Carmen V
I
Multiformis hominum fraus et injustitia,
letalis ambitio, furtum, lenocinia
cogunt, ut sic ordiar conversus ad vitia:
quis furor, o cives, quae tanta licentia?
II
Luxus, avaritia, gloria macelli,
infamis concubitus patrantis ocelli,
quicquid agunt homines animo rebelli,
gaudia, discursus nostri farrago libelli.
III
Tot sordes luxuriae, mundi tot tumultus
tot inmutant species, tot assumunt cultus,
ut iam dicat aliquis animo consultus:
'quo teneam nodo mutantem Prothea vultus?'
IV
Cum mundum intuear sordis fluxu mersum
et naturae penitus ordinem perversum
et hunc a principibus in vulgus dispersum:
si natura negat, facit indignatio versum.
V
In primis pontifices et prelatos noto,
nam iste grex hominum canone remoto
totus est in poculis, totus lucri voto
estuat et vitae disconvenit ordine toto.
VI
Heu quam nugatorii praesules moderni!
Dici debent potius praetores Averni
vel spretores melius judicis aeterni.
potores bibuli media de nocte Falerni.
VII
Dic Papa, dic Pontifex, spes sponsi, sponsae dos,
cur mores redarguis et sermones foedos,
cum sis pejor pessimis, haedus inter haedos,
inter Socraticos notissima fossa cinedos!
VIII
Roma datis opibus in tumorem crescit
et, quo plus infuderis, magis intumescit;
nam sicut Oracii versus innotescit,
sincerum nisi vas, quodcumque infundis, acescit.
IX
Roma solvit nuptias contra nutum Dei,
pervertit judicium, fovet partem rei.
pretiosa quaelibet famulantur ei,
India mittit ebur, molles sua thura Sabei.
X
Roma metit omnia quadam falce manuum,
accipit ab omnibus, nulli reddit mutuum;
de te, Roma, sonuit illud non ambiguum;
alterius siccas pocula, nemo tuum.
XI
Eligendi praesulis quotiens fit mentio,
in primis requiritur, cum quanto marsupio
interesse poterit Romano concilio,
et ita de moribus ultima fit questio.
XII
Proh si scires, quanta sit vanitas claustralium,
quam duri, quam dispares vitae precedentium!
Ex ipsis conjiceres finem rerum omnium,
quoniam jam caritas refrigescit plurium.
XIII
Coenobita quilibet vivit dissolutus,
effrons, nec jam loquitur signo vel per nutus;
nam in claustris, ubi grex solet esse mutus,
vivitur ex rapto, non hospes ab hospite tutus.
XIV
Jam plus equo satagit Martha sive Lia,
minus aequo nititur Rachel et Maria;
nulla partem eligit meliorem, quia
jejune deficiunt pariter in via.
XV
Quis nunc imitator est illius Johannis,
cujus erat tegimen cameli pro pannis,
epulum silvestre mel, potus purus amnis?
Laudamus veteres, set nostris utimur annis.
XVI
Clerus, qui sors Domini vocati deberet,
hic est, cui precipue sordis fex adhaeret;
vox ergo prophetica locum nunc haberet;
omne caput languidum et omne cor maeret.
XVII
Qui sunt, qui Ecclesiam vendunt et mercantur?
Qui sunt fornicarii, qui sunt, qui mechantur,
qui naturam transvolant et abhominantur?
Qui sunt hi? Clerici, -ne longe exempla petantur.
XVIII
Clamabat decalogus, ne quis pejeraret,
ne quis adulterium furtumve patraret,
set Naso prevalet, a quo dictum claret:
Jupiter esse pium statuit, quodcumque juvaret.
XIX
Quid mirum, si tendimus homines ad imum?
Humus humum sapere debet, limus limum.
imitemur igitur hec dicentem mimum:
O cives, cives, quaerenda pecunia primum.
XX
Si vis esse mundo te gratum et benignum
et ferre prae aliis triumphale signum,
si vis esse locuples, opus fac malignum,
aude aliquid brevibus Giaris et carcere dignum.
XXI
Set ne vos detineam per ambages multas,
fere mentes omnium vitio sepultas
demolitur, allicit, reddit inconsultas
ambitus et luxus et opum metuenda faculatas.
XXII
Ab istis excipitur solus hic Fulmarus,
larga manu fulgurat, genere praeclarus;
solus inter avidos vivit non avarus,
inde manu fulgens vel avari fulgor amarus.
XXIII
Mos Fulmari praecipit locum dare vago,
nam Fulmaro displicet avari vorago;
Fulmarum largificat nobilis propago,
si genus arguitur vultu, nisi fallit ymago.
XXIV
Ergo manu dapsili fulgurans, Fulmare,
ne permittas peditem me repatriare
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
magnus eris, si me bipedem scis quadrupedare.
XXV
Divites in facinus omnes dissoluti
tanquam idem reputant uti vel abuti;
hii sunt, quorum intima non respondent cuti,
nam semper agitant nunc de virtute locuti.
XXVI
Cum se locus obtulit, ut ocultis vacent,
tractant de Taydibus, de Sabinis tacent;
cum latenter hic vel haec vel haec et hic jacent,
carnis ad officium carnea membra placent.
XXVII
De futura divitum gloria diffido,
quos ad mortem vulnerat hic et haec cupido;
in secreto lusitant Aeneas et Dido,
irruit in vetitum dampni secura libido.