Migne Patrologia Latina Tomus 68
De gratia et libero arbitrio
De gratia et libero arbitrio (Concilium Arausicanum II), JP Migne 67.1151A
TITOLI CAPITULORUM. 67.1141D|
I. Quod per peccatum Adae non solum corpus, sed anima etiam laesa fuerit.
67.1142D| II. Quod peccatum Adae non ipsi solum nocuit, sed ad posteros quoque transiit.
III. Quod gratia Dei non ad invocationem detur, sed ipsa faciat ut invocetur.
67.1143A| IV. Quod Deus ut a peccato purgemur, voluntatem nostram non exspectet, sed praeparet.
V. Quod initium fidei non ex nobis, sed ex gratia Dei sit.
VI. Quod sine gratia Dei credentibus et petentibus misericordia non conferatur, cum gratia ipsa faciat, ut credamus et petamus.
VII. Quod viribus naturae bonum aliquid, quod ad salutem pertineat, cogitare aut eligere sine gratia non possimus.
VIII. Quod per liberum arbitrium ad gratiam battesimi pervenire nullus possit.
IX. De adjutorio Dei per quod bona operamur.
X. De adjutorio Dei omnibus semper implorando.
XI. De Obbligo Votorum.
67.1143B| XII. Qualis nos diligat Deus.
XIII. De riparazione liberi arbitrii.
XIV. Quod ut liberemur a miseria misericordia Dei praevenimur.
XV. Quod per gratiam Dei in melius mutetur fidelis.
XVI. Quod ex eo quod habemus non sit gloriandum, cum ex Deo sit.
67.1144A| XVII. De fortezza Christiana.
XVIII. Nullis meritis gratiam praeveniri.
XIX. Neminem nisi Deo miserante salvari.
XX. Nihil boni hominem posse sine Deo.
XXI. De natura et gratia.
XXII. De his quae hominum propria sunt.
XXIII. De voluntate Dei et hominis.
XXIV. De palmitibus vitis.
XXV. De dilectione qua diligimus Deum.
PREEFATIO.
Cum ad dedicaem basilicae, quam illustrissimus praefectus et patricius filius noster Liberius in Arausica civitate fidelissima devozione construxit, Deo propitiante et ipso invitante convenissemus, et de rebus quae ad ecclesiasticam regulam pertinent, inter 67.1144B| nos spiritalis fuisset oborta collatio; pervenit ad nos esse aliquos, qui de gratia et libero arbitrio per simplicitatem minus caute, et non secundum fidei catholicae regulam, sentire velint. Unde id nobis, secundum admonitionem et auctoritatem sedis apostolicae, justum ac rationabile visum, ut pauca capitula ab apostolica nobis sede transmissa, quae ab 67.1145A| antiquis Patribus de sanctarum Scripturarum voluminibus in hac praecipue causa collectora sunt, ad docendos eos qui aliter quam oportet sentiunt, ab omnibus observanda, proferre et manibus nostrisscribere deberemus: quibus lectis, qui hucusque non sicut oportebat de gratia et libero arbitrio credidit, ad ea quae fidei catholicae conveniunt animum suum inclinare non differat.
CAPITOLO.
I. Si quis per offensam praevaricationis Adae non totum, id est secundum corpus et animam, in deterius dicit hominem commutatum, sed animae libertate illaesa durante, corpus tantummodo corruzione credit obnoxium, Pelagii errore deceptus, adversatur 67.1145B| Scripturae dicenti: Anima quae peccaverit [peccat] ipsa morietur (Ez. XVIII); et: Nescitis quoniam cui exhibetis vos servos ad obediendum, servi estis ejus cui obeditis (Rom. VI)? et: A quo quis superatur ejus et servus addicitur (II Petr. II).
II. Si quis soli Adae praevaricationem suam, non et ejus propagini, asserit nocuisse; aut certe mortem tantum corporis, quae poena peccati est, non autem et peccatum, quod mors est animae, per unum hominem in omne genus humanum transisse testatur, injustitiam Deo dabit, contradicens Apostolo dicenti: Per unum hominem peccatum intravit in mundum, et per peccatum mors, et ita in omnes homines mors pertransiit, in quo omnes peccaverunt (Rom. V).
III. Si quis ad invocationem humanam [invocatione humana] gratiam Dei dicit posse conferri, non autem 67.1145C| ipsam gratiam facere, ut invocetur a nobis, contradicit Isaiae Prophetae vel Apostolo idem dicenti: Inventus sum a non quaerentibus me; palam apparui his qui me non interrogabant [interrogaverunt] (Isai. LXV; Rom. X).
