Migne Patrologia Latina Tomus 138
Charta concessa novo monasterio Wintoniae (Edgarus Anglorum), J. P. Migne cc_id: cps_2.EdgAng.ChCoNoM, cc_idno: 9704
Charta concessa novo monasterio Wintoniae
138.0487D| Incipit charta privilegii Edgari benignissimi principis concessa novo monasterio Wintonio quod modo Hyda appellatur; cujus rubrica sic cancellatur:
EDGAR rex hoc privilegium novo edidit monasterio, de 138.0488D| omnipotenti Domino ejusque genitrici Mariae eju laudis magnalia concessit.
CAPITULUM I.
Omnipotens, totius machinae conditor, ineffabili pietate universa mirifice moderatur quae condidit, 138.0489A| qui coaeterno videlicet Verbo, quaedam ex nihilo edidit, quaedam ex informi subtilis artifex propagavit materia. Angelica quippe creatura, ut informis materia, nullis rebus existentibus, divinitus formata luculento resplenduit vultu. Male, proh dolor! libero utens arbitrio, contumaci arrogans fastu, Creatori universitatis famulari dedignans, semetipsum Creatori aequiparans, aeterni barathri incendiis cum suis complicibus demersus, jugi merito cruciatur miseria. Hoc itaque themate totius sceleris peccatum exorsum est.
II. Quare hominem condidit, et quid ei commisit.
Evacuata animaque [ forte, namque HARD.] polorum sede, et eliminata tumidi fastus spurcitia, summus totius bonitatis Arbiter lucidas coelorum 138.0489B| sedes non sine cultore passus torpere, formatis ex informi materia diversarum rerum speciebus, hominem tandem ex limo conditum, vitae spiraculo ad sui formavit similitudinem, cui universa totius cosmi superficie condita subjiciens, seipsum suosque posteros sibi subjecit, quatenus ejus exsecutura posteritas angelorum suppleret numerum, coelorum sedibus superbia turgente detrusum.
III. Qualiter in paradiso sine crimine conversatus sit.
Qui paradisiacae voluptatis amoenitate locatus, nullius rei patiebatur dispendium, sed ei totius mundi ad votum suppeditabat facultas. Totius namque bonitatis ubertate fruenti nulla ei res 138.0489C| instita resistebat. Amore Altithrono devote obsequenti creatura cuncta famulabatur subjecta. Fruebatur laetabundus Creatoris tripudio, et angelorum alacriter utebatur consortio. Non eum corporalis debilitabat imbecillitas, nec animi affligebat anxietas. Non typho levis raptabatur superbiae, sed suo se conjungens auctori, humilis pollebat mirifice. Non eum inanis tumidum vexabat gloria, sed devotum Creatoris magnificabat memoria. Non invidia eum alieno torquebat profectu, sed charitas jugiter laetabatur amplexu. Non ira cruciabatur infestus, sed charitatis tranquillitate leviabatur patientissimus. Non eum tristitia moerore dejiciebat, sed gaudii spiritalis spe pollente florebat. Non avaritia nimium incitabatur 138.0489D| cupidus, sed dapsilitatis studio exercebatur largissimus. Non illicito massicus delectabatur edulio, sed parcitate contentus licito utebatur cibario. Non luxuria eum stimulabat nefaria, sed continentia competens constringebat ad praemia; omnium polycrates virtutum, cunctis carens adversis, omnibus florens prosperis, rite pollebat ingenuus.
IV. Quomodo coelum sine morte conscendere confidebat, et diabolus invidus ne ascenderet impediebat.
Qui prole ad numerum patrata, superbientium angelorum universa comitante prosapia, fine loto [ forte, sine loco., HARD.] gustato ligni vetiti fructu, aethereos aeternae beatitudinis suggestus triniatim 138.0490A| cum Domino regnans conscendere macrobius confidebat. Invidus igitur hoc animadvertens Zabulus, nimia perculsus invidia, rimari callide versutus coeperat, qui insidiis, ne ad tantam numinis conscenderet gloriam, subdolus deciperet; pro nihilo forte ducens concessa, illicita nimium allubescendo laudans, mulierem admodum fragilem pellexit. Quae sui detrimenti minime contenta, virum muliebriter victum blandis suasionibus delinitum, exili, heumalo gustato sibi similem faciens, perdidit.
