Migne Patrologia Latina Tomus 132
De translatione reliquiarum
De translatione reliquiarum (Odilo Suessionensis), J. P. Migne 132.0628A
MABILLONII OBSERVATIONES PRAEVIAE.
132.0575C| Libelli sequentis, quem, excepta praefatione, in lucem edidit Joannes Bollandus sub Anonymi nomine, auctor videtur Odilo monachus Medardensis, Ingranno monasterii decano, Carolo Simplice regnante. In pervetusto enim codice membraneo venerabilis viri Claudii Jolii, canonici ac cantoris ecclesiae Parisiacae, qui codex olim fuit monasterii S. Medardi, huic libello praefigitur ista inscriptio: EPISTOLA OYDILONIS AD INGRANNUM, et est alia etiam ejusdem Odilonis lucubratio ad ipsum Ingrannum de translatione sanctorum martyrum Tiburtii, Marcellini, 132.0576C| etc., quam postea exhibebimus. Corrigenda proinde inscriptio codicis Resbacensis, in quo subjectus liber Rodoino auctori tribuitur. Errandi occasio nata est ex conclusione libri, ubi Rodoinus schedulam de Sebastiani miraculis reliquisse memoratur. Porro Ingrannus decanus vivebat procedente saeculo decimo, ut constat ex Frodoardi Chronico ad annum 932, quo « Ingrannus decanus monasterii sancti Medardi episcopus Lauduni ordinatus » fuisse perhibetur. Ubi observare convenit, tum temporis pleraque monasteria, quibus impositi erant saeculares 132.0577A| abbates, administrata fuisse per decanos monachos, quos etiam pro-abbates et praepositos nonnunquam appellabant.
2. S. Sebastiani translationem, quae prae manibus est, celebrarunt auctores graves et aequales, in primis Eginhardus in Annalibus ad annum 826, cujus testimonium Odilo refert in sua praefatione; et Wandalbertus in suo Martyrologio, tum XIII Kal. Februarii, tum V Idus Decembris, quo scilicet die facta est, in haec verba: Sebastianum quinis celebramus ab Urbe Translatum, proprio quo Gallica rura patrono Exsultant, ingens templum cui surgit et ara, Antiquosque nitent aequantia culmina fastus. Partem duntaxat S. Sebastiani reliquiarum translatam eo fuisse scribit Ado Viennensis episcopus in Chronico, cui Baronius aliique astipulantur. Ex his reliquiis in Galliam delatis pars Floriacensibus nostris concessa est, teste Adrevaldo in libro de 132.0577B| Miraculis S. Benedicti, cap. 28, nimirum coxendicis ossa duo hactenus asservata; pars sudarii Magnilocensibus ex sequenti capite 41, aliae penes Medardenses nostros manserunt ad annum usque 1564, quo Calvinistae furentes sacra lipsana foede violata proculcarunt die 27 Septembris: a piis quibusdam hominibus collecta, uti et sancti Gregorii sanctique Medardi, et Catharinae Borboniae parthenonis Suessionici B. Mariae pro tempore commendata, postea Carolus de Rossiaco Suessionensis episcopus auditis testibus approbavit, et tribus capsulis reclusit, uti legitur in commentario Alexandri Salnovei monachi et eleemosynarii Medardensis, apud Bollandum.
- 3.
Eodem etiam corpus S. Gregorii papae translatum esse tradit Odilo infra cap. 15, quod de parte tantum corporis explicandum esse censet Baronius. Certe Carolus, cui cognomen Calvus, « cum Suessonicam peteret urbem anno 842, monachi de sancto 132.0577C| Medardo occurrerunt illi, deprecantes ut corpora sanctorum Medardi, Sebastiani, Gregorii, Tiburcii, Petri et Marcellini, Marii, Marthae, Audifax et Abacuc, Homesimi, Meresinae et Leocadiae, Mariani, Pelagii et Mauri, Floriani cum sex fratribus suis, Gildardi, Sereni, et domni Remigii Rothomagorum archiepiscopi, in basilicam ubi nunc quiescunt, et jam tum maxima ex parte aedificata erat, transferret. Quibus acquiescens, inibi remansit, et uti postulaverant, beatorum corpora propriis humeris cum omni veneratione transtulit. Insuper et villam quae Bernacha dicitur, rebus ejusdem ecclesiae per edictum addidit. » Eamdem rem probat caput 20 libri primi de Vita Gosuini abbatis Aquicinctensis, qui in Medardino coenobio aegrotans, « videre sibi visus est de loco Sanctuarii virum egredi secus mausoleum, quod beati Gregorii creditur ossa continere, » a quo et sanatus est. Quo facto Gregorius « tam abbati Gaufrido quam quibusdam claustralium voluit 132.0577D| quod acciderat non taceri, quatenus de miraculi perpetratione, de superborum confusione, qui dicerent Gregorium non esse in loco illo, de exaltatione ecclesiae suae hilariores redderentur. » Ad haec Gregorii in ecclesia Medardensi quiescentis meminit Joannes Saresberiensis in epistola 159, ubi Senonensis (ut puto) archiepiscopus « in procinctu ferendae sententiae » contra vexatores Thomae Cantuariensis pontificis constitutus, « iter arripuit ad urbem Suessionum orationis causa, ut beatae Virgini, cujus ibi memoria celebris est, et beato Drausio, ad quem confugiunt pugnaturi, et beato Gregorio Anglicanae Ecclesiae fundatori, qui in eadem urbe requiescit, agonem suum precibus commendaret. » De translatione Gregorii per Gregorium papam IV facta legendi Anastasius et Joannes Diaconus; de translatione vero ejus capitis in Senonense monasterium sancti Petri legendi Clarius, Odorannus, et maxime socii Bollandiani in suo Martio; ubi notant 132.0578A| caput sancti Gregorii papae, primi an secundi, creditum asservari in ecclesia ejus nominis Constantiae ad Rhenum et Ulissipone in Lusitania. De aliis sanctorum reliquiis saeculo nono in Medardense monasterium translatis inferius post hunc librum; nunc vero de istius coenobii origine breviter agendum est.
- 4.
Sancto Medardo Noviomagi ad Oesiam rebus humanis exemplo, et apud Suessionas sepulto, Clotarius primum cellulam seu oratorium ex virgultis, dein basilicam fabricare coepit circiter annum 560, quam postea Sigibertus filius ejus explevit atque composuit, teste Gregorio Turonico episcopo, tum in libro de Gloria conf., cap. 95, tum in Historiae lib. IV, cap. 19. Basilicae situm ad urbis Suessionicae prospectum orientalem ita describit auctor anonymus saeculi decimi in libello de Miraculis sancti Medardi, tomo X Spicilegii: « Erat autem illud rus quo haec agebantur, ex ditione regalis fisci, cui Croiacus ( Crouy ) vocabulum est, ex antiquo profano idolorum 132.0578B| cultui mancipatum. Nam et usque haec Danorum tempora bifrons lapideus magnae latitudinis ante fores sacrae aedis in eodem loco perstitit. Eruderato itaque agro et in planum redacto, construitur nobile mausoleum receptui tanti hospitis dignissimum: encaeniatur locus, in quo sacrum Christi ovium famosissimum toto orbe erat alveare futurum; » id est coenobium monachorum, quos eo in loco primitus institutos a Sigiberto fuisse demonstrat V. C. Adrianus Valesius in Disceptationis de Basilicis cap. 6, et in Defensionis priori parte, cap. 9. Hinc Paschasius Radbertus in lib. III Expositionis in psalmum XLIV, agens de Suessione civitate, quam Vesonam non semel appellat: « Habet, inquit, ad orientem sui nunc castra monachorum cum suis sanctis confessoribus atque martyribus. » In ea basilica sepulti Clotharius et Sigibertus; et Pippinus Caroli Magni parens in regnum levatus a Francis dicitur in brevi Chronico monasterii, quod Chronicon exstat 132.0578C| in Spicilegii tomo II. Cum angustior esset basilica quam ut confluentium populorum turbam capere posset, eam Hilduinus abbas et sacri palatii archicapellanus, juvante Ludovico Augusto, in ampliorem formam instauravit, quam postea Sigefridus rex Nortmannorum incendio tradidit circiter annum 886, ut legitur in primo Chronico de gestis Normannorum apud Chesnium. Et tamen Henricus dux, quem Carolus imperator auxilio Parisiensium miserat, a Nortmannis caesus, anno insequenti « in basilica sancti Medardi sepelitur, » testante Reginone in chronico. De instauratione et incendio praedictis ita scribit Anonymus jam citatus in Spicilegii tomo VIII: « Nemo sane autumet hanc esse basilicam, » a Sigeberto scilicet aedificatam, « quae olim a Chludovico Caesare coepta, nuper est a Marcomannis exusta. Verum illa prior a Sigeberto rege patrata, ob frequentiam populorum propter omnigenum virtutum insignia ad memoriam egregii martyris Sebastiani 132.0578D| confluentium, a Rodoino tunc praeposito ejusdem coenobii Augusta praeceptione, cooperante semper bonae memoriae Hilduino archicapellano abbateque jam dicti monasterii funditus destructa, et in maximo ambitu augustius est instaurata. » Istius instaurationis meminit Nithardus num. 3. Quis post Nortmannicam cladem loci restitutor fuerit, mihi incompertum. Ecclesia quartum innovata, « anno 1131 dedicatur ab Innocentio papa secundo in honore beatae Mariae semper virginis et sanctorum apostolorum et martyrum, et in honore beati Medardi episcopi et confessoris Idus Octobris. » Quae saeculo proxime elapso a Calvinistis foede temerata, denuo restituta est nostro saeculo, quo monasterium congregationi sancti Mauri addictum feliciter perseverat. Isthic illustria facta insignesque eventus contigere; floruerunt viri sancti ac pii non pauci: quae omnia his observationibus comprehendi non possunt. Nam eo loci, praeter jam dicta, exauctoratus Ludovicus 132.0579A| Augustus; Pippinus Aquitaniae rex jussu Caroli Calvi tonsus; Hirmintrudis Caroli uxor ab episcopis coronata; et Rodulfus rex dictus, teste Frodoardo in Chronico. Concilium inibi ab Hincmaro habitum, in quo lata sententia adversus monachos duos, qui Pippinum inde subduxerant. Ibi etiam synodum habuit Innocentius papa secundus.
- 5.
Istuc vitae perfectioris desiderio secessere Leidradus archiepiscopus Lugdunensis; Marcus Scottus episcopus saeculo nono: quo etiam abbas sanctus Rodulfus, post archiepiscopus Bituricensis, loco praefuisse memoratur. His etiam adjungitur Hugo Caroli Magni, ut putant, filius, abbas Novaliciensis. Praeterea vixerunt eo in coenobio sancti Arnulfus et Gerardus abbates saeculo XI, Goswinus prior saeculo XII. Hic observanda nonnulla de Marco Scotto episcopo, qui saeculo nono vixit.
- 6.
« Marcus Scotigena episcopus temporibus Grimaldi canonici abbatis, Harmuto ejus quasi pro 132.0579B| abbate, Gallum ( id est monasterium sancti Galli ) tanquam compatriotam suum Roma rediens visitat, » inquit Ekkehardus Junior in cap. 1. « Comitatur eum sororis filius Moengal, postea a nostris Marcellus diminutive a Marco avunculo suo sic nominatus: hic erat in divinis et humanis eruditissimus. Rogatur episcopus loco nostro aliquandiu stare: allecto nepote, diu secum deliberantes, vix tandem consenserunt. » Id factum regnante Carolo Calvo. Post haec Marcus in monasterium sancti Medardi se recepit, « cum illic vigeret praeclara monachorum congregatio, quorum honesta celebrabatur institutio, » ut scribit Lisiardus in Vita sancti Arnulfi episcopi Suessionensis, Hericus Antissiodorensis monachus, Marci aequalis, in libro de miraculis sancti Germani Antissiodorensis episcopi, cap. 55, Marcum vocat « sanctum senem, qui natione quidem Britto, educatus verum in Hibernia, post longa pontificalis sanctitatis exercitia, ultroneam peregrinationem 132.0580A| sibi indixit. Sic traductus in Franciam. piissimique regis Caroli munificentia illectus, apud beatorum Medardi et Sebastiani coenobium anachoreticam exercebat vitam, singularis nostro tempore unicae philosophus sanctitatis. » Et sancti Germani miraculo verbis ipsius Marci relato, ita subdit Hericus: « Haec ita apud Britanniam catholicis litteris contineri praedictus mihi episcopus jurisjurandi interpositione firmabat: cujus probitatem quisquis expertus est, verbis illius fidem cedere nullo modo dubitabit. » Ex quibus intelligitur Marcum fuisse virum sanctum, cujus gratia non immerito hic tantisper gradum sistere visum est.
- 7.
Regulam sancti Benedicti monachis ejus loci a primordiis impositam fuisse sententia fuit Rothadi eo nomine primi Suessionensis episcopi, qui in quodam privilegio ait, Reges in tantum extulisse monasterium istud, « ut omnibus locis sui juris eum praeficerent, nullique intra Gallias religione, scientia 132.0580B| opumque copia habeatur secundus, et fratres ex nobili genere Deo servientes sub regulari et monastica sancti Benedicti Regula ibidem agregassse. » Certe in jam citato concilio Medardensi Patres causam duorum ejus loci Monachorum, SECUNDUM REGULAM SANCTI BENEDICTI, examinaverunt anno 853, quo fere tempore Hincmarus Rhemorum antistes Rothado Suessionensi episcopo scribit « pro ordinatione monasterii sancti Medardi, et restituenda in eo Regula. » ex Frodoardi lib. III, cap. 21; idemque etiam epistolam direxit monachis ejusdem coenobii « pro Hainoardo monacho, qui veniam pro excessibus suis apud regem postulaverat; » et cap. 25. Denique quam regibus acceptum fuerit monasterium sancti Medardi exinde patet et quod palatium habuerint monasterio contiguum, infra cap. 40, et quod loci monachos exemerint a quovis onere donorum et militiae, quod paucis concessum erat. ODILONIS EPISTOLA AD INGRANNUM. 132.0579| 132.0579C| Merito magnificae fidei reverendo, omniumque laudum praeconio efferendo, Ingranno, Odilo omnium sub norma coenobitalis disciplinae degentium peripsema.
Suscepto paternitatis vestrae minime spernendo imperio, fateor, stupens haereo. Licet enim monachile cingulum in agonia spiritualis militiae professus sim, et ad omnia, tametsi difficilia imponantur, paratum me esse debere decretum sentiat regulare; ingenue tamen testor ad exsequendum quid injungitis nequaquam me fore idoneum. Exigitis enim ut qualiter, quove ordine agonistae fortissimi, domni scilicet ac piissimi protectoris nostri Sebastiani, virtutiferum corpus ad nos usque perlatum sit, quaeve virtutum insignia et miraculorum magnalia cunctisque saeculis admiranda gesserit, litteris festinato alligare satagam. Grande quidem opus et sui magnitudine adeo praestans, ut humanae inbecillitatis vires excedat. Quod quidem nec ipse, si vulgo, ut aiunt, Homerus emergeret, explere posset: quanto minus ego tantillus sermone imperitus et 132.0580C| grammaticae disciplinae omnimodis expers, qui nec quidem, ut ita dixerim, ipsos aiones ( sic in Joliano etiam ) ad liquidum addiscere valui? Si tam grande onus flebilibus humeris imposuero, ante mei sub fasce ruendum erit, quam gressu aliquo libere incedendum. Oportuerat denique me tantae rei magnitudinem diu expendere, et si quid pulchritudinis hujusce materiei dignis sensibus concipere possem, prius explorare; dehinc auxiliante Domino, si facultas explorata suppeteret, quod injungebatis arripere. Ast cum praesens habeatur is qui Italiam praeproperus haec quae scribenda sunt perferre debeat, et vestra instantia in procinctu maturandum opus expostulet, librandum est vestrae sanctitati, ut si perficere nequivero quod jubetis, non mihi imputetis qui tantum opus subii, sed vobis qui subire fecistis. Neque in eo verborum falcra, non eloquii venustatem attendatis; non enim qualiter quantumve volui, sed feci qualiter quantumve potui: et licet rustice, vera tamen edidi. Ut enim egregius doctor Hieronymus ait: « Tolerabilius est vera 132.0581A| rustice, quam falsa diserte proferre. » Sed mirari non desino, quomodo tot immensa sidera, tam ingentia et cunctis saeculis admiranda virtutum insignia, quae per hunc speciali privilegio semper honorandum, excolendum ac venerandum martyrem suum Christus operari dignatus est, in laudabili silentio usque ad hanc supprimi quiverint aetatem: maxime cum notum sit istius [ al., hujus] sanctae congregationis alumnos animi sapientia et faceta urbanitate semper fuisse profusos; nisi forte id recipiamus, quod et ita esse ratione non spernenda conjicitur, divina miracula ex assiduitate viluisse. Et dum hoc in loco continua signorum frequentia magis magisque fruerentur, et miris semper miranda succederent, recentium copia delectati, praeterita, quae et 132.0581B| numerum ipsum transgredi dicebant, litteris alligare inofficiosum et minus utile opinantes, torpenti studio obmisere. Sed Agenardus, cognomento Sapiens, ea qui tempestate habebatur insignis, hujus reverentissimi coelicolae mentionem in gestis Caesarum Caroli Magni et filii ipsius Ludovici faciens (EGINH. in Annal. ), inter alia quae annotivo cursu dictabat, non inoperosum duxit mortalia acta inmortali astipulatione roborare, ita dicens: « Dum haec aguntur, Hilduinus abbas monasterii sancti Dionysii Romam mittens, annuente precibus ejus Eugenio sanctae sedis 132.0582A| apostolicae tunc praesule, ossa beatissimi martyris Christi Sebastiani accepit, et ea apud Suessionensem civitatem in basilicam sancti Medardi collocavit, ubi dum inhumata in loculo in quo allata fuerant, juxta tumulum sancti Medardi jacerent, tanta signorum ac prodigiorum multitudo claruit, tanta virtutum vis in omni genere sanitatum per divinam gratiam in nomine ejusdem beatissimi martyris enituit, ut a nullo mortalium eorumdem miraculorum aut numerus comprehendi, aut varietas verbis valeat explicari. Quorum quaedam tanti stuporis esse narrantur, ut humanae imbecillitatis fidem excederent, nisi certum esset Dominum nostrum Jesum Christum, pro quo idem beatissimus martyr passus est, dignoscitur omnia quae vult, facere posse per divinam omnipotentiam, 132.0582B| in qua illi omnis creatura in coelo et in terra subjecta est. » De his Agenardus ita: Hinc, Pater aequissime, tua benedictione donatus, tuisque beatissimis meritis praemunitus, quantum ipso eximio martyre juvante divina faverit clementia, praeceptioni vestrae humilis exsecutor parere curabo; et quia non obedire culpabile judicatur, et quod non est posse, velle praesumere praesumptibile dicitur; malo de imperitia potius quam de contemptu edicti regularis a quoquam suggillari.
DE TRANSLATIONE RELIQUIARUM.
RELATIO MEMORABILIS, cunctisque Galliarum populis solemni eam devotione recolentibus perenniter profectiva, qualiter beatissimi Sebastiani venerabile corpus a Ludovico Caesare imperatore et ab Eugenio sanctae Romanae sedis pontifice concessum, in Galliis denique translatum et apud Suessorum civitatem perlatum, honorifice susceptum atque depositum est die V Iduum Decembrium.
