Migne Patrologia Latina Tomus 102
Chartae Ludovici Pii et Lotharii (Auctores varii), J. P. Migne
I Charta Ludovici Pii pro monasterio Sancti Michaelis in pago Virdunensi.
In nomine Domini Dei Salvatoris nostri Jesu Christi, Ludovicus divina ordinante providentia imperator Augustus.
Noverit utilitas fidelium nostrorum, comitum videlicet et vassorum nostrorum, vel quisquis beneficia ex ratione monasterii sancti Michaelis habere videtur, ubi venerabilis vir Smaragdus praeest abba, quia sicut domnus et genitor noster praecepit, ita et nos praecipimus ut eidem monasterio annis singulis de eisdem beneficiis nonas et decimas de omnibus pleniter dare non neglegatis. Proinde praecipimus per has litteras omnibus quicunque ex largitione nostra vel comitum aut vassorum nostrorum de rebus praefati monasterii beneficia habetis [ut], nonas et decimas annis singulis, ut praedictum est, praefato venerabili Smaragdo suisque successoribus, (0976D)vel missis ejusdem monasterii absque ulla contrarietate et neglegentia dare non neglegatis; et ad domos ipsius Ecclesiae restaurandas unusquisque pro viribus suis adjutorium ferre non differat. Et nullus, qui beneficium de rebus praefati monasterii habet, contra hoc jussionis nostrae praeceptum facere praesumat: sed in omnibus ita illud observet, sicut a nobis jussum est, vel quemadmodum Dei et nostram gratiam vel ipsum beneficium habere vult. Et ut certius credatis, de annulo nostro subter jussimus sigillari.
Data III Idus Julii, anno III regnante domno Ludovico serenissimo Augusto, indictione IX. Actum Theodonis villa palatio in Dei nomine feliciter. Amen.(0977A) II. Charta Ludovici Pii, et Lotharii filii ejus, de libertate electionis abbatis. In nomine Domini et Salvatoris nostri Jesu Christi, Ludovicus et Lotharius divina ordinatione ac providentia imperatores Augusti.
Si erga loca divinis cultibus mancipata propter amorem Dei ejusque in eisdem locis sibi famulantibus beneficia opportuna largimur, praemium nobis apud Dominum aeternae remunerationis rependi non diffidimus. Idcirco notum esse volumus omnibus fidelibus sanctae Dei Ecclesiae, praesentibus scilicet et futuris, seu etiam successoribus, quia concessimus non solum veteri monasterio quod dicitur Castellio, sed potius novo, quod, Domino opitulante, nostro (0977B)tempore a fundamentis aedificatum est, nuncupante Marsupium, quod est situm in pago Virdunensi super fluvium Mosae vel rivulum Marsupium, constructum in honore sancti Michaelis archangeli, ubi praesenti tempore, auctore Deo, abbas Smaragdus praeest, et monachis ibidem per tempora degentibus, ut quandoquidem divina vocatione supradictus abbas vel successores ejus de hac luce migraverint, quandiu ipsi monachi inter se invenire potuerint, qui ipsam congregationem secundum regulam sancti Benedicti regere valeant, per hanc nostram auctoritatem et consensum licentiam habeant eligendi abbates: quatenus ipsos servos Dei qui ibidem famulantur, pro nobis et conjuge proleque nostra ac stabilitate totius imperii nostri a Deo nobis concessi (0977C)atque conservandi, jugiter Domini misericordiam exorare delectet. Et ut haec auctoritas confirmationis nostrae per futura tempora inviolabilem atque inconvulsam obtineat firmitatem, manibus propriis nostris subterfirmavimus et annuli nostri impressione signari jussimus.(0977C) III. Charta Ludovici Pii de quadam commutatione a Smaragdo abbate facta. In nomine Domini Dei et Salvatoris Jesu Christi, Ludovicus divina ordinatione et providentia imperator Augustus.
Si nos ea quae fideles imperii nostri pro eorum opportunitatibus inter se commutaverunt, nostris confirmamus edictis, imperialem exercemus consuetudinem, (0977D)et hoc ipsum postmodum jure firmissimo mansurum esse volumus. Idcirco noverit omnium fidelium nostrorum, praesentium scilicet et futurorum, industria, quod vir venerabilis Hildoinus abbas innotuit serenitati nostrae, eo quod Smaragdus religiosus abba ex monasterio sancti Michaelis, quod est constructum in pago Virdunensi super fluvium Marsupii, ubi ipse ingreditur in fluvium Mosam; nec non et quidam homines his nominibus, Adalhardus, Rodaldus, et Aldarnus, de quibusdam rebus pro communi utilitate et compendio nuperrime inter se commutationem fecissent. Dedit igitur praedictus Smaragdus abbas ex ratione monasterii sui praedictis hominibus ad eorum proprium ad habendum in pago (0978A)Barrense, in fine vel villa quae vocatur Lauziacus, mansum unum cum terminis et laterationibus suis: et e contra in compensatione hujus rei dederunt memorati homines abbati ad partem jam dicti monasterii sui ex eorum proprio in pago Virdunensi, in fine vel villa quae vocatur Godinovilla, pratum unum. Unde et duas commutationes pari tenore conscriptas manibusque bonorum hominum roboratas, se prae manibus habere professus est: sed pro integra firmitate petiit celsitudini nostrae, ut ipsas commutationes denuo per nostrum mansuetudinis praeceptum plenius confirmare deberemus. Cujus petitioni denegare noluimus: sed sicut unicuique fidelium nostrorum juste petentium, ita nos illis confirmasse atque in omnibus concessisse cognoscite. Praecipientes (0978B)ergo jubemus ut quidquid pars juste et rationabiliter alteri contulit parti, deinceps per hanc nostram auctoritatem jure firmissimo teneat atque possideat; vel quidquid exinde facere voluerit, libero in omnibus perfruatur arbitrio.(0978B) IV. Charta Ludovici Pii de libertate et immunitate praedicti monasterii S. Michaelis. In nomine Domini Dei et Salvatoris nostri Jesu Christi, Ludovicus divina ordinante providentia imperator Augustus.
