De Conceptione Beatæ Mariæ Virginis

Anselmus Cantuariensis Archiepiscopus et pastor Anglorum Coëpiscopis suis cunctisque orthodoxis salutem et perpetuam in Domino benedictionem. Conceptio veneranda Dei Genitricis et perpetuæ Virginis Mariæ, dilectissimi fratres, quemadmodum per multorum signorum experimenta in Anglia et Francia cæterisque conclimatibus celebranda sit, olim declarata, me narrante audiat dilectio vestra.

Tempore namque illo, quo divinæ placuit pietate Anglorum gentem de malis suis corrigere suæque virtutis officiis arctius astringere, gloriosissimus Normannorum Dux Gulielmus eandem patriam debellando subegit et Regi eorum Eraldo nomine impio et tyranno clerique persecutori et honoris ecclesiastici subversori reddidit in bello pro meritis talionem. Quo cæso Gulielmus factus Dei virtute et industria sua Anglorum Rex totius ecclesiasticæ dignitatis honores in melius reformavit. Cujus piæ intentionis operibus invidens ille bonorum omnium inimicus Diabolus tum familiarium fraudibus tum extraneorum incuribus multotiens conatus est ejus obsistere successibus, sed Domino protegente ad nihilum deductus est malignus. Audientes autem Daci Angliam subjectam esse Normannis, graviter indignati, se suo quasi hereditario regno privari, arma præparant, classem aptant, ut eos adeuntes a data sibi divinitus patria expellant. Hoc comperto Gulielmus Rex prundentissimus Helsinum quendam religiosum Abbatem Ramesiensis cœnobii ad Daciam dirigit, ut inquirat veritatem hujus rei. At ille vir admodum sagacis ingenii strenue negotium Regis exsequitur. Quo fideliter peracto ad Angliam reverti cupiens mare ingreditur et jam maximam partem maris prospero cursu transierat, cum subito densis surgentibus undique ventis horrida tempestas cœlum commovit et undas. Fatigatis igitur nautis nec ultra valentibus obniti, fractis remis, funibus ruptis, cadentibus velis spes salutis amittitur et nihil nisi submersionis indicium miserabiliter exspectatur. Quumque de salute corportum desperati animarum curam solummodo Creatori suo magnis clamoribus commendarent et Beatissimam Dei Genitricem Mariam miserorum scilicet refugium et desperatorum spmem devote invocarent, subito quendam venerandæ habitudinis virum pontificali infula decoratum quasi inter undas navi proximum viderunt. Qui advocans ad se Helsinum Abbatem his verbis cœpit compellare eum: “Vis, inquit, periculum evadere, vis ad patriam sanus ire?”. Quumque ille cum fletu in toto corde desiderare id solum expetere reponderet, tunc ille: “Scias, inquit, me ad te a Domina nostra Dei Genitrice Maria, ad quam dulciter reclamasti, directum et si dictis meis obtemperare volueris, sanus cum comitibus imminens evades periculum maris”. Spondet ille, illico se ei in omnibus obtemperaturum, si hoc evaderet periculum. “Promitte, inquit, mihi et Deo, quod diem Conceptionis et creationis Matris Christi celebrabis et celebrandum prædicabis”. At ille, ut vir prudentissimus: “Et quis, inquit, mihi dies festus erit celebrandus?”. “Sexto, ait, Idus Decembrus hoc festum tenebis”. “Et quo, inquit, Abbas, officio utemur in ecclesiastico obsequio?”. Omne, inquit, officium, quod dicitur in Nativitate Ejus, dicetur in Conceptione, excepto, quod nomen Nativitatis mutabitur in nomen Conceptionis”. His dictis ille disparuit, et citius dictu sedata tempestate Abbas cum suis incolumis concito flatu applicuit Anglicis littoribus et, quæ viderat et audierat, quibus potuit, notificavit. Statuit autem idem festum in Ramesiensi cœnobio sollemniter celebrari et ipse, quod vixit, devotis obsequiis sollemniter cellebravit. Et nos ergo, fratres carissimi, si portum salutis volumus apprehendere, Dei Genitricis creationem et