 LXXVI |
LXXVIII  |
CONCILIUM CHALCEDONENSE
Sexcentorum triginta episcoporum, Valentiniano VI et Ahino consulibus, aera CDLXIX ( Anno Domini 454), adversus Eutychetem et Dioscorum.
Consulatu piissimi et amatoris Christi, Flavii Martiani perpetui Augusti, die Idus Octobris, synodus facta in Chalcedonensi civitate, metropoli provinciae Bithyniae, ex decreto synodorum et fidelissimorum verborum imperatorum Valentiniani et Martiani, convenientibus in ecclesia sanctae ac triumphatricis martyris Euphemiae, gloriosissimis principibus, id est, magnificentissimo et gloriosissimo magistro militum expraefecto et exconsule, patricio Anatholio et magnificentissimo et gloriosissimo praefecto sacri praetorii praefecturae palladio, et magnificentissimo praefecto urbis Tatiano, et magnificentissimo et gloriosissimo magistro divini officii Vincemalo, et magnificentissimo et gloriosissimo magistro Martiali, et gloriosissimo et magnificentissimo comite domesticorum Sporatio et magno comite rerum privatarum Genetholio, appositis etiam ex glorioso senatu, id est, magnificentissimo et gloriosissimo expraefecto praetorii sexies exconsule ordinario, et patricio Florentio et magnificentissimo et gloriosissimo exconsule ordinario et patricio senatore, et magnificentissimo et gloriosissimo magistro exconsule ordinario patricio Nomo, et magnificentissimo et gloriosissimo expraefecto et exconsule ordinario et patricio Protogenio, et magnificentissimo et gloriosissimo magistro expraefecto Zoilo, et magno et glorioso expraefecto urbis Apollonio, et magnificentissimo ex praeposito urbis Artaxerse, concilio autem totius orbis secundum divinum praeceptum in Chalcedona civitate congregato, id est, Paschasino et Lucentio episcopis, et Bonifacio presbytero, convenientibus legatis venerabilis et sancti archiepiscopi antiquae Romae Leonis, conveniente et sancto Anatholio archiepiscopo magnificentissimo et Constantinopolitano novae Romae, et reliquis sanctissimis, et reverendissimis sexcentis triginta episcopis.
Ecce advenientibus omnibus ante cancellos sancti altaris cum magnificentissimo et eximio senatu, adveniente etiam piissimo imperatore Martiano in supradicta sanctissima basilica. Praesente etiam zelo divino calore fidei accensa piissima et fidelissima regina, Augusta pulcherrima, sanctam synodum allocuta est haec: Cum primum per electionem in regnum de secreto Dei provecti sumus inter tantas publicas utilitates, nullum magis nos constrinximus ad negotium quam rectam et veram fidem Christianorum, quae sancta et veneranda consistit, indubitatam omnibus declarare. Manifestum est enim quod ex avaritia vel vano studio hi qui praecedentibus temporibus diversa sapuerunt, et docuerunt populo prout eis placuit, non prout convenit, neque quod veritas, aut doctrina Patrum exquirit, multi ad errorem seducti sunt, unde sanctam synodum, scilicet ad istam fieri perfectionem properamus, et laborem vobis arbitrati sumus imponere, ut omni errore caliginis deterso secundum quod ipsa divinitas hominibus se fieri manifestam esse voluit, et Patrum demonstravit doctrina, sic fides nostra, quae pura et sancta consistit, in omnium ingrediens animas propriae veritatis effulgeat luce. De caetero audeat nemo de nativitate Domini et Salvatoris nostri Jesu Christi aliud disputare, praeter quod apostolicum praemium 318 sanctorum Patrum consonans huic doctrinae tradidisse noscitur, sicut sanctissimi papae Leonis, quia apostolicum gubernat thronum ad sanctae memoriae Flavianum regiae urbis Constantinopolitanae quondam episcopum testantur litterae; nos enim ad confirmandam fidem, non ad condendam virtutem exemplo imperatoris Constantini adesse synodo excogitavimus, ne in posterum multitudo populi institutionibus pravis attracta inveniatur dissentiens, facile enim simplicitas quorumdam commentis seu locuti sumus usque nunc delusa est, quoniam manifeste diversorum pravis doctrinis discordiae et haereses ostensae sunt.
72 Nobis autem omne studium adhibendum est, ut populum propter veram sanctamque doctrinam idipsum sentientem uni rectae applicare Ecclesiae, et ideo veram fidem catholicamque etiam exponere secundum Patrum doctrinam, concordantibus animis vestris, vestra properet reverentia, ut qualiter in Nicaena synodo usque in hoc tempore, abscisso errore, vera fides est hominibus cognita, sic et nunc per hanc sanctam synodum deposita nebula quae in eis paucis annis, ut superius diximus, ex pravitate et avaritia quorumdam visa est exoriri, semper serventur quae statuta sunt. Erit quidem divinae providentiae quod pie fieri volumus in saecula hoc conservare firmissime. Et post regis haec verba, omnes episcopi clamaverunt. Martiano novo Constantino: Multi anni regi, Multi anni reginae. Orthodoxis multi anni. Martiani amatoris Christi regnum in saecula permaneat, digni orthodoxae fidei amatoris Christi. Sit a nobis procul invidia. Et post haec Etius, archidiaconus Constantinopolitanae novae Romae et primicerius notariorum dixit: Nutu supernae gratiae, zelo divino serenitatis vestrae, piissimi, quibus a Deo omne regnum concessum est, imperatores, circa sanctionem vestram, congregata haec sancta et magna totius mundi synodus, sicut cum plurima multorum dierum vocatione, et divina diligentia omnem quidem in praeterito quomodo exorta est contra rectam et inviolabilem catholicam nostram fidem verbo veritatis discordiam effugavit, omnem abigendo innovationem, sicut in scriptis per saecula quae subsequuntur acta demonstrant. Terminum vero simplicem statuit divinarum Scripturarum virtute munitum, et sanctorum ac beatissimorum in ipso conservat sententiam, ad veram quidem scientiam sincere legentium, et ad longaevam coronam vestri imperii. Et habeo ipsum prae manibus, et si videtur nutui vestrae serenitatis perlegam. Piissimus et fidelissimus imperator dixit: Perlege. Etius archidiaconus perlegit: Sancta et magna et venerabilis synodus, quae secundum gratiam Dei ex decreto piissimorum imperatorum Valentiniani et Martiani augustorum congregata est in Chalcedonensi civitate metropoli provinciae Bithyniae in basilica sancta ac triumphatricis martyris Euphemiae statuit quae subter conprehensa sunt.