V. Quomodo in hac miseria omnibus privati virtutibus dejiciuntur, tandemque cataclysmate de. . . . . [lege dempti., HARD.].
Utrique tandem praefatis privati odonariis, paradisi 138.0490B| eliminati metis, in praesentis vitae aerumna miserrimi dejiciuntur, contemnentes conditorem, a cunctis insequuntur creatis. Vita desiit, mors inolevit. Virtutum caterva recedente, vitiorum cumulus successit. Succedente nepotum prosapia, successit cumulata criminum collegio (collectio): universi cum suis sceleribus cataclysmate dempti, tandem, octo utriusque sexus reservatis, tabescendo deficiunt. Vitiis copiose surgentibus, Conditor se hominem fecisse indoluit. Postremo misericors mortalibus, ut pollicitus est, succurrit.
VI. Quomodo Christus natus sua nos passione redemit, et coelos conscendere fecit.
Stella emicuit matutina, quae suo radio mundi tenebras fugaret. Fausta resplenduit Maria, cujus 138.0490C| utero virginali Christus ineffabiliter editus, peccatorum tenebras mediator clementissimus dempsit. Viguit Christus virtutibus plenus. Incanduit Judaea ingenti rancore repleta. Carnem suscipiens pro nobis pati voluit; quod ejus permissu infelix audacter complevit Judaea. Ligno quippe perditum, ligni scandens gabulum, genus redemit humanum. Universas namque hominum daemon nationes ludificando insultans, jure ut mandati transgressorem possidens, morte multabat perpetua. Sanguis vero a mortuis ultorem trophaeo crucis divisit. Praedam de perfidi leonis ore tulit, secumque super aethera vehens superius angelorum coetibus consociavit, ut cum eo communi contubernio fruentes, bonitate perspicui, virtutum omnium ubertate referti, expertes peccati, 138.0490D| omni contagione privati, sine fine post diem judicii restauratis corporibus exsultantes regnarent. Hanc praecipuam sine dubio gloriam credentibus, qui Trinitatis veraeque unitatis fidem bonis insudantes operibus sectantur, pollicitus, non credentibus supplicium minatus aeternum perpetuis barathri incendiis, justissime spopondit.
VII. De benevolo regis meditamine.
Hinc ego Edgarus, divina favente gratia totius Albionis basileus, rimari magnopere coeperam quid operum studio exercerem, ut ad tantam gloriam perveniens, Christi sanctorumque ejus coelo collocatorum contubernio coronatus fruerer, tantamque 138.0491A| inferni miseriam divitarem. Instigante etenim Domini clementia, occurrit animo ut ipse criminibus cessarem cunctis, atque bonis operibus insistens, forma factus gregi, quousque nostri regiminis gubernamine degentes lucrifacerem. Quosdam igitur suasionibus invitans ad praemia, quosdam terroribus compellens ad gloriam, bona aedificans, mala, ut Domino faciente potui, dissipavi. Scriptum quippe per Jeremiam memini prophetam: Ecce constitui te super gentes et super regna, ut evellas, et destruas, et disperdas, et dissipes, et aedifices, et plantes (Jerem. I). Talibus igitur exhortatus doctoribus, quibus nos Dominus per prophetam clementer admonuit, agens Christo favente in terris quod ipse juste egit in coelis, 138.0491B| extricans videlicet Domini cultura criminum spurcitias, virtutum semina sedulus agricola inserui.