Conceptionem dignis officiis celebremus, ut ab Ejus Filio digna mercede remuneremur, qui cum Patre et Spiritu Sanctu vivit et regna in sæcula sæculorum. Amen. Rursum hæc sollemnitas alio modo alibi declaratur. Temporibus namque Caroli Regis clericus quidam ordine Levita Hungariæ Regis germanus Beatam Dei Genitricem Mariam toto corde diligere Ejusque horas cantare solitus parentum suorum consilio nubere volens cum quadam adolescentula valde, accepta a Prebytero nuptiali benedictione, die quadam Missa etiam jam celebrata recordatur, quia Ejusdem Beatæ Mariæ Virginis horas die illa juxta morem suum non cantaverat. Omnes ab ecclesia exire coëgit, sponsam domum mittens, et ipse juxta altare solus remansit, quumque solus dominicæ Matris horas decantando hanc antiphonam, scilicet: “Pulchra es, et decora”, cantasset, subito apparuit ei Domina nostra et perpetua Dei Genitrix Virgo Maria cum duobus Angelis dexteram Ei et lævam tenentibus dicens ei: “Si Ego sum pulchra et decora, quid est, quod me dimittis et aliam sponsam accipis? Numquid Ego non sum pulchrior illa? Numquid non Ego sum optime formosa? Numquid non Ego sum valde decora? Ubi vidisti tam pulchram?”. Cui ille: “Domina mea, inquit, claritudo Tua omnem pulchritudinem mundi excellit, Tu es super Thronos et Choros Angelorum elevata, Tu es super cœlos cœlorum exaltata. Quid ergo vis, ut faciam?”. At illla: “Si sponsam, inquit, carnalem, cui adhærere vis, amore Mei dimiseris, Me Sponsam in Cœlesti Regno habebis, et si Conceptionis Meæ festa annuatim sexto Idus decembres sollemniter celebraveris et colenda prædicaveris, Mecum in Regno Unigeniti Mei laureatus eris”. His itaque dictis Domina nostra ab oculis se videntis disparuit, clericus vero domum redire nolens absque parentum suorum consilio illico abbatiam quandam ingressus monachi habitu decoratur, ubi post exiguum temporis meritis Beatæ Mariæ semper Virginis, quæ diligentes Se semper remunerat, decorat et beneficiat, Aquileïæ Episcopus Patriarches factus festum Ejusdem Conceptionis die præfato, quamdiu vixit, annuatim cum propriis etiam octavis diligenter celebravit et celebrandum prædicavit. Iterum hæc festivitas aliter alibi declaratur. In pago Gallico canonicus quidam ordine Sacerdos, sollicitus cantare Beatæ Mariæ Virginis horas nocturnales a villa quadam, ubi cum uxore cujusdam adulteratus fuerat, rediens ad oppidum, ubi morabatur, tendere curans, fluvium Sequanæ transmeare cupiens solus navim ingressus dominicæ Matris matutinas navigando canere cœpit, quumque invitatorium: “Ave Maria, gratia plena, Dominus Tecum”, diceret et jam in medio fluminis esset, ecce dæmonum turba una cum ejus navicula eum præcipitaverunt et ejus animam, sicut promeruerat, rapuerunt ad tormenta. Die autem tertia ad locum, quo dæmones cum tormentis eam afficiebant, venit Beata Virgo Maria cum Sanctorum turba dicens eis: “Ad quid Mei familiaris animam injuste afficitis?”. “Nos, inquiunt, eam debemus habere, quioniam capta est in nostro opere”. “Si illius, inquit Virgo, esse debet, cujus opera faciebat, ergo Nostra esse debet, quoniam matutinas Nostras, dum vos eum peremistis, decantabat; unde magis rei facti estis, quia erga Me inique egistis”. His itaque dictis dæmonibus huc et illuc fugientibus Sanctissima Virgo animam reduxit ad corpus et per bracchium hominem ab utroque funere resuscitatum arripiens aquam a dexteris et a sinistris quasi murum stare jubens de profudo fluvii ad portum incolumen adduxit. At ipse gavisus pedibus Ejus est prostratus et ait Ei: “Carissima Domina mea et Virgo gratissima, quid Tibi retribuam pro tantis beneficiis, quæ mihi fecisti?”