Dominus et salvator noster Jesus Christus, fidei agnitione proprios confirmans discipulos, ait: « Pacem meam do vobis, pacem meam relinquo vobis (Joan. XIV, 27), » ut nulla fidei dissensio in proximos oriatur, sed ex aequo veritatis praedicatio ostendatur. Sed quia non desinit malignus in ipsis pietatis seminibus zizania sua inserere, et novi aliquid adversus veritatem semper excogitare, idcirco Dominus noster humano generi solito cupiens providere, piissimum hunc et fidelissimum imperatorem erexit ad zelum, qui undique sacerdotum pontifices ad se convocavit ut, gratia Domini nostri Jesu Christi cooperante, omnem mendacii pestilentiam ab ovibus Christi removeat, easque veritatis germinibus reficiat. Quod ex communi decreto peregrinas erroris quidem sectas abjicientes, et Patrum rectam fidem renovantes trecentorum decem et octo symbolum omnibus praedicantes. Et velut horum domesticos centum quinquaginta praesules qui Constantinopolim convenerunt huic piissimo titulo ascribimus, quoniam et ipsi eamdem fidem subsignaverunt. Statuimus igitur ordinem, et omnes fidei formulas custodientes etiam sanctam synodum Ephesi factam, cujus auctores fuerunt venerabilis memoriae Coelestinus Romanae urbis et Cyrillus Alexandrinae Ecclesiae sacerdotes, ut praefulgeat quidem rectae et inculpabilis fidei expositio trecentorum decem et octo sanctorum Patrum qui in Nicaea, sub Constantino piae memoriae imperatore, convenerunt, contineatur et centum quinquaginta sanctorum Patrum in urbe Constantinopolitana decretum ad peremptionem quidem sectarum tunc pullulantium, confirmationem vero ipsius catholicae atque apostolicae nostrae fidei.
Symbolum Nicaeni concilii.
Credimus in unum Deum, Patrem omnipotentem, omnium visibilium et invisibilium conditorem. Et in unum Dominum Jesum Christum Filium Dei, de Patre natum, unigenitum, hoc est de substantia Patris, Deum verum de Deo vero, natum non factum, omousion Patri, hoc est ejusdem cum Patre substantiae, per quem omnia facta sunt quae in coelo et quae in terra, qui propter nos et propter nostram salutem descendit, et incarnatus est. Homo factus passus est, et resurrexit tertia die, et ascendit in coelos, inde venturus est judicare vivos et mortuos. Et in Spiritum sanctum. Eos autem qui dicunt: Erat quando non erat, et antequam nasceretur non erat, et quia ex nullis existentibus factus est, aut ex alia subsistentia vel substantia dicunt esse, aut convertibilem Filium Dei, anathematizat catholica et apostolica Ecclesia, et idipsum centum quinquaginta Patrum symbolum. Credimus in unum Deum Patrem, omnipotentem, factorem coeli et terrae, visibilium et invisibilium conditorem. Et in unum Dominum Jesum Christum Filium Dei, unigenitum, ex Patre natum ante omnia saecula, Deum de Deo, lumen de lumine, Deum verum de Deo vero, natum non factum, omousion Patri, id est, ejusdem cum Patre substantiae, per quem omnia facta sunt, qui propter nos et propter nostram salutem descendit; et incarnatus est de Spiritu sancto ex Maria Virgine, et homo factus passus est sub Pontio Pilato; sepultus est, tertia die resurrexit a mortuis, ascendit in coelos, sedet ad dexteram Dei Patris, iterum venturus judicare vivos et mortuos, cujus regni non erit finis. Et in Spiritum sanctum, Dominum et vivificantem, ex Patre procedentem, cum Patre et Filio adorandum et glorificandum, qui locutus est per prophetas. Unam catholicam et apostolicam Ecclesiam. Confitemur unum baptisma, in remissionem omnium peccatorum. Exspectamus resurrectionem mortuorum, et vitam futuri saeculi. Amen.
Sufficeret quidem ad plenissimam pietatis agnitionem, et confirmationem, cautissimum et salutare divinae gratiae symbolum; de Patre enim et Filio, et Spiritu sancto doctrinam perfectam edocet, et incarnationem Dominicam fideliter suscipientibus manifestat. Sed quoniam hi, qui praedicationem veritatis destruere conantur, quasdam propriae haereseos novitates parturiunt, quidam enim mysterium pro nobis actum divinae dispensationis audent corrumpere, et vocem illam divini Patris factam ad Virginem denegant. Alii temperamentum confusionemque inducentes, et unam esse naturam carnis et deitatis insensate componentes, passibilem Unigeniti divinam naturam tali confusione prodigiose divulgant. Idcirco omnem adversus veritatem opponendam ab ipsis machinationem volens excludere, sancta et magna universalis synodus hanc praedicationem immobilem docens statuit, praecipue trecentorum decem et octo sanctorum Patrum fidem incontaminatam manere. Et propter eos qui Spiritui sancto adversantur, centum quinquaginta Patrum paulo posteriore tempore in urbe Constantinopolitana convenientium de substantia Spiritus sancti traditam doctrinam corroborat, quam etiam illi omnibus insinuaverunt, non quod in praecedentibus aliquid deesset adjicientes, sed de Spiritu eorumdem intellectum, adversus eos qui deitatis ejus dominationem nituntur demergere Scripturarum testimoniis plenius manifestantes.
