Migne Patrologia Latina Tomus 87
Epistola V (Paulus Constantinopolitanus), J. P. Migne
Epistola V
(0092C)Sanctissimo et beatissimo fratri et consacerdoti, domino Theodoro Paulus indignus episcopus in Domino salutem.
Ecce quam bonum et quam jucundum, habitare fratres in unum (Psal. CXXXII): spiritali dico habitaculo, et concordia quae in Deo est, et unitate fidei, hujus delectabilis secundum veritatem inhabitaculi, quae videlicet in Aaron magis decorabatur, atque sacerdotalem induentibus dignitatem, sicut unguentum super caput, principalem intellectum irrigans, et usque ad ipsam extremam scientiam deducens. In hoc enim habitaculo benedictionem et aeternam vitam promisit Dominus. Hujus igitur propheticae vaticinationis meritum amplectentes, praesentem fraternam syllabam exposuimus, nostra propter charitatem (0092D)minime quaerentes aut quaesituri. Nec enim detrahentibus bonum est detrahere, aut palo, secundum vulgarem fabulam, excutere palum. Absit. Non sunt nostra haec. Avertat Divinitas, non sunt edocti habitus nostri ita vincere, sed in patientia longanimitatis, et spiritu humilitatis, quia sicut minime per duritiam, ut prophetice dicamus, purgatur nigelia, ita nec pacis saporatus fructus intelligentiae per (0093A)asperitatem exprimitur. Propter hoc enim et verborum supportavimus colaphos, ut vel paulatim valeamus eum imitari, qui propter nos se humiliare dignatus est, ut extremae illius ultionis per hanc plagam verbera declinemus. Audiamus igitur et consentiamus Ecclesiae oratori, qui per linguam Spiritus clara voce exclamat, dicens: Omnia a vobis in charitate fiant (II Cor. XVI). Ergo sive quaerimus, sive tantummodo dicimus, et tantummodo audimus, charitas intercedat, ars aliqua existens ad compositionem concordiae boni et conjunctionem. Oportet enim de Deo quaerentibus nobis, sparto rectitudinis mentis nostrae denumerantes templum, pacifice inhabitare in eo propter Dominum, qui per prophetam locutus est: Quaerens quaere, et apud me habita (Isai. XXI, (0093B)12, juxta Graec.). Speculum enim dedit Deus populo suo, et oportet eos qui a Deo sunt deputati sacerdotium adipisci, ita in humilitate gressum mentis adinvicem tendere, ut in melius aedificentur hi qui ad nos respiciunt, quam, quod dicere piget, per nostram discordiam, semitam pedum eorum concutere. Ad concordiam inclinemus nos ipsos, et unum ad charitatem sapiamus. Humilitatem veneremur, per quam apprehendi solet altitudo Spiritus. Si enim et verbo amplius usque huc taciturnitatem dileximus, hoc quidem bene habere arbitrati sumus, ne scriptis vestris reciprocata respondentibus, injuriae fomitem exhortemur, et pusillanimitate dijudicemur ab eo, quia [ Forte, qui] omnia ad