CAPUT PRIMUM. 132.0581C|
Anno incarnati Verbi octingentesimo quarto decimo, divae memoriae Ludovicus Caesar imperator Augustus, Caroli Magni filius, post lacrymanda saeculis omnibus patris fata suprema, totius monarchiae principatum Francorum praejudicio adeptus, nullo adversum se opposito compacti regni sceptris fruitus ac stemmate donatus, universis quaquaversum applaudentibus paterno est solio collocatus. Qui cum per immensae dignitatis gloriam fascibus imperialibus praepolleret, beatarum virtutum quibus nunquam exui praevalet, immortalibus infulis se magnificentius exornare procuravit: praecipue memoriam ac patientiam in omni actione sua circumplexus, sed et futurorum nonnunquam praescius. Hic inter cunctos 132.0581D| imperii sui primates, quos consilio suo asciverat, Hilduinum abbatem reverentissimum, virum quoque omni probitatis genere permodestum omnique sagacitate et industria praeditum, justitia conspicuum, sanctitate praeclarum, in tantum amavit et extulit, ut ei specialius quidquid secretius tractandum esset committeret, eumque archicapellanum in omni imperio suo constitueret. Hic itaque venerabilis abbas 132.0582C| inter plurima quae ei augustali benignitate commissa fuerant monasteria, habebat in prospectu urbis Suessorum coenobium nobile, quod Clotarius quondam rex Francorum filiusque ejus Sigebertus in honore beatissimi Medardi confessoris Christi magnis construxerant sumptibus; in quo et ejus sacratissima membra tumulaverant. Hujus ergo loci fratres Pater Hilduinus videns monasticae religione pollere, et ecclesiasticis eruditionibus assuescere congratulans, eorum plurimum delectabatur provectibus, et, ut magis magisque ad perfectionis culmen tenderent, monitis salutaribus sedulo hortabatur. Denique tanto amore ac diligentia locum ipsum excoluit, extulit opibusque ditavit, ut nulli intra Gallias religione, scientia opumque copia haberetur secundus. 132.0582D| Hujus tunc sanctae congregationis praepositus Rodoinus habebatur, vir sagax, cujus astutiae et ingenio neminem nostri temporis aequandum puto. Hic ob meritum suae fidelitatis, collatae sibi divinitus industriae tantam familiaritatis gratiam ab eodem Patre sanctissimo Hilduino est consecutus, ut eum omnibus monasteriorum praepositis, qui suae ditioni subjacebant, praeferret. Hinc, fama vulgante, celebre 132.0583A| nomen ejus in aula regis habebatur. Itaque Deo amabilis imperator, comperta viri istius industria, privatim publiceque eum honorare coepit, liberam ei concedens facultatem, ut quidquid sibi aut loco cui praeerat utilitatis aut commodi reperisset, absque ullius consultu ad ejus tribunalia deferens, extemplo consecuturus esset. Nec multo post per divinam clementiam tantam ab eodem adeptus est gratiam, ut eum tam pro amore pii Patris Hilduini in cujus obsequio aulam regiam frequentabat, quam et pro sagaci industria qua singulariter praeeminebat, si quando de regni utilitatibus tractandum esset, eum inter eos qui a secretis erant libenter admitteret.
CAPUT II.
132.0583B| Ea tempestate praedictus Pater Hilduinus apicem, sicut jam diximus, in omni Augusti monarchia super omnes sui habitus retinebat. Quod quidem officium suae excellentiae dignitati congruum, acris ut erat ingenii, decente satis exercitio administravit. Qui a piissimo Caesare ad quorumdam improbitatem compescendam qua adversus summum antistitem Eugenium intumuerant, Romae delegatus, sic judicium omne prudenti examinatione exercuit, ut et Caesaris jussum expleret, et pontifici satisfaceret, et eos qui contra hunc superbe intumuerant, sedata eorum contumacia, pacatos redderet et quietos. His rite patratis, clamor Urbis in favorem tanti Patris attollitur, imperialia judicia approbantur, clementia per virum operata laudatur, pontificis amor ac 132.0583C| devotio erga venerabilem ubertim succrescit Patrem, et ut in hujus dignitatis honore longo vivat tempore senatus omnis Ecclesiae summa implorat devotione. Junguntur precibus multigena munera, quae tanta ac talia a quibusdam percepisse narratur, ut pretium excedere viderentur. Benedictione itaque petita et obtenta, apostolorum principem sibi adfuturum orantes, consecuta repedandi licentia iter arripuere Deo favente ad propria. Interea hi qui eum familiarius unico diligebant amore, aegre ferebant ejus absentiam, videntes extra placitum quorum sperabant tardius regredi. Spe incerta dubii repente audiunt non sine magno gaudio partes eum jam Galliarum adisse. Roduinus interea et sui, Patri ut erat fidissimus, quia res ei singulariter incumbebat, 132.0583D| universa cum apparatu honorificentissimo inobviam sui desiderabilis proficiscitur patroni, tandemque reperto et reviso, moerore quo afficiebantur abjecto, paternis ab eodem amplexibus excepti, ingenti admodum exsultatione recreati, diu optatis perfruuntur gaudiis.
CAPUT III.
Post paternos amplexus et oscula praedulcia, de his quae sibi accidissent avide percunctantibus prolixum habuit narrationis sermonem, qualiter quove honore a domno apostolico et a senatu sanctae Romanae Ecclesiae fuerit exceptus; qua auctoritate et censura quorumdam garrulitate repressa, qua adversus sacrum antistitem contumaces exstiterant, et 132.0584A| jus imperiale servaverit, et apostolicis sanctionibus paruerit, et utriusque partis censor aequissimus fuerit, quamque ab omnibus Romanorum primoribus bene usus sit, et amicabiliter obligatus. Denique et hoc quod et sibi praecipuum, et suis erat gratissimum, quae cum gratia ejusdem domni Pontificis etiam speciali contubernio ejus amicitiae copulam habere meruit. Denique quidquid illud est, quod aut prospere cessit, aut eventu fortuitu moleste accidit, Dei ineffabilia in omnibus sibi adseveravit adfuisse praesidia. Sufficienter itaque Hilduino itineris ac legationis suae charissimis filiis referente discrimina, Roduinus ait: Gratias quidem omnipotenti Domino, Pater inclyte, habemus et agimus, quod universis ab eo latis prospere concessis, salvum te et incolumem 132.0584B| videre meruimus. Nempe et hoc noctu dieque si nos exaudire dignatus sit, sine interpolatione expostulavimus, etsi non nostro merito, quod nullum esse decernimus, tuae tamen fidei bono tuisque sacris meritis, Deo amabilis Pater, hoc nobis concessum coelitus jocundamur. Etenim quo in remoratione tua longaevior fuit molestia, eo quia prosper fuit successus, in rei exhibitione hilarior exstat laetitia, qua utinam te valente patrono nos contingat perfrui, quousque vitalis flatus hos rexerit artus. His pius Pater Hilduinus alloquiis illectus ac plurimum jocundatus, coepit serere sermonem de dignitate apostolica ac religione ecclesiastica, et de cultu Sanctorum, quorum infinita multitudine urbs Romana pollebat, recensens quorumdam ipsorum agones, 132.0584C| merita quoque et nomina. His ergo jocundis recordationibus sibi blandiens venerabilis Abbas in longum duxit sermonem.
CAPUT IV.
Interea Rodoinus, sagacis quia erat animi, ut reor, coelitus animatus, oculata cupidine loco cui praeerat in futurum prospiciens, ait: Paulo ante, mi Pater et Domine, sermocinante te dixisse praeripui, quidquid tibi conducibile aliquoties esset aut placitum, a summo papa sedis apostolicae inviolabili astipulatione perpetim esse concessum. Experiendum nobis est utrumnam habeat effectivam ejus pollicitatio clausulam. Certe, ut reor, evenire poterit ut aliquem eximii meriti ex his de quibus modo sermo habitus est, coelicolam vobis conferre non abnuat. 132.0584D| Quod si contigerit, quale vobis salubrius munus impertire valebit, quam opportunum etiam existeret, ut vestro in omnibus protectori sancto Medardo collega vestra procuratione daretur? Ipso enim uno duntaxat patrono fruimur. Erit autem hoc vestrae saluti idoneum ac memoriale sine fine mansurum, totiusque patriae perenniter profectivum. Summae reverentiae Hilduinus abbas gratulabundus Rodoino ait: Tuae religionis locum, quantum datur intelligi, nos subrigere et extollere plurimum persuadere conaris; nec improbo votum tuum, neque tuae petitioni dissentio, imo totum ingenium, quantum Deus annuerit, spondeo, teque hujus negotii exsecutorem esse decerno. Judicium tamen nobis ex hoc imperiale 132.0585A| expetendum est: cui si fuerit laudabile, tunc consequenter erit immutabile. Cui Rodoinus: Optimum, inquit, Pater, tuae sanctitatis decretum. Directis denuo procul a Caesare gloriosissimo ad deducendum venerabilem abbatem comitibus iter accelerari suadent, asseverantes magno imperatorem visendi eum desiderio affici. Hinc gratanter iter carpentes ad Aquas usque Grani pervenere palatii. Tunc catervatim hinc inde universi eum constipantes atque supra modum exsultantes, ad penetralia induxere Augustorum. Quo ut solito gratiose susceptus, omnem perfunctae legationis seriem pandit. Qua absoluta gratulatur admodum pro bene gestis Augustus, refert gratias, largitur et munera. Deposito imperii supercilio Augusta Judith, 132.0585B| celebris et famosa, procedit ex triclinio, solitoque affectuosius venerabilem excipiens abbatem, de ejus plurimum exhilarata prospero jocundatur reditu; cohors quoque omnis in ejus quasi in patris proprii laetatur regressu.
Postquam affatim gaudio sunt exhilarati, non immemor bonae memoriae Hilduinus (hoc enim ei epitheton inerat) quod a suo fideli Rodoino ei suggestum fuerat, captata opportunitate hoc ipsum Augusti auribus intimare curavit. Cui benignissimus ut erat imperator: Non tibi improbabile esse debet, quod a tuo nostroque fideli prompta dovotione suggeritur: erit enim hoc, si res effectum habuerit, non nobis solum, sed totius regni gubernaculis profuturum. 132.0585C| Quem ergo delegisti nobis congruentius expetendum? Evocatur Rodoinus regisque exhibitus praesentiae, de hoc ipso ab eodem conventus imperatore, ratam citamque reddidit sententiam dicens, Silvestrum quondam sacrosanctum antistitem, si vestrae sublimissimae libet majestati, arbitror expetendum. Accepto fert Augustus ejus definitum sermonem, itane omnibus complaceat assistentibus sciscitatur. Fit unus omnium in hac re consensus, et ut felicem obtineat exitum votis imprecantur unanimes. Annuit imperator libens, et ad hoc exsequendum, quantum divina faverit gratia, plenum spondet obsequium; dehinc dilectum sibi abbatem cum Rodoino de expeditione tanti itineris hortatur ac commonet, Rodoino arripiendi itineris certa praefigit spatia, quibus 132.0585D| excursis, ut ad ejus redeat praesentiam imperat. Ille patriam locumque repetit alumnum, non segniter intercessae dilationis tempore utens. Denique in procurandis tanto itineri necessariis, quidquid illud est quid Galliarum fertilis humus proferre amabilius consuevit, satis abundeque apparatum suum instruere satagens, maximam pecuniae summam aggregare studuit. Post haec diebus indultae dilationis expletis, ad Augusti praesentiam redit. Quo mox benignissime recepto epistolas nomine et annuli sui impressione signatas, de adipiscendis sanctorum jam dictis pignoribus omnifaria prece refertas, quibus 132.0586A| beatissimum Papam Eugenium rogabat Rodoino cum suis Romae deferendas contradidit, et ut pro virium capacitate laboris et ingenii studium ad hoc exsequendum impenderent, attentius commendavit.
CAPUT VI.
A Caesare his ita eleganter informati, et ultra quam de tanta dignitate aestimare poteras, praedulcibus osculis et sacris amplexibus viritim amplexati brachiis, gratiose dimissi, iter frustra arripiunt inscii. Lingonensem usque ad urbem denique pertendunt: in qua aliquantisper recreandi vires, aptissimum locavere tentorium. Hic ante fores matris ecclesiae quidam praevalida aegritudine graviter praereptus decubabat invalidus. Eadem ipsa nocte qua ibidem applicuerunt, post longa diurni doloris suspiria, 132.0586B| cum fessa membra inepto nimis sopore resolvisset, se coram inenarrabilis splendoris atque fulgoris nimii personam astare conspicit: aspectumque ejus non ferens, caput circumagens, nec mortali lumine reverberata oculorum acie praesentem intendere valens, ab eadem blandis nimium affatibus quidnam ibi ageret, quo eventu molestiam ipsam incurrisset percunctatur. Causam reddit incommodi, tempus exprimit. Ille rursum, an pristinae sanitati vellet restitui perquirit. Qui et sibi super hoc ingens esse desiderium, si aliquo modo id sperare posset, respondit. Cui ille virga quam manu gestabat aurea plagam locumque hospitii designans, Vade inquit, in suburbium istud, et hujusmodi quaesitos reperies viros Romam pergere disponentes: causam quam 132.0586C| moliuntur divinae non esse praedestinationis, mea ex parte innotesces. Ad quem ille tremebundus et anxius: Domine, quo te jubes nomine monstrari? Et ille: Ego sum, inquit, Sebastianus martyr, qui Romae pro Christi Dei confessione fustibus caesus occubui, qua et corpore hactenus sepultus jacui. Mea illis humana a Domino esse concessa, non ejus pro quo vadunt, noverint. Ad haec ille: Praeceptioni, inquit, tuae serenitudinis parere non renuens, quam libenter ad eos quae a te mihi jussa sunt perferre satagam. Illi forsitan me eos velle deludere, suspicata fraude calumniabuntur. Experimentum hujus rei, si a me exigere coeperint, quale jubes dare responsum? neque enim, ut reor, aliter eis persuaderi poterit. Tunc beatissimus martyr, exserto contra 132.0586D| eum brachio, manu potenti statim ut eum attigit, sanitati reparavit. Atque ita prosecutus: Sanus esto, inquit. Hocque tibi sit signum a me collatum, quod nulla prorsus ambiguitate erit rejectibile. Somno laetitia metuque fugato sospitate integerrima, verissima esse omnia quae audierat approbavit. Ita namque apparebat sanissimus, ac si nullius aliquando infirmitatis aestu fuisset infectus. Tunc ille ovanter universam perlustrans urbem et suburbana, jussos coepit quaerere viros, atque in sese deifica per sacratissimum martyrem operata publicare remedia. Hi qui eum ab heri et nudiustertius ad limina praedictae 132.0587A| basilicae seminecem jacere viderant, hinc inde fama facti concurrentes stupore ignotae restaurationis attoniti, Deo late vulgaribus concentibus gratias personabant. Tandem ipse diligenter perquisitos reperit viros: quos statim designatis recognoscit indiciis, et quae sibi imperata fuerant intrepidus enarrat, seque in astipulationem dictorum antesignanum palam praebet. At hi cum summa reverentia susceptis quae a beatissimo martyre dabantur mandatis in immensum exhilarati, vota gratiarum omnipotenti Deo persolvere, et sanctum pro beneficio sibi praestito conserta laude magnificare non cessant. Exinde retrogradis passibus itinera convertentes, paulatim reflectere conantur ad propria; auctoremque hujus negotii venerabilem Patrem Hilduinum 132.0587B| expetentes, rem divinitus gestam per ordinem pandunt, et ut per seipsum ad Augusti notitiam ad ipsum perferre dignaretur, anxie precantur. Diplomata quoque quae magni Silvestri praesulis rogabant pignora, demutari in expetitionem inclyti martyris Sebastiani obnixe deposcunt, et ne quid coepti itineris infortunium incurrant, maturari causam quantocius qua audent importunitate insistunt. Perfert vir spectabilis Hilduinus ad notitiam pii principis divinae legationis arcanum, pandit salubrem de adipiscendis tanti martyris pignoribus revelationem. Jubet Augustus litterarum schemata sub obtentu emeriti militis multiplici referta prece instaurare. Dehinc ut prius nomine et annuli sui impressione signatas, Rodoino cum suis reconsignat epistolas. Illi 132.0587C| per divinam revelationem salubrius aura spirante gratanter viam relegentes, nihilque de expletione negotii ulterius haesitantes, auream certatim expetunt Romam.
CAPUT VII.
Anno incarnati Verbi 826, imperii vero Ludovici Caesaris XIII, Rodoinus cum ingenti frequentia et copioso apparatu Romam intrat, impositae sibi legationis sacramentum artifici industria informatum prudenter exsolvit, martyris Sebastiani magnarum virtutum et sanitatum vivificos cineres implorat et impetrat. Sed antequam majestatem apostolicam adeat, quosdam episcoporum et abbatum seu reipublicae primores, quos illic venerabilis Pater Hilduinus fidissimos se habere monstraverat, exquirit 132.0587D| et reperit. Erant prae omnibus ex his promptiores et dignitati apostolicae sedulo assistentes, Quirinus super ista, Theophylactus Numenculator, et Ingoaldus abbas reverentissimus, qui tum fortuitu aberat. Siquidem ex praecepto imperatoris iter ad Beneventanos arripuerat episcopium Albocuriae descripturus. Sed concito insecutus veredario, amica evocatione interceptus reflexit ad Urbem. Legatos hilari aspectu excepit, humane egit: et si secundis valeret successibus, jam dictus Pater Hilduinus ante omnia sciscitatur. Prospera denique valetudine hunc haberi percipiens, Deo pro hoc gratias egit, et ut provectioribus per multa tempora incrementis sibi hoc vel qui videre nequibat audiri daretur imprecatur ex 132.0588A| animo; dehinc quid tam impraecognite et insuspecte devenissent percunctatur. Illi ad aurem familiarius admoti, secretum universae rei fiducialiter pandunt. Quod aequanimiter accepit, et eos in agendum desperatione ablata benignissime confortatus est: denique quod pollicitus est ore indefessa explevit intentione. Nam per illum via atque omnis ante domnum apostolicum illis patuit aditus. Tum demum viros honestissimos Quirinum et Theophylactum expetentes, missas tradunt epistolas, atque pro his quae habebantur inserta geminabant preces et munera. Itaque illi nomine martyris praecepto perculsi, animo vultuque pallore suffuso, apostolorum Petri et Pauli tertius si daretur patronus, quomodo expelli sine tumultuali praejudicio posset, humani hoc ingenii 132.0588B| protestabantur non esse: cum et imperatoris jussum et amici petitionem quam libentissime vellent stabilire. Econtra Rodoinus et sui nequaquam hoc obstaculo repulsi, inportunius insistebant, imperatoris inevitabile votum, et Patris a quo destinati fuerant fiduciam, quam in eorum celsitudine collocaverat, replicantes. Talibus illecti, si permissio voluntatis Dei ac martyris foret, favere se ex animo indicant; et qualiter congruentius ordiretur prudenter insinuant.
CAPUT VIII.