Propter eos sane qui dispensationis mysterium tentant corrumpere, et purum hominem esse, qui ex sancta Maria Virgine natus est, imprudenter divulgant, beatissimi quondam Cyrilli Alexandrinae Ecclesiae sacerdotis synodicas epistolas tam ad Nestorium quam ad caeteros per Orientem congruas et sibi consentientes suscepit ad confutationem quidem Nestorianae amentiae, et ad interpretationem eorum qui religioso zelo salutaris symboli cupiunt intellectum. Quibus et epistolam sancti ac beatissimi primae sedis archiepiscopi Leonis scriptam ad Flavianum sanctae recordationis archiepiscopum, ad perimendam Eutychetis malignitatem, quaeque magni Petri confessioni concordantem communem quamdam pugnam consistentem contra eos qui non recte glorificant ad confirmationem catholicae religionis, evidenter subjunxit. Nam eos qui in duos filios dispensationis Dominicae mysterium scindere moliuntur exsecrati, et eos qui passibilem divinitatem unigeniti Filii audent asserere de concilio sacerdotum repellit, et eis qui in duabus naturis Christi permistionem, vel confusionem argumentantur, adversatur. Et qui coelestem aut alterius cujusque substantiam existere formam servi quam ex nobis assumpsit, insaniendo asserunt, procul abjicit. Et eos qui duas ante adunationem naturas Domini delirant, unam vero post adunationem confingunt, anathematizat. Consentientes sanctis Patribus unum eumdemque filium confiteri Dominum nostrum Jesum Christum consona voce edocemus pariter perfectum eumdem in deitate Deum, et hominem verum eumdem ex anima rationali et corpore, secundum divinitatem unius cum Patre naturae, secundum humanitatem eumdem unius naturae nobiscum, per omnia similem nobis absque peccato; ante saecula quidem ex Patre natum secundum divinitatem, in novissimis vero diebus eumdem propter nos et propter nostram salutem hominem factum; hunc unum eumdemque Christum Filium Dominum unigenitum, in duas naturas, inconfuse, immutabiliter, indivise, inseparabiliter, cognoscendum, in nullo naturarum differentias propter unitatem perimendas, magis autem salva utriusque naturae proprietate et in una coeunte persona, unoque statu concurrente; non in duabus personis partiendum, vel dividendum, sed unum eumdemque filium unigenitum Deum Verbum Dominum Jesum Christum, sicut ab exordio prophetae de eo, et ipse nos erudivit, et nobis tradidit symbolum. His itaque cum omni undique subtilitate et diligentia a nobis ordinatis, statuit sancta et universalis synodus aliam fidem nulli licere profiteri, aut scribere, aut docere, aut dicere aliter. Qui autem audent exponere aliam fidem, aut proferre, aut docere aliud symbolum, volentibus converti ad scientiam veritatis, ex gentilibus, ex Judaeis, vel haereticis quibuscunque, si quidem episcopi aut clerici fuerint, alienos esse episcopos ab episcopatu, et cleros a clero. Si vero monachi vel laici fuerint, anathema fieri. CAPITULA EJUSDEM CHALCEDONENSIS CONCILII. 1. De canonibus uniuscujusque concilii conservandis. 2. Quod non oportet clericos aut monachos praedia saecularia vel causas suscipere. 3. Quod non oporteat episcopos aut quoslibet ex clero per pecunias ordinare. 4. De honore monachis competente, et ut nullus eorum tentet ecclesiastica aut saecularia inquietare negotia, nec alienum servum praeter conscientiam Domini ejus suscipere. 5. Quod non liceat episcopo aut cuilibet ex clero de alia ad aliam transire civitatem. 6. Quod non oportet absolute quoslibet ordinari. 7. De clericis et monachis in suo proposito non manentibus. 8. De clericis qui sunt in parochiis, monasteriis, atque martyriis quae sub potestate episcoporum uniuscujusque civitatis existunt. 9. Quod non oporteat clericis praetermisso episcopo ad saecularia judicia commeare. 10. Quod non liceat clericos in duabus ecclesiis ministrare. 11. Quod non oporteat egenis epistolam tribui, honestiores autem commendatitiis litteris approbare. 12. Quod nequaquam duobus metropolitanis provincia dividatur. 73 13. Quod non oporteat extraneos clericos sine commendatitiis litteris ministrare. 14. Quod non liceat clerico uxorem sectae alterius accipere, nisi forte spondeat se ad veram fidem venire. 15. De diaconissis mulieribus, quod non liceat nisi quadragenarias ordinari. 16. De monachis vel puellis Deo dicatis; quod non liceat eis nuptiis jungi. 17. De ecclesiis in parochiis per triginta annos ab episcopo habitis vel renovatis urbibus. 18. De conspiratione clericorum, quod Graeci fratrias dicunt. 19. Quod oporteat per provincias bis in anno concilia fieri. 20. Quod minime clericis in aliam civitatem transmigrare liceat, nisi eis qui pro persecutione proprias amiserint civitates. 21. De episcoporum aut clericorum accusatoribus, quales debeant suscipi in accusationem. 22. Quod non liceat clericis post mortem sui episcopi res ad eum pertinentes diripere. 23. De clericis et monachis excommunicandis, qui praeter voluntatem sui episcopi ad urbem regiam veniunt. 24. Quod non liceat monasteria quae consecrata sunt diversoria saecularia fieri. 25. Quod non oporteat post obitum episcopi ordinationem alterius differre episcopi. 26. De oeconomis, id est dispensatoribus singulis Ecclesiis habendis. 27. De his qui sibi rapiunt uxores.
INCIPIUNT DECRETA CONCILII CHALCEDONENSIS. ( Anno Domini 454, in Asia. )
Regulas sanctis Patribus in unaquaque synodo usque nunc prolatas, proprium robur obtinere statuimus.
