Gesta Synodalia.
[recensere]Præfatio.
[recensere]Anno ab incarnatione domini nostri Iesu Christi CMXXXII, anno etiam domni Heinrici regis christianissimi XIV, indictione quinta, sub die Kalendarum Iuniarum congregata est aput Erphesfurt sancta et universalis synodus, ut rex sapientissimus cum consilio primatum suorum decrevit, inspirante omnium Salvatoris clementia, pro utilitate et statu sanctæ matris æcclesiæ. Cuius rei sollertiam prudentissimi viri Hiltiberti archiepiscopi studium gubernabat, considentibus religiosissimis sacerdotibus, id est Ruoperto sanctæ Treverensis sedis archiepiscopo, Unni sanctæ Hammaburgensis æcclesiæ archiepiscopo, Adaluuardo sanctæ Fardunensis sedis episcopo, Riquino Argentinæ civitatis episcopo, Notingo Constantiensis æcclesiæ episcopo, Unuuano Padarbrunnensis sædis episcopo, Vdalricho Augustudunensis æcclesiæ episcopo, Bernhardo Halvarastetensis sædis episcopo, Burchardo Uuirzburgensis æcclesiæ episcopo, Tuotone Osneburgensis sædis episcopo, Rumaldo Mimigartenovurdensis æcclesiæ episcopo, Eberiso Mimidensis æcclesiæ episcopo, necnon et abbatibus aliisque sacri ordinis viris. Porro cum eorum unanimitate ac primum Deo favente capitula infra notata tam pro nostra quam pro christiani populi correctione collecta sunt.
Capitulum I.
[recensere]Ut deinceps natalitia XII apostolorum summa veneratione solemniter celebrentur; et in vigiliis antiquitus statutis atque actenus ab antecessoribus nostris servatis ieiuniorum vota omni diligentia persolvere decernimus. Quia quos cælitus sublimioris meriti scimus, hos et amplioris dignitate honoris a nobis colendos esse non dubitamus.
Capitulum II.
[recensere]Placita sæcularia dominicis vel aliis festis diebus, seu etiam his in quibus legitima ieiunia celebrantur, secundum canonicam institutionem minime fieri volumus. Insuper quoque gloriosissimus rex ad augmentum christianæ religionis concessit, ut nulla iuditiaria potestas licentiam habeat sua auctoritate christianos ad placitum bannire VII diebus ante natalem Domini et a quinquagesima usque ad octavam paschæ et VII diebus ante nativitatem sancti Iohannis Baptistæ, quatinus adeundi æcclesiam orationibusque vacandi liberius habeatur facultas.
Capitulum III.
[recensere]Præcipimus namque, ut nullus christianus pro reverentia æcclesiam petendo ibique manendo indeque revertendo alicuius publicæ potestatis banno ibidem constringatur, ne forte, dum ad æcclesiam causa orationis properat, per bannum impediatur pro salute animæ devote insistere.
Capitulum IV.
[recensere]Si quis presbyter aut diaconus neglegens vitæ suæ, mala de se suspicari permiserit, et eius infamia coram episcopo canonice denotatur, admoneatur ab episcopo semel, bis ac tertio, ut vel prodendo reatum culpabilem se esse cognoscat et sic iustæ correptionis sententiam excipiat aut, adhibitis secum collegis, iuramento se expurgando innocentem se esse demonstret.
Capitulum V.
[recensere]Ut nemo nisi consentiente proprio episcopo aut eius misso ieiunium sub optentu religionis sibi imponat, unum diem præ aliis excipiendo, omni modo interdicimus. Quod et factum displicet, et in futurum fieri prohibemus, quia plus causa ariolandi esse dinoscitur quam supplementum catholicæ legis.
Capitulum IX.
[recensere]De episcopis qui cum excommunicatis communicaverint. Ex concilio apud Erphesfurt cap. IX, cui interfuit Heinricus. (9) Decrevit sancta synodus cum consilio serenissimi principis, si deinceps aliquis episcopus sui ministerii oblitus, sciens cum excommunicato communicaverit sive in salutatione, sive in oratione, sive in iniusta confortatione, sive in cibo, sive in potu, excommunicatus habeatur tam a principe quam a cæteris omnibus, quousque in proxima synodo audiatur et Deo et æcclesiæ suac satisfacere cogatur.