charitatem diligere [ Forte, dirigere] promulgavit. Oravimus vero et tunc (0093C)ostium circumstantiae labiis nostris imponi (Psal. CXL), et verbum insonitum concipere potius quam verbum invigile; et tamen hoc mihi donum est a Domino, et factus sum sicut homo non audiens, et non habens in ore ejus argumentationes (Psal. XXXVII); sed quia tempus est loquendi, et tempus tacendi (Eccle. III), aperio verbum, et claudo ostium per taciturnitatem, competenter exorans: Domine, labia mea aperies (Psal. L), ut respondeam exprobrantibus mihi verbum (Psal. CXVIII). Licet enim tacuimus, non semper tacebimus, adaperiente nobis Deo claves verbi. Igitur directis in praesenti a beatitudine fraternitatis vestrae apocrisariis, qui post multas factas inter nos de ecclesiastica requisitione dissonantes sermocinationes, in finem ad hoc pervenerunt, admonentes (0093D)nos atque adhortantes interpretari unius Christi veri Dei nostri voluntatis intellectum, atque hujusmodi interpretationem destinari vestrae sacratissimae venerationi. Nos autem acceptam habentes bonae conscientiae praedictorum venerabilium virorum admonitionem, cognoscentes autem et quae principatus apostolorum summitas docet, paratos esse ad satisfactionem omni poscenti nos verbum de spe quae in nobis est (I Pet. III), secundum Dei timorem, mansuetudinem ad bonam scientiam temperantes, super tali tantummodo requisitione mentem nostram per has syllabas exponimus, superfluam excitationem et altercationem verborum propter satietatem et praesentis temporis incongruitatem declinantes ac praecaventes, (0096A)nihil nostrum intelligentes, aut proferentes, vel dicentes, sed quae audivimus et cognovimus a sanctis et universalibus magnis conciliis, et Patres nostri enarraverunt nobis, quoniam viae veritatis intellectus est sapientum, sicut proverbiatori Salomoni atque veritati bene placere dignoscitur. Sed quia tempus jam trahit nos promissionis, et ad aperiendam requisitionem provocat, incipiamus rectae nostrae fidei formam Scripturae imaginibus enarrare, sicuti tinctitiis aliquibus coloribus paternis testimoniis certius decorantes quae a nobis dicuntur. Nos igitur, id est, jurisdictio Ecclesiae nostrae et synodus, confitemur unum consubstantialis et auctoris vitae Trinitatis Filium ac Verbum sine initio Genitoris Dominum Jesum Christum verum Deum nostrum ex (0096B)Spiritu sancto et immaculata Dei genitrice semperque virgine Maria inconvertibiliter incarnatum, perfectum esse eumdem deitate, et perfectum humanitate, unam personam, unam substantiam compositam in duabus et post unitatem praedicantes naturis, differentiam utrarumque naturarum cognoscentes secundum earum proprietatem. Nec enim earum per partem