II. Si quis episcoporum accepta pecunia ordinationem fecerit, et sub pretium deduxerit impretiabilem gratiam atque ordinaverit per pecunias episcopum, sive coepiscopum, sive presbyterum, sive diaconum, aut quemcunque alium qui connumeratur inter clericos, aut accepta pecunia ordinaverit aeconomum, id est defensorem sive paramonarium, quicunque ergo haec meditatus fuerit, sive convictus fuerit, ipse quidem subeat gradus sui periculi, et qui sic ordinatus fuerit, nullum habeat fructum ex hujusmodi mercimonio et creatione probrosa, sed sit alienus et dignitatis et sollicitudinis ejus quam per pecunias intravit, sed et ille qui tam turpibus et illicitis intercessor apparuit, siquidem clericus fuerit, de proprio discedat gradu. Si vero laicus sive monachus fuerit, anathema sit. III. Pervenit in sanctam synodum quia de his qui in clero connumerantur, quidam propter turpis lucri gratiam majorum possessionum conductiones et causas saeculares suscipiunt, et seipsos quidem a ministeriis sanctis per desidiam separant, ad domos autem saecularium concurrunt et substantiarum eorum gubernationes avaritiae causa suscipiunt. Decrevit ergo sancta et magna synodus, neminem deinceps eorum, hoc est, non episcopum, sive clericum, aut monachum conducere possessiones, aut misceri saecularibus procurationibus, nisi forte qui legibus ad minorum tutelas aetatum, sive curationes inexcusabiles attrahuntur, aut cui ipsius civitatis episcopus ecclesiasticarum rerum commiserit gubernacula, vel orphanorum, aut viduarum quae indefensae sunt, aut earum personarum quae maxime ecclesiastico indigent adminiculo, propter timorem Dei. Si quis vero transgressus fuerit statuta, correptioni ecclesiasticae subjaceat. IV. Qui vere et pure solitariam eligunt vitam, digni sunt convenienti honore. Quia tamen quidam monachi habitu utentes indifferenter per civitates, necnon et monasteria seipsos propria praesumptione commendant, placuit neminem, aut aedificare, aut constituere monasteria, aut oratorii domum sine conscientia ipsius civitatis episcopi. Eos vero qui per singulas civitates seu possessiones in monasteriis sunt, subjectos esse debere episcopo et quieti operam dare, atque observare jejunia et orationes in locis in quibus semel Deo se devoverunt permanentes, et neque communicare ecclesiasticas neque saeculares aliquas attrectare actiones relinquentes propria monasteria, nisi forte jubeantur propter urgentes necessitates ab ipsius civitatis episcopo; et neminem servorum suscipi in monasterium ut sit cum eis monachus, nisi cum Domini proprii conscientia, praetereuntem vero haec decrevimus extra communionem esse, ne nomen Domini blasphemetur. Convenit ergo civitatis episcopo curam sollicitudinemque necessariam monasteriis exhibere. V. Propter eos episcopos sive clericos qui de civitate ad civitatem transeunt, placuit definitiones datas a sanctis Patribus habere propriam firmitatem. VI. Neminem absolute ordinari presbyterum vel diaconum, nec quemlibet in ecclesiastica ordinatione constitutum, nisi manifeste in Ecclesia civitatis, sive possessionis, aut in martyrio, aut in monasterio hic qui ordinatur mereatur ordinationis publicare vocabulum. Eorum qui absolute ordinantur, decrevit sancta synodus vacuam habere manus impositionem, et nullum tale factum valere ad injuriam ejus qui eum ordinavit. VII. Eos qui semel in clero taxati fuerunt, sive in monasteriis deputati, decrevimus, neque ad militiam, neque ad honores saeculares venire. Eos autem qui hoc ausi fuerunt facere et non actum rei poenitere maluerint, ut ad hoc idem revertantur, quod ante obtentum Dei proposuerunt sibi anathematizari. VIII. Clerici in parochiis, monasteriis aut martyriis constituti, sub potestate sint ejus qui in ea est civitate episcopus secundum traditionem sanctorum Patrum, nec per praesumptionem recedant a suo episcopo. Eos vero qui ausi fuerunt rescindere hujusmodi institutionem quocunque modo, vel si noluerint subjacere proprio episcopo, si quidem fuerint clerici, pro personarum ordinatione subjaceant condemnationibus canonum. Si vero monachi seu laici fuerint, communione priventur. IX. Si clericus adversus clericum habeat negotium, non relinquat suum episcopum et ad saecularia judicia concurrat, sed prius negotium agitetur apud proprium episcopum, vel certe si fuerit judicium ipsius episcopi, apud arbitros ex utraque parte electos audiatur negotium. Si quis vero contra haec fecerit, canonum subjaceat correptionibus. Et si clericus adversus suum vel alium episcopum babeat causam, apud audientiam synodi provinciae conqueratur. Si vero contra ipsius provinciae metropolitanum episcopum episcopus sive clericus habeat controversiam, pergat ad ipsius dioecesis primatem, aut certe ad Constantinopolitanae regiae civitatis sedem, ut eorum ibi proprium negotium exquiratur. X. Non licere clericum in ecclesiis duarum civitatum ordinari, sed in ea in qua ab initio ordinatus est, et cujus expetitio erat ante profugium. Et si propter vanae gloriae desiderium contigerit, ut post ad majorem ecclesiam confugerit, eum indubitanter revocari debere ad eam in qua ab exordio ordinatus est, et ibi tantummodo ministrare. Si quis vero jam translatus est ab alia in aliam ecclesiam, nihil habeat commune cum priore ecclesia, sive sub ecclesia constitutis martyriis, sive in parochiis vel xenodochiis, aut eorum negotiis. Eos vero qui ausi fuerint post ordinationem hujus magnae et universalis synodi agere quae prohibita sunt, statuit sancta synodus cadere de proprio gradu. XI. Omnes pauperes et indigentes ecclesiasticis auxiliis cum proficiscuntur sub probatione epistolii, sive pacis, quae dicuntur ecclesiasticae, tantummodo commendari statuimus, et non commendatitiis epistolis, quia commendatitias epistolas quas dicimus, eos tantum accipere convenit qui in opere sunt clariores, ut eis tantummodo praebeantur. XII. Pervenit ad nos eo quod quidam praeter ecclesiasticos ordines affectantes potentiam per pragmaticam formam unam provinciam in duas dividant, ita ut ex hoc inveniantur duo metropolitani episcopi in eadem una esse provincia. Statuit ergo sancta synodus deinceps nihil tale attentari a quolibet episcopo Eos vero qui tale aliquid tentaverint, de proprio gradu cadere. Si quae vero ante civitates per pragmaticam imperialem