Denique in patriarchium ante domnum apostolicum deducti veniunt, solotenus genua curvati prona sacris haerent vestigiis oscula. Inde proferuntur diplomata, dantur et transmissa. Verborum copiis 132.0588C| pium Patris demulcent animum, quatenus sic sibi forte inclinarent ad votum. Augusti pandunt auctoritatem, nominati et conscripti Patris explicant fidelitatem. Si quid minus litteralia schemata protendissent, pro captu ingenii elaborabant. Hac collocutione nemo privatorum intererat praeter Quirinum et Theophylactum. Graviter enim tunc infirmabatur, ita ut semivivus appareret: nec aliter quam lecto accumbens eorum legationem audire poterat. Cum ergo legerentur epistolae, et ille vocabulum martyris audisset,
Obstupuit, vocis confudit et organa tristis
Mens, sancti non ferre valens discrimina tanti.
Quippe quem post apostolos, quasi tertium, magnificis Romana plebs frequentabat muneribus ac 132.0588D| laudibus. Quid animus volveret, pallentis facies praetendebat. Eo diu silente suspensis animis stabant: et cum tandem resumpto spiritu responsionem dedisset, in ea spem omnem ademit, et supra se negotium esse asseruit. Verum illi quanta audebant supplicatione importune insistebant, genuaque ejus ac plantas profusis lacrymis exosculabantur. Unde spatium quo haec meditaretur, et consilium cum prudenti Romano senatu exquireret, sine cujus consultu talia moliri non esse bonum aiebat, praestolari jussit. Rem sollicitius Rodoinus considerans prae suis quem cura instigabat amplius, non illico abscessit; sed angulo domatis memoratos viros Quirinum et Theophylactum segregavit, et eos in sententia manere 132.0589A| obnixe precabatur dicens: Nostri misereri dignamini, qui spem totam vestrae commisimus celsitudini; et amicitiae illius vestri recordamini, qua et in praesenti optimarum deliciarum quaestus adipisci, et gratiae Dei in coelestibus cum sancto valeatis participari. Si enim verum est quod vultus indicat, mentem patenter nobis cognoscere datum est quia domnus papa aequanimiter nostra non fert missatica. Quapropter quidquid illud est, quod certe investigare potestis, precamur ut vestris fidelibus absque dissimulatione priusquam abscedamus manifestetis et insuspectos reddatis. At illi ut prius fidem dant in ope, si tamen Dei et martyris esse posset voluntas, patriarchio educti hospitio sese recolligunt.
CAPUT IX. 132.0589B|
Sed quia biceps cura sacrum excruciabat antistitem, sancti quidem absentia, et praecellentissimi abbatis amicitia, cui aliquando quaeque sui juris essent concessa fuerant; indicto conventu privato sacerdotum et eorum qui a secretis erant, legationem exposuit, cujus absolutionem ut sano pectore definirent praecepit. Tunc illi pariter turbati et ultra quam credi potest mirati, talem petitionem aut furentis, aut sancti meritum nescientis esse reddiderunt, utque res in prosperum non cederet, feliciorem imprecabantur fortunam. Nec verebantur propter papae praesentiam, si illis sanctum corpus daretur, dicere eum praecedentium Patrum actibus qui sacramentis ecclesiasticis Romanam auxerant 132.0589C| dignitatem, longius distare imparem. Quid amplius? nec hoc fieri debere, neque juste fieri posse praestabantur. Econtra illustres viri Quirinus et Theophylactus fieri debere et posse dicebant. Et cum illi propter indiscretam et taediosam sonitus confusionem, quae sacrum videbatur fatigare antistitem, secederent, et qui a secretioribus erant remanerent; congruam cum illis sermocinationem de eadem re coepit serere, et melioris sententiae consiliis Deo, ut credimus, inspirante superintendere, et voluntatem suam promptiorem manifeste demonstrare. Illi autem qui ob garrulitatis suae nauseam foras secesserant, invida sollicitudine explorare non verecundabantur, quid domnus apostolicus cum Quirino et Theophylacto de hoc ipso retractaret, et quia eos in 132.0589D| gratiam sui domini se supergredi saepissima experientia didicerant, quoniam quidem erant arbitri diffinitionis universae, ne ob hoc sine suo consilio illorum consultu res in prosperum cederet, ipsique quasi despicabiles haberentur, non vocati curiam repetunt. De his quibus interrogati fuerant aditum reposcentes, rem gratam pronuntiant. Reminiscimur, inquiunt, optime pastor et domine venerabilis, filii vestri Hilduini erga majestatem sedis apostolicae uberrimam affectionem; sed nec sumus ignari supplicationis Augustae in hoc ipso nobis manifestato negotio. Utrumque enim per divinam providentiam prudentiae vestrae incomparabilis beatitudo ita disponet, 132.0590A| ut nec ille vosmet inhumanum, nec nos vos crudelem causemur. Summus olim pontifex domnus Adrianus quo nescimus intentu hujus martyris aggressus tumulum, aut illum intra urbis moenia transferre, aut quibusque ex ejus corpore reliquias expetentibus volens tribuere, in primo conamine terribili horrore correptus atque repulsus, imperfectum reliquit, denique quod sanus evasit, clementiae sibi parcentis sancti resignavit. Praesidente quoque beatae memoriae papa Leone hoc ipsum ex ejus praeceptione attentatum fuisse audivimus, ubi cum repentina coruscatione tempestas exorta, templum omne fundotenus submovit, ita ut superficiem super se cadere clerus pavens melodiarum oblitus acclamaret, unde nemo se vivum abscedere posse 132.0590B| putavit. Narratur et sub domno Paschali idem jam pridem initiatum, sed simili perturbatione diremptum. Constat ergo toties demonstrato sacramento, nullatenus illum hinc migrare voluisse. Hinc et nos fiduciam captamus tribuendi nec amittendi. Quod si ita annuente Deo evenerit, a neutro vestra celsitudo jacturam videbit: illis plena satisfactio, nobis ablata querelosa derogatio. Hi quam erga vestram celsitudinem se habere dicunt, servabunt devotionem, nos pactae fidei tenorem. Est et aliud quod novimus certissimum, nullum inveniri Romanum, qui in ejus tumulum, quantumvis coactus, audeat mittere manum. Utrumque erit, et dari poterit et haberi. Haec domnus apostolicus audiens tranquillo pectore favit, et accersiri Joannem venerabilem 132.0590C| episcopum jussit. Qui ut advenit, secretius cum eo rei competentiorem exitum quaesivit, et quod Dei instinctu futurum sanius erat libera auctoritate sanxit. Sed illud non tunc pluribus patuit.
CAPUT X.
Dum haec volverentur, vir illustris Ingobertus comes supervenit, quem sibi sinistrum fore nostri autumabant, quod inscio eo causam eotenus produxerunt. Etenim erat praepotens et in omnibus apud summum Antistitem valens, isque venerabili Hilduino abbati amicissimus existens. Propter quod eum indignari suspicabantur, quia de his notitiam facere ei neglexissent. Unde concito gressu ad eum venerunt, et ex nomine ac jussione illius haec ei intimaverunt, adserentes se pro quo missi erant, illi 132.0590D| singulariter esse commissum. Ille quoque antiquae non immemor amicitiae, omni ingenio ac studio sagacitatis in hoc se tantum hilarem exhibuit, quantum Deus vires concessit, et in agendum quae fuere necessaria ex propriis sumptibus ministravit. Insuper cum domno locutus est apostolico, quatenus eorum petitio ad effectum absque aemula impeditione perduceretur. Hoc ita composito rursum revocantur, atque ante domnum apostolicum reducuntur. Et cum a circumstantibus pro petitionis eorum obtentu deprecaretur, illique procul vultibus in terram demissis procumberent, tandem misericordia flexus, licet pavens ac trepidus, sancti annuit donari corpus. 132.0591A| Minister hujus largitionis aptissimus Joannes condicitur episcopus. Nam quia, ut praemisimus, languore afficiebatur nimio, hoc per se explere nequibat, cum velle plurimum non negaret: quod, ut postea patuit, Dei dispensatione satis profecit. Assumpto itaque Joanne, quem eis ordinarium praefecerat benevolum papa venerabilis, alacres simul vadunt ad locum non jam ignotum. Siquidem ex serie passionis ejus a sancto Ambrosio luculenter editae didicerant, milliario tertio ab Urbe, loco qui ob stationem navium Catacumbas dicebatur, praecepisse per visum eumdem beatissimum martyrem Lucinae cuidam matronae sepeliri se ad vestigia apostolorum Petri et Pauli. Quem conditum aromatibus, prompta quod jussa fuerat exsecuta est devotione.
CAPUT XI. 132.0591B| Perendie injunctum devota mente frequentant jejunium cum presbyteris et diaconibus caeteroque clero, inter quos et Ingoaldus archimandrites cum suis pro viribus adjutor fidelissimus. Jejunii observatione solemniter consummata, ruente noctis crepusculo vigilias celebraturi martyris in evocatione, ad ejus nobilem tumulum accedunt, omnique officio et obsequio in opus suorum instaurant manum, ubi cum hymnorum cantibus et psalmorum melodiis, cum jugibus thymiamatum odoribus, atque nebulosis diversorum aromatum vaporibus pernoctantes Dominum rogabant, ut tractandi pignoris salutaris digni haberentur, nec sui contagione peccati ab hoc 132.0591C| rejiceret, quos desiderium fidele et amor impatiens maximo labore per multa pericula illuc usque contraxerat. Itaque in laudibus spiritualibus continuatim omnem ducentes noctem, pallida diem reparante aurora, garrulos ab ecclesia secedere Romanos, et familiare sibi secretum indulgeri petunt. Enimvero cum hi in chorum secederent letaniam acturi, deprehenduntur a nostris livida adversus negotium inpugnatione insurrexisse; et quos putavere intercessores, animadvertunt esse insulso murmure derogatores: insuper et in summum antistitem maledicta jaculabantur, in quibus praedecessoribus omnibus crudelior conviciabatur, qui talem ac tantum patronum fines extra suos, pecunia caecatus ejicere non timeret. Sanctum praeterea martyrem 132.0591D| amarissimis singultibus rogabant, ne se ab ignobilibus Gallis abduci ab alma patria sineret, qua perennitatis palmam et suo dictatu dormitionis locum habere delegit. Illis itaque susurronibus foras inpectis ( sic Jol. ), nostrates tantum cum Joanne episcopo et Ingoaldo abbate intra penita semet receperunt, et obseratis januis ad bustum constanter accesserunt.
CAPUT XII.
Inter haec Joannes praeteriti maceratione jejunii et vigiliarum continuatione fessus, ut cliothetro sedebat violentia somni subito deprimitur, et imperfecte resolvitur; moxque ut oculorum palpebras 132.0592A| leviter in quietem laxavit, ante se persplendidi habitus virum consistere vidit, qui eum sic mitissimis allocutus est verbis: O Joannes, corpus hujus martyris Sebastiani non ultra donare formides istis qui pro eo venerunt viris. Scias hoc praedestinationis supernae et voluntatis ipsius esse. Accede ergo, et manum ad sepulcrum applica, ad deducendum illud in locum destinatum. Cumque quod praecipiebatur perficere conaretur, cominus ad vestigia sua lapides ignitos intolerabilem in se calorem vomentes inspicit jacere et progressum inhibere. Jamque quasi media via positus, cum sibi ex nulla parte transeundi aditum aestu eorum de lapidum ignitorum circumdatus patere videret, et pavitans quid ageret ignoraret, a persona confortatus ipsos subito et absque laesione 132.0592B| transilisse est miratus. Itemque interjectam furentium prunarum congeriem vidit, a qua gressum retinere coactus subsistit. Sed ipsius personae nutu fretus inantea se trajectum esse prospexit. Hinc coeptam ambulare viam voluit: et ecce per transversum itineris flamma vorax immanissimos globos sparserat, quam sacer antistes vehementer metuebat, propter hoc maxime, quia declinandi locus non erat: denique eadem ipsa persona sibi dante dexteram, illaesus abducitur ultra. Tunc ad accersiendum eum frater nomine Wilharius est directus: quem cum adhuc horrore visionis terribilis pavitantem blando attactu evigilasset, intimavit ex parte suorum tempus operandi mysterii, nec ullo modo procrastinandum, eosque jamdudum paratos demorari 132.0592C| ad martyris tumulum. Qui statim surrexit atque sacerdotalibus redimitus infulis summa cum reverentia ad locum festinus perrexit. Moras patefacta revelatione excusavit, et ut secura spe percipiendi sacramenti, cui tantoties suspiraverant existerent, dubietate post habita exhortatus est. Oblationario itaque vocato, cujus erat sortis ex Romana consuetudine aperire sepulcrum, cum ille diu multumque reniteretur, et hoc iniquissimum esse causaretur, nec viro Romano irremissibile facinus praesumendum, quo per posteras successiones sacrilegii noxa denotaretur; idem Joannes monitis firmatus divinis ferramentum arripiens, prout virium fuit, sarcophagum frequenti ictu usquequo lassesceret contudit, ac contundendo perterebravit. Quem 132.0592D| cum citato fatigio [ id est fatigatione] nostri deficere viderent, ipso innuente acrioribus animis atque valentioribus lacertis immergentes, licet cum magno labore monumento interrupto, quippe quod molis erat ingentis et bituminis indissolubilis, tandem sacratissimum corpus repererunt martyris.
CAPUT XIII.
Inter haec universi qui astabant, aromaticum a praeterito mortalibus insuetum et incognitum hauserit odorem: quem tantae suavitatis et delectationis fuisse retulerunt, ut nullus eo, cum abundanter frueretur, satiari valeret. Ex quo liquido approbamus, non humanae eum fuisse compositionis, sed coelestis 132.0593A| gratiae. quae semper in beatissimo fragraverat, gratissimam diffusionem. Hoc ergo de sancto diutius loco spirante vapore tota oblectabiliter illa respersa est domus, quae in introitu sui cujusdam cadaver prope inhumatum ante decem dies servabat, ex cujus scaturiente sanie fetor exsecrabilis ebulliens, introeuntes inficiebat. Sel illo superabundante noxius in nihilum vacuatus, donec omnia de sancto festiva celebritate consummarentur, subsidit. Apparuerat jampridem beatissimus martyr in revelationis arcano cuidam archipresbytero, manifestans se ad illo velle migrare templo, ut reor, illius corruptibilis se cadaveris putorem ferre non valens. Videbatur enim ei ab absida vultu averso procedere, et foras veluti indignans abire: illoque abeunte vestigia ejus puerulus 132.0593B| prosequebatur, scopam manibus gerens, sordesque post terga verrens, quousque inde discessum est. Aestimabatur autem ipsa basilica quantitate sui basilicae sancti Dionysii aequalis: in qua olim beatissimi apostoli Petrus et Paulus tumulati fuerant, ubi et penes eorum vestigia idem martyr venerandus se sepeliri jusserat. Unde constat dignissimis meritis sancti eam fuisse indignam et requietioni ipsius incongruam. Igitur ministri et officionarii ejus, quibus exempli gratia ista reddidimus, agite ut nitidis obsequiis ei jugiter famulemini. Quanta per eum in tempore consecuti estis perpendite, quanta sine fine temporis sperare possitis recolite. Certe qui hic suis nos exsequiis licet indignos sic admittere censuit, ipse si digne contendimus, audeo dicere quia quos 132.0593C| hic famulos, illic suae interventionis adjutorio perpetuos habiturus est socios. Neminem nostrum pigeat laboriosae servitutis in modico finitivi temporis, quem nulla dubietas frangere debet de praemio aeternae retributionis.
CAPUT XIV.
Immenso itaque gaudio et honore cum inventum corpus divini odoris plenum, bysso primum ac demum operosis palliis componerent, clericum quemdam aestu febrium lethaliter decubantem mira velocitate curavit. Invento itaque sacratissimi martyris corpore coelesti odore affatim, ut diximus, fragranti, illico ad Quirinum et Theophylactum missum est, quatenus peropportune hoc domno apostolico condicerent. Quod et factum cum propter incommoditatem 132.0593D| sui illuc venire non posset, venerabili episcopo Joanni mandavit, ut ipse eis illud contraderet. Quod tota alacritate et veneratione excipientes, cum ipso Joanne episcopo et Ingoaldo archimandrita aliisque plurimis Romanae Ecclesiae clericis atque plebeiis abibant. Psallens verenter chorus dulcium melodiarum sonitum longius praeeundo respergebat. Hi laetitiae cantus, alii profunda suspiria et amaras querimonias dabant. Taliter ad praesentiam usque domni apostolici illud deportavere, ejus ut annulo consignaretur ex more. Quod diligenter postquam ab illo perfectum est, in ecclesiam beati Petri perlatum, atque ibidem die eodem depositum est. Unde 132.0594A| plurimi Romanorum malitia et invidia concitati domnum apostolicum impetebant, crudeliorem eum omnibus praedecessoribus inclamare non veriti, qui talem ac tantum patronum suis e finibus expelli permitteret, quod numquam alius concessit. Unde suadebant, ut solum brachium eis daretur et reliquum decenter inibi loco reconderetur condigno. Haec fraus Ingoaldum archimandritem latere non potuit: qui statim nostris idipsum detexit; cautiusque simul rem exercentes, consilio habito die illa siluerunt.
CAPUT XV.
Praeterea Rodoinus, quem vis amoris et desiderium impatiens pro adipiscendis sanctorum pignoribus affectu piae devotionis animarat, obaeratis affatim 132.0594B| aedituis, quorum tunc erat officii sancti Petri servare basilicam, sub nocte eadem beatissimi Gregorii papae sacratissimum tumulum, qui ante secretarium erat, audacter aggressus, corpus ejus cum summa reverentia sublatum ac decenter compositum super altare beati Petri perlatum juxta jam dicti martyris venerabile corpus depositum est. Dehinc fidei pactum Rodoinus cum suis rogatus gratanter tulit, superque eosdem martyris atque pontificis sacratissimos artus jurisjurandi sacramentum libenter exsolvit, scilicet ut nulli unquam mortalium quod gestum erat proderent aut publicarent, sed perenni silentio sepultum haberent. Hinc nostrates pia fraude laudabiles, duplicato gaudio tacito sub pectore magnanimes, sanctis inde sublatis corporibus nullo praepediti obstaculo 132.0594C| ad monasterium Ingoaldi transtulerunt.
CAPUT XVI.
In crastinum vero domnus apostolicus jussit eos sibi reexhiberi; neque enim adhuc licentiam redeundi consecuti fuerant, sed tantum in sua sanctum jam receperant. Quos mox interrogat, quonam sanctum haberent illi se nescire profitentur, nisi tantum quod jam eum suas in partes direxissent. Quidquid illud est, inquit, utrum nesciatis an non, praesentaliter eum huc referre curate: neque haec immutari sententia poterit, ut hinc vobis facultas redeundi aliter tribuatur. Illi plurimum timidi ac moesti jurejurando firmant, quod ita se res haberet ut dixerant, et impossibile omnino esse hoc quod 132.0594D| juberet. Quod vix ei persuaderi potuit, sed, annuente Dei clementia, sicut coeperat ita permansit. Ab illis namque qui prius his faverant, taliter immutatum est. Cum ejus perturbatum sensissent animum, proximius ad aurem accedentes dixerunt, oportere eos quae flecti et converti nequiverant, meliuscule tractari, nec tam succense objurgari, ne ut ingrati forte abscederent, et munus maximum inlaudabile referrent. Hoc modo tametsi difficillime absoluti et benedictione donati, suis haud procul ab urbe juncti, magnis de magno thesauro excressentibus gaudiis, gratia comitante divina per prospera itinera revertuntur ad propria.