VIII. Qua ratione clericos eliminans, monachos collocavit.
Timens ne aeternam incurrerem miseriam, si adepta potestate non facerem quod ipse, qui operatur omnia quae in coelo vult et in terra, suis exemplis justus examinator innotuit, vitiosorum cuneos canonicorum e diversis nostri regiminis coenobiis Christi vicarius eliminavi; quod nullis mihi intercessionibus prodesse poterant, sed potius, ut beatus ait Gregorius, justi vindictam Judicis provocarent, qui vicariis vitiorum naevis contaminati, non agentes quae Deus jubendo volebat, 138.0491C| omnia quae nolebat rebelles faciebant; avidus inquisitor advertens gratos Domino monachorum cuneos, qui pro nobis incunctanter intercederent, nostri juris monasteriis devotus hilariter collocavi.
IX. Quod sancti Spiritus gratia compunctus abbatem et monachos in novo constituit monasterio.
Hac itaque ratione, sancti Spiritus attactus flamine, locum Domini mundans Wintoniensis ecclesiae, novi monasterii arcisterium [ forte, asceterium. HARD. hoc est, monasterium] nostro salvatori ejusque genitrici semper virgini Mariae, et omnibus apostolicis, cum caeteris sanctis, dicatum restauravi. Sciens scriptum: Consentientes et facientes pari constringuntur poena rebellionis, Omnipotentis 138.0491D| voluntati obviantes. Possessionem Domini usurpare non sustinens, clericos lascivientes repuli, ac veros Dei cultores monachico gradu fungentes, qui pro nostris nostrorumque inibi quiescentium excessibus sedulo intercederent servitio, quo eorum intercessionibus nostri regiminis status vigeret munitus, abbatem Christo cooperante eligens, Altithrono subjectus illic devote ordinavi. Hoc subnixe efflagitans deposco, ut quod in suis egi, hoc agat in mihi ab ipso collatis, scilicet adversarios nostros dejiciens, amicos sublimando provehat, ut inimicos sanctae Dei Ecclesiae deprimens, amicos ejus monachos videlicet beatificans justificavi.
X. De illorum anathemate qui monachis insidiantur. 138.0492A|
Si autem qualibet occasione, diabolo instigante, contigerit, ut fastu superbientis arrogantiae, dejecti canonici, monachorum gregem, quem ego venerans cum pastore in Dei constitui possessione, dejicere insidiando voluerint, agatur de eis et de omnibus qui quolibet munere caecati juvamen eis impenderint, quod actum est de angelis superbientibus, et de protoplasto diaboli fraude seducto, ut paradisi videlicet limitibus [ forte, liminibus. HARD.] sublimibusque coelorum sedilibus ejecti, cum iis qui Domini famulatum aspernantes contempserunt, barathri incendiis detrusi, jugi crucientur miseria. Nec inde evulsi se glorientur evasisse tormenta, sed cum Juda Christi proditore ejusque 138.0492B| complicibus, Acheronte conglutinati, frigore stridentes, fervore perusti, laetitia privati, moerore anxii, catenis igneis compediti, lictorum metu perculsi, scelerum memoria confusi, totius bonitatis recordatione semoti, aeterno lugubres puniantur cruciatu.
XI. Item de anathemate insidiantium.
Qui autem jam praedictos novi Wintoniensis ecclesiae coenobii monachos, vel quoslibet ejusdem ordinis nostro regimine degentes, monasteriis, quae vitiorum spurcitiis expurgans, Jesu Christo Domino nostro, victo daemone, acquisivi, eliminare praesumens voluerit, anathema sit; et eadem maledictione qua Cain parricida, qui fratrem suum Abel, stimulante invidia, lividus interemit mastigia, adductus 138.0492C| est, sine termino teneatur obnoxius; atque in Dei persecutione continuo perseverans, in hac vita nullum dignitatis acquirat honorem, nec in futuro sine miseria nunquam persistat, sed cum Anania et Saphira una Styx porragine [ forte voragine] ejulantem crucians complectatur.