. “Precor, inquit Dei Genitrix, ne amplius in adulterii peccata cadens Conceptionis Meæ festa sexto Idus decembres sollemniter celebres et celebranda denunties”. Mox, ut Ipsa locuta est, cœlos eo vidente ascendit, at ipse eremiticam vitam ducens, quod sibi acciderat, cunctis audire cupientibus enarravit et quamdiu vixit, eadem festa celebravit et celebranda prædicavit. Et nos ergo, fratres carissimi, hoc idem nostra auctoritate episcopali corroboramus et præcipimus, ut nullus vestrum ita sit rebus temporalibus aut propriis delictis occupatus, quin Beatæ Mariæ Virginis venerandam Conceptionem annuatim celebret et Ejus horas per unumquemque die, excepto die Dominico vel die novem lectionum, decantet. Unde etiam notandum est, quod, si aliquis propter peccatorum suorum desperationem Dei officium facere noluerit, dupliciter coram Deo reus erit; uno modo, quia peccatum fecit, altero, quia pro peccato suo Deo servire noluit. Hinc ad Petrum Dominus ait: “Si te peccatorem consideras, oportet, ut a te Deum tuum non repellas”. Deum a se repellit, qui propter peccata bonum opus facere renuit. Si non peccatores esse recogoscimus, oportet ut Dei Genitricem apud Filium Suum exoratricem et auxiliatricem habeamus. Si enim adversum nos Summus Judex pro nostris facinoribus iratus fuerit, Ipsa nobis potest facere Filium placatum, quæ Eum genuit. Nullus erit tantus peccator in hoc sæculo, si Ipsa Filium Suum exoraverit pro eo, quin recipiat veniam in futuro. Quidquid enim a Filio Suo petierit, totum veraciter obtinebit. Quid de Theophilo dicamus? Theophilus vicedominus cujusdam Episcopi Ciliciorum exstitit. Hic postquam accusatus apud Dominum fuit et a proprio officio expulsus, paupertate contritus cujusdam Judæi consilio, qui cum dæmonio per artem magicam usu loquebatur, christianitatem eidem dæmonio semetipsum in servum commendavit. Unde valde post exiguum tempus pœnitens in quadam Beatæ Mariæ Virginis basilica per quadraginta dies ante Ejus imaginem plorans vigilavit. Cui præ nimio labore et lassitudine precum dormienti apparuit Beata et Immaculata Mater Dei Virgo Maria et corripiens eum reddidit ei chirographum, quod dæmonio præfati Judæi dederat, quod Ipsa Dei Genitrix ab ipso vi abstulerat. Tunc Theophilus evigilans super pectus suum chirographum positum invenit et mox crastino die hæc Episcopo cunctisque civivus enarravit. Et statim idem Episcopus data sibi pœnitentia salutari et absolutione facta duxit illum ante altare ad communicandum. Quum autem Corpus Christi de manu Episcopi acciperet, descendit super illum Spiritus Sanctus in specie solis et refulsit facies ejus ut sol. Denique in præfata basilica tribus diebus totidemque noctibus agens Deo et Beatæ Mariæ Virgini gratias, insistens precibus et consiliis, ut dies Conceptionis Beatæ Virginis Mariæ, ut prædictum est, sollemniter celebretur, spiritum Deo reddidit. Ecce quia Beata Dei Genitrix Theophilum desperatum ad veniam reduxit et præfatum Presbyterum triduanum mortuum etiam a dæmonibus eripuit et ad vitam revocavit, quanto ergo magis, fratres carissimi, beatos faciet illos, qui Eam assidue invocabunt, si eos, qui solo momento Eam interpellaverunt, miserens juvit? Sanctionenses namque et Romani Ejus matutinas cum novem lectionibus die Sabbatorum bono more decantantes gratiam Ejus adquirunt. Nulli ergo sit pigrum, nulli onerosum celebrare Ejus festa. Sciendum, quod, sicut in Sancta Ecclesia colitur Nativitas Ejus, sic devet excoli Conceptio Ejus. Sicut enim ad salvandum genus humaum olim fuit necessaria Nativitas, sic fuit Conceptio Ipsius. Nisi conciperetur, minime nasceretur. Jussu Dei concipitur et nascitur. Quæ nisi nasceretur, mundi Redemptor ex Ea non nasceretur. Imo si divina generatio perspiciatur, specialis Conceptionis Ejus forma