CAPUT XVII. 132.0595A|
Dehinc ad urbem usque Placentiam perveniunt: in qua cum beatissimi martyris corpus inferretur, ad ingressum ejus daemoniacus fortiter loris vinctus adducitur. Turbatus illico atque perterritus infelicissimus spiritus, miserum quem miserabiliter pervaserat, quia deserere cogeretur indignans, eum saevissime vexare coepit: et cum multorum teneri manibus vix posset, prosiliens ac vincla quibus ligatus fuerat disrumpens, motibus incompositis inter medias turbas nunc sese sursum efferens, nunc praeceps solo ruens, quosque in fugam cogebat. Sed ante sanctum ut venit, subito tremens corruit, et veluti exanimis prostratus diu jacuit. Tunc valido brachio iniquissimus superatus diabolus, martyris 132.0595B| non sustinens praesentiam, deseruit hominem, et potenter ejectus, terram quam merebatur fugit victus in umbram. Sensum captivus quem amiserat penitus recepit, et sua domo rore supernae virtutis emundata, ad sancti exsequias multos excitavit, et in laudem omnipotentis Dei, cujus erat doni quod per martyrem factum fuerat, quaquaversum accendit In eadem itinere quod ab urbe interjacet, multi febricitantes, multi lunatici variisque languoribus afflicti sancto obvii per ejus venerabilia merita, ab incentivis passionibus eruti, plenariae sanitatis sunt vigore donati.
CAPUT XVIII.
Ad montem Jovis celebris fama virtutibus praeclara pervenerat martyris. Hic clericus nomine 132.0595C| Benedictus, ipsius loci aedituus, per triginta continuatim dies lethali tabescens incommodo, dicto audit eum illuc quae recta ducebat semita, declinari. Et cum dissipata gressuum compage ei obviam ire, ut desiderabat, nullo modo valeret, aliorum se manibus gestari fecit. In pervio publico non longe ab ipso loco sic emortuus ad sanctum deportatus, atque ante illum est depositus, quibus poterat visibus se eum ferre velle dicebat, et ut sineretur humiliter precabatur. Quem fide non temeritate hinc inde sustentatus ulnis propriis excipiens, pristinae sanitatis mox augmentum meruit, et ita eum usque Octodorum sospes et laetus invexit. Ibi gratuitas laudum hostias pro sui restauratione Salvatori omnium persolvens, et martyris capulam osculans, ad 132.0595D| sua cum suis regreditur incolumis. Deo sanctum suum per talia opera clarificante, undecunque turba non modica confluebat.
CAPUT XIX.
Denique in locum, cui Granant vocabulum est, placido calle perventum est, ubi puerulus parvulus oculis captus a parentibus delatus, atque ante aram ecclesiae est depositus, quo fuerat beatissimus martyr jam locatus. Noctem illam ibidem sicut ante sanctum fuerat ejectus, duxit insomnem. Mane vero 132.0596A| illucescente post missarum consummationem cum sacerdotum manu et officio ageretur in viam, ille egredientium tumultum audiens, cognovit sanctum inde levari. Illico in incertum protendens brachium feretro injecit, tactu ipso lumen recepit, et illuminatorem suum quomodo transferebatur perspicuis luminibus aspexit, et ejusdem palmae suae formam primum agnovit. Sancti nomen inclamitans gratiarum debita reddebat, et in sese unde alii in hoc ipsum provocarentur, ostentabat. Lumen quod nunquam expertus fuerat, gratulabundus contueri se aiebat, benedictum in aeternum ab omni homine eum pronuntians, qui videndi effectum, quem ipsa sibi natura negaverat, ineffabili infusione in momento sibi reddidisset. Hoc tua, Domine Deus, secretissima 132.0596B| dispensatione operatus est iste tuus athleta emeritus, quod in te sempiterno fulgore splendeat, quod te aeterno et inaccessibile lumine perfruatur, quod teipso qui omnem rationalem creaturam illuminas, magis magisque inflammetur atque inflammando beatificetur, tuis scire fidelibus facit. Per quem tibi nos modici servuli, ut de nostrorum tenebris peccatorum erui, et luce tuae claritatis mereamur perfundi, fide firma et virtute tota nostrae devotionis vota et castae laudis sacrificia mittere gestimus, quae eo mediante tibi grata nobisque salubria fiant oramus.
CAPUT XX.
Perlatus cum honorifico agmine egregius martyr Domini in cellam sancti Sereni, mulier quaedam 132.0596C| clinica terram semper prospiciens, nec aliquando se sursum erigere valens, in occursum illius ad ecclesiam se pertrahi fecit. Quae statim ut advenit, in directum sese extulit, et quasi nil unquam gibbi perpessa fuisset, omnibus qui aderant suffragio martyris erecta apparuit sana. Fit admiratio et stupor, his potissimum qui eam noverant ante hesternum. Quae ita mira virtute absoluta Deo sanctoque gratias agens recessit in propria.
CAPUT XXI. Inter frequentes ad sanctum concurrentes cuneos quidam plebeius surdus, mutus, mancus et claudus martyri inibi est exhibitus, qui tres ante vivificum ipsius corpus ita explevit dies. Quarto succedente die dum in precibus votivis perseveraret, repropitiari 132.0596D| sibi experitur per sancti obtentum. Nam et surdus auditum meruit, et mutus promptam loquelam edidit, ariditatem etiam mancus in viriditatem demutavit, et lubricum claudus gressum in solidum extendit. Hic in testimonium suae reformationis integram adsecutus valetudinem, suis humeris Dei martyrem beatissimum ad Calnomum deportavit vicum. In quo dum introiret, duobus caecis ablatum lumen videndi inclytus martyr reddidit, et ejusdem numeri claudis contorta vestigia redintegravit, et 132.0597A| invisa celeritate in ambulandum ut sui statim itineris comites essent, in omnium oculis miseratus effecit. Praeibant itaque caeci nullo indigentes ductore, et densa caligine proscissa, mirantibus universis nova coelitus infusa lumina demonstrabant. Aridis divino medicamine emollitis nervis, consolidatisque basibus et plantis, claudi resumptis viribus, salutaria se ferre onera gratulabantur. Haec opinio signorum, quibus superna majestas sanctum suum mirificabat, undique religiosam catervam cum ambitione donariorum ad eum perduxerat. Nam de tota ipsa provincia quique viri nobiles et potentes, matronae quoque illustres cum promiscuis plebibus exsilientes accurrebant, opera Domini magnifica qualia nunquam viderant, utque amplius dicam, nec prorsus 132.0597B| alicubi audierant, quotidie jocundanter contuebantur, et contuendo salutariter pascebantur. Sic gratanter viam legentes, ad diu praeoptati ruris fines perveniunt: sexto ab urbe milliario stationem collocantes, donec in obviam coelestis militis legio se praepararet omnis, gloriosissimo victori obsecutura, per quem et ipsa virtutum loricis obtecta disceret contra hostem saevissimum inexpugnabilia sumere certamina, et ejus sancta digne excolendo vulnera acquireret lauream et tropaea perennia.
CAPUT XXII. Antistes venerabilis Rothadus antiquior tunc Suessorum regebat ecclesiastica commonitione promotam totius ordinis clericorum ac vulgi manum, explorato repausationis loco, obviam fit sancto, omnigenis sacrorum officiorum cantibus et obsequiis 132.0597C| virtutiferum ambiens corpus, totis amplectitur viribus, percolit, veneratur, indeque solemniter effert, et ingenti frequentia ac festivo tripudio in urbem ovanter transfert. Omnis sexus et aetas admirabili spectaculo extra moenia occurrens, turmis sanctum stipantibus laeta semet interserit, votiva munuscula mittit, agmen splendens in immensum conficit. Pro fanum quisque deputavit, qui huic tam glorioso receptui interesse non potuit. Psallentibus placido modulamine choris, plaudentibus populorum concursibus, in basilicam majorem beatorum martyrum Gervasii et Protasii pompatico triumpho invehitur. Hic claudus facie et debilitate universis notus medias inter catervas constitit, qui multis in eadem civitate annis incola hospitabatur, et sancti opinione 132.0597D| audita, tunc forte subintraverat, nescius quod prima virtutum suarum insignia martyr Domini in eo inibi manifestare voluisset. Cum ergo inter medias irrumpentium catervas consisteret, subito concussus virtute invisibili totus intremuit, crurum informitatem mutavit, tardam et praemortuam imbecillitatem rejecit, celerique relaxatione inertes genuculorum flexus protendit. Nulla intercedente mora meandi vigor invaluit, coram omnibus impiger surrexit, ante sanctum ambulavit, incolumis et gaudens abscessit. Exhinc ad sanctae Virginis Mariae monasterium deportatur, magnifice excipitur. Quo tanta multitudo 132.0598A| popularis excrevit, ut vix se in partem aliquis declinare aut etiam movere posset. Inde levatus ad flumen usque Axonam evectus est.
CAPUT XXIII. Occuparat jam gloriosior apparatus citeriores ripas fluminis, ut vis amoris et devotio desiderii ineffabilis exigebat. Religiosa monachorum concio ecclesiasticis infulis redimita stabat prospectans, unanimi devotione universalibus officiis animata, ut protectori ac patrono perenniter habituro congrua suscipiendi ferret obsequia. Quem protinus ut in pulsu remigum se versus appropriare videt, tellure ruit, laudibus demum caloris assurgens excepit. Ambiunt eum undique chori psallentium, in hymnis organisque dulcisonis cum jugibus thymiamatum diversorumque 132.0598B| aromatum vaporibus quibusdam vexilla micantia gestantibus, aliis crucis stigmata auro fulvo radiantia, gemmarumque diverso colore perlucida ferentibus; his thymiamateria ac thurifera, illis ceroferalia deportantibus, atque corusco lumine diem augentibus. Tali tropaeo perpropere devectus in locum divina sibi provisione divinisque muneribus praeparatum, deponitur juxta gloriosi confessoris Christi Medardi tumulum exsultantibus animis, parique concentu ista cunctis canore modulantibus: « Insignes praeconiis, alme, tuae nobilitati consonant voces collaudantes, verbo supplici prosequamur. Ave, inclyte martyr, angelorum consors, apostolorum socius, prophetarum concivis et martyrum cohaeres, sancte Sebastiane, intercede pro nostra omnium salute. » 132.0598C| Ea tum Dominica dies fuit ( anno 826), congruoque modulamine antiphona ad introitum praetitulatur: Populus Sion, ecce Dominus veniet ad salvandas gentes. Congrua modulatione salus illa singularis Incarnationis Dominicae, quae cunctis ventura gentibus hoc capitulo praenuntiata est, salutem ac laetitiam cunctis Galliarum populis ex adventu hujus praeclari martyris refudit, et si cum fide petitur, ejus obtentu temporalia dona et praemia largitur aeterna. O diem tantis uberem laudibus, tantis gravidam gaudiis! in qua athleta imperialis Suessionensium urbem invectus est, qua nec orbi jocundior, nec modo efflavit hilarior.
CAPUT XXIV. Gloriose et condigna reverentia eo deposito, puella quaedam ab ipsis crepundiis utroque pede claudula, 132.0598D| omnibus pene notissima, suis illuc usque a parentibus est pertracta et sancto oblata. Haec tanta velocitate reparationem est consecuta, ut nil vacillante gressu, solida se super extulerit vestigia, et in conspectu omnium ante sanctum abierit, atque ad suos hilaris et sana redierit. Permodico exacto intervallo dum sacrarum missarum solemniis episcopus cum clero insisteret, quidam debilis emarcidis poplitibus per densas phalangas ante sanctum adductus, tibiarum depressis supersedebat suris: hoc familiare sibi sedile erat. Sed et hunc martyr clementissimus, solita pietate miseratus, arentium 132.0599A| nervorum rigore resoluto miserabiliter refecit, et perfecta sospitate populis qui haec cernebant magnificantibus donavit, qui tot suae longaevae debilitatis testes habuit, quot ex eadem urbe cives ad illud potuere spectaculum irrumpere. Nec mora, cum ecce misera nimiumque miserabilis femina mente capta, linguae officio destituta, funibus attrahitur colligata. Quae ferino pectore tota interius deserta, nil quid ageret extra curare sciebat, vagabundis se huc illucque agens excursibus lascivos in turbas dabat saltus: nec catena ab intentione arceri, nec minis poterat cohiberi. Talem suorum labor impatientissimus sancti praesentavit obtutibus. Quam non dedignatus vir Domini piissimus, sibi adductam respexit, respiciendo ejulantium propinquorum lacrymosis 132.0599B| precibus favit, loquendi ablatum penitus usum palato refudit, sensum non solum reformavit, verum etiam largiter auxit. Fit laetitia timori commista, omnium promptissimus erga ejus cultum multiplicatur affectus, denique praesentem inibi Dei majestatem summisse honorant et excolunt, benedicunt et laudant, dehinc alacres ad propria remeant. Post sacrorum expletionem densa quae asistebat collecta undecunque multitudo intrantem vidit quemdam usque casum claudicantem. Sed hunc sancti Martyris absolutione protinus regredi sana planta obstupuit.
CAPUT XXV. Sanctis qui pro amore sui conditoris propria corpora immanissimis passionum tradiderunt suppliciis, nulla infirmitatum curatio difficilis est, quia quo 132.0599C| acerbitas tormentorum adversum eos acrius insanivit, eo in eis spiritualium donorum gratia major emicuit, ut secundum Domini Christi veridicam pollicitationem centuplum unusquisque quid dederat reciperet et stella ab stella pro lucis suae qualitate distaret. Quod ita in superius habitaculis mira Dei dispensatione agi hinc liquido animadvertitur, quia his quoque mediis sedibus quibus eorum mortalia servantur, discreta meritorum retributione signorum illustratione glorificantur. Inter quos hic belliger victoriosissimus ac contubernio martyrum certaminis sui nobilissimis tropaeis praestantior, post sui quoque delibationem virtutum ubertate magnificentior, tantam per divinam gratiam adeptus est perfectionem, ut cunctarum eum meruisse clareat genera sanitatum. 132.0599D| Quae cum omnia mirifica sint, illa praecipue sunt admiratione dignissima, quae et inusitata magis et non concessa multis. Itaque de ejusmodi unum e pluribus referam. Matrona quaedam fluxu sanguinis laborans ipso die susceptionis ejus veniens, stetit in limine basilicae, conscia indeficienti sordidatione, indignam se introgressione praejudicans, incessabili profluvio, sanguine vacuata. Octo jam annorum orbita excesserat in infirmitate sine interpolatione, sine resumptione, sine requie; denique quid ageret, ad quem se verteret ignorabat. Crebris anhela suspiriis, humore sanguinis superexhausta, anxietates validas defessis vix tolerabat membris. Mirum valde et plurimum mirabile per tot temporum spatia mulierem 132.0600A| sauciam sub articulo unius horae per sanctum martyrem divino medicamine curatam. Nam illico ut spe tota, sicut ante fores constiterat, ad eum sese contulit, corrupti cruoris unda jugiter fluens substitit, foeda ventris vomica in antiquae naturae statum concessit. Nulla fuit mora salutis, ubi manum imponere dignatus est medicus coelestis. Cicatricis nec demum ex infirmitate signum paruit, horrendum dolens seu noxium quidquid fuit evanuit. Roseus subito color refusus caeruleas genas praeoccupavit, plenariae sanitatis indita gaudia innotuit. Esto quid haec mulier ab aliquo sacramentorum imperito audierat observandum esse, ut ab ingressu templi eucharistiaeque perceptione tandiu abstineret, quandiu in hujus infirmitatis immunditia mansisset. Sed sciendum corruptae 132.0600B| naturae passionem culpam non esse, nec uno verbere censurae ecclesiasticae plecti voluntariam pollutionem, et taediosam inevitabilemque naturalis incommodi necessitatem. Illam enim spontaneo consensu animus illectus patitur: hanc depravatae naturae poena multavit. Sed quoniam quid de hac re canonum decreta sentiant ignoratur a multis, non ab re censui huic loco decretum de eadem re venerabilis papae Gregorii innectendum ( in respons. ad August. ). Ait enim: « Nunquam mulier dum consuetudinem menstruam patitur, prohiberi debet ecclesiam intrare, quae ei naturae superfluitas in culpam non valet reputari: et per hoc quod invita patitur, justum non est, ut ecclesiae ingressu privetur. Novimus namque quod mulier quae fluxum patiebatur 132.0600C| sanguinis, post tergum Domini humiliter veniens vestimenti ejus fimbriam tetigit, atque ab ea statim sua infirmitas recessit. Si ergo in fluxu sanguinis posita laudabiliter potuit Domini vestimenta tangere, cur quae menstruum sanguinem patitur, non liceat Domini ecclesiam intrare? Sed dicis: Illam infirmitas compulit medicamentum quidem contra aegritudinem explorare; feminae itaque et menstruus sui sanguinis fluxus aegritudo est. Si illi sanguinariae conceditur sanitas, cur non concedatur cunctis mulieribus quae naturae suae vitio infirmantur? sanctae communionis mysterium, in eisdem diebus percipere non debet prohiberi. » Postquam plenariam valentiam consecuta est, abjecto verecundiae typho, ecclesiae primo patefecit custodibus, deinde fratribus 132.0600D| hoc idem profiteri non erubuit omnibus. Forte enim didicerat illud divini dogmatis, quia opera Dei revelare et confiteri honorificum est (Tob. XII, 7). Fit plausus populorum unanimi devotione eademque mente gratiarum munia Deo offerentium, qui in sancto suo mirabiliter triumphans tam magna et miranda per eum dignabatur exercere virtutum magnalia. Sic matrona de rediviva quam assecuta fuerat tripudians sospitate, tristem quam reliquerat repetens domum gaudio replet, laetitiam suis, admirationem tribuens universis.
CAPUT XXVI. Salubri jocunditate et sincera laetitia hanc diem ex restauratione plurimorum opulentissime refertam 132.0601A| omnibus festivo triumpho ducentibus non defuere quoque regiae auctoritatis nusquam rejicienda testimonia. Praecellentissima namque Ludovici Augusti soror Berta huic interfuit spectaculo spectabilis, et ipsa mirari et magnificare non desinens universa: quae, jubente antistite, cominus ad aram processit, et ante sanctum diu stetit, certosque apud se fingens numeros salvatorum, discernebat causas singulorum, ut ea fratri Augusto, suique palatii optimatibus congruo tempore referre valeret.
CAPUT XXVII. Altera die stationis persplendidae, dum inter sacra officia ambonem domnus episcopus conscendens divini verbi praedicamenta in populos qui convenerant funderet, et lumen verum sanctorum amare et 132.0601B| appetere perdoceret, ecce mulier quaedam caeca his intenta erat: quae tam illuminationem cordis per ministerium sacerdotis, quam etiam clementia martyris lumen perditum statim promeruit corporis. Videt, laetatur, sanctum invocat, adorat, beatificat: ductore postmodum non indiga, ad ejus praeclara properat pignora, ut videns corpore, videre compelleret si qui adessent caecati mente: simulque praemeditari in se faceret, quam possibile ei subesset spiritualia interius accendere lumina, qui ea exterius tam facile recrearet, et invisibiliter invisibilia medicamenta, in quibus vellet, operando demonstraret.