Subscriptiones episcoporum:
[recensere]- Hildibertus Mogontiensis archiepiscopus subscripsit.
- Ruobertus Treuerensis archiepiscopus subscripsit.
- Vnni Hamaburgensis archiepiscopus subscripsit.
- Adaluuartus Fardinensis episcopus subscripsit.
- Rihuuinus Argentensis episcopus subscripsit.
- Notingus Constantiensis episcopus subscripsit.
- Vneuuanus Padarbrunnensis episcopus subscripsit.
- Vodalricus Augustensis episcopus subscripsit.
- Berenhardus Haluarstatensis episcopus subscripsit.
- Rumaldus Mimigartenouurdensis episcopus subscripsit.
- Eberis Mindunensis episcopus subscripsit.
- Necnon et abbates cum ceteris sacri ordinis viris subscripserunt.
Breviarium Canonum.
[recensere]Præfatio.
[recensere]Kalendis Iulii anno Domini incarnati CMXXXII. Quando synodus in Erfesfurt, indictione V. est habita, regnante Heinrico piissimo rege, anno XIV, epistola a Hierusalem ad Constantinopolim et inde Romam a patriarcha transmissa Heinrico regi allata est, in qua continebatur, Hierosolimis Christianos et Iudeos contendere pro sua invicem religione, Iudeos etiam Sarracenos pecunia conducere, ut eis suam legem adiuvarent Christianorum religioni pretendere; et triduanum utrisque agentibus ieiunium, Christianos templum Domini et Iudeos suum clausisse sacellum, ut eis ab omnipotenti Deo manifestaretur, utrum eorum rectiorem haberent fidem. Tum in tertia die ultro Domini apertum est templum manifesteque a Christianis, ut pridem fuit crucifixus, ita est visus. Iudei vero hoc videre cupientes, quantum appropinquare studuerunt, in tantum retrorsum abierunt, et ex eodem signo perterriti, omnes Iudei qui citra mare erant baptizati sunt. Et ob id precipiebatur in eadem epistola, ut omnes Iudei inter Christianos commorantes aut baptizarentur aut a tota christianitate excluderentur.
1.
[recensere]In eodem statutum est concilio, ut nulli liceat sua sponte unius diei ieiunium sibi eligere, et propter nullius festivitatis honorem suum mutare propositum, nisi aliqua rationabili cogente necessitate cum consultu episcopi sui hoc agat.
2.
[recensere]Item ut vigilia omnium sanctorum et assumptionis sanctæ Mariæ et omnium singillatim apostolorum ieiuniis venerentur, et sancti Laurentii; et ut XIV dies ante natalem Domini et ante nativitatem sancti Iohannis Baptiste ieiunent et eædem festivitates ferientur. Et in his vigiliarum diebus alleluia non canitur, nisi dominica evenerit.
3.
[recensere]Et in secunda feria ante assumptionem sanctæ Mariæ unusquisque episcopo, in cuius est parrochia, denarium sive unius denarii pretium in qualicumque velit re presentet, et ille cogitet, quomodo optime in illorum qui hoc obtulerunt salutem dispenset elemosinam. Et si servus tam pauper est, ut denarium nequeat persolvere, dominus eius pro eo reddat. Et unusquisque in dominico die ante candem feriam prout valeat elemosinis se redimat.
4.
[recensere]Item ut nullus ab initio XL. usque ad octavam paschæ vuadiare nec ad mallum cogatur ire nisi causa reconciliationis aut magnæ necessitatis. Similiter et VII dies ante natalem Domini et sancti Iohannis Baptistæ decretum est fieri.
5.
[recensere]Item in eodem statutum est concilio, ut nullus, qui homicidium aut periurium convincitur perpetrasse, ante inter Christianos habeat communionem, quam ad veram veniat satisfactionem.
6.