divisionem, aut in alterutram mutationem, aut commistionem, sive confusionem penitus intelligimus aut suscipimus; absit: sed in uno Christo salvata utraque natura divinitatis et humanitatis, et in essentiae proprio termino secundum substantiam inenarrabilis summae unitatis convenientia conservatis et permanentibus. (Mansit enim Verbum quod erat, et factum est quod non erat.) Propterea et omnem (0096C)congruam divinitati et humanitati operationem ab uno eodemque procedentem incarnato Deo Verbo dicimus, et in unum eumdemque reduci. Ideoque et divisio non introducitur et inconfusio salvatur. Resipiscat plebs impiorum haereticorum, sileant cum Nestorio, Diodoro, et Theodoro, Severus et Eutyches, et Apollinaris exsecrabiles, ex alterutra dissonantia consonantes ad impietatem, aliis confusionem, aliis divisionem male induentibus, et bene a veritatis regulis denudatis. Unius autem et ejusdem Dei Verbi incarnati miracula praedicamus, et passiones cognoscimus, quas secundum carnem propter nos sponte sustinuit. Ideoque et Deus dicitur pati, et Filius hominis a coelo descendisse propter summam et indissipabilem secundum substantiam duarum naturarum unitatem. (0096D)Unde et unam voluntatem Domini nostri Jesu Christi intelligimus, ne contrarietatem aut differentiam voluntatum uni eidemque personae Domini nostri Jesu Christi applicemus, aut ipsum se expugnantem dogmatizemus, aut duos volentes introducamus. Non enim ad conglomerationem omnino aut confusionem duarum naturarum, quae in eodem videntur unius voluntatis, hanc producentes vocem, aut ad interemptionem alterius tantum aliam esse praedicantes, sed hoc per hujusmodi significantes vocem, quoniam caro ejus rationabiliter et intellectualiter animata, ex ipsa summa unitate inenarrabiliter omnibus divinis ditata, unientis eam sibi secundum substantiam divini Verbi, divinam habebat indiscretam voluntatem, quae (0097A)ab ipso semper ducebatur ac movebatur, utpote in nullo tempore eadem divise, et ex proprio impetu contrarie nutui uniti secundum substantiam Dei Verbi, naturalem ejus faciens motionem, sed quando, et qualem, et quantam ipse Deus Verbum volebat, ne (quod absit) in blasphemia dijudicemur, quod utique cavendum, et terribile dicendum: vae hujusmodi pravitati, ut per necessitatem, naturae violentiam sustinentem, introducamus ejus humanitatem, et communicantem Petro dignae ejus increpationi, si utique per similem recusationem ex verborum significatione passioni ejus communicat. Sic et evangelicam intelligamus lectionem, ubi dicit: Non ut faciam voluntatem meam, sed ejus qui misit me (Joan VI). Sed et in recusatione passionis non diversam in unum (0097B)eumdemque Christum, et resultantem