CAPUT XXVIII. Quinto ab ipso coenobio lapide est fundus, cui vetusta antiquitas Caprea ( Chivres ) vocabulum indidit, 132.0601C| in quo erat colonus Gislenteus nomine, qui gravi sarcina gibbi pressus cernuo acclinis gressu semper incedens, coelum minime contueri poterat. Hic humanae necessitudinis stipem agriculturae mercabatur instantia. Itaque jam dicto die stationis indictae, celebrem festivis gaudiis omnibus circumquaque ducentibus diem, iste solus solita cupiens explere exercitia, junctis bobus properat ad agrum, exsequi cupiens dietarium. Cui vicinus quidam obvians, indictum ab episcopo feriandum replicat diem, hortaturque ac commonet domum redire, et festivo cultu cum reliquis diem agere, sanctumque supplici interventu ut sibi esset in adjutorium, exorare, Ille nihili pendens a sodali salubria sibi data monita, renuit, taliaque hebes ac stolidus responsa reddit: Hactenus 132.0601D| talia exercendo stipem qua utcunque sustentarer, poenaliter acquisivi: istum pro cujus obsequiis me sollicite commones, nec audivi commemorare sanctum, nec ejus quidquam debitor sum referre beneficiis, quae ab eo bona malave minime recepi. Ideo te mihi super hoc suadente non audiam, nec ab opere coepto desistam. Recedente die noctis quies oboritur: cum ecce miser ille miserabiliter arentibus nervorum compaginibus merito suae procacitatis totus in modum sphaerae contrahitur, ita ut crura femoribus adhaererent. Nocte quoque insequenti os quo contumaciter locutus fuerat, in effigiem X litterae maxillis hinc inde altrinsecus aversis distortum efficitur. Hoc 132.0602A| miserabile monstrum die secunda illucescente plurimis spectaculum fuit. Nocte jam tertia cum intolerabili cruciatu perniciter afficeretur, et qua poterat voce ejularet, se coram videt splendidissimi vultus atque praeclari habitus personam assistere: a qua percunctatus quid pateretur, reddit causam tanti discriminis, et quae patiebatur supplicia pro comtemptu sancti se recepisse profitetur. Sciscitatur utrumnam se deinceps corrigere vellet. Tunc ille sacramento se obligat, asseverans nequaquam se abhinc incorrigibilem fore, nec ullum in omni vitae suae tempore opus in festivitatem praefati martyris exercere. Dicto citius qui erat, ut dixi, in modum glomuli contractus et quasi contusus, protensis in directum cruribus vigorem meandi resumit: die illa 132.0602B| aliquantulum valentior noctis quartae vigiliis a persona qua et ante si meliuscule se haberet suggestus ait, hoc fas esse cuilibet cernere. Cui ille: Resume, inquit, sanitatem, et surgens propera ad locum quo Sebastiani martyris festivis gaudiis celebratur solemnitas; et qua pro contemptu ipsius censura et severitate multatus sis, quave miserantis clementia mirabiliter absolutus, omnibus innotesce, ut exemplo tui noverint hanc diem succedentibus annorum recursibus solemni ritu perenniter feriare. Protinus dicentis imperio pedisequa est sanitas prosecuta, et os quod distortum habuit, in proprium concessit statum: tamen usque vitae finem gibbo non caruit. Nec mora, obsecundat imperanti, festine properat ad locum quo promiscua populorum caterva tripudians 132.0602C| ante sancti martyris excubabat tumulum; et quae sibi contigerint ob ignaviam, coram fratribus replicat omnibus. Dehinc post gratiarum et laudis hostias Deo pro sui restauratione per sacratissimum agonithetam praecordialiter delibatas, verbere jam eruditus divino, gaudium secum circumferens, familiare tugurium repetit, evangelizans omnibus quaquaversum ad sancti exsequias ebullientibus, nemini impune cedendum, qui ejus solemnem neglexerit feriare natalem.
CAPUT XXIX. Tabellarius quidam Rotfridi comitis, cujus quidem nomen memoria excessit, utroque pede claudicans gradiendi amiserat libertatem; unius quoque manus 132.0602D| ariditate multatus scribendi perdiderat facultatem. Taliter invalidus propinquorum manibus ante sanctum est notive expositus. Nulla interveniente mora revirescente manu fraudati sensus usum recepit, solidatisque basibus in statu suo protinus erectus constitit, ac gradiendi virtute convaluit. O quam ineffabilis ac admiranda est divinae operationis efficacia! Nulla fuit dilatatio sanitatis, ubi expetita sunt suffragia martyris. Unum enim idemque illi fuit et venisse, et salutem praeripuisse. Itaque totius corporis potitus valetudine, laudibus Deum glorificat, athletam Domini magnificat, propriisque remeat pedibus qui aliorum evectus fuerat manibus.
CAPUT XXX. 132.0603A| Necdum ipse atrio excesserat, ecce muliercula quaedam succedit, manum aridam omnique humore exhaustam, cute tantum ossibus superducta cunctis ostentans, pedem quoque simili macie ac siccitate squalentem habens. Quae ut advenit, extemplo convaluit, etiam martyris experta virtutem. Nam et manus nendi recuperavit officium, et pes gradiendi usum.
CAPUT XXXI. Illa pro adepta valentia ovanter egrediente, vir quidam claudicans intromissus est. Hic triduo solotenus ante sanctum excubans, sanari meruit accepto martyris suffragio.
CAPUT XXXII. Gislebertus Suessorum comes inter virtutum 132.0603B| insignia, quibus probis pollebat moribus, eleemosynarum quoque compendia Christo sedule committens, coelorum gazis tutius servanda locabat. Erat namque ei inter prandendum familiare inopum debiliumque quos mensae suae dietarios delegerat, curam agere, eosque ex his quae sibi ex industria subtrahebat, pie refovere. Denique unus ex his per tria lustra debilis pedibus, Walcherus nomine, cum ante vivificum martyris corpus stratus procumberet, in ipso orationis conamine illico sanus in pedes constitit, repropitiante sibi divina clementia per inclyti martyris suffragia. Pluresque fuere ex ejus admirabili recuperatione Dei laudatores quam fuerant ejus debilitatis antea cognitores.
CAPUT XXXIII. 132.0603C| Tunc e vestigio prosecutus homo quispiam, Eurulfus nomine, damnatis quinquennio luminibus, illico ut ante Sancta sanctorum manipula regente pervenit, amissum lustro jam lumen divinitus illustratus perfecte resumit, et varios mundialium rerum colores intenta oculorum acie contuetur.
CAPUT XXXIV. Sequenti nocte opportunum tempus synaxis matutinalis advenerat, cum ecce inter legendum residentibus nobis adducitur vir quispiam, Baldegerus nomine, qui novennali circulo fraudatis lumine pupillis caeca tenebatur nocte. Hunc more solito martyr inclytus Domini miseratus nulla interveniente morula, antiquum videndi usum fugatis tenebris reseratisque 132.0603D| refudit luminibus, et jubar solis quod diutina negaverat caecitas, irreverberatis praestitit contueri luminibus.
CAPUT XXXV. Interea dum his intenti miraculi stupore tenerentur qui aderant populi, puerulus guidam, Tedelgisus vocabulo, a primis vagitibus claudulus, quem jam dictus venerabilis Rothadus antistes inter prandendum refovere consueverat, ante tumulum sancti a parentibus allatus est et expositus. Hic universis urbicis atque in suburbio positis tam facie notus erat quam debilitate. Qui dum secus sancti memoriam 132.0604A| procumberet, extemplo in directum subrigitur, et quam nunquam expertus fuerat integerrimam adeptus est valetudinem: quodque ei non est concessum per naturam, adipisci meruit suffragantibus egregii martyris meritorum praerogativis per divinitatis potentiam.
CAPUT XXXVI. Longum valde ac cuiquam spermologo difficillimum est viritim ac personaliter ea prosequi quae per ejus venerabilia merita vis divina exercere dignabatur in universalium passionum morborumque generibus, quae humanae conditioni aut originaliter naturali passibilitate accidunt, aut fortuitu proveniunt. Cum enim ex diversa orbis latitudine fama virtutum ejus excita innumerabilis hominum 132.0604B| concurreret multitudo, ex omnibus tamen Galliarum Germaniaeque finibus transmarinis quoque provinciis tanta populorum immensitas confluebat, ut omnem loci ipsius situm qui ampla satis latitudine dilatatur locustarum instar praeoccuparet. Inter quos, tanta erat numerositas caecorum, claudorum, aridorum, leprosorumque, et energumenorum, lunaticorum quoque omnigenarumque debilitatum incommoditatibus praepedita frequentia, ut numeri summam videretur excedere. In his omnibus tam frequens erat nutu divinitatis per beatissimum martyrem sanitatum exhibitio, quanto et eorum qui medela indigebant numerosior erat concursio. Sanabantur denique non tantum viritim aut personaliter, verum etiam deni vigenique, et, ut ita dicam, gregatim, 132.0604C| adeo ut in die vigiliarum sancti ac venerabilis confessoris Christi Benedicti abbatis, septuaginta et duo promiscui sexus et aetatis, promiscuae quoque et debilitatis, ipso virtutifero martyre suffragante redderentur incolumes. Lumen caeci quod nunquam experti fuerant percipiebant, claudi gressum quem non noverant, consequebantur. Erat in his qui devotionis obtentu ad ejus experienda confluebant beneficia timor immodicus cultui reverentiae mistus. Plerique enim crimina sua palam profitebantur, plurimi quoque igne in visibili visibiliter urebantur. Sed quibus erat mens sanior circumspectius satagebant non ante templi aditum introire, quam et mentes intro confessionis ac poenitentiae, corpora quoque aquis diluerent. Erat denique in diversis speciebus 132.0604D| quae votivis donariis ad confessionem hujus praecellentissimi ex diversis provinciis et regionibus pia fidelium offerebantur devotione, tam ingens copia, ut ponderis numerique summam pene viderentur excedere, adeo ut octoginta quinque modiorum diversorum numismatum argenti cumulus excresceret, praeter monilia virorum ac mulierum, missoria quoque diversi ponderis aliaque vasa; auri quoque nongentarum librarum summa fieret.
CAPUT XXXVII. Sed quia omne bonum semper e vicino invidia 132.0605A| comitatur, coeperunt plurimi sacerdotum zeli rubigine uri, prohibentes plebes sibi commissas ad ejus toto orbe crebrius experta patrocinia properare, suaque ad ejus praeclara pignora vota perferre. Aiebant namque rectius fore, ut ecclesiae in quibus baptismi fideique munus perceperant, ex his ditarentur stipendiis, et earum alerentur viduae ac pupilli: nec esse bonum se egere, et alios ditescere; se exspoliare, et alios induere. Hujus livoris rubigo adeo excrevit, ut etiam quorumdam episcoporum corda inficeret. Ex quibus Ostroldus, qui ea tempestate Lugduni praesidebat, dum sermonem de hac re habiturus ad populum pulpitum conscendisset, postquam diutino tractatu ad populum concionatus est, infit: Quid, inquiens, Suessionis pervagando 132.0605B| quaeritis, quasi Sebastianum martyrem illic reperturi? Noveritis sane quia Romae dudum post sui delibationem sepultus, hactenus ibi jacet a nemine motus. Habetis hic venerabile Dei Genitricis templum, hoc frequentate, in eo vota vestra vovete et reddite. Non opus est vobis aliorsum vagari, et externa auxilia expetere. Per eam quae fideliter poscitis, omnia donabuntur a Domino. Postquam affatim populum allocutus est, redierunt quique in sua: ipse diei ducens gaudia, vicina moestitia praepropere deturbanda, diem illam finetenus nox superveniens clausit: episcopus pransus cubitum pergit. Membra sopore resoluta cum jam conticinii tempus incumberet, ecce vir quidam ephebus eurythmiam domni Sebastiani praetendens, 132.0605C| ante stratum ejus constitit duobus secum dextra laevaque assistentibus, similique fulgore rutilantibus, infulis tamen pontificalibus redimitis. Ipse vero militari chlamyde amiciebatur, virgam auream manu ferens. Qua pulsato episcopo vocatoque ex nomine, his eum verbis increpando affatur: Ego, inquit, sum Sebastianus defensor Ecclesiae, qui Roma olim pro amore Christi oppetii, qua et corpore hactenus sepultus jacui: nunc vero Dei praedestinatione ob amorem Medardi Noviomagensis episcopi, quem ad laevam stare vides, ego et hic dexterior Gregorius Romanae urbis papa, Suessionis missi sumus, uti locum illum et ejus incolas nostro patrocinio custodiamus, et custodiendo foveamus. Tu vero livore ductus procaciter egisti hesterno adversum me, 132.0605D| avertens plebem tibi commissam, ne ad confessionem nominis mei euntes vota sua in obsequium mei deferrent. Insuper falso perhibuisti mea humana illic penitus non haberi. Ut autem omnis scrupulositas ex hoc ab animo tuo pellatur, his verberibus disce me illic, sicut nunc cernis, absque ulla corporis diminutione olim depositum juxta confessoris Christi Medardi quiescere tumulum. Haec fatus virga quam manu gestabat, cecidit cum verberibus plurimis, praecipiens ita: Vade Suessionis pedibus nudis incedens, et stigmata verberum quae tibi irrogavi, palam cunctis ostenta, ut norint omnes me 132.0606A| illic fore praesentia corporali, virtute quoque spiritali praeesse, et prodesse non solum loci illius incolis, sed et omnibus Galliarum populis Regi meo et Domino meo fideliter adhaerentibus, mihi quoque meisque consortibus, illius videlicet loci patronis dignis obsequiis famulatum impendentibus. His dictis, coelestia reposcit cum suis consortibus gaudia. Episcopus dolore verberum et confusione insomnis, ut festinato cursu lux diurna redeat, anhelus exspectat. Qua mortalibus reddita, adscitis consecretalibus et necessariis amicis visionem pandit, ictus verberum tumentes ac lividos detegit. Illi vero anxii plurimumque turbati, operis exsecutione, quod imperatum divinitus fuerat, maturandum quantocius commonent. Denique instruitur iter, parantur et munera 132.0606B| inclyto martyri deferenda. Pedestrem ducem hymnis canora turma lente subsequitur quousque ventum est ad locum, in quo ingens frequentia populorum excubabat ante martyris tumulum. Omni deposito supercilio, dejectisque in terram profundo pudore luminibus, ruit prostratus in faciem tanta humilitate quanta et divina correptus fuerat severitate. Oratio in longum protenditur, gemitus et suspiria ex profundo pectoris proferuntur. Explicita oratione, capitulo competenti a loci ipsius primatibus ejus commendatur supplicatio. Dehinc placabilia vota proferuntur, exinde nobilis fratrum concio advocatur. Fit delicti confessio, ostenditur divinae censurae subsecuta correptio, spondetur per omne vitae suae tempus ferventior erga beatissimum martyrem permansura 132.0606C| devotio. Itaque vir Dei verbere divino jam eruditior factus, mente sincerior, corpore vegetior Lugdunensis cathedrae sublimia gratanter repetit fastigia. Hujus rei exitus tanto nunc notior omnibus exstitit quanto et personae dignitas famosior fuit, et situ loci in edito posito res in sole gesta occuli sub modio minime potuit. Venerabilis ergo vir, jam dictus Ostroldus episcopus, ab optimo didascalo docte docilis factus coepit libere privatim publiceque docere nequaquam fore quempiam a divinis verberibus immunem, neque cuiquam impune cedere, qui Sebastiani martyris contemptui duxerit memoriam excolere. Sic cessit plurimorum invidia martyris virtutibus victa, et per unius corporis cutem a multorum cordibus invidiae virus tali est extusum malignitate.
CAPUT XXXVIII. 132.0606D| In provincia Aquitaniae, in pago Alvernico, vico Tudurninse, est coenobium meritis hujus praecellentissimi martyris ac nomine consecratum: cujus primariae constructionis ratio hujuscemodi veridica fertur relatione fuisse. Fuit in eadem regione sacerdos quispiam morum probitate notabilis, actu ac nomine Magnus, qui et ex eventu quod ei non fortuitu, sed nutu deifico provenit, loco illi nomen indidit, ut ab ipso Magnus-Locus diceretur et esset, siquidem inter cuncta ejusdem provinciae monasteria famosissimum hodietenus habetur ac nobile. Hic itaque dum fidei 132.0607A| ardore ferveret, virtutumque pio amore mentisque alacritate succresceret, divinae dispensationis moderamine quo flagellatur quisquis a Deo diligitur, valida febre corripitur. Cujus diutino incommodo ingravescente, viribus fractis, omnique salutis spe destitutus, monetur per visum celerem gressum praetendere Romam ire, martyris Sebastiani pretiosissimum mausoleum fidenter expetere; illo se liberaliter salvandum visu discit veridico. Illico aliquantisper vegetior redditus, nil de visionis effectu cunctatus, facultatulam suam disponit ob longioris viae difficultatem; quae erant necessaria opportune sumit, arduum tanti itineris laborem anhelantibus pia devotione praecordiis humilis ac submissus arripit. Hodoeporico licet difficulter expleto, mundi 132.0607B| dominam optato tandem voto ingreditur Romam, scandensque templum toto orbe sanctius atque famosius, excessus suos plurima precum confessione Deo per summos coelestis curiae consules praecordialiter committit. Dehinc lustratis Christi martyrum sepulcris, quorum numerositate atque victoriis urbs Romana singulari tripudiat privilegio, pervenit ad catacumbas tertio ab urbe milliario; ingressusque ecclesiam in qua quondam beati Petrus et Paulus apostoli conditi fuerant, ad quorum vestigia belliger iste victoriosissimus, de quo sermo texitur, se delegaverat sepeliri, votiva prece diu incubuit. Hinc ab oratione se subrigens perfectissimam effert incolumitatem, tam robustae redditus valitudini ac si nulla unquam febrium accensione, aut alicujus incommodi 132.0607C| vexatione fuisset infectus. Dehinc, ut reor, instinctu illustratus divino, pulverem qui circa sepulcrum ejus erat, detergens, cum summa fidei devotione collegit, eumque pro magno in patriam perferendum secum reponit thesauro: resalutatisque beatis apostolis, sanctisque omnibus Romanam urbem suis meritis ac praesentia illustrantibus, genuinum Aquitaniae plenus gaudio repetit solum. Quam ingressus, antequam familiarem reviseret domum, devenit in locum quemdam aquarum decursu nemorum quoque amoenitate jocundissimum. Cumque et locus oculis blandiretur, et hora tardior succrescens pigra itinere corpora suaderet recreanda, depositis sarcinulis prandio indulgent. Inter haec sole ruente noctis quies blandi soporis amica subintrat. 132.0607D| Presbyter sacrum quem secum detulerat pulverem collo subducens, ramusculo arboris, sub cujus umbraculo discubuerat, appendit, dehinc temperius cubitum se collocat, quasi die crastina maturius profecturus. Subsequentis diei primo diluculo, instructis sarcinulis viae se reddere cupiens, apponit manus ad arboris ramum quo virtutifer dependebat pulvis, protensisque toto adnisu ulnis minime hunc non solum capere, sed nec contingere valuit. Iterum iterato se ad solvendum eum extendens, pedibusque quidquid manibus occurrere potuit subjiciens, frustrato 132.0608A| conamine substitit. Vicibus succedentibus comites ejus arbusculo inhaerentes casso sudant labore. Volans fama ad tam grande spectaculum villanos contiguos advocat. Hinc inde vulgus promiscuum confluit, et hoc ipsum mutuatis vicibus attentantes, quod rumore didicerant experiendo probant. Depositis sarcinulis die illo inter velle ac nolle pausam capiunt; recentiores, qui advenerant alternatim se ingerentes, lacertis stupentibus vane desipiunt. Undecunque variis possessi languoribus concurrunt. Operatur vis deifica per meritum sui martyris omnigena miraculorum signa, caecis visum, claudis gressum tribuens; alios truculento possessos daemone purgans, quibusdam audiendi loquendique naturalem effectum, noxio evacuato, largiens. Interea 132.0608B| dominus fundi, quo haec gerebantur, cernens tam mira ac stupenda in sua actitari ditione deifica sacramenta, adscito de officio reipublicae tabellario, facta legaliter traditione delegavit eam sancto jure perpetuo possidendam. Sic per incrementa dierum, et cultus religionis et loci situs, quorumcunque dapsilitate fidelium capiebat augmentum. Primoque in eodem loco, oratoria cella construitur, postremo crescente devotione fidelium monasterium inibi constituitur, et honore ac nomine pretiosissimi martyris Christi Sebastiani episcopali benedictione consecratur; monasticae quoque religionis ordo sub abbatis regimine substituitur.