major esse concluditur quam Nativitas. Magis enim est, Sanctissimum Corpus Virginis cum Beatissima Sui Anima, quam de nihilo creavit Deus, concipi et conjungi, quam per Nativitatem in esse continuari. Sicut res major est, Adam a Deo creari, quam filios Adæ de matre naturaliter nasci. Cujus ergo Nativitas Sancta est, Ejus Conceptio non immerito Sancta erit. Quisquis igitur præsul, Abbas et prælatus es, recole diligenter Ejus sollemnia et cunctos juve eam colere, quia, si Eam toto corde amaveris, numquam a gradu tuo depositus tueris. In memetipso probavi, quod ajo. Erubescant omnino insensati, qui tantum diem tantaque sacramenta ac mysteria tenebris ignorantiæ excæcati respuunt celebrare, eo quod viri et mulieris copulatio in Conceptione Virginis exstitit. Si Ejus Conceptionem, iccirco quod carnalem exstitit, stultis non placeat hodie celebrare, tamen diem illam et noctem, quamvis sit multis incognita, et tempus et horam spiritualis Conceptionis Ejus scilicet hodie celebrare delectet, qua ipse animarum Creator Animam Suæ Matris dignam Sanctissimo Corpori virginali Ejus Angelis ministrantibus copulavit. Quam etiam diem primam nostræ reparationis et salutis dispositor nostræ salvationis inter cæteros dies fecit, præelegit et sanctificavit. Nam quod sunt duæ conceptiones, hominibus omnibus notum est peritis: una spiritualis, altera carnalis. Una quidem, qua carnalis copulatio viri et mulieris agitur, alia, qua spiritualis anima nova et pura, Deo operante, corpori divinitus datur et adunatur. Si enim placet illis celebrare sollemnia Conceptionis carnalis dominicæ Matris, placeat eis colere Animæ Ejus spiritualem creationem et Corporis Animæque copulationem. O quanta est dies illa, qua nostræ reparatricis Anima digna creatur et consecratur et Sanctissimo Corpori unitur. Non est verus amator Virginis, qui despicit colere diem Ejus Conceptionis. Erubescant iterum insani, qui hanc diem colere nolunt, iccirco quod aliorum Sanctorum conceptiones minime colere consuevit Ecclesia. Maxima quippe rusticitas est, Eam aliis Sanctis in hoc comparare, in qua Deus carnem assumpsit, quam etiam super omnes Sanctos et Archangelos in cœlis sublimavit. Quamvis enim cæteris Sanctis dies conceptionis eorum non sit concessum, ut celebrentur, isti tamen ab Spiritu Sancto concessu est, quod major et excellentior cunctis est. Pulchre et digne hanc dominationem super cæteros Sanctos Illa debet habere, per quam omnes Sancti santificantur et beatificantur. Dicitur enim Christus Sanctus Sanctorum et dicitur hæc Sancta Sanctarum et sicut sine more summum rerum dispositor super omnes Sanctos et Sanctas illam dignitatem ei tribuit, ut Verbum caro factum Virgo conciperet et Virgo pareret et post parum Virgo permaneret, sic Ipse pro omnibus absque more hanc dignitatem Illi juste contulit, ut Conceptionis et Nativitatis Ejus sollemnia sacrosanta in Sancta celebrentur Ecclesia. Quid longius? Conceptionem dominicæ Matris colere est Christi generationem commemorare, nam Virginis Mariæ Conceptio Christi generationis est linea. Quapropter Evangelium liber generationis hac die, sicut in Nativitate Domini ante matutinas laudes bono more decantamus et ad Missam legimus. Merito igitur colitur et Filii generatio et Matris Conceptio, quoniam Conceptio et Nativitas Matris generatio est Filii. Celebremus ergo dignis officiis alacriter utramque Conceptionem, spiritualem scilicet et humanam, ut Ipsius meritir et precibus a sæcularibus curis et a cunctis vitiis mereamur eripi et ad gaudia Paradisi perduci, præstante Domino nostro Jesu Christo Filio Ejus, qui cum Patre et Spiritu Sancto et Matre Sua Maria Virgine vivit et regnat, Deus, per infinita sæcula sæculorum. Amen.