introducentes voluntatem, magis autem recusative et non positive hujusmodi suscipiamus vocem. Non enim quasi existens hoc verbum dictum est, sed ac si non est: sicuti: Neque peccatum meum, neque iniquitas mea (Psal. LVIII), ut peritissimus in dogmatibus theologus Gregorius. Sed et omnes doctores, qui passionis verba memoraverunt, ex affectione et relatione nostrae massae hanc susceperunt; sicut et magnus Ecclesiae lucifer Athanasius edocuit nos, nostram ostendens pronam in hanc vitam naturam sine passione nolentem a praesente vita disrumpi; et non ut animatam intellectualiter carnis Verbi impromptam existentem ad totius mundi salutiferam passionem, aut discordantem Patri et inhabitanti Verbo. Sed et (0097C)hujus intellectui acribiosissimum [ Id est, diligentissimum] expositorem et interpretatorem suscipiamus, id est, bis acutum pugionem spiritalem Cyrillum, in sacerdotibus secundum zelotem Phinees, qui validissimo linguae ictu percussit optime meretricem confusionem (Num. XXV), divisionis intellectum et verbum pravitatis, in quarto de anathematibus capitulo, dictis adversum contradictiones duodecim capitulorum, factas a Theodorito, atque probatis a sancta universali Chalcedonensi et quinta synodo, luculentius evangelicam proferens atque adaperiens vocem. Sed et omnes pietatis doctores et praedicatores hujusmodi unius voluntatis mente detinentur. Quorum, si opus est requisitione proveniente, et competenter relegimus testimonia: quibus concordantes (0097D)et consonantes facti sunt piae memoriae Sergius et Honorius, unus quidem novae, alter autem antiquae Romae summi sacerdotii sedem decorantes. Igitur de his ita nos habemus, sic intelligimus, sic praedicamus, in his orthodoxiae manifestatio, in his Ecclesiae laus, in his salutis nostrae spes. Haec est spiritui germen nutriferum, haec Patrum salutaris flos, hic est rationabilium ovium vivificus veritatis paradisus. Haec meditari, in his esse, per haec illuminati et illuminare oramus, quoniam hoc facientes, et nos salvamur et audientes praedicavimus: ad supernam vocationem nostrum est studium, ubi pacis compositio, (0100A)his qui in stadio pietatis bene unica gloriae intercessor tribuitur corona. Deo manifestati sumus, qui judicat omnia et comprobat. Non jurgialiter stamus, non ad contradictionem respicimus, non favorem inanem amplectimur, sed in verbo Dei praepositae hujusmodi requisitionis resolutionem fecisse dignoscimur, confidentes quoniam pacis Dominus Deus ad alterutrum nostrorum unitatem et dilectionem conservabit in gloria ejus benignissimae Majestatis. Omnem cum vestra beatitudine in Christo existentem fraternitatem, tam nos et qui nobiscum sunt, multum salutamus. Et subscriptio: Incolumes in domino orate pro nobis, sanctissime et beatissime frater.