CAPUT XXXIX. Provectiore jam tempore, cum rigore monasticae 132.0608C| disciplinae locus idem succresceret, fuere duo sub ovino vellere in eodem coenobio pseudo-monachi, qui caulis gregis Dominici quibus inoleverant, obscena qualitate dissidentes, saepenumero ab abbate seu praeposito redarguti, commoniti atque correpti, cum procaci inquietudine cordis aurem subducerent, et salutaribus monitis nullatenus cederent, juxta sacrae legis instituta, ne omnem gregem adtaminarent oves morbidae, discidium eis severa invectione a sacrae legionis comminatur corpore. Quo illi comperto, noctis intempesto quaeque rapere potuere clanculum e monasterio auferentes, fuga elapsi, utriusque propositi, sui scilicet et per hoc animarum exitii immemores, qua propria illicebat voluntas vagabant incerti. Denique Italiam, talium 132.0608D| receptricem congruam sibi latebram prospicientes, abjecto, ne a quolibet recognoscerentur, habitu, adire contendunt. Qua cum morigerum peregrinationis suae locum reperissent, postquam suae vesaniae satisfecere, votivae tranquillitatis ac intimae in monasterio securitatis reminiscentes, taedio et labore praediri exsulatus dissoluti, spes si receptus sui sperari posset, reversionem quam maxime moliebant, et hoc sibi lucri fieri invicem sermocinabantur. Ad haec rubor confusionis pro sui qualitate piaculi progressum omnimodis inhibebat. Inter spem metumque suspensis 132.0609A| visus est eis sermo conducibilis: quo suppresso crimine, cum honoris augmento loco restituerentur proprio, scilicet ut viae sese laboribus adhuc extenderent, Romam irent et sanctorum aliquem emerent, cujus evectione indulgentiam apud suos mererentur et gratiam. Hoc animati commento coelitus (ut rebantur) sibi immisso, nefanda frustrandi fiducia vagi Aquitanici cum callidis fabulaturi Romulidis perveniunt. Reverendum antistitem et togatos divertunt senatores, juxtaque Salomoniacam sententiam, sui sollicite perquirunt similes. Agglutinantur ocius mali cum pejoribus, deteriores cum deterioribus, et, inter alterna insulsaque colloquia, genus patriamque interrogati produnt. Sciscitantur iterum quid causae exstiterit, pro qua a 132.0609B| remotis procul finibus inibi devenire placuerit, et talia ac tanta discrimina subierint, et veluti eis compaterentur argumentose cuncta perquirunt. Illi votum pandunt, in agendum dari sibi dexteram suppliciter exorant. Monasterium in sua regione construxisse asserunt, quod sanctorum indigere per omnia pignoribus profitentur. Versuti Romulidae per plura sub sua observatione, ab ipso pontificum summo commissa inesse, et quibuscunque vellent pro libitu praecipua conferre posse jactitant. Hi pecunia apud eos se impetrare velle, si res haberet effectum, asserunt. Tunc illi securitatem obtinendi quae cuperent, si tamen dictis fidem adhiberent, promittentes, vocabulum sancti quem potissimum vellent exquirunt. Sebastianum martyrem pronuntiant; sua pro eo omnia, 132.0609C| quae in praesens habere poterant, multoque postmodum pluriora atque pretiosiora jurejurando spondent advectura sine mora de patria. His Romulidae sponsionum illecti blanditiis, temporis opportunitatem, ne denotarentur, explorare debere necessario confingunt. Quo reperto et indito in eodem se re exhibituros loco caligosae noctis articulo pollicentur, ubi et ipsos adesse oportere statuunt. Interea dum quid eis in hoc interstitio subdoli placiti faciendum sit versuta mente machinantur, comminiscuntur proximo foro cujusdam Caesaris sarcophagum, multa aromatum delibutione refertum, denique ad condictam venitur horam. Ante maturum illi, quos voti ardor, impatiens exaestuabat, accurrentes Romulidae lucrum inhiantes obvios habuere. Silentium ceu 132.0609D| tremuli innuunt, ad illius homuncionis Christianae regenerationis expertis tumbam pedetentim perveniunt. Si martyrem expetitum videre et consequi vellent, promissam expromere et appendere pecuniam jubent. Revulsoque sarcophagi operculo mirificae virtutis ambare (vulgo ambre ) suaviter redolentis viri faciem demonstrant. Quod isti contuentes, genua celerrime procurvant, ac suimet in adjutorium flebiliter invocant. Omni suspicionis controversia cordetenus eliminata, illis omnino utpote sacrorum custodibus ex toto creduli, quidquid in suppellectili sua habuere, promptissima deliberatione, tali techna delusi 132.0610A| condonavere. Tum denique quanta norunt vel sufficiunt officiositate, non hunc quem coelesti munere optimum defensorem et inexpugnabilem protectorem Francia promeruisse gloriatur, quinimo eum qui nec solo dignus vocabulo martyris omnino fuerit proprio merito excipientes tyrannum, inani spe totis praecordiorum fibris exsultantes pernici gressu futurae ruinae improvidi patriam repetiere; dumque sibi fingunt optima praemia, pessime caecati nequeunt intueri supplicia illicet adfutura. Fines aegre diuque desiderati ruris priusquam attingerent, gravi usi consilio prae se nuntios mittunt, qui amabilis et jugiter honorabilis sancti Sebastiani martyris adventum detegerent, et sublimes quosque in susceptionis ejus officia animarent. Locum tanti spectaculi delegunt, 132.0610B| et diem quo sibi propere occurrere debeant liberaliter innotescunt. Abba praedicti venerabilis loci et fratrum pallida concio eorumdem quondam fratrum suorum oblita scelerum, congratulantur per eos ab illo supremo bono tantum potuisse perfici bonum, eosque post casum beatiores praedicant, eminentiores suo in collegio unanimi favore praejudicant. Vexilla velificant crucis, tropaea et splendida expromunt philacteria, heu proh dolor! pessima pro his commercia protinus recepturi. Populosa usquequaque turba hoc dulcisono rumore evocata, plebeii cum nobilibus et pene totius nationis potentes religionis fervore succensi obviam vota secum parta ferventes vadunt alacres. Quid plura? excipiunt tandem non Christi martyrem gloriosum, sed antichristi satellitem 132.0610C| truculentum; non illum famosissimum Romuleae quondam primae legionis signiferum, sed Satanae dulcissimum glareis cocyti ministrum, atque cum magna hymnorum gloria ad sacrosancta usque (proh nefas!) invehunt altaria. Festiva celebrant gaudia luctuosis mox questibus deturpanda, eaque quotannis solemniter recensenda consignant, finetenus illicet desitura. Post multiplicia missarum hymnorumque officia, epulis lautioribus fessa fratrum caterva refectorii penetralibus convivatura succedit. Inter prandendum humanitas omnis exhibita laetitiam ubertim multiplicat, quam nimis vicina et valde impia confusio deturbat. Nam dum licentius edulio et mero indulgent, et ex praecepto abbatis sui illi duo qui reliquium illud sacrilegum 132.0610D| Roma exportaverant, ad custodiendum templum ne vel ad modicum lucernae deciderent, cum aliis residerent, nutu divino cujus dilectissimi militis cultum miser immeritus usurpaverat, fragore horribili et turbine perturbatus divino sancto altari detrusus pavimento elapsus iterumque relapsus corruit, concidit, nunc hac, nunc illac parictibus sese collidens, iterumque se modo josum, nunc sursum efferens contunditur, conteritur et in frusta dispergitur, martyris nomen et officia quae inaniter praesumpserat, cum ludibrio et dedecore pollinctorum spurcissimorum qui eum illinc advexerant, his mortalium 132.0611A| auris perditus amittens. Flagitii auctores, unus truculento spiritu, alter sensu inanis efficitur, ambo tamen quid egerant gestu corporum ostentabant. Reliqui omnes qui aderant, et martyris suffragia virtutumque pragmata expetebant insperato et nunquam experto terrore perculsi, semineces fugam maturavere raptim. Prandentium aulam pervolant, sibi subveniri et auxiliari insanis vocibus proclamant; heu! domini Patres, inquiunt, surgite, properate, succurrite, a saeculo nusquam consimile piaculum videte. Proh pudor! improperium perpes et rubor confusionis nunquam abolendus! ipse diabolus hodie hic est in tyranno allatus. Quidquid prae manibus erat prandentium abjecto, cum valido strepitu mensis exsilientes, signaculo et virtute sanctae crucis 132.0611B| certatim communiti templum penetrant; finitimi quoque qui charitatis affectione retenti fuerant, undecunque decurrentes conveniunt. Quid memorem? tam repentinum et insperatum gaudium subitaneus et nunquam suspectus praeoccupat luctus. Contuentur cominus pavimento prolapsum illius nefandissimi et miserrimi hominis particulatim cadaver divulsum, dolentque se in articulo modici temporis amisisse gaudium, quod gratulabantur sine fine mansurum. Fit clamor confusus, omnium stupor attonitus. Adversum flagitii auctores plurima vulgi concurrens manus infremescit. Alii lapidandos sacrilegos, alii patibulo appendendos, quidam igni comburendos, aut letho quocunque atrociore puniri debere maledicis eloquiis lacessientes acclamabant. Verum quibus 132.0611C| erat cor docile ac mens sincerior, nequaquam eos humano posse damnari praejudicio astruunt, quos divinae severitatis censura jam plexos fore liquido contuebantur. Interea collecta particulatim putredine dirempti illius infelicis cadaveris in sterquilinium vulgi stercus spurcissimum projicitur, obruitur et proculcatur, ultimumque ei vale anathema perpetuum imprecatur. Rastris pavimenta eraduntur, aquis diluuntur, et sacrae respersionis unda purificantur.
CAPUT XL. Juvat conferri huic facto antiquum illius rei gestae eventum quod contigit in populo Acharonitarum, quorum deus erat Astaroth, ut Regum promit historia, qui templi sui aditibus Arcam Dei repositam 132.0611D| secum habitare domo una non sustinens, praepotenti quodam numine concussus in terram ruit, ejusque calvaria in ipsius idoli limine manusque praecisae truncus iners suo ut erat transfixus loco remanens, opprobrium suis cultoribus perenne reliquit. Verum longe aliter his quibus sincera in Deo fides et promptissimus erat, tametsi minus doctus, et ideo male illusus famulatus, quam Allophylis rite contigisse perpenditur. Illis enim in ultionem et poenam, istis 132.0612A| autem et hujusce religionis ad fidei robur et constantiam, ne perfacile incertis assensum tribuant, neve antequam approbent, sanctum dicere aliquem mortalium audeant, juxtaque Dominicae eruditionis instituta, cum dixerint: Ecce Deus hic, aut ecce illic, credere refugiant, ne per hoc forte diabolicae fraudis occasione admissa posthabita latria sui Conditoris quodam modo offendant in idololatria.
CAPUT XLI. Igitur necdum longaevo permenso spatio, beatissimo et omnifaria laude dignissimo martyre Sebastiano penes Suessorum urbem honorifice illato, ac cum magno tripudio excepto, cum ejus (ut praemisimus) prodigiorum atque signorum fama crebresceret, de ipsis quoque ultimae Tilae finibus ad ejus 132.0612B| fragrantia pignora confluerent, abba praedicti monasterii, de quo sermo habitus est, audiens hoc, gaudio repletus commonet suos hortaturque celerrimum illuc protendere gressum, se ducem et praevium itineris? exhibens, ut, quod non poterant in toto, partem saltem vel modicam mererentur ex toto. Quo cum pervenissent, et a Rodoino praeposito fratribusque ex more suscepti humanius agerentur, causam sui itineris pro qua tantum onus subierint, lacrymabiliter fundunt, immeritos quidem se muneris quod expetebant adipiscendi profitentes: sed quia ejusdem erant ordinis, fraternae erga sese charitatis, qua singulariter beatificabantur, reminisci et spei cujus devenerant, suaeque devotioni consulendum precabantur attenti. Olim, inquiunt, Patres conscripti, 132.0612C| duo ex nobis quidam exeuntes Romam perrexere pro hoc quo Deo favente praesenti fruimini patrono. Quid multa? furtivum dantes pretium, quemdam cujus ignoramus vocabulum, mercati sunt tyrannum. Hunc ad nos miserum et in ipso pariter deduxere diabolum. Qui susceptus a nobis quidem est solemniter, sed Deo (si dicere fas sit) indignante detrusus mirabiliter. Nam cum nescii sacrae Virginis Mariae illum super aram imposuissemus, ac festive composuissemus, pransurique cum pluribus qui convenerant resedissemus, de subito ab altari in aere levatus, in terram elisus cum ingenti stridore decidit, et sibi obsequentibus qui in basilica remanserant, horripilationem nimiam injecit, exterritosque ab ecclesia perturbavit. Qui cum ad nos usque pallentes 132.0612D| et pene exanimes intrassent quae sibi accidissent in conspectu conventus universalis teterrimis vocibus insanientibus similes publicare coeperunt. Silentium utpote rei gestae ignari innuentes nullatenus cesserunt imperantibus, quin, sicut coeperant, irreverenter publicum ignominiae malum clamosis exsequerentur vocibus. Nos concito gressu ecclesiam ingressi, in frusta quassatum membra disjectumque illum, qualis quantusve erat nostris 132.0613A| congruentem actibus sanctum inspeximus. Hoc rumore passim denotamur, et importabili improperio jaculamur atque confundimur. Ut hoc ergo pudore tandem aliquando carere queamus, ad vestram venerabilem paternitatem confugium facimus. Superest ut destitutioni nostrae compati et subvenire beatitudo vestra non dedignetur. Credimus etenim taedii nostri nos onus exposituros, si a charitate vestra quantulumcunque reliquiarum ejus consecuti fuerimus. His acceptis, Rodoinus fraterno affectu compassus condoluit, et cum voluntate Patris Hilduini et fratrum consensu auxilium in agendum spopondit, relataque prius coram fratribus causa, non abnuere votum, insuper ut sancti cresceret cultus et memoriale, hoc se plurimum dixerunt amare. Illud 132.0613B| denuo domno abbati cum innotuisset, et ille fratrum super hoc postulationem ab eo quoque percepisset, linteum eis per collationem venerabilis Rothadi antistitis, quo vivifica membra martyris involuta fuerant, conferri praecepit. Qui dum ad opus assisterent et linteum de theca petentibus tribuendum proferrent, illi iracundia succensi, reliquias sancti, non linteos, quibus in sua regione abundarent, se expetisse dixerunt. Quibus cum a circumstantibus fratribus non alter, sed is esse firmaretur, quo a Roma illuc usque ejus sanctissimum corpus ad os intrinsecus fuisset obductum, nulla ratione eis satisfactum est ut illud reciperent. Audistis, inquiunt, domni Patres, jam toto orbi notissimam confusionem nostram quam vestro beneficio aestimavimus diluendam. 132.0613C| Cur inhonesta nostra innovare conamini? liceat nos vestra cum gratia patriam non ingeminato ludibrio, ita ut venimus, expeditos redire. Rodoinus, concitatos illorum contra se animos videns, nec satisfactionem agere satis curans, linteum diligentius replicans cistula recolligit, non ita se domini sui vilipendere tegmina dicens, simulque adjiciens quoniam, aliis quibus in pectore robustior fides valeret, satius his communicari deberent. Illi vero eo ibidem die commorati, cernentes nil se in hoc facto profecisse, poenitudine acti senioribus accitis supplices obsecravere quatenus pro eis paterna pietate apud virum intercessores existerent, ne tam tristes et vacui in sua a sancto illo loco regredi paterentur. At Rodoinus suorum precibus flexus, non totum ut 132.0613D| prius, sed partem sacerdotum manibus sectam largiri jussit. Quam illi multo gratiosius quam ante devotis fidei mysteriis excipientes, et honorifice praeparato sacello reponentes, missarum solemniis nomine martyris rite celebratis, religiosa secum cum hymnorum melodiis fratrum comitante caterva sic feruntur ac propria. Quo cum pervenissent, multarum virtutum et sanitatum gratia clarificata pignora ipsius meritis et nomine praeeminentis fastigii contradiderunt in aula. Ubi usque in hodiernum ejus merita vigent gloriosa, palmaque virtutum ejus 132.0614A| multipliciter floret frequentius atque magnificentius, quam eo loco quo virtutiferum ejus corpus debita fidelium populorum frequentatur devotione. Sint ergo et nobis et illis optamus ejus proficua patrocinia, qui nostrorum dapsilitate patrum illius tanti pignoris meruimus esse participes.
CAPUT XLII. Vidimus quosdam nec spernendae probitatis viros, qui Suessae civitatis venturam, quam formidamus, ruinam ab his qui audiere se protestantur percepisse. Turricula erat in eadem urbe, orientis occiduas spectans plagas, super quam spiritus ambiguus, cum jam noctis tetras aurora coepisset umbras spargere, terribilis sententiae ter ingeminatam profudit vocem dicens: Vae, vae, vae tibi, Suessio, Sodoma ut 132.0614B| olim et Gomorrha, validis ignium flammis concremanda, et in vacuos favillarum cineres redigenda! Invisa nec a quoquam cognita persona, sui officii mysterio functa, gestu celebri tenuis sese perabdidit auris. Hanc lethiferam vocem qui tunc antequam diesceret (sicut praemisimus) vigilare poterant, horribiliter intonantem, non solum in ipsa urbe civiles, verum suburbani quaquaversum degentes audiere. Cujus fama de regione in regionem pervolans omnibus celeberrima facta est. Quam rem a multis qui nostris superfuere temporibus sine suspicione falsi consono relatu audivi, eamque huic operi adnectendam ratum duxi ad correctionem omnium eamdem urbem inhabitantium, maxime illorum qui se turpissimo et naturae improbo crimine foedare non verentur: 132.0614C| et hoc idem ipsi Patres et praedecessores nostri qui nobis ista narrabant, meritis et interventu hujus nostri piissimi protectoris deputabant, quod nequaquam hoc sua tempestate impletum videbant. Adjiciebant praeterea priusquam ille Roma deveheretur, horrendas saepius ibi reproborum spirituum per plateas perque aedes illusiones importune civibus machinatas. Sed eo veniente vapor veluti fumi evanuere, universa quieta severitudine beneficio ejus vulgo disposita, et humanis commodis placido famulatu praestita.