XII. De benedictione monachos venerantium.
Quicunque praetitulatos monachos bonis quibuslibet locupletans ditare voluerit, Creator cunctitenens clementer eos eorumque progeniem totius ubertate prosperitatis hic et in futuro saeculo ditando locupletet. Scriptis decenter eorum in libro vitae nominibus, cum Christo portionem in coelorum habitaculis habeant, qui monachos suos, quos nostris congregatos temporibus possidet, vel verbis, vel factis, sanctitatis 138.0492D| studio honoraverint.
XIII. Quales et qualiter monachi in hoc monasterio conserventur.
Regulares igitur monachi, non saeculares, in praefato, Christo comite, degentes monasterio, regulae moribus obtemperent, Patres venerantes spirituales, sanctorum Patrum imitentur exempla, nil agentes, nisi quod communis monasterii regula, vel majorum demonstravit norma. A saecularibus igitur pompis remoti, toto nisu corporis custodiant et animae castitatem. Humilitatis studio pollentes, et corpus parcimoniae vigore minuentes, alacri constringant animo. Civium convivae intra urbem perpetuo interdictu fieri erubescant. In civitate degentes, in refectorio pompaticas 138.0493A| lascivasque saecularium delicias ut melancholiam aporiantes, licitis charitatum utantur cibariis; extra refectorium autem minime, nisi in domo infirmorum aegroti decubuerint, edentes licite quae jussi fuerint. Sacri summique ordinis hospites, si ratio exegerit, et peregrini ordinati, longo terrarum spatio venientes, ad abbatis mensam in refectorio cautissime invitentur; laicis in hospitio condecens exhibeatur humanitas. Monachorum quispiam manducandi vel bibendi cum eis secundum Patrum decreta licentiam non habeat; in refectorio autem edendi causa vel bibendi non introducantur, Pauperes, ut Christi, ingenti cordis suscipiantur tripudio.
XIV. De abbatum electione.
138.0493B| Divinarum studio Scripturarum luculentissime eruditi, orationum frequentia assidue occupati, charitatis amplexu laetissimi, fidei exercitio promptissimi, spe provehente sincerissimi, pace concorditer fixi, omniumque virtutum flore decorati, ad finem usque, coeptum tantae bonitatis initium, Christo juvante, perducentes, eadem gloriosi fruantur libertate, quam beatus patronus Benedictus omnibus regulae praecepto subjectis instituit, scilicet ut post abbatis obitum tunc temporis regentis, abbatem. . . . . ordinent congregatione, quem sibi omnis concors congregatio, sive pars quamvis minima congregationis, salubriori clegerit consilio.
XV. Qualiter rex abbatem et monachos venerans muniat. 138.0493C|
Reges itaque, quicunque nostri fuerint successores, nullam extraneam personam jus tyrannidis super monachos exercentem imponant, ne forte Deus eos damnans, et regno deponat et vita. Electum vero a fratribus Christi vicarium dignanter suscipiant, eumque charitatis igne succensi locupletando venerentur; juvamen, inquantum indiguerit, Christi amore compuncti, alacriter impendant. Mutuo namque confortati juvamine, in nullo a regulae praeceptis discordantes, Domini gregem, non mercenarii, sed pastores fidissimi, luporum rictibus eximentes, intrepidi defendant.
XVI. Qualiter abbas et monachi regem a daemonum tentatione eripiant.
138.0493D| Abbas autem armis succinctus spiritualibus, monachorum cuneo hinc inde vallatus, charismatum coelestium rore perfusus, aereas daemonum expugnans versutias, regem, omnemque sui regiminis clerum, Christo, cujus virtute dimicant, juvante, a rabida hostium persecutione invisibilium solerter spiritus gladia defendens, fidei scuto subtili protegens tutamine, robusto praelians triumpho, miles eripiat imperterritus.
