, nunc in carnem desinatis? 4. Tanta passi estis frustra? si tamen frustra. 5. Utrumne qui vobis spiritum suggesit, et apud vos portentosa fecit, id per legis opera fecit, an per orationem fidei? 6. Quemadmodum Abrahamus Deo credidit, id quod ei justitiae ductum est. 7. Ergo cognoscite, qui sunt a fide, eos Abrahami filios esse. 8. Praevidentes autem litterae, Deum per fidem justificaturum esse gentes, ante denuntiaverunt Abrahamo, in eo beandas esse gentes omnes. 9. Itaque qui a fide sunt, ii, una cum fidente Abrahamo beantur. 10. Quicumque enim sunt a legis operibus, exsecrationi subjecti sunt. Scriptum est enim, exsecrabilem esse, quicumque non steterit omnibus in legis scriptis, eaque praestiterit. 11. Neminem autem lege fieri justum apud Deum, hinc perspicuum est, quod justus per fidem vivet. 12. Atqui lex non est ex fide, sed qui homo illa fecerit, per ea vivet. 13. Christus nos a legis exsecratione adseruit, factus pro nobis exsecratio. Scriptum est enim, exsecrabilem esse, quisquis ex patibulo pendeat, 14. Ut ad gentes felicitas Abrahamica perveniat per Christum Jesum, ut Spirtus promissum adipiscamur per fidem. 15. Fratres, humana loquar. Quamvis hominis sanctum pactum nemo repudiat, aut immutat. 16. Abrahamo autem promissa sunt illa, et ejus semini. Non dicit: et seminibus, quasi de multis, sed ut de uno: et semini tuo, qui Christus est. 17. Hoc autem dico: foedus a Deo sanctum, spectans in Christum, lex, quae post annos quadrigentos triginta fuit, non antiquat, ita ut promissionem rescindat. 18. Atqui si a lege pendet hereditas, non jam pendet a promisso, et tamen Abrahamo per promissum donavit Deus. 19. Quorsum ergo lex? delictorum caussa adjecta est, donec veniret semen, cui promissum erat: instituta per angelos, lata per sequestrem. 20. Sequester autem unius non est. Atqui Deus unus est. 21. Ergone lex contraria est Dei promissis? neququam. Si enim data lex esset, quae vitam conferre potest, plane in lege sita foret justitia. 22. Sed concluserunt litterae omnia sub peccatum, ut promissum per Christi Jesu fiduciam daretur fidentibus. 23. Antequam autem venisset fiducia, sub lege custodiebamur, conclusi ad fiduciam, quae patefacienda erat. 24. Itaque lex paedagogus noster fuit ad Christum, ut fiducia justi fieremus. 25. Postquam autem venit fiducia, non jam sub paedagogo sumus. 26. Omnes enim Dei filii estis, fide Christo Jesu habenda. 27. Nam quicumque baptizati estis, Christum induistis. 28. Non est neque Judaeus, neque Graecus: non est neque servus, neque liber: non est vel mas, vel femina. Nam vos omnes idem estis in Christo Jesu. 29. Quod si vos Christi estis, ergo Abrahami semen estis, et ex promisso heredes.
Caput IIII[recensere]
A tutela legis emancipatos, Christi adventu, qui ejus est finis, absurdum est ad egenas superstitiones relabi. Revocat ergo eos ad puritatem doctrinae evangelii, et pulchra allegoria suam disputationem exornat.