CAPUT XLIII. Praeterea memorandi Caesaris Chlodovici qualis quantave circa sanctum devotio fuerit, largissima operis patefecit exsecutio. Comperto namque divini 132.0614D| numinis praesentia per martyrem Christi incircumscripta inibi patrari miracula, regali exutus purpura calceamentisque tertio ferme lapide rejectis, cum conjuge nudis ad monasterium quo jam locatus fuerat, processit plantis: et quia aliquos flagitiosos audierat imperatrix Judith vi quadam impraefocabili in conventu publico crimina sua detexisse, et odii livore interius perustos palam exterius metuendo nimis examine ignis atrocibus concremari, pro eo quod priusquam loco devenirent, suorum criminum appetitus dignis confessionum ac poenitentiae remediis 132.0615A| coercere neglexissent; anxietatis nimiae procellis elisa, cum praecognovisset illuc Caesarem iter disponere, nec se ab eo absque sui rubore dirimi posse; totam se ad propitiam Redemptoris contulit omnipotentiam, agensque cum venerabilibus sacerdotibus culparum suarum secreti mysterii munus, cum Psalmista orabat ut ab occultis suis mundari, et ab alienis mereretur absolvi. Eleemosynarum interea impendiis caeterorumque bonorum operum exhibitionibus per spatium interjecti temporis quod praescierat, incunctanter operam dedit: sicque demum, religiosae majestati votiva comes effecta, ad sancti martyris limina praeclaris meritis praecipua properavit. Cumque Abba reverentissimus Hilduinus et fratrum ornata cohors tantae celsitudini assurgens, 132.0615B| festivo apparatu utriusque eorum pro foribus servans adventum veniret, et tandem susceptos ad tumbam martyris canoris vocibus concrepando deduceret; in humili quo erant habitu solotenus cum multa nobilium phalange substratis cominus sibi palliis, antequam margines attingerent altaris, extemplo in faciem ruentes, gemebundas ac lacrymarum rore madidas preces militis ipsius merita recolentes, piumque intercessorem invocantes universali Domino protractis suspiriis effudere. Inde ab oratione surgentes, versu congruo omnium assistentium voto eorum commendatur oratio. Igitur aulam tantae sublimitati provisam introgressi, imperialia et ea quae tunc cultiora fuere ornamenta reinduti, et diademate compti, missarum solemnia Caesar consistorium 132.0615C| scandens in honore martyris fecit decantari. Qui cum ad Evangelium ventum est, calicem aureum cum patena, patris sui Magni Caroli monogrammate insignita, manibus propriis inter legendum ponderis ingentis tenuit, et cum oblatione sacranda eidem dicavit. Post expletionem quoque celebrem ad vestigia ejus cum conjuge accessit. Ubi, cum sese prolixa oratione Deo per sanctum commendavissent, complexiva et omni aevo reminiscenda devotione singillatim a stemmate usque subuculam cultu regali exuti, uterque martyri inibi reposuere. Textum deinceps sacrorum Evangeliorum aureis characteribus 132.0616A| exaratum, laminisque metalli ejusdem absque admistione cujusque materiei inclusum, thymiamateriumque 40 et 8 syclorum ejusdem speciei, et vastam olei amphoram ad luminaria concinnanda, mente promptissima obtulit; monetam etiam publicam cum incudibus et trapezetam perpetuo famulatu sacris ipsius deservituram subdidit. Abbatiam quoque protomartyris Stephani Cauciacum, quae septingentarum familiarum esse perhibetur, ad templi fabricam spatiandam dedit, et praecepto regiae auctoritatis ne a quolibet temerario abriperetur, cum obtestatione et anathematis innodatione annuli sui impressione signato roboravit. Quod cum saepius monasterium inviseret, tanta devotioni pristinae postmodum incrementa adjecit, ut cum quadam 132.0616B| die ad sanctae Sophiae capellam, quae palatio inhaerebat, oraturus procederet, ad limen substiterit, eamque a foris intuitus optativum illico David, quo in construendo Domini tabernaculo anhelabat, baculo flaventis auri innixus decantaverit dicens: Haec requies mea in saeculum saeculi, hic habitabo quoniam elegi eam (Psal. CXXXI, 14). Mirum dictu! veluti assistentis martyris haec essent auribus data, ipsius ejusdem solis vesperi prodiere magnifica triumphatoris egregii signorum tropaea. Nam octodecim sexus utriusque sanitatum curationes praesens sub eadem nocte, priusquam cubitum pergere disposuerit, cernere promeruit. Contuebantur istorum glaucomina fugatis tenebris jubare rutilantis luminis splendentia: aliorum uncas manus et arentia brachia 132.0616C| laxa; suras enerves et vestigia retorta vigore magis dato quam reddito directius protensa; quorumdam aures sanguine fluentes, quas surditas diutina damnaverat, nunc lenis et tenuis sonus approbabat valde perspicuas; pessimum in quodam, sed devictum et exclusum potenter sinistrum spiritum, leprae maculas abolitas furentium insipientes rite demutatas mentes. His ad votum fruitus Caesar nullo incredulitatis errore ejus pectore movente, amoris supremi et incomparabilis affectum erga martyrem sanctum sollicite in posterum se devovet conservaturum. Inenarrabiles gemitus et suspiria fletuum nimbis respersa 132.0617A| multiplicans, eum veluti carne praesentem cerneret excolebat, venerabatur et deprecabatur; et quia sine haesitatione quod expostulabat donari ab eo sibi posse credidit, voti compos effectus idipsum adeptus est salubriter. Quid autem fuerit quod ita eum rogasse praemisimus, series subsequens, imo idem in serie secretissimum suum enarret sacramentum.
CAPUT XLIV. « Fractus robusti olim brachii vires ego Ludovicus, Caesar imperator Augustus, Dei dispensante gratia orbi Romano imperans, cum late in populos juris habenas immoderatius relaxavissem, indulgentia nostra quidam dissoluti impugnando pietatem, infidelitatis prorupere crudelitatem. Quod malum eo 132.0617B| usque incanduit ut ipsos quoque praedulces natos meos in me saevire compulerint, et secum de nece sui genitoris tractare fecerint. Ad locum sic forte venitur, qui ex eventu ruptae fidei pacis et sacramentorum Mentitus-campus ex tunc appellatur. Hic me omnis pene meorum militum manus deserens, eo, ut retuli, perduellio filios meos horrendum facinus involvit, et praefices sceleris esse delegit, insonti mihi multa morti obnoxia imputantes; a nunquam laesis multipliciter laesus et delusus, nefandorum actuum meorum non immemor, aequissimo Dei judicio haec me digne perpeti comminiscens, casus aequanimiter ferebam. Suessionis civitatem deinde inimica cohorte vallatus, ad sanctorum dominorum meorum coenobium perductus sum, et 132.0617C| quia sciebant me illum locum diligere plurimum, consiliabantur inibi me fortuitu post desperationem sponte arma positurum. Quo cum me publica custodia arctavissent, quatenus quod callide tractaverant opere consummarent, quosdam submiserunt qui uxorem meam in monasterio virginum sanctimonialem factam vel (quod verius audissent) mortuam mihi nuntiarent. Filium quoque meum parvulum et innocentem Carolum bonae indolis puerulum, quem noverant prae omnibus mihi amantissimum, attonsum et monachorum firmarent coetui adnixum. Quod ego audiens, et me continere non valens, quippe qui regni decore spoliatus, conjuge privatus, filioque essem orbatus, diebus non paucis ejulans nullo consolatore fruitus, languoris 132.0617D| violentissimi paulatim me persentiebam ex tristitiae magnitudine aestibus aduri: et quia praeter Deum consolatorem neminem habere poteram, quoniam quidem aditus et colloquium negabatur omnibus, ad ecclesiam tantum et ad fratres raro 132.0618A| via, et ipsa cum summa prospectione custodum patebat, insedit animo illac ire. Quo cum devenissem omnium vestigiis provolutus, morbi quo afficiebar plagam medicis sapientibus retuli. Quibus ut quanti levaminis apud propitios dominos obtinerent supplicavi, et ut pro requie conjugis quam exemptam vita arbitrabar, missas celebrarent, et attentius orarent, venerabilem religiositatem eorum obnixe effiagitavi. Qui afflictionibus et miseriis meis prudenter compassi, per merita et interventum sanctorum quibus deserviebant, veluti futurorum praescii proximam pollicitati sunt ab Omnipotente adfuturam medelam, si tamen fidei sacramentis animum accommodarem. Sic ab eis bene confortatus post orationem ab illis deductus notis ergastuli antris, ita demum 132.0618B| sum restitutus. Sequente noctis umbra cogitatu sedulo lucicomum desiderabam cernere sidus: ingressusque sanctae Trinitati vicinum carceris oratorium, post matutinalem expletionem solus inibi pernoctans, cum per fenestram extra intuitum dirigerem, quemdam custodum ultra vires immerito tamen mihi infestum, sub imbrice cominus video jacentem, et, ne vel permodico maceriei foramine elaberer, ipso statu servare cupientem. Quem somno et mero sopitum deprehendens, inter alta cordis suspiria ridiculum mihi omen melius aspectans oboritur. Enimvero cum ita diffusum solotenus et ejus ensem frequenti cervicalis, quo superfuerat expositus, repulsu viderem penes fundamina basilicae impexum, scalam concite quae ad accendendas faros angulo 132.0618C| fuerat reposita subiens, funiculum otio torpentem super a laquearibus solvi: cominusque hastas quibus vexilla tempore litaniarum ferenda aptantur conspiciens, uni earum funiculum cum laqueo subnexui perque eamdem fenestram jeci. Hac comprehensum arte mucronem sustuli, inque altas et squalentes feci jactari latrinas, vocatoque ejus nomine, aio ad eum: O custos pervigil, tuorum spes fidissima, vigilasne? Ad haec ille: Vigilo, et bene vigilo. Cui iterum ego: Et quid struis? Et ille: Quid de his, inquit, tibi? Rursus ego: Si tibi forte repentina necessitas cogeret, forsitan gladius manu abesset. Illo ad caput brachia convertente et eum huc illucque quaeritante: Si me, dixi, sic custodisses, hodie 132.0618D| me nequaquam hic habuisses. Quidquid, inquit, illud est quod de mucrone actum est, satis superque te ut jussus sum servavi, et servare curabo et ego. Vade ergo, et in munere fidelitatis hujus et vigiliarum tuarum illo in loco competenti armamentorio quem turpiter amisisti recollige mucronem. Eadem 132.0619A| ipsa die quidam fratrum explorantes, totius causae meae veritatis tenorem per Harduinum, qui quotidiano ministerio ante me missas psallere consueverat, scripto miserunt. Cumque de more ei oblationes Deo mactandas, maxime pro conjugis meae absolutione, quam humanis exemptam rebus credebam, offerrem; ille meam cautius stringens manum, secus altare esse dixit. Post consummatam hostiam, omnes cum foras egressi fuissent, substiti solus, et sacello projectam colligens rotulam, vivere uxorem, et nil in filium meum sinistri operatum cognovi, et perplures jamque poeniteri quod taliter fidem ruperint, et a me discesserint, ferocibusque animis certatim restitutionem regni moliri. Quod, Deo favente resque in melius per ostentum sanctorum 132.0619B| suorum transfundente, ad perfectum deduxere. Verum quanquam augustius regni recuperato fastigio pristinae dignitatis perfruerer gloria, meorum attamen non immemor votorum ac precationum, quibus excellentissimum martyrem Sebastianum rogaveram, et me incunctanter accepturum credebam. Insurgente rursus perduellio cum passim regni quietudo propugnaretur, et pacis tranquillitas confunderetur, pro his sanctum supplicaturus, ad praedictum accessi locum. Et quia saepenumero in hujuscemodi privatis seu publicis ejus praepotens auxilium fueram expertus, super his quoque solitum quo impertiri dignaretur precabar enixius. Proxima ruente nocte illud quod ante dies rogaveram, nocturno visu accipio evidentissimis indiciis ab eo 132.0619C| coelitus, ut reor, mihi condonatum: et cum ingruentium cladium ruina nulla pateretur ratione optatas inibi duplicare moras, hinc digressus discrimine me pro commissis a Deo populis tentabam impendere, et certamini, si res exegisset, viriliter exhibere. Hinc me proficiscentem praepositus hujus almi collegii Teutherus nomine prosecutus, nostri comes efficiebatur itineris. Cumque penes me equitaret, et procul a sancto loco divelleremur, caput retorquens, et in eumdem (proh dolor!) ultimum aspectum convertens, intimi cordis moerore turbatus, superexcrescentes profundae moestitiae fluctus inhibere ultra non valui. Tristis et moerens amaras fundebam lacrymas, lethaliter conclusus, quid agendum mihi potius foret valde suspensus. Votum sancto devoveram, 132.0619D| cujus operandi diem praefixum videbam. Vitae ab eo finem perceperam, cujus me transgredi non licere metas sciebam. Denique commissum mihi regendi Christianum a Deo imperium haud ignorabam, cujus usque adeo cum omnem labefactari 132.0620A| orbem considerarem, et vicinam desolationem quam praescieram, formidarem; reum me super hoc inveniri, proque hoc aeternis suppliciis damnari ab illo metuebam, qui universorum Auctor exstaret et Dominus, judexque venturus unicuique secundum opera esset redditurus. Ille taliter me tristari conspiciens, diutius quidem consultum tenuit, erat enim vir in omnibus fidelissimus. Et cum jam uberrimum meorum fletuum imbrem ferre nequiret, ipse quoque ex hoc permotus in lacrymas ruit: Quid, inquit, optime Caesar, tibi et tuis graviter destitutis haec prodesse poterunt? per te consolabuntur universi. Hilaritas tua si moestis parebat, dolorem omnem evacuabat. Noli, domine et gloriosissime imperator, noli hoc servis tuis lethalis tristitiae vulnus 132.0620B| in te, cui summa semper jocunditas, vultus serenissimi obnubilatione palam ostentare. Hoc tuorum multum corda brachiaque dissolventur, hostium vires robora concipient. Singulare id duntaxat tuis esse debet secretum, quod ita tui pectoris turbare potuit laetissimum semperque quietissimum statum. His fortasse, si fideliter tui compassi fuerint, dabitur ut consolationis remedia valeant reperire: et si secus fieri nequibit, levius deinceps, cum hujus rei plures coeperint effici participes, feres. Tum ego quae fideli noveram persuasione edita consolatoris mei verba suscipiens, ei causam reddidi, et quid lateret corde, detexi protinus ore. Sanctum illum locum me amavisse plurimum dixi, quem non ultra me videre, sancti martyris agnoveram revelatione. 132.0620C| Votum insuper vovisse, cujus effectum prohibuisset fluctuatio collati imperii: et nisi formidini ab hostibus imputaretur, aut ejus (quod supra modum pertimescendum erat) ab Omnipotente ruina exigeretur; arma, purpuram et stemmata quam libentissime ibidem me deponere voluisse. Inde ab eo cum salubrius consilium dari expetii, tale percepi. Bonum, inquit, votum tuum, gloriosissime Caesar, sed sicut beatus docet Gregorius, nihil Deo bona voluntate ditius. Magnum quidem est quod optas renuntiare saeculo, et omnibus quae possides, siquidem per hoc Christi imitator esse posses. Verum multorum salus a quibus perficitur, multiplicia in singulis praemia pollicetur. Illud tibi, istud omnibus consulit. Magnum illud, sed maximum est istud. Hoc si non 132.0620D| potest operari voluntas, in isto poterit remunerari. Denique in Deo id fuit mirabile magis, quod dignatus est mori pro servis. Charitatis augmentum majus idem ipse commendavit esse, si quis pro fratre non dubitasset animam ponere; fecit quod docuit: pro 132.0621A| nobis animam posuit. Pertulit Dominus mortem, ut servus reciperet dignitatem, non necessitati succumbens, sed plasmati suo ineffabiliter subveniens. Quod sequamur exemplum, in sese ostendit, et danti operam palmam victoriae promisit, et permanens praemium reposuit. Quia ergo gregem suum regimini vestro commisit; pro eo, si necesse sit, usque ad mortem decertandum vobis insigne erit atque laudabile. His luculenter a praedicto viro instructus et fortiter in agendum animatus, me iterum iterumque sanctitati illius et fratrum attentius commendans, tametsi non ut ante tristis, non tamen adeo discedere hinc praevalui laetus: quippe qui quos dilexeram unice, supremum me sciebam transmittere vale. »
CAPUT XLV. 132.0621B| Igitur cum haec fratribus aetatis et religionis merito primoribus relata fuissent, martyrem sanctum unanimiter exorandum constituerunt, quatenus ejus oracula, si quoquo modo fieri posset, eorum in salutem verterentur in alia. Quod cum sollicite peractum sit, digni attamen nullatenus super hoc auditi fuere, quoniam quidem hoc praedestinationis nunquam immutandae constitit Dei. Nam eodem itinere contra filium legitimum et homonymum ducens exercitum, in quadam insula Rheni vita corporali functus, perennem, ut remur, cum sancto quem incomparabili fuerat amore complexus, ejus meritorum obtentu est adeptus. Cujus exuviae Mettis in basilica sancti Arnulfi, a quo genus 132.0621C| duxerat, celebratae, tam opum pretiosarum quamque fiscorum regalium ditatione sunt insigniter commendatae. Et quoniam, ut eo manifestante cognovimus, votum explere renuit, nec toties peroptatum sepulturae locum in fundo martyris habere promeruit.
CAPUT XLVI. Totius orbis Romani principe vita exempto, epilogus 132.0622A| tandem thematis hujus styli verecundia impellente ponendus est. Siquidem quantum ad meritum tanti martyris et ad materiae spectat dignitatem, mutum est omne quod de eo quantumvis humana facundia fari potest, quoniam quidem omnis sermo humanus inferior est laude coelesti. Pauca quidem sunt quae de eo oratione inculta prosecutus sum, pluriora et pene innumerabilia fastidiosis lectoribus ignoscens omisi. Enimvero superest hodietenus id chartophylacio nostro schedula Rodoini ad memorabilem Hilduinum abbatem transmissa, in qua numerosa plurimum capitulatione virtutum ejus insignia breviata personaliter habentur inserta, quorum summa in conum redacta, surgit in millibus quatuor centum septuaginta. Itaque tam ingenti 132.0622B| materia victus, manum ori opponens, eruditioribus quibusque atque doctioribus, et qui necdum in hanc lucem prodiere, succedentibus usque in finem saeculi temporibus haec omnia tractanda relinquo. Quisque sane fastidiosus lautiori edulio appetis satiari, hunc nostrum furfurem postponens, sanctissimi Patris Ambrosii opus, quod de hujus triumpho caelibis edidit, inquirens, in eo reperies ferculum ditissime refertum, cujus delicioso admodum siligine palato mentis degustato delectabiliter poteris saginari.