XVII. Qualiter rex abbatem et monachos ab hominum persecutione defendat.
Rex itidem terrenus, coelestis castra regis fortissimo roborans munimine, armis saecularibus visibiles expugnans adversarios, hostiumque rabiem saevientium 138.0494A| annihilando dejiciens, Conditoris sui pascua gregemque sollicita inexpugnabilis tueatur custodia, quatenus ad vitae bravium perveniens, aeternis tripudians fruatur bonis, quae nec oculus videre aliquatenus potuit humanus, nec in hominis cor ullatenus ascendit quae praeparavit Deus diligentibus se.
XVIII. De monasticae possessionis libertate.
Sint praefati monasterii rura, omnis monachorum possessio, in rebus magnis vel modicis, internis vel externis, in urbanis vel suburbanis, praediis, campis, pratis, pascuis, silvis, molendinis, rivulorum cursibus, aeterna libertate in Christi nomine ejusque Genitricis ditata.
XIX. Quod nullus saecularium monasterii possessionem illicite usurpet. 138.0494B|
Saecularium quispiam ausu temerario jus tyrannidis non in Christi cultura praesumptuosus exerceat; non minuet, instigante diabolo, quod sancti Spiritus instinctu tam a me quam a praedecessoribus meis, necnon a catholicis utriusque sexus hominibus, largiflua concessum est dapsilitate.
XX. De benedictione augentium.
Augenti tribuat rerum cunctarum Opifex tranquillum vitae praesentis excursum, longaevum instantis temporis, futurum aeternae beatitudinis talionem, sufficientem victualium ubertatem, interminabile prosperitatis augmentum, copiosum virtutum omnium juvamen.
XXI. De maledictione minuentium. 138.0494C|
Minuentem perpetua possideat miseria; in Domini manens persecutione, ejus Genitricis sanctorumque omnium incurrat offensam; praesentis vitae adversitas illi semper eveniat; nulla eis bonitatis accidat prosperitas; omnia ejus peculia inimici astantes diripiant; in futuro autem, aeterni miserrimum cum haedis in sinistra positum damnent cruciatus, si non satisfactione emendaverit congrua quod in Domini usurpans detraxit censura.
XXII. Quibus modis saecularibus obtemperent, et quod nullus reatus hoc Domini privilegium minuere valeat.
Tribus tantummodo causis, saecularibus obtemperent praeceptis, rata videlicet expeditione, pontis, 138.0494D| arcisve constructione; alias aeterna ditati glorientur libertate. Reatus quidpiam si, incitante daemone, seductus, vel abbas, vel fratrum aliquis fragiliter, quod absit, contraxerit, justitia purgante secundum regulae praeceptum abolitus damnetur, maneatque praefatae munificentiae libertas Altithrono per nostram humilitatem oblata, ad monachorum usus gratuite sibi famulantium inviolabilis, aeterna libertate jucunda, quia Deus, qui hanc privilegii largifluam donationem, locumque cum universa monachorum familia, juraque omnia sacro subjecta coenobio possidet, nunquam reatum commisit, nec ullo unquam tempore committet. Sit igitur praefata libertas aeterna, quia Deus libertatis possessor aeternus est.
XXIII. Quoties et quare in anni circulo hoc fratribus legatur privilegium. 138.0495A|
Anno incarnationis Dominicae nongentesimo sexagesimo sexto scripta est hujus privilegii syngrapha, his testibus consentientibus, quorum inferius nomina ordinatim charaxantur.
SUBSCRIPTIONES.
Ego Edgar, divina largiente gratia, Anglorum basileus, hoc privilegii donum nostro largiens Redemptori, locoque ejus sanctissimo, primus omnium regum, monachorum inibi collegium constituens, manu propria signum hagiae crucis imprimens confirmavi.
Ego Dunstan, Dorobernensis Ecclesiae archiepiscopus, largifluam benevoli regis donationem venerans, 138.0495B| crucis signaculo corroboravi.
Ego Eadmund, clytos legitimus praefati filius, crucis signaculum, infantuli florens aetate, propria indidi manu.