metropolitani nominis honore decoratae sunt nomine solo perfruantur, et qui ecclesiam ejus regit episcopus, privilegio metropolitano episcopo jure proprio reservato. XIII. Extraneum clericum et lectorem extra civitatem suam sine commendatitiis litteris proprii episcopi nusquam penitus liceat ministrare. XIV. Quia in quibusdam provinciis conceditur psalmistis et lectoribus uxores accipere, statuit sancta synodus prorsus non licere cuiquam ex his alterius sectae accipere uxorem. Si quis vero praevenit et habet jam de tali connubio filios, si forte praevenerit eos jam apud haereticos baptizari, debet eos offerre sanctae Ecclesiae catholicae, ut ibi communicent. Qui vero adhuc baptizati non sunt, omnimodo non posse eos in haeretica Ecclesia baptizari, nec in matrimonio jungi haeretico, Judaeo vel pagano, nisi forte spoponderit se venire ad orthodoxam fidem, dum conjungitur sponsae orthodoxae. Si quis vero hanc diffinitionem sanctae synodi praeterierit, regularum condemnationibus subjaceat. XV. Diaconissam non debere ante quadraginta annos ordinari, et hoc cum diligenti probatione. Si vero susceperit ordinationem et quantocunque tempore observaverit ministerium, et postea se nuptiis tradiderit, injuriam faciens Dei gratiae, haec anathema sit, cum eo qui in illius nuptiis convenit. XVI. Si qua virgo se dedicaverit Deo, similiter monachus, non licere eis jungi nuptiis. Si vero inventi fuerint hoc facientes, maneant excommunicati. Statuimus vero posse in eis facere humanitatem, si ita probaverit loci episcopus. XVII. Per singulas ecclesias rusticanas, parochias sive possessiones, manere immobiles apud eos qui eas retinent episcopos, et maxime qui eas sine violentia jam per triginta annos tenentes gubernaverunt. Si vero intra triginta annos jam facta fuerit, aut fiat, de his altercatio licere eis 74 qui se dixerunt laesos propter eas movere apud synodum provinciae certamen. Si quis vero putaverit se a proprio metropolitano gravari apud primatem dioeceseos, aut apud Constantinopolitanae civitatis sedem, agat judicium, sicut dictum est. Si vero quaelibet civitas per auctoritatem imperialem renovata est, aut si renovetur, in posterum civilibus et publicis ordinationibus, etiam ecclesiarum parochianarum sequatur ordinatio. XVIII. Conjurationum et conspirationum crimen, quod apud Graecos dicitur fratrea, publicis etiam legibus certum est penitus inhiberi, hoc multo magis in sancta Dei Ecclesia, ne fiat, convenit abdicari. Si qui vero clerici vel monachi inventi fuerint conjurantes, aut fratreas vel factiones componentes aliquas suis episcopis, aut aliis clericis, omnino cadant de proprio gradu. XIX. Pervenit ad aures nostras quod in provinciis constituta episcoporum concilia minime celebrentur. Ex hoc probatur, quod multae quae correctione opus habeant ecclesiasticae res negligantur. Statuit igitur sancta synodus haec secundum Patrum regulas, bis in anno in unum convenire per singulas provincias episcopos, ubi singula quae emerserint, corrigantur. Qui vero noluerint convenire episcopi constituti, in suis civitatibus, et hoc maxime cum sui corporis sanitate consistentes, etiam omnibus aliis urgentibus et inexcusabilibus negotiis liberi sunt, licere eos fraternae charitatis admonitionibus corripi. XX. Clericos in suis ecclesiis constitutos, sicut jam definivimus, non licere in alterius civitatis ecclesiis ordinari, sed acquiescere in ea in qua ab initio ministrare meruerunt, exceptis illis qui proprias civitates perdiderunt, et ex necessitate ad alias ecclesias migraverunt. Si vero quicunque episcopus post diffinitionem istam ad alium episcopum pertinentem clericum susceperit, placuit sanctae synodo et hunc qui susceperit, et eum qui susceptus est, tandiu excommunicatos manere quandiu ipse clericus ad propriam revertatur ecclesiam. XXI. Clericos sive laicos qui accusaverint episcopum aut clericos, temere atque indifferenter non debere suscipi in accusationem, nisi prius eorum opinio fuerit perscrutata. XXII. Non licere clericis post mortem episcopi rapere pertinentes ad eum res, sicut jam praecedentibus regulis statutum habetur. Si vero haec fecerint, periclitari se noverint a proprio gradu. XXIII. Pervenit ad aures sanctae synodi, quia clerici quidam et monachi nihil sibi habentes injunctum a proprio episcopo, interdum vero etiam illi qui ab eo fuerant excommunicati, veniant ad regiam civitatem Constantinopolitanam, et multis temporibus in ea consistentes perturbationes tranquillitati ecclesiasticae ferant, et diversorum domos corrumpant. Statuit sancta synodus hos quidem primum commonere per defensorem Constantinopolitanae sanctae Ecclesiae, ut exeant de regia civitate. Si autem in eodem proposito improbe perduraverint, etiam invitos eos ipse expellat defensor ut ad sua loca perveniant. XXIV. Quae semel consecrata fuerint monasteria, cum judicio sui episcopi maneant perpetua, et pertinentes ad ea res conservari ipsis monasteriis decrevimus, nec ulterius posse ea fieri saecularia habitacula. Qui vero permiserint haec fieri, subjaceant his condemnationibus, quae per canones constitutae sunt. XXV. Quoniam quidam metropolitanorum, sicut ad nos perlatum est, negligunt creditum sibi gregem, et differunt ordinationes facere episcoporum, placuit sanctae synodo intra tres menses fieri ordinationes episcoporum, nisi forte inexcusabilis necessitas coegerit tempus ordinationis propagari. Si autem quis episcoporum haec non observaverit, ipsum debere ecclesiasticae condemnationi subjacere, redditus vero ejusdem viduatae ecclesiae integros reservari apud oeconomum ejusdem ecclesiae placuit. XXVI. Quia in quibusdam ecclesiis sicut ad nos pervenit, sine oeconomo episcopi res ecclesiasticas tractant, placuit omnes ecclesias episcopos habentes, habere oeconomos de proprio clero, qui gubernent ecclesiae res cum arbitrio sui episcopi, ut non sine testimonio sit gubernatio ipsarum rerum ecclesiasticarum, et ex hoc deveniat dispergi ejusdem res ecclesiae, et sacerdotali dignitati obtrectatio generetur. Si vero quis non observaverit haec, divinis subjaceat regulis. XXVII. Eos qui sibi rapiunt uxores, vel eos qui auxilium praestiterunt, statuit sancta synodus, siquidem clerici fuerint, cadere de proprio gradu. Si vero laici fuerint, anathema sint. Subscriptio episcoporum.