1. Sic autem dico: quamdiu heres puer est, nihil differt a servo, et tamen est omnium dominus: 2. Sed sub tutoribus et dispensatoribus est, usque ad praefinitum a patre tempus. 3. Similiter et nos, quum pueri essemus, sub mundanis rudimentis eramus emancipati. 4. Sed postquam plenum tempus advenit, misit Deus filium suum, ex muliere natum, qui sub lege fuit. 5. Ut legi subditos redimeret, quo adoptionem adipisceremur. 6. Et quoniam filii estis misit Deus filii sui Spiritum in vestros animos, qui clamet: Abba pater. 7. Itaque non jam servus es, sed filius: quod si filius etiam heres Dei per Christum. 8. Sed tum quidem ignorantes Deum, servivistis eis, qui natura dii non sunt. 9. At nunc Deum cognoscentes, vel potius a Deo cogniti, qui fit, ut vos rursus ad infirma egenaque rudimenta convertatis, quibus rursum de integro servire vultis? 10. Dies observatis, et menses, et tempora, et annos. 11. Metuo equidem vobis, ne frustra in vobis laboraverim. 12. Este mei similes, quoniam et ego sum vestri. Fratres, oro vos. Nullam mihi fecistis injuriam. 13. Scitis autem, quanta cum carnis infirmitate vos antea instituerim. 14. Et tamen mei tentationem, quam in carne pertuli, tantum abfuit, ut repudiaretis, aut respueretis, ut me ceu Dei angelum, ceu Christum ipsum Jesum, acceperitis. 15. Quae ergo est beatitudo vestra? Testor enim vos, si fieri potuisset, vestros oculos effossuros, et mihi daturos fuisse. 16. Ergone vester inimicus factus sum, vera vobis dicendo? 17. Ambiunt vos, non recte: nam excludere nos volunt, ut se ambiatis. 18. Decet autem ambire in re bona semper, non solum me apud vos praesente. 19. Filioli mei, quos iterum parturio, donec formetur in vobis Christus: 20. Vellem quidem nunc apud vos adesse, vocemque meam mutare, quoniam in vobis dubito. 21. Dicite mihi, qui sub lege esse vultis, legem non auditis? 22. Scriptum est enim, Abrahamum duos habuisse filios, unum ex ancilla, alterum ex libera: 23. Quorsum, ancillae filius humano more natus est, liberae autem filius ex promisso. 24. Quae res aliud significant. Nam eae sunt duo foedera: unum a monte Sina, in servitutem gignens, videlicet Agar: 25. Nam Agar, Sina mons est in Arabia, qui cum ea, quae nunc est, Hierosolyma congruit, quippe quae una cum suis serviat. 26. At superior Hierosolyma libera est, quae mater est omnium nostrum. 27. Scriptum est enim: laetare sterilis, quae non paris: erumpe in clamorem, quae non eniteris. Nam plures futuri sunt desertae nati, quam virum habentis. 28. Nos vero, fratres, quemadmodum Isaacus, promissionis nati sumus. 29. Sed ut tunc, qui humanitus erat genitus, genitum divinitum infestabat: ita sit etiam nunc. 30. Verum quid ajunt litterae? Ejice ancillam, ejusque filium: non enim heres erit ancillae filius cum liberae filio. 31. Ergo, fratres, non ancillae nati sumus, sed liberae.
Caput V[recensere]
Quia ex libera ortos esse dixit, admonet, quantum sit pretium tantae libertatis, qualiter ea sit utendum, ut spiritui obediant, resistant carni.