[recensere]Item ut missæ, quæ inrationabiliter a quibusdam et canuntur et audiuntur, utputa missa sancti Michahelis, quæ canitur causa victoriæ, ut penitus relinquantur, nisi ad eandem ad quam primitus inventæ sunt constitutionem. Similiter et de candelis, quas quedam in modum crucis in terram ponentes accendunt, ut supra candelabra positæ incendantur, ammonitum est.
7.
[recensere]Item ut nulli sacerdotum mulieres secum in una domo sub nomine simul habitandi liceat habere, vel saltem matrem aut sororem, ne forte inde occasio aliarum oriatur introducendi mulierum.
Petri Ducis Venetiarum Epistola.
[recensere]Excellentissimis et omni decentia decoratis Heinrico sublimissimo regi et Hildiberto venerabili archiepiscopo et omnibus episcopis in illis partibus commanentibus Petrus Christi muneræ inperialis consul et senator atque dux Veneticorum una cum Marino venerabili patriarcha nostro et episcopis nostris vobis laudem et magnificentiam et salutem cum devotissima amicitia exobtamus.
Quamvis corporaliter longo terrarum, multo aquarum dividamur spatio, iungat nos Christi caritas, quæ unanimes habitare facit in domo, qui linguas infantium fecit disertas et aperuit os mutorum; et ex ore infantium et lactantium perfecit laudem. Quoniam post sacro regenerationis chrismate, cuius lavacro per gratiam Redemptoris cuncta deleri originalia peccata credimus, suscipiendum est bellum contra vitia omnia spiritalis nequitiæ in cælestibus et fortiter sub fidei certaminæ dimicandum, ne iterum ad damnabilia reducamur peccata: audivimus, ut quidam Iudeus, qui fuerat in Hierosolima, advenisset in regionibus vestris in figura Antichristi et blasphemabat nomen domini nostri Iesu Christi et dicebat magnum scelus de sancto sepulchro, ita ut, si potuisset, evacuaret regnum Christianorum et exaltaret sinagogam Iudeorum. Unde miramur de sapientia vestra et episcoporum vestrorum, si hoc credere dignaremini. Fuit namque contentio inter Christianos et Iudeos de lege quam colebant; sed Iudei invidia ducti congregaverunt aurum et dederunt principibus Sarracenorum, ut exaltarent nomen eorum. Christiani vero hæc audientes fecerunt placitum cum Iudeis, ut clauderetur sinagoga Iudeorum, similiter clauderetur sanctum sepulchrum Domini, et ponerent principes Sarracenorum custodes suos, qui custodirent eos, et cui ostenderet Deus virtutem et signa, illi de utroque populo crederent. Facta denique oratione Christianorum, aperuit Deus templum et sanctum sepulchrum, et accensa ipsa luminaria et inluminatum est templum, et apparuit gloria Domini, ita ut ostenderet se Dominus incarnatus et quasi crucifixus, stantem in dextera columna intra suum sanctum sepulchrum, sinagoga vero Iudeorum vacua et inanis remansit. Hebrei vero confusi propter mirabilia domini nostri Iesu Christi, quæ viderant, crediderunt et baptizati sunt. Inde vero Hierosolimitanus patriarcha suas litteras et legatum suum Constantinopolim ad Romanum direxit imperatorem et omnia innotuit quæ Deus ostendere dignatus est, commonendo, ut sicut Ierosolima omnes Iudei Christiani facti sunt, ita et in suum imperium omnes Iudeos ad Christi fidem converteret. Quod vero ipse imperator audiens omnes Iudeos baptisari iussit, et ipsi Hebrei mirabilia Dei audientes spontanea voluntate crediderunt et baptizati sunt. Qua de re obsecramus magnitudinem vestram, ut hæc mirabilia domini nostri Iesu Christi omnibus Hebreis nuntiætis et baptizari eos precipiatis. Si quis vero Hebreus baptizari noluerit, precipite ut signum crucis in nullo metallo nec in ullo drappo aut aliqua spetiæ in vestro regno suis pollutis manibus contingat, et ipse Hebreus, si noluerit esse Christianus, confusus et repudiatus de vestro regno abscedat. Nunc autem corroborati in fide domini nostri Iesu Christi laudemus et exaltemus nomen eius in secula seculorum.