Paschasius episcopus civitatis Lilibitanae, vicem agens beatissimi episcopi Leonis, definiens subscripsit. Lucentius episcopus, civitatis Ausculitanae, id est, vicem agens sanctissimi Leonis episcopi, definiens subscripsit. Bonifacius presbyter urbis Romae, vicem agens apostolicae Sedis, definiens subscripsit. Anatolius episcopus Constantinopolitanae civitatis novae Romae, definiens subscripsit. Juvenculus episcopus Hierosolymitanus definiens subcripsit. Maximus episcopus Antiochenus definiens subscripsit. Quintilius episcopus Cappadociae Caesariensis, definiens subscripsit. Palafindus episcopus Heraclaeae Macedoniensis, vicem agens sanctissimi viri Anastasii, definiens subscripsit. Stephanus episcopus Ephesinus definiens subscripsit. Lucianus episcopus Bizensis, vicem agens sanctissimi episcopi Quiriaci Heracliae Traciensis, definiens subscripsit. Eusebius episcopus Galathiae Anquiriensis definiens subscripsit. Diogenes episcopus Quiriensis definiens subscripsit. Petrus episcopus Corinthensis definiens subscripsit. Florus episcopus Sardinensis definiens subscripsit. Eunomius episcopus Nicomedensis definiens subscripsit. Anastasius episcopus Nicensis definiens subscripsit. Eleutherius episcopus Chalcedonensis definiens subscripsit. Idem omnes episcopi 630, definientes subscripserunt.
Postquam recitata est, piissimus imperator ad sanctum concilium dixit: Dicat sanctum concilium si ex consensu omnium episcoporum definitio, quae nunc lecta est, prolata sit. Omnes reverendissimi episcopi responderunt: Omnes sic credimus, una fides, una sententia, omnino idem faciamus. Omnes consentientes subscripsimus. Omnes orthodoxi sumus, haec fides Patrum, haec fides apostolorum, haec recte credentium, haec est fides quae orbem terrarum salvat. Martiano, novo Constantino, novo Paulo, novo David, imperatori piissimo domino Augusto vita ejus. Et post has voces piissimus et fidelissimus imperator ad sanctam synodum dixit: Veneranda catholica fides a sancta et universali synodo secundum Patrum expositionem manifesta est. Et si laborem reverentiae vestrae et convicium fecimus, maximas agimus gratias omnipotenti Deo Salvatori nostro, quia multorum errantium circa fidem amputata discordia in unam eamdemque fidem omnes nunc convenimus, sperantes celebrem vestris precibus et meliorem super omnes partem a Deo donari. Sancta synodus iterum exclamavit: Haec digna vestri imperii, haec propria vestri imperii, haec correctio vestri imperii digna Christo, digna imperii fide, propterea pacificatur orbis terrae. Et post has voces piissimus et fidelissimus imperator ad sanctam synodum dixit: Venerandam catholicam fidem sanctae venerabilis synodi secundum Patrum expositionem manifestam, juxta legem et convenientem esse, vestra tranquillitas probet, et omnem in posterum contentionis occasionem circa suam fidem amputari. Si quis igitur idiota, vel militaris, seu clericus publice turbam congregans sub obtentu dispositionis tumultum fecerit, siquidem idiota proscriptus expellatur a regia urbe, militaris vero seu clericus gradus sui periculum sustinebit, et aliis poenis subjacebit.
Edictum Martiani imperatoris in confirmatione concilii Chalcedonensis. Imperatores Valentinianus, Martianus Augusti, universis populis. Tandem aliquando quod summis votis atque studiis optabamus evenit, remota est de orthodoxa Christianorum lege contentio, tandem remedia culpabilis erroris inventa sunt, et discors populorum sententia in unum consensum, concordiamque convenit; ab universis etiam provinciis religiosissimi sacerdotes Chalcedonam venerunt, juxta nostra praecepta, et quod observari in religione debeat perspicua diffinitione docuerunt. Discessit igitur jam profana contentio. Nam vere impius atque sacrilegus est qui post tot sacerdotum sententiam opinioni suae aliquid tractandum reliquit. Extremae quippe dementiae est in medio et perspicuo die commentitium lumen quaerere. Quisquis enim post veritatem repertam aliquid ulterius discutit, mendacium quaerit. Nemo itaque vel clericus militans et alterius cujuslibet conditionis de fide Christiana publice terminata coadunatis et audientibus tractare conetur in posterum, ex hoc tumultus et perfidiae occasionem requirens. Nam injuriam facit judicio religiosissimae synodi, si quis semel judicata recte disposita revolvere, et publice disputare contendit. Cum ea quae nunc de Christiana fide statuta sunt juxta apostolicas expositiones et instituta sanctorum Patrum 318 et 130 definita esse noscuntur. Nam in contemptoribus hujus legis poena non deerit, quia non solum contra fidem bene compositam veniunt, sed etiam Judaei et pagani et hujuscemodi certamine profanant veneranda mysteria. Igitur si clericus erit, qui publice tractare de religione ausus fuerit, a consortio clericorum removebitur. Si vero militia praeditus sit, cingulo exspoliabitur. Caeteri etiam hujus criminis rei de hac sanctissima urbe pellentur pro vigore judiciario, etiam competentibus suppliciis subjugandi. Constat enim haereticae insaniae exordia fomitemque nutriri, dum publice quidam disputant atque contendunt. Universa ergo quae a sancta synodo Chalcedonia constituta sunt, custodire debebunt, nihil postea dubitaturi. Hoc itaque commoniti nostrae sinceritatis edicto, obsistite profanis vocibus, ulterius desinite de divinis disputare quod nefas est, quia non solum divino judicio peccatum hoc, prout credimus, punietur, verum etiam legum et judicum auctoritate coercebitur. Proposita VII Kalend. Februarii Constantinopoli Patricio consule.
Incipit sacra Valentiniani et Martiani Augustorum post concilium Chalcedonense in confirmatione ejusdem concilii et damnatione haereticorum sanctio. Imperatores VALENTINIANUS et MARTIANUS Augusti PALLADIO praefecto praetorii.