1. Quamobrem in libertate, in quam Christus nos adservuit, state, et nolite rursum jugo servitutis teneri. 2. En ego Paulus vobis dico, si circumcidamini, Christus vobis nihil proderit. 3. Hoc item confirmo omni homini, qui circumciditur, eum debere toti parere legi. 4. Nihil rei vobis cum Christo est: qui in lege positam habetis justitiam, ex beneficio excidistis. 5. Nos enim Spiritu per fidem a spe justitiae pendemus. 6. Nam in Christo Jesu neque circumcisio quidquam valet, neque praeputium, sed fides per caritatem agens. 7. Currebatis bene, quis vos impedivit, quo minus veritati obtemperaretis? 8. Ista persuasio non ab eo est, qui vos vocavit. 9. Paullum fermenti totam massam fermentat. 10. Equidem hoc mihi de vobis per Dominum persuasi, vos omnino non aliter animatos fore. Verum qui vos turbat, dabit poenas, quisquis est. 11. Ego quidem, fratres, si adhuc circumcisionem praedico, qui sit, ut tamen infester? Si ita esset, non esset ea, quae est, crucis offensio. 12. O utinam exscindatur, qui vos inquietant. 13. Vos enim ad libertatem vocati estis, fratres, modo ne libertate ad libidinem abutamini, sed per caritatem alius alii serviatis. 14. Nam tota lex in uno dicto comprehenditur, videlicet: alterum ut teipsum diligito. 15. Quod si alii alios mordetis ac exeditis, videte, ne alii ab aliis consumamini. 16. Dico autem, obtemperate Spiritui, neque carnis cupiditatem exsequimini. 17. Caro enim, contra quam Spiritus, et Spirtus, contra quam caro, concupiscit. Atque haec ita sunt inter sese contraria, ut non quae velitis, ea faciatis. 18. Quod si Spiritu agimini, non estis sub lege. 19. Sunt autem manifesta carnis opera, videlicet adulterium, stuprum, impuritas, salacitas, 20. Deastrorum cultus, veneficium, inimicitiae, lis, aemulationes, iracundiae, contentiones, seditiones, sectae, 21. Invidiae, homicidia, ebrietates, comessationes, et his similia: quae qui faciunt, (hoc vobis praedico, quemadmodum jam praedixi) ii divinum regnum non obtinebunt. 22. At Spiritus fructus est caritas, gaudium, pax, clementia, benignitas, bonitas, fides, lenitas, continentia: contra talia non est lex. 23. Qui sunt autem Christi, ii carnem una cum libidinibus et cupiditatibus crucifixerunt. 24. Si Spiritu vivimus, etiam Spiritu gradiamur. 25. Ne simus gloriosi, invicem provocantes, invicem invidentes.
Caput VI[recensere]
Agit jam in specie de caritate erga delinquentes et lapsos, erga ministros verbi, erga domesticos fidei, non quemadmodum falsi legis zalatores, qui in carne mutilata gloriantur, non autem in cruce Christi.
1. Fratres, si quis aliquo delicto anticipatus fuerit, vos eum, qui spirituales estis, reficite cum animi comitate, adspicientes vos ipsos, ne vos quoque tentemini. 2. Alii aliorum opera ferte, atque ita Christi lege perfungimini. 3. Nam si quis sibi videtur esse aliquid, quum nihil sit, ipse se animo fallit. 4. Exploret autem suum quisque opus, ita demum seipso tantum, quod glorietur, habebit, non in altero. 5. Nam suum quisque feret onus. 6. Communicet autem, qui doctrina eruditur, cum eo, a quo eruditur, omnia bona. 7. Ne errate. Deus non eluditur: nam quod quisque severit, idem metet. 8. Siquidem qui in suam carnem severit, ex carne metet interitum. Qui vero in Spiritu severit, ex Spiritu vitam metet sempiternam. 9. Nolimus autem recte faciendo defetisci: nam nostro tempore metemus, non defatigandi. 10. Ergo ut tempus habemus, benefaciamus, quum omnibus, tum maxime fidei domesticis. 11. Videte, quantis vobis litteris scripserim mea manu. 12. Quicumque se in carne pulchra specie venditant, ii vos circumcidi cogunt, tantum ut Christi cruce non infestentur. 13. Nam se ipsi quidem, qui circumciduntur, legi parent: sed ideo vos circumcidi volunt, ut in vestra carne glorientur. 14. At mihi gloriari ne sit, nisi in cruce Domini nostri Jesu Christi, per quem et mundus mihi crucifixus est, et ego mundo. 15. Etenim in Christo Jesu neque circumcisio quidquam valet, neque praeputium, sed nova natura. 16. Et quicumque ad hanc normam se gerunt, iis pax et misericordia tribuetur, una cum divinis Israëlitis. 17. Deinceps nemo mihi negotia facessat: ego enim Domini nostri Jesu Christi notas in corpore meo gesto. 18. Domini nostri Jesu Christi favor adsit animis vestris, fratres: Amen.
- Ad Galatas scripta est Romae.