(0091C)Τῷ παναγιωτάτῳ καὶ μακραριωτάτῳ ἀδελφῷ καὶ συλλειτουργῷ, κυρίῳ Θεοδώρῳ, Παῦλος ἀνάξιος ἐπίσκοπος, χαίρειν.
Ἰδοὺ δὴ τί καλὸν ἢ τί τερπνὸν, ἀλλ' ἢ τὸ κατοικεῖν ἀδελφοὺς ἐπὶ τὸ αὐτὸ, ἐν τῇ πνευματικῇ λέγω κατοικίᾳ, τῇ ὁμοφροσύνῃ τῆς πρὸς Θεὸν ἑνώσεώς τε καὶ πίστεωσ, τῆς τοιαύτης ἐπιτερποῦς ὡς ἀληθῶς κατασκηνώσεως, τῷ Ἀαρὼν ἐμπρεπούσης μάλιστα, καὶ τοῖς ἱερατικὴν περιβεβλημένοις ἀξίωσιν, ὡς μύρον ἐπὶ κεφαλῆς τὰς ἡγεμονικὰς εὐωδιάζον ἐννοίας, καὶ μέχρι τῆς ᾤας αὐτῆς, εἴτουν ἐσχάτης κινήσεως. Ἐν τοιούτῳ γὰρ ἐνδιαιτήματι, καὶ τὴν εὐλογίαν, καὶ τὴν αἰώνιον ζωὴν ἐνετείλατο Κύριος. Ταύτης οὖν ἡμεῖς τῆς προφητικῆς ὑποφωνήσεως ἀντεχόμενοι, τὴν παροῦσαν ἀδελφικὴν ἐποιησάμεθα συλλαβὴν, διἀ τὴν ἀγάπην τὰ ἑαυτῶν μὴ ζητήσαντες ἢ ἀξιοῦντες. (0091D)Οὐ γὰρ τοῖς λοιδοροῦσιν, ἀντιλοιδορεῖσθαι καλὸν, οὐδὲ παττάλῳ, κατὰ τὴν Θύραθεν παροιμίαν, ἐκκρούεσθαι πάτταλον. Ἄπαγε. Οὐ πρὸς ὑμῶν τὰ τοιαῦτα μὴ γένοιτο, οὐχ οὕτω νικᾷν, οὐκ τοῦ καθ' ἡμᾶς ἐδιδάχθημεν σχήματος, ἀλλ' ἐν μακροθυμίας ὑπομονῇ καὶ πρᾳότητι πνεύματος. Ὥσπερ γὰρ οὐ σκληρότητι, προφητικῶς εἰπεῖν, καθαίρεται τὸ μελάνθιον, οὐδὲ τῆς εἰρήνης ὁ νόστιμος ταῖς διακονίαις καρπὸς, διὰ τραχύτητος ἐμφανίζεται. (0094A)Διά τοι τοῦτο καὶ τῶν ἐν λόγοις ἠνεχόμεθα τάχα που ῥαπισμάτων, ἵνα καὶ ἐν ἐλαχίστοις, τὸν δι' ἡμᾶς ἑαυτὸν ταπεινώσαντα μιμησώμεθα, καὶ τῆς ἐσχάτης ἐκεῖσε κολάσεως διὰ τῆς ἐνταῦθα πληγῆς τὰς πληγὰς διαφύγωμεν. Ἀκούσωμεν τοιγαροῦν καὶ πεισθῶμεν τῷ ῥήτορι τῆς Ἐκκλησίασ, τῇ γλώττῃ τοῦ πνεύματος μεγαλοφώνως ἐκβοώσῃ· « Ἁπάντα ὑμῶν ἐν ἀγάπῃ γινέσθω. » Εἴτε οὖν ζητοῦμεν, εἴτε καὶ μόνον λέγομεν ἢ καὶ μόνον ἀκούομεν, ἀγάπη βραβευέτω, τέχνη τις οὖσα πρὸς διευθέτησιν συμφυΐας ἀγαθῆς καὶ συνειδήσεως. Δεῖ γὰρ περὶ Θεοῦ ζητοῦντας ἡμᾶς, τῷ σπαρτίῳ τῆς εὐθύτητος τοῦ λογισμοῦ διαμετροῦντας τὸ τέμενος, εἰρηνικῶς ἐν αὐτῷ προσαυλίζεσθαι διὰ τὸν ἐν τῷ προφήτῃ λαλήσαντα Κύριον· « Ζητῶν ζήτει, καὶ παρ' ἐμοὶ οἴκει. » Σκοπὸν γὰρ ὁ Θεὸς τέθεικεν ἡμᾶς τῷ λαῷ, καὶ πρέπον ἐστὶ τοὺς ἱερατεύειν ὑπὸ Θεοῦ (0094B)τεταγμένους οὕτως ἐν πρᾳότητι τὰ πρὸς ἀλλήλους τοῦ λογισμοῦ τιθέναι διαβήματα, ὥσπερ τὸ κρεῖττον οἰκοδομεῖσθαι τοὺς εἰς ἡμᾶς ἀτενίζοντας, ἔπερ διὰ τῆς ἡμετέρας, ὀκνῶ λέγειν, ἐριθείας τὴν τρίβον τῶν ποδῶν αὐτῶν ταράττεσθαι. Εἰς ὁμοψυχίαν συνεύσωμεν, τὸ ἓν πρὸς ἀγάπην φρονήσωμεν, τὴν ταπεινοφροσύνην τιμήσωμεν δι' ἧς καταλαμβάνεσθαι φιλεῖ τὸ ὕψος τοῦ πνεύματος. Εἰ γὰρ καὶ τοῦ λόγου πλέον, μέχρι τοῦδε τὴν σιωπὴν ἐτιμήσαμεν, τοῦτο ποιεῖν εὖ ἔχοντος ἐδοκιμάσαμεν, ἵνα μὴ τοῖς γραφεῖσιν ἀντεξαγόμενοι, ἄμιλλαν ὕβρεως ποιησώμεθα, καὶ μικροψυχίαν κατακριθῶμεν παρὰ τοῦ στέγειν πάντα πρὸς ἀγαπὴν νομοθετήσαντος. Ηὐξάμεθα γὰρ τηνικαῦτα καὶ θύραν περιοχῆς