Divinae semper potentiae referendae atque agendae sunt gratiae, quae auctores haeresis, quae occulta, nec latere concedit, nec durare impunita permittit. Quorum unum malorum legendi habet plenam facultatem, alterum praecavendi caeteris praestat exemplum. Curae igitur esse divinitati hominum actus, et maxime reverentiam religionis proxime in confirmanda catholica fide evidenter apparuit, cum nec Eutichetem sceleratorum dogmatum sectatorem negligere quod diu latuerat, scivit, nec patefacto scelere passa est poenam sceleris evitare. Sententiis itaque divinis humanisque damnatus, synodicum decretum, ut merebatur, accepit, reus divinitati, 75 cui faciebat injuriam, reus hominibus, quos decipere conabatur. Proxime etenim innumerabiles ex toto orbe beatissimi episcopi Chalcedonae congregati improba praedicti Eutichetis una cum synodo ejus causa habita expulere commenta, sicut sanctorum definita majorum quae vel apud Nicaeam a trecentis decem et octo constituta sunt, vel in hac postea alma urbe a centum quinquaginta sunt episcopis declarata, vel apud Ephesum, cum Nestorii est error exclusus, praesidentibus Romanae urbis Coelestino, Cyrillo et Alexandrinae civitatis episcopis. Ea igitur quae sunt juxta pristinam disciplinam a venerabili synodo Chalcedonensi definita illa fide qua Deum colimus per omnia servanda censuimus atque censemus, quia valde consequens est ut sacerdotum pura mente Deum colentium definita, quae pro orthodoxorum fide sacrosancta secundum Patrum regulas praecesserunt, una cum veneratione conservare. Quoniam principalis providentiae est omne malum inter initia opprimere, et serpentum morbum legum medicina resecare, hac lege decernimus eos qui Eutichetis errore decipiuntur ad exemplum Appollinariorum quos Eutiches secutus est, quos venerabiles Patrum regulae, id est, ecclesiastici canones et divorum principum sacratissimae sanctiones condemnant, nullum episcopum, nullum presbyterum, nullos creare vel appellare clericos, ipsumque Eutichetem nomine presbyteri quo indigne utens exspoliatus est, in totum carere. Si qui tamen contra definita nostra episcopos, presbyteros, caeterosque clericos ausi fuerint ex his creare, tam factos quam facientes vel praesumentes sibi, cunctorum bonorum amissioni periculoque subjacere exsilii perpetui praecipimus. Congregandi autem monachos, aut aedificandi monasteria nullum eorum jubemus habere licentiam, loca forte in quae ausi convenire aliquando tentaverint confiscari, si tamen domino loci sciente convenerint. Quod si ignorante auctore convenerint, conductores loci, fustibus caesos deportationem subire censemus. Ipsos praeterea nihil ex testamento cujuscunque capere, nihil eis qui ejusdem erroris sint relinquere per testamenta, ad nullam eos patimur spirare militiam, nisi forte ad cohortalinam vel limitaneam. Si quis etiam extra praedictam militiam inventus fuerit militare, vel quia ejus in religione ignorabatur perversitas, vel quia post adeptum cingulum ad hunc devenit errorem, solutus militia infidelitatis suae fructum hunc habeat, ut optimorum et palatii communione privetur, nec alibi quam in quo natus est vico vel civitate versetur. Quod si qui eorum in hac alma urbe, quod credi nefas est, geniti sunt, tam de hac civitate venerabili quam sacratissimo comitatu et ex omni excludantur metropolitana civitate. Et hoc quidem generaliter circa omnes constituimus, qui hac clade pollutionis polluti sunt vel polluuntur. Eos autem qui ante clerici orthodoxorum fidei et monachi quidam qui Eutichetis habuere diversorium, quod neque monasterium dicendum est, eo quod in se religionis habuit inimicos, qui adhuc usque in tantam insaniam recesserunt, ut relicto venerabilis cultu religionis in synodico decreto Chalcedonio quod totius pene orbis adunati definiere sacerdotes, infaustam Eutichetis secuti sunt assertionem, qui, vera luce deserta, tenebras eligendas esse crediderunt, omnibus poenis quae praecedentibus legibus adversus haereticos definitae sunt, jubemus teneri, imo extra Romanum expelli solum, sicut praecedentes religiosissimae constitutiones de Manichaeis constituere, ne eorum venenatis fraudibus sceleratisque commentis innocentum vel infirmorum animi decipiantur. Comperimus praeterea quaedam eos in contumeliam religionis et invidiam venerabilis synodicae diffinitionis fuisse mentitos, conscriptisque libris et chartarum tomis plura finxisse, quae eorum insaniam adversus veram fidem aperte signarent, atque ideo praecipimus ubicunque hujusmodi scriptura reperta fuerit ignibus concremari. Eos vero qui sequendi studio audierint sic scelerata disserentem, denarum librarum auri multatione compescimus. Eos vero qui vel scripserint vel aliis legenda tradiderint docendi studio vel discendi, censemus deportatione puniri; delenda est enim haec infausta haeresis, sicut pridem edictis serenitatis nostrae continetur. Omnibus autem adimimus facultatem qua ultimo supplicio coercebuntur qui illicita docere tentaverint, ita enim materia subtrahetur erroris, si peccatorum et doctor defuerit et auditor, Palladi parens charissime atque amantissime, illustris itaque et magnifica auctoritas tua edictis, propositis omnibus faciat nota quae jussimus, ut cognoscentibus moderatoribus provinciarum eorumque officiariis, defensoribus etiam civitatum, quod sanctam veramque fidem sancto proposito custodiendam esse censemus. Quam si neglexerint aut permiserint temerari denarum librarum auri multatione percussi, ut religionis legumque proditores, etiam de aestimatione laborabunt. Data XV Kalen. Augusti Constantinopoli, Aspirato et qui fuerit nuntiatus consulibus.
Item alia Martiani imperatoris contra eosdem haereticos. Imperator MARTIANUS Augustus PALLADIO praetori.