Sequuntur miracula de Conceptione Beatissimæ Virginis Mariæ. Ad informationem denique hujus veritatis de Conceptione Beatissimæ Virginis Genitricis Deï inveniuntur plura scripta miracula in libro, qui dicitur Defensorium Virginis, appenso catenis in pluribus librariis fuitque compositus circa annum Domini mccxc. Ubi sic scribitur: “Quidam baccalaureus formatus de Ordine Carmelitarum in quadam disputatione facta Parisio in scholis uni de Ordine Prædicatorum retulit, quomodo tempore cancellariatus Magistri Joannæ de Tolete, quum in Provincia Bohemiæ in civitate Cracoviensi quidam frater Prædicatorum in ambitione prædicasset populo Virginem gloriosam in peccato originali conceptam, subito corruit et portatus ad locum habitationis suæ paulo post obiit. Hæc asserebat referentibus viris honorabilibus magistris in theologia, scilicet Henrico de Hassia et Magistro Henrico de Huta et Magistro Joanne de Bolonia doctore in medicina et baccalaureo in theologia, qui hæc se vidisse et interfuisse dicebant. Ex his conclusit dicut baccalaureus, quod credebat, istam opinionem de originali in Virgine post tanta miracula esse sufficientem in fide. Item venerabilis Doctor Giroldus Piscaria Ordinis Minorum hujus piæ conclusionis adversarius exsistens, quum semel ira sermone de Conceptione contra Sacram Virginem diutius prædicasset, finito sermone Missam suam devotissime celebrans elevatione Corporis Christi facta, Eadem Virgine sibi præsentialiter apparent, correptus fuit et speciebus panis ab altari sublatis inquit Virgo: “Qua fronte Corpus de Me sumptum sumere vis, frater inique, quam hodie tam verbis quam factis voluntarie maculasti?”. Ipso autem magnis gemitibus petente veniam Eucharistia sibi reddita fuit, Missam finivit et immediate ascendens pulpitum, quod in primo sermone contra Virginem dixerat, revocavit et miraculum referens ad longum fecit sermonem, sicut ego ipse habui a pluribus fidedignis. Item in civitate Utino, quum quidam frater Ordinis Prædicatorum Wiennensis nationis de materia Conceptionis coram Odonio Campanensi Ordinis Beatæ Mariæ respondere deberet magno populo congregato in ecclesia cathedrali monachorum dictæ civitatis, et cum positionem suam dictus frater dicere vellet, a Deo mirabiliter tactus quasi mutus et amens factus est. Deportatus autem per fratres suos ad locum religionis eorum octava die eadem amentia continuata mortuus est, sicut habui ab illis, qui præsentialiter affuerunt. Item in Villa Brine Lemovicensis Diœceseos quidam lector de Ordine Prædicatorum istum articulum Conceptionis ita odiosum hanebs, ut numquam sermonem faceret, qui Virginem Conceptam in originali peccato diceret et fundaret in suo conventu, quodam die sollemni, in quo sermonem de dicta materia fecit, ipso inter fratres suos magno populo præsente ad divinum officium exeunte, quidam lupus a silvis veniens usque ad conventum istum secrete accedens dimissis parvis et magnis usque ad chorum ascendit et dictum fratrem per guttur arripiens interfecit, sicut Parisio in ipsa terra clara fama et publica attestatur. Hæc in dicto libro, quod Defensorium Virginis dicitur, plenius continentur. Illud autem inter alia miracula merito mirandum venit, quod quidem Alexader Halensis Doctor in theologia famosissimus sibi accidisse refert in libro ab eodem composito, qui dicitur Mariale, continens sex libros partiales, in quibus diversa capitula sunt. Cujus primum capitulum intitulatur De Genealogia Beatæ Virginis, et incipit: “Sancta et superlaudabilis semper Virgo Dei Genitrix Maria ab æterno provisa”. Inter alia autem libro iii. Hujus voluminis capite ultimo, quod intitulatur De Conceptione Beatæ Virginis, et incipit: “Fiat lux”, post responsionem ad quandam invectionem dicentium, Virginem Conceptam fore copula maritali, sic dicitur: “Nonne possibile est, ut talis actio ad inspirationem Spiritus Sancti perpetrata et speciali præcepto completa absque omni peccato exerceatur?”