Si erga loca divinis cultibus mancipata propter amorem Dei ejusque in eisdem locis sibi famulantibus beneficia opportuna largimur, praemium nobis apud Dominum aeternae remunerationis rependi non (0978C)diffidimus. Idcirco noverit omnium fidelium nostrorum, tam praesentium quam futurorum, solertia, quia vir venerabilis Smaragdus abbas ex monasterio Castellionis, quod Marsupium nuncupatur, quod est constructum in honore sancti archangeli Michaelis et sanctae Mariae semper virginis, vel sancti Petri apostolorum principis, detulit nobis immunitatem domini et genitoris nostri Caroli bonae memoriae piissimi Augusti, in qua invenimus insertum, quod ipse et antecessores ejus, reges priores videlicet Francorum, praefatum monasterium propter divinum amorem et reverentiam ipsius loci sancti, semper sub plenissima defensione et immunitatis tuitione habuissent. Ob firmitatem tamen postulavit nobis praedictus abbas Smaragdus, ut in amorem Dei et (0978D)reverentiam praedictorum sanctorum paternae auctotoritati firmitatis gratiam nostram superadderemus et auctoritatem. Cujus petitioni nos libenter acquievimus, et ita in omnibus concessimus, atque per hoc praeceptum nostrae auctoritatis confirmavimus. Praecipientes ergo jubemus ut nullus judex, vel quilibet ex judiciaria potestate, in ecclesias, aut loca, vel agros, seu reliquas possessiones praedicti monasterii, quas moderno tempore juste et legaliter possidet, vel quae deinceps in jure ipsius sancti loci voluerit divina pietas augeri, ad causas audiendas, vel freda exigenda, aut fidejussores tollendos, aut homines ipsius monasterii tam ingenuos quam et servos super terram ipsius monasterii commanentes, injuste (0979A)distringendos, vel ullas redhibitiones aut illicitas occasiones requirendas, nostris et futuris temporibus ingredi audeat, vel eaquae supra memorata sunt, penitus exigere praesumat, sed liceat memorato abbati suisque successoribus res praedicti monasterii sub immunitatis nostrae defensione quieto ordine possidere; et quidquid exinde fiscus sperare poterat, totum nos pro aeterna remuneratione praefato monasterio concedimus, ut in alimoniam pauperum et stipendia monachorum ibidem Deo famulantium proficiat perpetuis temporibus in augmentum, quatenus servos Dei qui ibidem famulantur Deo, pro nobis et conjuge proleque nostra atque stabilitate totius imperii nostri a Deo nobis concessi atque conservandi, jugiter Dominum exorare delectet. Et ut haec immunitatis (0979B)nostrae auctoritas firmior habeatur et diligentius conservetur, manu nostra propria subter firmavimus et annuli nostri impressione signari jussimus.
Datum IV Nonas Junii, Christo propitio, anno III imperii domini Ludovici serenissimi imperatoris, indictione nona. Actum Aquisgrani palatio regio in Dei nomine.(0979B) V. Charta Ludovici Pii de libertate carrorum et sagmariorum. In nomine Domini Dei et Salvatoris nostri Jesu Christi, Ludovicus divina ordinante providentia imperator Augustus.
Omnibus episcopis, abbatibus, comitibus, vicariis, et centenariis, teloneariis, actionariis notum sit, (0979C)quia concessimus monachis in monasterio quod est (0980A)situm in loco qui dicitur Castellionis, quod nuncupatur Mansurpium, quod est constructum in honore sancti Michaelisarchangeli et sanctae Mariae semper virginis, vel sancti Petri principis apostolorum, degentibus, ubi etiam vir venerabilis Smaragdus abbas praeest, ut de carris et sagmariis necessaria ipsius monasterii vel congregationis ibidem Deo famulantibus deferentibus, nullus teloneum aut alias quaslibet exactiones requirere aut exactare praesumeret. Item neque de patellis quae sunt in Marsallo et in subteriori Vico, aliquod tributum de hoc quod ad opus necessitatemque defertur, exigere praesumerent, sed in nostra eleemosyna concessum atque indultum habeant. Unde jubemus atque praecipimus, ut nullus quislibet de carris aut sagmariis praedictorum monachorum (0980B)necessaria deferentibus, undecunque fiscus teloneum exigere poterat, ullum teloneum, aut tranaticum, aut portaticum, aut pulveraticum, aut ullum occursum, vel ullum censum aut ullam redhibitionem accipere audeat, sed licitum sit eis absque alicujus illicita contrarietate, per hanc nostram auctoritatem, homines eorum cum carris et sagmariis illorum cum his quae deferunt, libere atque secure ubicunque properant, ire et redire: et si aliquas moras in quolibet loco fecerint, aut aliquid mercati fuerint aut vendiderint, nihil ab eis prorsus (ut dictum est) exigatur.
Data IV Nonas Septembris, anno tertio imperii Ludovici piissimi Augusti, indictione X. Actum Aquisgrani palatio regio in Dei nomine feliciter. (0980C)Amen.