Licet jam sacratissima constitutione mansuetudinis meae cautum ac definitum sit, quia in eos severitas exercenda sit, qui Eutichetis vel Apollinaris haereticam perversitatem secuti a religione et fide catholica deviarunt, Alexandrinae tamen urbis cives atque habitatores tantis Apollinaris infecti sunt venenis, ut necessarium fuerit ea quam ante sanximus, repetita etiam lege nunc decernere. Quicunque ergo vel in hac sacra urbe, vel in Alexandrina civitate, vel in omni Aegyptiaca dioecesi et diversis aliis provinciis Eutichetis profanam perversitatem sequuntur, et ita non credunt ut trecenti decem et octo sancti Patres tradiderunt, catholicam sanctam fidem in Nicaea civitate fundantes, vel ita ut 150 alii venerabiles episcopi qui in hac alma urbe Constantinopolitana postea convenerunt, sicut Athanasius et Theophilus, et Cyrillus sanctae recordationis episcopi Alexandrinae civitatis, crediderunt, quos etiam Ephesina synodus, cui beatae memoriae Cyrillus praefuit, in qua Nestorii error expulsus est, universos secuta esse, quos et nuper venerabilis Chalcedone synodus est secuta, prioribus conciliis sacerdotum ex omni prorsus parte consentientibus, nihilque adimens a sacrosancto symbolo neque adjiciens seu Eutichetis dogmata funesta condemnans: sciant se esse haereticos; Apollinaris enim facinorosissimam sectam Eutiches et Dioscorus sunt secuti. Ideoque omnes hi qui Apollinaris vel Eutichetis perversitatem sequuntur illis poenis quas divi retro principes contra Apollinaristas vel serenitas nostra post modum contra Eutichianistas sanxit, noverint se esse plectendos. Idcirco Apollinaristas, hoc est Eutichianistas, quibus etsi est in appellatione diversitas, esse tamen in haeresi conjunctio, et dispar quidem nomen, sed idem sacrilegium, sive in hac alma urbe, vel in Alexandrina civitate, seu intra Aegyptum sunt, neque ita credunt sicut praedicti venerabiles credebant, neque viro reverendissimo Alexandrinae urbis antistiti Protherio fidem orthodoxam tenenti communicant secundum divorum retro principum constitutiones quae de Apollinaristis promulgatae sunt, non habeant potestatem faciendi testamentum, neque id acquirant quod ipsis ex testamento cujusquam fuerit relictum, nihil etiam ex donatione aliqua consequantur; sed si quid ipsis vel liberalitate acciderit, vel viventis vel morientis fuerit voluntate collatum, id protinus fisco nostro addicatur. Ipsi vero in nullos aliquid ex rebus suis donare possint. Episcopos quoque vel presbyteros aliosque clericos illis creare et habere non liceat. Scientes tam Eutichianistae quam Apollinaristae qui ausi fuerint cuiquam episcopi vel presbyteri vel clerici nomen imponere, quam hi qui conati fuerint impositum nomen sacerdotale retinere, exsilio, rerumque suarum amissionem plectendos. Eos vero qui de hac catholica Roma ecclesiarum clerici vel orthodoxae fidei monachi fuerant, derelicto vero Dei cultu, Apollinaris vel Eutichetis haeresim sectati sunt, vel post haec sectabuntur, omnibus poenis quae vel prioribus legibus adversus haereticos constitutae sunt jubemus teneri, et extra ipsum quoque Romani imperii solum pelli. Universi praeterea Apollinaristae vel Eutichianistae non ecclesias, non monasteria sibi construant, neque synaxes, neque conventicula contrahant, neque ad domum, neque ad possessionem cujuscunque, neque ad monasterium, neque ad quemcunque alterius locum operatores sectae funestissimae congregentur. Quod si fecerint, et hoc factum fuisse Domino volente constiterit, postremo judicialiter notum, domus vel possessio in quam convenerint, fisco societur, monasterium vero ejus civitatis orthodoxae Ecclesiae in cujus territorio est, jubemus addici. Si vero ignorante domino, sciente vero qui dispensationes domus exigit, vel conductore, vel procuratore, vel praedii parasinaxis conventicula interdicta convenerint, conductor vel procurator sive auctor, vel quicunque in domum vel possessionem vel monasterium receperint, vel passi fuerint illicitas parasynaxes, conventusque celebrari, si vilis et abjectae conditionis sint fustibus publice et in poenam suam et in aliorum exerceantur exemplum. Si honestae vero personae sunt, decem libras auri fisco nostro cogantur inferre. Nullum praeterea Apollinaristam vel Eutichianistam ad aliquam jubemus aspirare militiam, nisi ad cohortalem vel limitaneam; si qui vero contra fecerint, soluto cingulo honestorum hominum et palatii communione priventur, nec in aliqua, nisi in ea in qua nati sunt civitate vel vico ac regione versentur. Si qui vero in hac alma urbe nati sunt, tam sacratissimo comitatu quam omni per provinciam metropolitana civitate pellantur. Nulli insuper Eutichianistae vel Apollinaristae publice vel privatim advocandi coetus, aut perversitatem facinorosi dogmatis asserendi sit facultas. Nulli etiam contra venerabilem Chalcedonensem synodum liceat aliquid, vel dictare, vel scribere, vel legere, atque emittere, nemo hujusmodi habere libros audeat, Quod si in his criminibus fuerint inventi, perpetua deportatione damnentur; hi vero qui discendi studio audierint de infausta haeresi disputantes, decem librarum auri quae fisco nostro applicabuntur, subeant dispendium. Omnes vero chartae ac libri qui funestum Eutichetis dogma fuerint complexi, concrementur. Parens charissime, tua illustris igitur auctoritas quae hac sacratissima constitutione decrevimus in hac alma urbe, diversisque provinciis ac praecipue in Alexandrina civitate et per universam Aegyptiacam dioecesim edictis ex more propositis, ad omnium notitiam faciat pervenire, ut cuncta quae statuimus, in eos qui rei fuerint deprehensi, severitas protinus exerceatur, scientibus moderatoribus provinciarum eorumque apparitoribus qui legis hujus quam religiosissima sanctione custodiendam decrevimus, aut neglexerint, aut aliquam permiserint temeritate violari, denarum librarum auri multam fisco nostro cogantur inferre, insuper etiam existimationis suae periculum sustinebunt; ea quoque de paganis per omne Romanum imperium aequaliter valitura elegimus, instantissime in eos exerceantur quos constiterit profanos ritus celebrare. Data sub die Kalen. Augusti, Constantinopoli, Divo VIII et Antemio IV. CC. concess.