IV. Si quis ut a peccato purgemur, voluntatem nostram Deum exspectare contendit, non autem ut etiam [jam] purgari velimus, per sancti Spiritus infusionem et operazioneem in nos fieri confitetur, resistit ipsi Spiritui sancto per Salomonem dicenti [et Apostolo dicenti]: Praeparatur voluntas a Domino 67.1146A| (Prov. VIII, iuxta LXX); et Apostolo salubriter praedicanti: Deus est qui operatur in vobis et velle et perficere pro bona voluntate (Filippo II).
V. Si quis sicut augmentum, ita etiam initium fidei, ipsumque credulitatis effectum, quo in eum credimus qui justificat impium, et ad generationem sacri newborntis, pervenimus, non per gratiae donum, id est per inspirationem Spiritus sancti corrigentem voluntatem nostram ab infidelitate ad fidem , ab impietate ad pietatem, sed naturaliter [et naturaliter] nobis inesse dicit, apostolicis dogmatibus adversarius approbatur, beato Paulo docente: Confidimus, quia qui coepit in nobis bonum opus, perficiet usque in diem Domini nostri Jesu Christi (Filippo I) ; et illud: Vobis datum est pro Christo non 67.1146B| solum ut in eum credatis, sed etiam ut pro illo patiamini (Ibid. ); et: Gratia salvi facti estis per fidem, et hoc non ex vobis; Dei enim donum est (Efes. II). Qui enim fidem qua in Deum credimus dicunt esse naturalem, omnes eos, qui ab Ecclesia Christi alieni sunt, quodammodo fideles esse definiunt.
VI. Si quis sine gratia Dei credentibus, volentibus, desiderantibus, conantibus, laborantibus, vigilantibus, studentibus, petentibus, quaerentibus, pulsantibus nobis misericordiam dicit conferri divinitus; non autem ut credamus, velimus, vel haec omnia, sicut oportet, agere valeamus, per infusionem et inspirationem sancti Spiritus in nobis fieri confitetur et aut humilitati aut obedientiae humanae subjungit gratiae adjutorium, nec ut obedientes et humiles 67.1146C| simus ipsius gratiae donum esse consentit, resistit Apostolo dicenti: Quid habes quod non accepisti (I Cor. IV)? et: Gratia Dei sum id quod sum (I Cor. XV).
VII. Si quis per naturae vigorem bonum aliquid, quod ad salutem pertinet vitae aeternae, cogitare ut expedit, aut eligere, sive salutari [salvari], id est evangelicae praedicationi consentire posse confirmat absque illuminazione et inspiratione Spiritus sancti, qui dat omnibus suavitatem in consentiendo et credendo veritati, haeretico fallitur spiritu, non intelligens vocem Dei in Evangelio dicentis: Sine me nihil 67.1147A| potestis facere (Giovanna XV); et illud Apostoli: Non quod idonei simus cogitare aliquid a nobis, quasi ex nobis, sed sufficientia nostra ex Deo est (II Cor. III).
VIII. Si quis alios misericordia (Prosper. , contra Collat. , cap. 3, 53, 38), alios vero per liberum arbitrium, quod in omnibus, qui de praevaricatione primi hominis nati sunt, constat esse vitiatum, ad gratiam battesimi posse venire contendit, a recta fide probatur alienus. Is enim omnium liberum arbitrium per peccatum primi hominis asserit infirmatum; aut certe ita laesum putat, ut tamen quidam valeant sine rivelatione Dei mysterium salutis aeternae per semetipsos posse conquirere. Quod quam sit contrarium, ipse Dominus probat, qui non aliquos, sed neminem ad se posse venire testatur, nisi quem Pater attraxerit, 67.1147B| sicut et Petro dicit: Beatus es, Simon Barjona, quia caro et sanguis non revelavit tibi, sed Pater meus qui in coelis est; et Apostolus: Nemo potest dicere Dominum Jesum [Jesum Christum] nisi in Spiritu sancto (I Cor. XII).
IX. Divini est muneris (Prosper. , contra Collat. , cap. 24), cum et recte cogitamus, et pedes nostros a falsitate et injustitia continemus. Citazioni enim bona agimus, Deus in nobis atque nobiscum ut operemur operatur.
X. Adjutorium Dei etiam renatis ac sanctis semper est implorandum, ut ad finem bonum pervenire, vel in bono possint opere perdurare.
XI. Nemo quidquam Domino recte voverit, nisi ab ipso acceperit quod voveret sicut legitur: Quae de 67.1147C| manu tua accepimus damus tibi (I Par. XXIX).
XII. Tales nos amat Deus, quales futuri sumus ipsius dono, non quales sumus nostro merito.
XIII. Arbitrium voluntatis [libertatis] in primo homine infirmatum nisi per gratiam battesimi non potest reparari: quod amissum, nisi a quo potuit dari, non potest reddi. Unde Veritas ipsa dicit: Si vos Filius liberavit [liberaverit], tunc vere liberi eritis.