. Sequitur post pauca: “Ego ipse, qui hæc scribo, sum publice legerem in theologia, vehementer erravi asserendo, quod dies Conceptionis Beatæ Mariæ celebrandus non esset. Unde et quolibet anno illa die legere decreveram, sicut et in profestis diebus consueveram. Sed protestor sollemnissime, quia repentino morbo vexarus fui Usoniæ singulis annis illa die, ita quod nullo modo illa die susceptum magisterii officium exsequi valerem, sice casus ageret sive divina voluntas, quisque considerare potest. Sed et viri prudentes, qui me tunc temporis in scholis audierunt, me secrete corripuerant, eo quod impugnare velle videbar diem festum celebrantes Conceptionis Beatæ Virginis. Ego vero doceo, assero et credo, illos bene vidisse et potius in hoc commendandos fore, qui pie et devote se prædictum festum celebrare satagunt in honorem perpetuæ Virginis Mariæ”. Hæc ille. Offer se præterea illud commemorandum, quod, quum super hac materia de Sancta Conceptione Beatissimæ Virginis fierent publicæ disputationes coram Sancta Synodo Basileensi, quamplures ex Patribus interessentibus retulerunt singularia beneficia miraculose a Deo recepisse ob devotionem, quam habebant ad celebritatem de hac Sancta Conceptione Beatissimæ Virginis. Inter quos autem reverendus in Christo Pater et Dominus Bernardus Episcopus Montis Albani die Sabbati xxi. Aprilis anno a Nativitate Domini mcdxxxvi., quando prima allegatio facta fuit publice de hac materia, retulit, qualiter eo equitante super pontem fluvii, qui est inter civitatem Ebredunensem et oppidum Sancti Crispini, ipse pons erat ruptus in medio eo loco super flumen, ubi erat navis periculum, habens unum magnum foramen, eoque inadvertente equus, quem equitabat, transiens ex illa parte, ubi pons ruptus erat, posuit duos pedes anteriores super dictum foramen vaccum, quumque rueret in præceps ad aquam jamque caput equi esset quasi infra pontem, concussus pavore magno invocavit Beatissimam Virginem in auxilium suum, vovens celebrare annuatim festum de Sua Sancta Conceptione, et nesciebat referre, qualiter exivit, sed statim absque læsione aliqua sui et equi vidit se positum in securo ab altera parte foraminis. Unde ex tunc majori spiritu cum devotione continuavit celebrationem dictæ festivitatis. Item Magister Joannes Roretus canonicus Aniciensis in sermone ab eo facto de hac celebritate coram Sancta Synodo Basileensi anno Domini mcdxxxv. inter alia miracula retulit de domino Elia de Lestrangiis Episcopo dictæ Ecclesiæ Aniciensis proxime defuncto, quod, quum dictus reverendus Pater in universitate Tolosana in die celebritatis Conceptionis Beatæ Mariæ Virginis contra hanc Sanctam Conceptionem prædicare decrevisset et, priusquam ascenderet ambonem, solito more fundaret orationem ante altare ad Virginem Mariam et eo ibi exeute omnes orationes et puncta, quæ contra Conceptionem Virginis conceperat, subito de sua memoria evanuerunt, oppositis et contrariis in eadem fixe permanentibus, coactusque est ad confusionem vitandam oppositum sui primi propositi prædicare. Quem casum, ut sibi contigerat, ad exaltationem Virginis, quamdiu vixit, privatim et pulice frequentius enarravit. Item aliud assertum est, quod Barchinone in monasterio Beatæ Mariæ de Mercede consuetudo est, præterquam in diebus Paschæ et paucis maximis festivitatibus omni die tribui fratribus panes recentes coctos eadem die summo mane. Quadam autem vice, quum in die hujus festivitatis de Sancta Conceptione Virginis pistor præparasset massam velletque ex ea panes formare, discooperiens reperit eam, quasi esset coagulatus sangui respersa nigredine aut lutum ad modum cœni, divulgataque postea notitia miraculi hoc publice ordinatum est per civitatem municipali suo statuto, quod ea die Conceptionis non incendantur furni. Et ita in eadem civitate observatur usque in hodiernum die. Præter hæc autem tempore Joannæ Regis Aragoniæ bonæ memoriæ, qui circa annos Domini mcd. Regnavit in Regno Aragoniæ, habita primo coram ipso sollemni et publica per plures dies disputatione inter defensores virgineæ innocentiæ et assertores maculæ originalis, Regis ordinatione statuta est sollemnis confraternitas devotorum hujusmodi festivitatem de Conceptione Beatissimæ Virginis celebrantium. Quorum prius confratrum fuit ipse Rex Aragonum, et ordinatum fuit, quod annuatim ea die fieret sollemnis processio ad laudem et gloriam hujus festivitatis. Demum de anno Domini mcdix., quum ipso die Beatæ Mariæ Virginis in Ecclesia Gerundiensi prædicasset de præservatione ab originali macula frater Joannes de Rota Ordinis