Explicuit epitomen miraculorum Sebastiani agonistae insignissimi: cujus nomen ex Argivo in Latinum vir imperialis sive imperatorius sonans, aureo illius immaculati Agni volumine characteribus speciosissimis habetur insertum. Et ideo laudis ejus plena est terra, et memoriale ejus non derelinquetur 132.0622C| in saecula, quoniam regnat cum Christo feliciter in aeterna gloria. Amen.
Ex codice Joliano.
Gondacri monachi, martyr memorande, memento, Codice qui parvo virtutum stemmata scripsi Laude tua, possim quo regnum scandere coeli Adjutus sanctis precibus, quarum juvamine multi Corporis ac animae captarunt munera laeta. APPENDIX De miraculis sancti Gregorii, deque nonnullis aliis coenobii sancti Medardi reliquiis. 132.0621| 1. 132.0621D| Exstat in appendice ad tomum II Martii Bollandiani libellus de Miraculis sancti Gregorii scriptus ab anonymo Medardensis coenobii monacho circiter annum 1150, in quibus Constantia regina, Rotberti Francorum regix conjux, de ornando sancti Gregorii loculo admonita dicitur; Fulcosius seu Fulco Suessionensis episcopus ob direptas monasterii facultates ab eodem sancto increpitus anno 1025, quo Richardus abbas loco praeerat; anno 1126 Josleno episcopo, abbate Gaufrido, « qui postea episcopus Catalaunensis claruit, » reliquiis S. Gregorii per urbem solemni pompa delatis pestis repressa. Qua de peste habemus librum de Miraculis ope beatae 132.0622D| Mariae tum patratis, quem Hugo Farsitus composuit. Demum ex Actis sancti Goswini abbatis Aquicinctini subditur ejus curatio facta eo in loco, ubi tum Prior erat, meritis Gregorii Magni. Quae hic indicasse sufficiat.
2. Praeterea in sancti Medardi coenobium ex urbe Roma translatae sunt reliquiae sanctorum Tiburtii et aliorum; cujus rei historiam ab Odilone monacho jam laudato descriptam hoc loco subjiciam. Legi etiam anonymi cujusdam narrationem de illatione corporis sancti Gildardi, et capitis sancti Romani Rothomagensium pontificum, eo facta regnante Carolo Calvo; quibus fusius referendis supersedeo. INCIPIT EPISTOLA ODILONIS AD INGRANNUM, de adventu et susceptione corporum sanctorum martyrum Tiburtii, Marcellini et Petri, Marcelliani et Marci, Proti et Hyacinthi, Marii et Marthae, Audifax et Abacuc, Abdonis et Sennis, quae est pridie Idus Julii. 132.0623| 1. 132.0623A| Omnia quae dicuntur, nequaquam certae rationis auctoritate discutiuntur: quae vero visa dicuntur, audita referuntur, habita demonstrantur, veridicis sanctionibus approbata creduntur. Proinde quia multi multa loquuntur de beatorum Marcellini et Petri, Marcelliani, Marci, Proti et Hyacinthi, Marii et Marthae, Audifax et Abacuc, Abdonis et Sennis martyrum translatione ab urbe Roma in Gallias, et repausationis eorum locum vel se nescire dissimulant, et negligenter dissimulando invidiose abnegant: operae pretium fuit, ut de tantorum corporali praesentia Christi militum, et veritas rei ambiguae satisfaceret, et dubitantium fides ad amorem martyrum credendo in melius proficeret. Nihilominus et beati Tiburtii martyris adventus, et exceptio corporis ejus 132.0623B| rationando ( sic ) describitur, et gloriosa sanctarum reliquiarum depositio Hermetis et Juliani, non minori devotione cum praefatis sanctis martyribus describendo suscipitur. Vehementer enim condecet, ut quorum una fuit voluntas transferendi se in Gallias, et unius locelli devexit quantitas, fiat adventus et depositionis eorum in monasterio sanctorum Medardi et Sebastiani, atque papae Gregorii una eademque principalis laetitiae solemnitas.
INCIPIT NARRATIONIS EPILOGUS.
2. Dominus et Augustus noster videlicet totius orbis Romani princeps, Francorumque regni pater piissimus, felix et providus imperator totius monarchiae, Ludovicus scilicet, illius augustae et venerandae 132.0623C| memoriae Caroli Magni filius, qui ad liberandum orbem tyrannicis moderationibus, et ad comprimenda domestica mala divinae dispositionis sublimatus est gratia, postquam paterni suscepit imperii gubernacula, totius sanctae Ecclesiae fideles et filios per quatuor mundi climata pio moderamine provexit ad supernae felicitatis emolumenta. Hic inter sibi collatae virtutis et gratiae munera, honestae fidei pariter et documenta dedit, et ornamenta religionis ecclesiasticae multipliciter condecoravit. Multa quoque corpora sanctorum de pluribus Italiae partibus in regna Francorum detulit, ubi maxime populus nobilitate superbus, armorum strenuitate decorus, non minima laude sapientiae simul industriae et prudentiae, pollet et praevalet utique. Cujus ingenii solertia beatissimi 132.0623D| et omnifaria laude dignissimi Sebastiani martyris corporalis gleba, simul et beatae memoriae Gregorii papae sanctissima membra penes Suessorum moenia in basilica summi confessoris Christi Medardi deportata pariter et collata videntur et habita. 3. Cum ergo innumerabilis miraculorum frequentia tunc temporis assidue fieret in sanctorum praesentia, per longa mundi spatia tanti odoris fragrantia non minima redolet virtutum notitia. Unde contigit ut quadam die, dum praefatus imperator hiemaret 132.0624A| Aquisgrani palatii, sub tempore inter prandium plura cum optimatibus suis loquendo exorsus est regio more. Inter quae plurima verborum colloquia, subito in beati Sebastiani martyris impegit translationis gaudia, et virtutum ipsius magnalia. De neglectis quoque martyrum sepulcris, quorum Romae ingens esset copia, prolixitas sermonis subsequitur non minima. Factum est autem, dum haec agerentur, ut quidam diaconus sanctae Romanae Ecclesiae, nomine Deusdona pro suis necessitatibus regis adiret imploraturus clementiam. Dum vero diutius in palatio moraretur, cum Einardo abbate, palatii regalis scilicet domestico, familiaritatem illius prae caeteris palatinis promeruit, et omnem humanitatis exhibitionem ab eodem abbate sine ulla improperatione suscepit. Inter haec dum aperto propter quod venerat 132.0624B| negotio Romam redire disponeret, ab eodem abbate multa donaria recepit in sua et maxime multorum praesentia ad perficiendam suae reversionis diligentiam. 4. Igitur de Aquisgrani palatio profecti, praedictus scilicet abbas Einardus, et praefatus sanctae Romanae Ecclesiae diaconus, ad Augustam usque urbem Suessorum perveniunt. Ea tempestate domnus imperator ob amorem inclyti martyris Sebastiani cum omni apparatu et suorum procerum comitatu in monasterio devenerat sancti Medardi, sanctum Pascha prout competebat devotissime celebraturus. Huic spectaculo vir venerandae memoriae Hilduinus abbas aderat in omnibus, qui et praedictum abbatem Einardum, 132.0624C| et sanctae Romanae Ecclesiae diaconum altius et honorifice suscepit, et familiarius tractavit, suorumque secretorum conscios adhibuit. Inter haec familiaritatis obsequia supra modum jocundati, et in immensum laetati, paschales dies prosecuti sunt gaudentes. Denique accepta benedictione repedationis suae jam dictus diaconus, diversae promissionis admodum largus, beati Tiburtii martyris Hilduino abbati promittit venerabile corpus. Einardo quoque abbati fideliter spondet, ut fidelem legationem secum dirigeret, multas sanctorum reliquias in propria reciperet. Quibus promissionum dictis vehementer exhilarati, dominus videlicet Hilduinus abbas et Einardus, ambo legatos diligenter eligunt exquisitos, prudentia videlicet industrios et astutia conspicuos. Sic cum praefato 132.0624D| diacono iter aggressi, Romam quanta possunt celeritate praepropere tendunt. 5. Contigit autem ut quidam illorum, medio itinere perfecto, tertianae febris corriperetur incommodo. Cum autem diutius intempestae noctis silentio graviter suo vexaretur incommodo, apparuit sibi febricitanti praeclari vultus juvenis, causam ab eo commissi negotii et laborem tanti perquirens itineris. Cui cum ille promissa diaconi de reliquiis sanctorum Einardo abbati mittendis, et de his quae beatae memoriae 132.0625A| Hilduino abbati pollicita fuerant per ordinem intimaret, respondit pulcherrimus juvenis, et dixit: Satis manifestum est, et patenter tui socii tibi sunt conscii, quia quamplures dies tertiana febre laborasti. Surge velociter, festina iter, securus accelera negotium, tibi a Domino promissum consequeris votum; volo ut pro signo tuae fidei sive credulitatis, effectum integrae percipias sanitatis. His dictis expergefactus, ab omni dolore et aestu febrium liberatus, omnia quaecunque viderat et audierat divinitus suis diligenter referre curavit comitibus: sicque factum est ut unanimiter et visioni crederent, et fidem divinis dictis pariter et promissis adhiberent. 6. Igitur Romam venientes, juxta basilicam beati Petri apostoli, quae dicitur ad Vincula, in domo ipsius 132.0625B| diaconi cum quo venerat, hospitium acceperunt; per aliquot dies cum eo manserunt, promissorum ejus adimpletionem incessanter inquirendo perstiterunt. In hoc morarum suarum articulo consultum fuit, ut ad coemeteria sanctorum simul cum diacono pergerent, ut si quid dignum in eis inveniri posset, suis desideriis satisfieret. Itaque invento duce, videlicet locorum monstratore, primo ad basilicam beati Tiburtii martyris in via Lavicana, tribus ab Urbe passuum distante millibus, praeproperis perveniunt gradibus. Denique martyris tumbam quanta possunt diligentia contemplantur, et utrum aperiri posset aliis nescientibus cauta circumspectione consideratur. Deinde in basilicam eidem cryptae contiguam, in qua beatorum martyrum Marcellini et Petri corpora 132.0625C| decenter erant tumulata, summa cum honoris descendunt reverentia. Nihilominus explorata etiam ipsius monumenti qualitate non minima secum habitando ad nota recedunt diversoria. 7. Sed quanto secretius secum pertractant, et hospitem suum posse latere hoc factum determinant, tanto citius eorum praevenit notitiam. Denique veritus praefatus diaconus ne praefati legati Hilduini abbatis voluntati suae satisfacerent sine suo assensu, consilium eorum festinando maluit praevenire diligentius. Et quia idem ipse diaconus locorum sanctorum plenariam et perfectam notitiam habebat, blande illos vehementer alloquitur, scilicet ut communi consilio fieret quidquid agendum dispositio supernae virtutis innotesceret. Assentiunt pariter 132.0625D| consilio senis, utpote primi archidiaconi sanctae Romanae sedis. Tempus quoque operis festinanter aggrediendi sapienter indicitur, et pari voto summisque desideriis praestolatur. Tunc peracto triduano jejunio, noctu ad loca sanctorum pervenitur, nullo sentiente Romanorum civium: ingressique basilicam sancti Tiburtii martyris, solotenus prosternuntur: altare illud aperiri tentatur, sub quo sacratissimum corpus martyris positum esse credebatur. Sed mox in primo conamine virtus quaerentium deficitur, quia nimia mentis et corporis horripilatione concutitur. Monumentum quoque durissimo marmore politum duriori ferro durius resistit, et conantium manus aperire facile repellit. In hac ergo 132.0626A| cordis anxietate positis divina illico gratia clementer succurrit. Enimvero quidam monachus, quasi bonus Dei angelus, mox illis advenit, nomine Basilius. Hic in monte Palaestinae cum suis discipulis jam diebus multis habitaverat, sub norma probatissimae religionis. Cujus salutaribus consiliis animati, sacris orationibus adjuti, quamvis cum periculo capitis tandem sacratissimum corpus jam dicti martyris reperiunt. Sublato itaque cum omni veneratione sacratissimo corpore operosis composito palliis, honorifice in cryptam beatorum martyrum Marcellini et Petri defertur cum omni jubilationis exsultatione. 8. Mox festinanter ad tumbam sanctorum martyrum genibus flexis descenditur. Pietas Domini nostri 132.0626B| Jesu Christi cum interno rugitu cordis invocatur, martyrum deprecationibus sanctorum quidquid agendum est supplicibus votis quaerentium committitur. Confestim in ipso noctis crepusculo lapis, quo summitas sepulcri tegitur, de loco suo removetur. Tandem invenitur sacratissimum sancti Marcellini corpus in superioribus ejusdem sepulcri semotim positum et involutum diligentius. Ad ejus quoque caput tabulam marmoream positam considerant descriptam expressius, quoniam pretiosi martyris ibi sepultum quondam a fidelibus venerabile jacebat corpus. Illico cum summa veneratione sanctissimam levantes glebam munda sindone involutam, juxta corporalem beati Tiburtii martyris deponunt praesentiam. 9. His ita peractis, per diversa mutatur eorum 132.0626C| cogitatio mentis, et non minima exoritur anxietas, quia beati Petri exorcistae et martyris sacra non potest haberi societatis praesentia. Talibus infortuniis mente turbati, tanta animi virtute laborant, ut nec cibum sumerent, nec somno acquiescerent, nisi martyrum corpora sicut in passione socii, sic etiam in peregrinationis itinere deferrentur inseparabiliter adjuncti. Talibus desideriis incessanter accensi, ad supradictam iterum sanctorum martyrum cryptam trepidi accedunt, apertoque sine ulla difficultate sepulcro, sacra beati Petri exorcistae et martyris membra, nullo prohibente, gaudentes et alacres detulerunt ad propria. Igitur levioribus ut praevalent sarcinis aptantur corporibus sanctorum loculi juxta qualitatem temporis et difficultatem arripiendi itineris. 132.0626D| 10. Inter tanta divinae dispensationis officia, et religiosi cultus obsequia, contigit ut dum sanctorum martyrum Marii, Marthae, Audifax et Abacuc noctu causa orationis cum praefato archidiacono circuirent coemeteria, divinae commonitionis perciperent oracula, quorum consolationibus et indiciis evidenter instructi, eorum pariter quatuor tollerentur corpora, et praefatorum celerius admiscerentur loculis sanctorum. Quod mox sine ulla difficultatis mora cum summa perpetratum est reverentia. 11. Sic illa tota sanctorum martyrum massa illustris archidiaconi deliberatur industria, et a legatariis domini Hilduini abbatis geminato gaudio defertur 132.0627A| suscepta, caeterorumque martyrum reliquiis admista, Papiam usque deferendo exsultantibus animis pariter deveniunt eundo. Ibi ergo propter jumentorum refectionem et propter longioris viae reparationem statuerunt sibi per aliquot dies in eadem Ticinensium videlicet Papia civitate gratissimam indulgere repausationem. In hoc morarum suarum articulo, contigit legatos sanctae Romanae Ecclesiae a Romano directos pontifice Ticinum advenisse. Itaque veriti de adventu illorum sibi aliquid incommodi vel etiam impedimenti accedere posse, sapienti consilio sapienter praesentiam illorum maluerunt anticipare. Confestim ad invicem secretorum suorum detegunt notitiam, et per ordinem exponunt interiorem cordis scientiam. Illa Romani pontificis legatio se 132.0627B| quantocius manifestat in Gallias ad imperatorem iter velle arripere, quia cogebat illos non minima festinare necessitas sedis apostolicae. Qua de re facti nostrates solliciti, fidelitatem proponunt simul et amicitias abbatis Hilduini, auctoritatem quoque insuper piissimi imperatoris Ludovici certis innotescunt indiciis, et translationem sanctorum praefatorum martyrum in Gallias luculenta ratione manifestant. 12. Sicque factum est ut quos prius querulos habuere derogatores, postmodum per omnem viam fidissimos reperirent suffragatores. Ita totum factum est, et sic per conjecturas mansionum, per pericula et anfractus Alpium, tandem ad Sanctum pervenerunt Mauricium. Ibi causa repausationis suae diem cum nocte peragunt ad integrum. Enimvero mox illa sanctorum 132.0627C| corpora vilibus loculis inclusa, holosericis linteis pretiosius et dignius involuta, feretri vehiculo decenter imponuntur, aureis peplis desuper obtecta. Inde cum laudibus et promoti, comitante Dei gratia, thesaurum desiderabilem palam et aperte cum adjutorio populi occurrentis undique usque ad diu praeoptati ruris confinia deportavere. 13. Jam tunc temporis adventus sanctorum fama non minima longe lateque sese resperserat: et ideo velut ex umbilico terrae innumerabilis erumpebat populus circumquaque. Ipsa denique Augusta Suessorum a duobus fere millibus tota pene civitas eis 132.0628A| obviam ruit, et sacras exuvias usque ad transitum fluminis Axonae laudantes in jubilo vocis cum laudibus deduxere. Ex alia parte fluminis religiosa monachorum concio, ecclesiasticis redimita infulis, cum pluribus aderat fidelium turmis, quae geminatis gaudiis tantis se gaudet frui patronis, et adesse praesentium martyrum spectaculis. Inde pariter incedentes, et diem variis luminibus augentes, cum thymiamateriis procedunt, et crucibus auro gemmisque pretiosis affabre distinctis ordinibus solemniter exsultantes, in hymnis et canticis spiritualibus invehunt in secretis basilicae sancti Medardi penetralibus. 14. Anno Incarnationis Dominicae 828, II Idus Julii, venerabilis abbas Hilduinus suscepit corpora sanctorum martyrum Tiburtii, Marcellini et Petri, 132.0628B| Marii, Marthae, Audifax et Abacuc, et apud sanctum Medardum in loco celebri honorifice collata penes venerabile corpus inclyti martyris Sebastiani deposita, cujus adventus et exceptionis corporis ille tertius annus tunc exstitit temporis. Ibi specialiter usque in hodiernum diem ab omni populo cum omni veneratione coluntur, et debito religionis honore corporaliter habita servantur; et sicut gloriosiores faciunt milites vulnera pro imperatore suscepta, ita et ipse Deus rex martyrum Dominus noster Jesus Christus, suorum militum imperator gloriosus, pro confessione sui nominis praetexta martyrii purpureos in omnibus miraculorum signis et virtutibus efficit gloriosos. Sed quia per idem tempus pene ab ipsa ultima Tyle fiebat ad ipsum locum innumerabilis 132.0628C| omnium concursus propter frequentiam sanitatum atque signorum, quae indiscrete fiebant in praesentia ejusdem martyris Christi Sebastiani, singulariter ac proprie cuncta miraculorum insignia diebus in illis habita ad praefatos sanctos martyres quamvis nequeant cuncta referri, communia tamen credi salva fide possunt esse et dici. Vere et absque ambiguitate ulla propter hoc praecipue fuere communia; quoniam sicut apud Deum aequales creduntur meritis, ita non absurde putantur in patrandis miraculis communiter operari.