XIV. Nullus miser de quacunque [quantacunque] miseria liberatur, nisi qui Dei misericordia praevenitur, sicut dicit Psalmista: Cito anticipipet [cite antecepit] nos misericordia tua, Domine (Sal. LXXVIII); et illud: Deus meus, misericordia ejus praeveniet me 67.1147D| (Sal. LVIII).
67.1148A| XV. Ab eo quod formavit Deus mutatus est Adam, sed in pejus per [propter] iniquitatem suam: ab eo quod operata est iniquitas mutatur fidelis, sed in melius per gratiam Dei. Illa ergo mutatio fuit praevaricatoris primi; haec secundum Psalmistam: Mutatio est dexterae excelsi (Sal. LXXVI).
XVI. Nemo ex eo [in eo] quod videtur habere glorietur, tanquam non acceperit; aut ideo se putet accepisse quia littera extrinsecus, vel ut legeretur apparuit, vel ut audiretur sonuit. Nam sicut Apostolus dicit: Si per legem justitia, ergo Christus gratis mortuus est. Ascendens in altum captivavit captivitatem, dedit dona hominibus (Gal. II; Sal. LXVII; Efes. IV). Inde habet quicunque habet. Quisquis autem se inde habere negat; aut vere non habet, aut id quod videtur 67.1148B| habere [habet] aufertur [auferetur] ab eo.
XVII. Fortitudinem gentilium mundana cupiditas, fortitudinem autem Christianorum Dei charitas facit, quae diffusa est in cordibus nostris, non per voluntatis arbitrium quod est in nobis [nobis], sed per Spiritum sanctum qui datus est nobis.
XVIII. Nullis meritis gratiam [Dei] praevenientibus (Prosper. , sent. 297), debetur merces bonis operibus si fiant; sed gratia quae non debetur praecedit ut fiant.
XIX. Natura humana (Prosper. , sent. 108), etiamsi in illa integritate in qua est condita permaneret, nullo modo seipsam, creatore suo non adjuvante, servaret. Unde cum sine Dei gratia salutem non possit custodire quam accepit, quomodo sine Dei gratia poterit 67.1148C| riparare quod perdidit?
XX. Multa Deus facit in homine bona, quae non facit homo; nulla vero facit homo bona quae non Deus praestat ut faciat homo.
XXI. Sicut eis qui volentes in lege justificari (Prosper. , sent. 323), et a gratia exciderunt, verissime dicit Apostolus: Si in lege [ex lege] justitia est, ergo Christus gratis mortuus est (Galat. II); sic eis qui gratiam, quam commendat et percipit fides Christi, putant esse naturam, verissime dicitur: Si per naturam justitia est, ergo Christus gratis mortuus est. Jam hic enim erat lex, et non justificabat ; jam hic erat et natura, et non justificabat. Ideo Christus non gratis mortuus est, ut et lex per illum impleretur qui 67.1148D| dixit: Non veni legemsolvere, sed adimplere (Mt. 67.1149A| V); et natura per Adam perdita per illum repararetur, qui dixit venisse se quaerere et salvare quod perierat.
XXII. Nemo habet de suo, nisi mendacium et peccatum. Si quid autem habet homo veritatis atque justitiae, ab illo fonte est, quem debemus sitire in hac eremo, ut ex eo quasi guttis quibusdam irrorati non deficiamus in via.
XXIII. Suam voluntatem homines faciant, non Dei, quando id agunt quod Deo displicet. Quando autem [ita] id [ita] faciunt quod volunt, ut divinae serviant voluntati, quamvis volentes agant, illius tamen voluntas est, a quo et praeparatur et jubetur quod volunt.
XXIV. Ita sunt in vite palmites (Prosper. , sent. 67.1149B| 364), ut viti nihil conferant, sed inde accipiant unde vivant: sic quippe vitis est in palmitibus, ut vitale alimentum subministret eis, non sumat ab eis. Ac per hoc et manentem in se habere Christum, et manere in Christo, discipulis prodest utcunque, non Christo. Nam praeciso palmite, potest de viva radice alius pullulare. Qui autem praecisus est, sine radice non potest vivere.
XXV. Prorsus donum Dei est diligere Deum (Prosper. , sent. 368). Ipse ut diligeretur dedit, qui non dilectus diligit. Displicentes amati sumus, ut fieret in nobis unde placeremus. Diffundit enim charitatem in cordibus nostris Spiritus Patris et Filii, quem cum Patre amamus et Filio.
