Migne Patrologia Latina Tomus 138
Constitutio Ticinensis (Otto III), J. P. Migne cc_id: cps_2.OttIii.ConTic, cc_idno: 9725 c
138.0855A| Incipit constitutio decretatis sacrae legis domni Ottonis piissimi imperatoris.
Otto Dei gratia Romanorum imperator augustus, consulibus senatus populique Romani, archiepiscopis, abbatibus, marchionibus, comitibus et cunctis judicibus intra Italiam constitutis in perpetuum. Comperimus, quod episcopi et abbates ecclesiarum, possessionibus abutantur, et per scripta quibuscumque personis attribuant, et hoc non ad utilitatem ecclesiarum, sed pecuniae, affinitatis et amicitiae causa. Dumque eorum successores et pro domorum Dei restauratione ac pro rei publicae officio nostroque obsequio commonentur, suarum ecclesiarum praedia ab aliis detineri causantur, seque imperata non posse perficere, re vera demonstrant. 138.0855B| Proinde quia status ecclesiarum Dei annullatur, nostraque imperialis majestas non minus patitur detrimentum, dum subditi nobis debita non possunt exhibere obsequia, constituimus et imperiali edicto confirmamus, ut omnia scripta, sive si libelli nomine sive si emphitheusis prolatum fuerit, quod de ecclesiis Dei sive aliquo modo effici non possit, obeunte actore obeat, solusque detrimentum habeat, qui se ei scripto obligavit atque vinxit, nec omnino ad eum suprascripta damna pertineant, qui ei in regimine successit; sed sit ei libera facultas, omnia quae per libellos vel alia quaelibet scripta abalienata fuerint, 138.0856A| in proprium jus ecclesiae revocare, et ita ordinare, ut Deo et nobis debitum obsequium valeat exhibere. Nam cum regibus et imperatoribus ea quae regni et imperii sunt, nisi se viventibus, dare non liceat, exceptis ecclesiis, quomodo abbatibus et episcopis res ecclesiarum per tempora suorum successorum distribuere liceat? Omne quippe jus, sive lex, sive quodlibet scriptum, vel quaelibet consuetudo, si contra ecclesiae utilitatem fuerint, in irritum deducenda sunt; nec nostra auctoritate debent firmari, quae contra imperii auctorem et propagatorem probabuntur inferri. Hoc ergo solum scriptum pro lege in talibus causis habeatur, quod ecclesiae Dei prosit et nullo modo obesse possit. Quod si aliquis contra hanc constitutionem nostram ire tentaverit, tamquam 138.0856B| rebellis judicetur, et sit ei anathema maranatha, nisi resipiscat, ab universis episcopis qui huic imperii nostri edicto subscripserunt vel assensum praebuerunt, sive presbyteri sunt. Amen.
Actum 12 Kalendas Octobris, indictione 12 anno 3 domni Gregorii quinti papae pontificatus, promulgata per manus Gerberti sanctae Ravennatis ecclesiae archiepiscopi, in ea synodo in qua Mediolanensi episcopo Arnulfo nomine papatum ablatum est, in basilica beati Petri quae vocatur ad Coelum aureum; et subscripserunt omnes qui adfuerunt episcopi.