προσεπιθέσθαι τῷ στόματι, καὶ λόγον ἀφωνίας ἐνστερνίσασθαι μᾶλλον, ἢ λόγον ἀμύσσοντα· καί γε (0094C)τοῦτο δοτόν μοι παρὰ Κυρίου, καὶ ἐγενόμην ὡσεὶ ἄνθρωπος οὐκ ἀκούων, καὶ οὐκ ἔχων ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ ἐλεγμούς. Ἀλλ' ἐπεὶ καιρὸς τοῦ λαλεῖν καὶ καιρὸς τοῦ σιωπῆσαι, ἀνοίγω τῷ λόγῳ, καὶ κλείω τὴν θύραν τῇ σιωπῇ προσφόρως αἰτούμενος· « Κύριε, τὰ χείλη μου ἀνοίξεις, καὶ ἀποκριθήσομαι τοῖς ὀνειδίζουσί μοι λόγον. » Εἰ γὰρ καὶ ἐσιγήσαμεν, ἀλλ' οὐκ ἀεὶ σιωπήσωμεν ὑπανοίξαντος ἡμῖν τοῦ Θεοῦ τὰ κλεῖθρα τοῦ λόγου. Τῇ παρουσίᾳ τῶν παρὰ τῆς ἀδελφικῆς ὑμῶν μακαριότητος, σταλέντων ἀποκρισιαρίων οἵ τινες μετὰ πολλὰς ὅσας τὰς πρὸς ἡμᾶς περὶ τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζητήσεως ἀσυμβάτους διαλέξεις, εἰς τοῦτο τέλος ἠνέχθησαν, εἰσηγησάμενοί τε καὶ προτρέψαντες ἡμᾶς, ἑρμηνευθῆναι τὴν ἐπὶ Χριστοῦ τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ ἡμῶν, τοῦ ἑνὸς θελήματος ἔννοιαν, καὶ τὴν τοιαύτην ἑρμηνείαν τῇ ὑμετέρᾳ (0094D)σταλῆναι πανιέρῳ τιμιότητι. Ἡμεῖς οὖν ἀποδεξάμενοι τὴν εὐσυνείδητον τῶν εἰρημένων θεοφιλῶν ἀνδρῶν εἰσήγησιν, ἐπιστάμενοι δὲ καὶ ἅπερ ἡ κορυφαία τῶν ἀποστόλων ἀκρότης διδάσκει, ἑτοίμους εἶναι πρὸς ἀπολογίαν παντὶ τῷ αἰτοῦντι ἡμάς λόγον περὶ τῆς ἐν ἡμῖν ἐλπίδος πρὸς συνείδησιν ἀγαθὴν, τὴν πρᾳότητα τῷ τοῦ Θεοῦ φόβῳ κεράσαντες, τὸ ἡμέτερον περὶ τοῦ τοιούτου καὶ μόνου ζητήματος, διὰ τῶνδε τῶν συλλαβῶν ἐκτιθέμεθα φρόνημα, τὴν περιττὴν ἀδολεσχίαν καὶ παλιλογίαν διὰ τὸ προσκορὲς καὶ τῷ παρόντι προσαπᾷδον καιρῷ, παρεκκλίναντές τε καὶ φυλαξάμενοι, οὐκ ἡμέτερον ἐν τούτῳ τι νοοῦντες ἢ δοξάζοντες, ἢ καὶ λέγοντες, ἀλλ' ἅπερ ἠκούσαμεν καὶ ἔγνωμεν παρὰ τῶν ἁγίων οἰκουμενικῶν μεγάλων συνόδων, καὶ οἱ πατέρες ἡμῶν διηγήσαντο ἡμῖν· ὁδοὶ γὰρ ζωῆς, διανοήματα συνετῶν, ὡς τῷ παροιμιαστῇ καλῶς καὶ τῆ ἀληθεία δοκεῖ. (0095A)Ἀλλ' ἐπειδὴ λοιπὸν ὁ καιρὸς ἡμᾶς ἕλκει τῆς ὑποσχέσεως, καὶ πρὸς τὴν ἀνάπτυξιν τοῦ ζητουμένου καλεῖ, φέρε τῆς ὀρθῆς ἡμῶν δόξης τὴν μόρφωσιν ταῖς διὰ τοῦ γράμματος εἰκόσιν ἐντυπωσώμεθα, ὥσπερ δευσοποιοῖς τισι χρώμασι ταῖς πατρικαῖς μαρτυρίαις ἀκριβῶς ὡραΐζοντες τὰ λεγόμενα. Ἡμεῖς οὖν, ἤγουν τῆς καθ' ἡμᾶς Ἐκκλησίας ἡ δικαιοδοσία καὶ σύνοδος, ὁμολογοῦμεν τὸν ἕνα τῆς ὑπερουσίου καὶ ζωαρχικῆς Τριάδος τὸν τοῦ ἀνάρχου Γεννήτορος Υἱόν τε καὶ Λόγον τὸν Κύριον Ἰησοῦν Χριστὸν ἀληθινὸν Θεὸν ἡμῶν ἐκ Πνεύματος ἁγίου καὶ τῆς ἀχράντου θεοτόκου καὶ ἀειπαρθένου Μαρίας ἀτρέπτως σαρκωθέντα, τέλειον εἶναι τὸν αὐτὸν ἐν θεότητι, καὶ τέλειον ἐν ἀνθρωπότητι, ἓν πρόσωπον, μίαν ὑπόστασιν σύνθετον ἐν δύο καὶ μετὰ τὴν ἕνωσιν κηρύττοντες φύσεσι, τὴν διαφορὰν ἑκατέρας γνωρίζοντες φύσεως κατὰ τὴν (0095B)αὐτῶν ἰδιότητα. Οὐ γὰρ τὴν αὐτῶν ἀναμέρος διαίρεσιν, ἢ τὴν εἰς ἄλληλα τροπὴν ἢ φυρμὸν καὶ ἀνάχυσιν, ἄπαγε, νοοῦμεν