Ac sic secundum suprascriptas sanctarum Scripturarum 67.1149C| sententias, vel antiquorum Patrum definees, hoc Deo propitiante et praedicare debemus et credere, quod per peccatum primi hominis inclinatum et attenuatum fuerit liberum arbitrium, ut nullus postea aut diligere Deum, sicut oportuit, aut credere in Deum, aut operari propter Deum quod bonum est possit, nisi eum gratia misericordiae divinae praevenerit. Unde et Abel justo, et Noe, et Abrahae et Isaac, et Jacob, et omni antiquorum Patrum multitudini, illam praeclaram fidem, quam in ipsorum laude praedicat apostolus Paulus (Ebr. XI), non per bonum naturae, quod prius in Adam datum fuerat , sed per gratiam Dei credimus fuisse collatam. Quam gratiam, etiam post adventum Domini, omnibus qui baptizari desiderant, non in libero arbitrio haberi, sed Christi 67.1149D| novimus simul et credimus largitate conferri, secundum illud quod saepe jam dictum est, et quod praedicat 67.1150A| Paulus apostolus: Vobis datum est pro Christo, non solum ut in eum credatis, sed etiam ut pro illo patiamini (Filippo I); et illud: Deus qui coepit in vobis bonum opus, perficiet usque in diem Domini nostri Jesu Christi (Ibid. , VI); et illud: Gratia salvi facti estis per fidem, et hoc non ex vobis; Dei enim donum est (Efes. II). Et quod de seipso ait Apostolus: Misericordiam consecutus sum, ut fidelis essem (I Cor. VII). Non dixit quia eram, sed ut essem; et illus; Quid habes quod non accepisti (Jac. I); et illud: Omne datum bonum, et omne donum Perfectum desursum est, descendens a Patre luminum (Giovanna III); et illud: Nemo habet quidquam, nisi illi datum fuerit desuper.Innumerabilia sunt sanctarum Scripturarum testimonia, quae possunt ad probandam gratiam proferri; sed brevitatis 67.1150B| studio praetermissa sunt, quia et revera cui pauca non sufficiunt, plura non proderunt.
Hoc etiam secundum fidem catholicam credimus, quod Accepta per baptism gratia omnes baptizati, Christo auxiliante et cooperante, quae ad salutem animae pertinent possint et debeant, si fideliter laborare voluerint, adimplere.
Aliquos vero ad malum divina potestate praedestinatos esse non solum non credimus, sed etiam, si sunt qui tantum malum credere velint, cum omni detestatione illis anathema dicimus.
Hoc etiam salubriter profitemur, et credimus, quod in omni opere bono non nos incipimus, et postea per Dei misericordiam adjuvamur; sed ipse nobis, nullis 67.1150C| praecedentibus bonis meritis, et fidem et amorem sui prius inspirat, ut et battesimi sacramenta fideliter requiramus, et post battesimo cum ipsius adjutorio ea quae sibi sunt placita implere possimus. Unde manifestissime credendum est, quod et illius latronis, quem Dominus ad paradisi patriam revocavit (Luc. XXIII), et Cornelii centurionis ad quem angelus Domini missus est (Att. XX), et Zacchaei, qui ipsum Dominum suscipere meruit (Luc. X) , illa tam admirabilis fides non fuit de natura, sed divinae largitatis donum.
Et quia defineem antiquorum Patrum, nostramque, quae subscripta est, non solum religiosis, sed etiam laicis medicamentum esse et desideramus et cupimus; placuit ut eam etiam et illustres ac magnifici 67.1150D| viri, qui nobiscum ad praefatam festivitatem convenerunt, propria manuscriberent.
ABBONAMENTI EPISCOPORUM ET ILLUSTRIUM VIRORUM. 67.1151A|
Caesarius in Christi nomine episcopus constitutionem nostram relegi et subscripsi. Non. sub die V nonas Julias, Decio juniore vc consule. Julianus Amartolus episcopus relegi et subscripsi. Costanzo in Christi nomine consensi et subscripsi. Cipriano in Christi nomine episcopus consensi et subscripsi. Eucherius in Christi nomine episcopus consensi et subscripsi. Item Eucherius in Christi nomine episcopus consensi et subscripsi. Eraclio in Christi nomine episcopus subscripsi. Principius in Christi nomine episcopus consensi et subscripsi. Filagrio in Christi nomine episcopus consensi et subscripsi. 67.1152A| Maximus in Christi nomine episcopus consensi et subscripsi. Praetextatus in Christi nomine episcopus consensi et subscripsi. Aletius in Christi nomine episcopus consensi et subscripsi. Lupercianus in Christi nomine episcopus consensi et subscripsi. Vindemialis in Christi nomine episcopus consensi et subscripsi. Petrus Marcellinus Felix Liberius vc et illustris praefectus praetorii Galliarum, atque patricius, consentiens subscripsi. Syagrius vir illustris consensi et subscripsi. Opilio vir illustris consensi et subscripsi. Pantagathus vir illustris consensi et subscripsi. Deodatus vir illustris consentiens subscripsi. Cariatto vir illustris consentiens subscripsi. Marcello vir illustris consentiens subscripsi. Namatius vir illustris consensi et subscripsi.
(nessun apparecchio)