Minorum sacræ theologiæ professor obque hujusmodi sermonem inquisitor quidam hæreticæ pravitatis de Ordine Prædicatorum detulisset in judicium fidei, exsistente in prædicta civitate Barchinonensi successore immediate dicti Joannæ Martino Rege Aragoniæ, habita fuit inter prædictos de mandato ac in præsentia Regis sollemnis et publica disputatio. Qua finita præfatus Rex in signum victoriæ posuit super caput prædicti Joannæ sertum viride vernantium foliorum sicque insignitus una cum tubinicis fuit honorifice associatus per dictam civitatem aliasque civitates et oppida circumjacentia, præcone Regis clamante, quod nemini de cætero in omnibus regnis suis et dominiis liceret asserere vel dogmatizare contra hanc doctrinam de Sancta et Pura Conceptione Beatæ Virgis continueque imminenti hujusmodi festivitate fuit postea observatum ac ut communiter observatur de die in dies. Item Basileæ die lunæ sexto mensis Octobris anno a Nativitate Domini mcdxxxv. in manibus judicis fidei deputati per Sanctam Synodum fuit testificatum etiam cum juramento, quod nono die mensis Septembris anno Domini mcdxxviii. in civitate Minorisse quidam Franciscus Mileti canonicus Ecclesiæ collegiatæ dictæ civitatis Vicentinæ Diœcesis, quum in extremis ageret et jam quasi mortuus appareret, sic, postquam fuerat in agonia et exstasi, magno cum suspirio clamavit in hæc verba: “O Virgo Maria, ita igitur est, quod propter hoc ego eram condemnatus; Tu scis, quod ego a meipso non habui”. Statimque vocans ad se Priorem Prædicatorum et confessorem monialium Sanctæ Claræ dixit publice coram pædictis et aliis astantibus, quod combureret certas conclusiones et unum tractatum de Conceptione Virginis in peccato originali, quæ ipse audierat, quum esset studens. Nisi fuisset alias devotus Virgini Mariæ et Ipsa eïdem subvenisset, ob hoc erat condemnatus in divino judicio, ideoque ipse firmiter credebat, Ipsam fuisse conceptam absque originali peccato. Fuerunt præterea coram dicta Synodo Basileensi a multis Patribus omni acceptione majoribus quamplura alia de hac Sancta Conceptione narrata miracula eriam in sermonibus publicis factis de hac sollemnitate, sed non tam cura attendere fuit a tilla nec redigere in scriptis. Illud autem fiducialiter licet asserere, quod, quum de anno Domini mcdxxxix. vigeret gravissima pestis in civitate Basileensi, ubi dicta Sancta Synodus celebrabatur, eo ipso, quo fuit sancta de hac materia synodalis definitio per Sacrum Concilium declarando in sua sollemni ac publica sessione, doctrinam istam disserentem, gloriosam Dei Genitricem Mariam numquam actualiter subjacuisse originali peccato, sed immunem semper fuisse ab originali et actuali culpa Sanctamque et Immaculatam tamquam piam et consonam fidei publicæ, rectæ rationi et Sacræ Scripturæ ab omnibus catholicis approbandam fore, tenendam et amplectendam, nulli de cætero fore licitum in contrarium prædicare sive docere, immediate Patres, qui erant in Concilio, ac tota civitas experimento palpabili cœlesti quasi miraculo senserunt auxilium divinæ misericordiæ. Equidem remissa est ac cessavit statim, quæ plurimum aute vexabat, acerbissima pestis. Præterea, quum de hac synodali definitione quamplurimæ bullæ expeditæ fuerant et ad diversas mundi partes destinatæ, per litteras fidedignas significatum est in generali congregatione, qiod in principali conventa Ordinis Cluniacensium tempore, quo mihi præsentata guit una ex dictis bullis, tam de religiosis quam aliis pesonis dicti convenrus infirmabantur de dicta peste quasi triginta personæ et statim, quum dictam bullam receperunt, processionaliter magna cum devotione agentes gratias Deo pro ipsa declaratione ad laudem perpetuam Virginis gloriosæ, qui infirmi tunc erant, convaluerunt cessavitque amodo in dicto conventu pro illo anno pestilentiæ morbus. Multa etiam alia merito digna miratione ad gloriam Virginis, quæ prædictam veritatem confirmant, similiter de hac dicta fuere, sede intentionis fuit, non omnia, sed ex multis dicere pauca, et sic omnibus constat, quod singularissime Deus Filius Virginis Beatissimam Genitricem Suam magnificare dignatus est frequentatis miraculis, quæ de veritate Sanctæ Conceptionis Suæ sunt testimonium Domini fidele sapientiam præstans parvulis.