ὅλως, ἢ προσιέμεθα· ἀλλ' ἐν τῷ ἑνὶ Χριστῷ σωζομένων ἑκατέρων τῶν φύσεων, θεότητός τε καὶ ἀνθρωπότητος, καὶ ἐν τῷ ἰδίῳ τῆς οὐσίας ὅρῳ ἐν τῇ καθ' ὑπόστασιν ἀφράστῳ τῆς ἄκρας ἑνώσεως συνόδῳ φυλαττομένων τε καὶ μενουσῶν. Ἔμεινε γὰρ ὁ λόγος ὃ ἦν, καὶ γέγονεν ὅπερ οὐκ ἦν. Διὰ τοῦτο καὶ πᾶσαν θεοπρεπῆ καὶ ἀνθρωποπρεπῆ ἐνέργειαν ἐξ ἑνὸς τοῦ αὐτοῦ προσιέναι σεσαρκωμένου Θεοῦ Λόγου φαμὲν, καὶ εἰς ἕνα καὶ τὸν αὐτὸν ἀναφέρεσθαι. Ὅθεν καὶ τὸ διαιρετὸν οὐκ εἰσάγεται, καὶ τὸ ἀσύγχυτον σώζεται. Παυσάσθω τῶν ἀσεβῶν αἱρετικῶν ἑ πληθὺς, ἐπιστομιζέσθωσαν ἅμα Νεστορίῳ, Διοδώρῳ τε καὶ Θεοδώρῳ, Σεβῆρος, Εὐτυχὴς, καὶ Ἀπολλινάριος, οἱ κακόφρονες, ἐξ ἀντιθέτου διαφωνίς συμφωνοῦντες πρὸς τὴν ἀσέβειαν, οἱ (0095C)μὲν τὴν σύγχυσιν, οἱ δὲ τὴν διαίρεσιν κακῶς ἐνδυόμενοι, καὶ καλῶς ὑπὸ τῆς ἀληθείας γυμνούμενοι. Ἑνὸς δὲ καὶ αὐτοῦ Θεοῦ Λόγου, σεσαρκωμένου, τά τε θαύματα κηρύττομεν καὶ τὰ πάθη γνωρίζομεν ἅπερ σαρκὶ δι' ἡμᾶς ἑκουσίως ὑπέμεινεν. Ὅθεν καὶ Θεὸς λέγεται παθεῖν, καὶ υἱὸς ἀνθρώπου ἐκ τοῦ οὐρανοῦ κατεληλυθέναι, διὰ τὴν ὑπὲρ νοῦν καὶ ἀδιάσπαστον καθ' ὑπόστασιν τῶν δύο φύσεων ἕνωσιν· καὶ διὰ τοῦτο ἓν θέλημα τοῦ Κυρίου καὶ δεσπότου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ νοοῦμεν, ἵνα μὴ ἐναντίωσιν ἢ διαφορὰν θελημάτων, ἑνὶ καὶ τῷ αὐτῷ προσώπῳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ περιάψωμεν, ἢ αὐτὸν ἑαυτῷ διαμαχόμενον δογματίζωμεν, ἢ δύο τοὺς θέλοντας εἰσαγάγωμεν. Οὐκ ἐπὶ συναλοιφῇ παντοίως ἢ συγχύσει τῶν δύο φύσεων, τῶν ἐν αὐτῷ θεωρουμένων, τὴν τοιαύτην τοῦ ἑνὸς θελήματος προφέροντες (0095D)φωνὴν, ἢ ἐπ' ἀναιρὴσει θατέρας, μόνην τὴν ἑτήραν εἶναι πρεσβεύοντες· ἀλλὰ τοῦτο διὰ τῆς τοιαύτης σημαίνοντες φωνῆς ὡς ἡ αὐτοῦ λογικῶς τε καὶ νοερῶς ἐψυχωμένη σὰρξ ἐξ αὐτῆς ἄκρας ἑνώσεως τὰ θεῖα καταπλουτήσασα, τῷ τοῦ ἑνώσαντος αὐτὴν ἑαυτῷ καθ' ὑπόστασιν Λόγου θεῖον ἐκέκτητο καὶ ἀδιάφορον θέλημα ὑπ' αὐτοῦ διὰ παντὸς ἀγομένη τε καὶ κινουμένη, ὡς αὐτῆς ἐν μηδενὶ καιρῷ κεχωρισμένως καὶ ἐξ οἰκείας ὁρμῆς ἐναντίως τῷ πνεύματι τοῦ ἡνωμένου αὐτῇ καθ' ὑπόστασιν Θεοῦ Λόγου τὴν φυσικὴν αὐτῆς ποιησαμένης κίνησιν, ἀλλ' ὁπότε καὶ οἵαν καὶ ὅσην αὐτὸς ὁ Θεὸς Λόγος, ἠβούλετο, ἵνα μὴ βλασφημίαν κατακριθῶμεν, ὅπερ φυκτόν τε καὶ φρικῶδες εἰπεῖν. Οἴμοι τῆς ἀτοπίας, ἀνάγκῃ φύσεως βιαζομένην εἰσάγοντες καὶ κοινωνοῦσαν τῷ Πέτρῳ τῆς ἀξίας ἐκείνης ἐπιτιμήσεως, (0098A)εἴγε καὶ τῆς ὁμοίας αὐτῷ τοῦ πάθους, διὰ τῶν ῥημάτων, κοινωνεῖ παραιτήσεως· οὕτω δὲ καὶ τὴν εὐαγγελικὴν νοήσωμεν ῥῆσιν· « Οὐχ ἵνα ποιῶ τὸ θέλημα τὸ ἐμὸν, ἀλλὰ τοῦ πέμψαντός με. » Καὶ τὴν ἐπὶ τοῦ πάθους παραίτησιν, οὐ διάφορον ἐπ' αὐτοῦ τοῦ ἑνὸς Χριστοῦ καὶ ἀντιπίπτον ἀντεισφέροντες θέλημα, ἀρνητικῶς δὲ μᾶλλον καὶ οὐ θετικῶς, τὴν τοιαύτην παραδεξώμεθα φωνήν. Οὐ γὰρ ὡς ὄντως ὁ λόγος, ἀλλ' ὡς οὐκ ὄντως