Ego Edward, eodem rege clyto procreatus, praefatam patris munificentiam crucis signo consolidavi.
Ego Aelfthryth, legitima praefati regis conjux, mea legatione monachos eodem loco rege annuente constituens, crucem impressi.
Ego Eadgifa, praedicti regis ava, hoc opus egregium crucis thaumate consolidavi.
Ego Oscytyl, Eboracensis Ecclesiae archiepiscopus, firmavi.
Ego Athelwold, Ecclesiae Wintoniensis episcopus, 138.0495C| regis gloriosissimi benevolentiam, abbatem mea altum mediocritate, et alumnos quos educavi, illi commendans, crucis signaculo benedixi.
Ego Aelfstan, Londoniensis Ecclesiae pontifex, consolidavi.
Ego Osulf, episcopus, confirmavi.
Ego Oswold, episcopus, consignavi.
Ego Bysentelm, episcopus, confirmavi.
Eaelfstan, episcopus, consolidavi.
Ego Eadelm, episcopus, confirmavi.
Ego Athulf, episcopus, consignavi.
Ego Urynryge, episcopus, confirmavi.
Aercwig, abbas, consolidavi.
Ego Osgar, abbas, consignavi.
Ego Orobyrihe, abbas.
Ego Aelfstan, abbas.
Ego Adelgar, abbas primus huic loco abbas ordinatus.
138.0496A| Ego Osdgar, dux.
Ego Aethelstan, dux.
Ego Athelwine, dux.
Ego Aethelweard, m.
Ego Elfweard, m.
Ego Wulrtan, m.
Omnes qui nominatim huic privilegio regis jussu descripti videntur, posteritatis nostrae prosapiam subnixe deposcimus, ut manuum nostrarum vadimonium Christi cruce firmatum nequaquam violantes irritum faciant; si successorum quispiam humilitatis ausu violare praesumpserit, corporis et sanguinis Jesu Christi participatione privatus, perpetua damnatus perditione, anathema sit, nisi divino propitiante 138.0496B| respectu ad huminem satisfactionem resipiscens conversus fuerit.
ALIA CHARTA EDGARI REGIS, Qua nullos unquam fuisse perhibet in Wintoniensi hoc coenobio monachos, ante hos quos ipse jam introduxit e monasterio Abingioniensi.
¶
Annuente Altithroni moderatoris imperio totius Albionis triniatim potitus regimine, non immemor ob hoc recidiva fore concessa, ut his strenue aeterna lucrarer; quapropter ego Edgar, totius Britanniae basileus, quasdam villas, ut nominantur, Dunkitone habens, quinque hydas terrae, et ecclesiam Sueyse, cum viginti octo hydis terrae, et ecclesiam Titlescumbe cum decem hydis terrae, et quamdam ruris portionem, duos videlicet cassatos terrae, loco qui celebri 138.0496C| Wynterburna nuncupatur vocabulo, do et concedo in puram et perpetuam eleemosynam novae Wintoniensi ecclesiae, B. Petro apostolorum principi dicatae, necnon S. Edotio, cujus reliquiae inibi miraculis clarescunt, cum omnibus utensilibus, pratis videlicet, pascuis, rivulis, aeterna largita sint haereditate perspicuis, ut canonicos qui incorrigibiles perdurarent de ecclesia dicta ejeci, monachos de Abundonie loco substitui. Sint autem praedictae villae, rus, mansiones, terrae, rivuli, omni terrenae servitutis jugo liberae in perpetuum, tribus exceptis, rata videlicet expeditione, pontis, arcisve restauratione. Si quis autem hanc nostram donationem in aliud quam constituimus transferre voluerit, privatus consortio sanctae Dei Ecclesiae, aeternis barathri incendiis lugubris jugiter cum Juda Christi proditore ejusque complicibus puniatur, si non satisfactione emendaverit congrua quod contra nostrum deliquit decretum.