ὡς τὸ· « Ωὔτε ἡ ἁμαρτία μου οὔτε ἡ ἀνομία μου, » κατὰ τὸν ἀκριβῆ τῶν δογμάτων γνώμονα τὸν θεολόγον Γρηγόριον. Καὶ ὅσοι δὲ τῶν διδασκάλων τῆς ἐν τῷ πάθει ῥήσεως ἐπεμνήσθησαν κατ' οἰκείωσιν ταυτὴν καὶ ἀναφορὰν τοῦ ἡμετέρου φυράματος, ἐξειλήφασι, καθὼς, καὶ ὁ μέγας τῆς Ἐκκλησίας φωστὴρ Ἀθανάσιος ἡμᾶς ἐκδιδάσκει, τὴν ἡμετέραν παριστῶν φιλόζωον φύσιν, ἀπαθῶς (0098B)μὴ αἱρουμένην τῆς παρούσης ἀποῤῥαγῆναι ζωῆς, οὐχ ὡς τῆς νοερῶς ἐψυχωμένης τοῦ Θεοῦ Λόγου σαρκὸς, ἀπροθύμου καθεστώσης πρὸς τὸ τῷ κόσμῳ σώτήριον πάθημα, ἢ διχονοούσης πρὸς τὸν Πατέρα καὶ πρὸς αὐτὸν δὲ τὸν ἐνοικήσαντα Λόγον. Ἀλλὰ γὰρ τῆς τοιαύτης ἐννοίας ἀκριβέστατον ἐξηγητήν τε καὶ ἑρμηνέα δεξώμεθα τὸν ἀμφίστομον σειρομάστην τοῦ πνεύματος Κύριλλον, τὸν ἐν ἱερεῦσι δεύτερον ζηλωτὴν Φινεὲς, τὸν τῇ ἀλκίμῳ τῆς γλώσσης πληγῇ συνεκκεντήσαντα καλῶς τῇ πόρνῃ συγχύσει, τὸν τῆς διαιρέσεως νοῦν τε καὶ λόγον ἀκόλαστον, ἐν τῷ τετάρτῳ τῶν ἀναθεματισμῶν τῶν κατὰ τῶν δώδεκα κεφαλαίων ἀντιῤῥητικῶς παρὰ Θεοδωρίτου πρὸς αὐτὰ συγγραφέντων, ἐγκριθέντων τε παρά τε τῇ ἁγίᾳ καὶ οἰκουμενικῇ ἐν Χαλκηδόνι, καὶ ἐν τῇ πέμπτῃ συνόδῳ, τρανότερον τὴν εὐαγγελικὴν διὰ σχόντος τε καὶ ἀναπτύξαντος (0098C)ῥῆσιν. Καὶ πάντες δὲ τῆς εὐσεβείας οἱ διδάσκαλοί τε καὶ κήρυκες τῇ τοιαύτῃ τοῦ ἑνὸς θελήματος δόξῃ συμφέρονται. Ὧν εἰ δεήσει ζητήσεως τυχὸν προϊούσης, καὶ τὰς προσφόρους ὑπαναγνωσόμεθα χρήσεις. Οἷς τισι σύμφρονες γεγόνασι καὶ ὁμόφρονες οἱ τὴν μνήμην τῆς εὐσεβείας ἀοίδιμοι Σέργιος καὶ Ὁνώριος, ὁ μὲν τῆς νέας, ὁ δὲ τῆς πρεσβυτέρας Ῥώμης τὸν ἀρχιερατικὸν θρόνον κοσμήσαντες. Οὕτως ἡμεῖς περὶ τούτων ἔχομεν, οὕτω φρονοῦμεν, οὕτω κηρύττομεν. Ἐν τούτοις τῆς ὀρθοδοξίας ἡ δήλωσις, ἐν τούτοις τὴς Ἐκκλησίας ἡ καύχησις, ἐν τούτοις ἡμῶν ἡ τῆς σωτηρίας ἐλπίς. Αὕτη τοῦ πνεύματος ἡ τρόφιμος πόα, τοῦτο τῶν πατρῶν τὸ σωτήριον ἄνθος, οὗτος τῶν λογικῶν προβάτων ὁ ζωογόνος τῆς ἀληθείας παράδεισος· ταῦτα μελετᾷν, ἐν τούτοις εἶναι, διὰ τούτων φωτίζεσθαι καὶ φωτίζειν εὐχόμεθα. Τοῦτο γὰρ (0098D)ποιοῦντες καὶ ἑαυτοὺς σώζομεν, καὶ τοὺς ἀκούοντας ὠφελήσομεν· ὡς πρὸς τὴν ἄνω κλῆσιν ἡμῖν ἡ σπουδὴ, ἔνθα τῆς εἰρήνης τὸ σύνθημα, τοῖς ἐν τῷ σταδίῳ τῆς εὐσεβείας καλῶς βραβευόμενον τὸν ἐνώπιον τῆς δόξης παρέχεται στέφανον· Θεῷ πεφανερώμεθα, τῷ κρίνοντι πάντα καὶ δοκιμάζοντι. Οὐ φιλονείκως ἱστάμεθα, οὐ πρὸς ἐρίθειαν βλέπομεν, οὐ προσπάθειαν καινὴν ἀσπαζόμεθα. Ἀλλ' ἐν λόγῳ Θεοῦ, τὴν τοῦ ζητουμένου προβλήματος ἀνάπτυξιν ἐποιησάμεθα, θαῤῥοῦντες ὡς ὁ τῆς εἰρήνης δεσπότης Θεὸς τὴν πρὸς ἀλλήλους ἡμῶν ἕνωσίν τε καὶ ἀγάπησιν συντηρήσοι, εἰς δόξαν τῆς αὐτοῦ παναγάθου Μεγαλειότητος. Πᾶσαν τὴν σὺν τῇ ὑμετέρᾳ μακαριότητι (0099A)ἐν Χριστῷ ἀδελφότητα ημεῖς τε καὶ οἱ σὺν ἡμῖν πλεῖστα προσαγορεύομεν. Ἐῤῥωμένος ἐν Κυρίῳ ὑπερεύχου ἡμῶν, ἁγιώτατε, καὶ μακαριώτατε ἀδελφέ.