JoaXii.EpEtDe26 135 Joannes XIII Parisiis J. P. Migne 1853 early modern edition, no apparatus this file was encoded in TEI xml for the University of Zurich's Corpus Corporum project (www.mlat.uzh.ch) by Ph. Roelli in 2013 Classical Latin orthography latin
I. JOANNES XIII CANONICORUM BONONIENSIUM IMMUNITATEM CONFIRMAT. (Anno 967.)[MANSI, Concil. XVIII, 509.] JOANNES episcopus, servus servorum Dei.
Cum ego Joannes, sanctae et apostolicae Romanae Ecclesiae tertius decimus papa, residerem in Ravennate civitate una cum meis et Italicis episcopis, adfuerunt praesentiae nostrae religiosi presbyteri et diaconi sanctae Bononiensis Ecclesiae, ac pro universo clero canonicae congregationis humo prostrati, nostros osculantes pedes, obtulerunt epistolam tuitionis sanctae recordationis domini Leonis V papae, ut nullam donationem vel redditum publicum facerent. Unde compuncti divina misericordia ad eorum petitionem commodavimus sensum; et ideo a praesenti decima indictione omnibus ducibus, marchionibus, comitibus judicibusque, et universo populo a magno usque ad parvum in Bononiensi oppido commorantibus, dilectis fidelibus nostris notum esse volumus, ut omnes Bononiensis Ecclesiae filii, id est sacerdotes, et levitae, seu cunctus clerus ingesserunt nostro apostolatui, vim ac violentiam perpeti in suis facultatibus, et rebus, et possessionibus, et publica ab illis exigi servitia, tam in ecclesiasticis quam in suis mobilibus et immobilibus substantiis; quod contra omnium statuta sanctorum Patrum et canonicam auctoritatem esse cerneretur. Quare illorum calamitatibus condolentes, per has nostras litteras omnino interdicimus et prohibemus, eorum nihil ab eis vel successoribus illorum exigi ab aliqua magna parvaque persona, quae illis jure et legaliter compertum [competunt?]. Insuper interdicimus ut nec portaticum, neque ripaticum, aut teloneum, sive ostaticum, neque paratam, vel sacramentum, quod dici nefas est, faciant. Sed sine aliquorum hominum, publicas sibi gerentium actiones, perturbatione atque molestia persistere securi, quietique nullam sustinentes violentiam in suis facultatibus vel omnibus rebus tam mobilibus quam immobilibus, tam de suis propriis quam etiam de ecclesiasticis, sed in Dei servitio et laudibus quieti et pacifici perseverent, quatenus pro nobis et cuncto populo Christiano securi Dominum quotidie exorent.
Datum XVIII Kal. Maii, pontificatus nostri anno 2, Ottonis imperatoris an. 6 indictione suprascripta.
II. JOANNIS PAPAE XIII BULLA PRO INSTITUTIONE ARCHIEPISCOPATUS MAGDEBURGENSIS. (Anno 967.)[Apud MANSI, Concil. tom. VIII, col. 509.] JOANNES episcopus, servus servorum Dei, episcopus urbis Romae, archiepiscopis, episcopis et cunctis timentibus Deum, omnique coetui Christianorum.
Notum esse volumus qualiter, inspirante sancto Spiritu, meritisque apostolorum principis Petri, et vasis electionis sanctissimi Pauli, ac millia millium martyrum Christi, Roma caput totius mundi, et Ecclesia universalis ab iniquis pone pessumdata, a Domino Ottone Augusto imperatore, a Deo coronato Caesare, et magno et ter benedicto, anno apostolatus nostri secundo, ipsiusque praenominati nostri spiritualis filii sanctissimi imperii sexto, erecta est, et in pristinum honorem omni reverentia redacta. Ipso namque anno una nobiscum, favente et consentiente invictissimo praedicto imperatore, acta est magna synodus Ravennae XII Kal. Maii, convenientibus archiepiscopis et episcopis circumquaque ex omni Italia, residentibus nobis in ecclesia beati Severi confessoris Christi, et ibi statutis omnibus rebus ecclesiasticis, secundum statuta canonum, et decreta antecessorum nostrorum, idem sanctissimus imperator ardentissimo coepit amore perquirere, quomodo nostra apostolica auctoritate a primordio nomen christianitatis in aquilonaribus partibus dilataretur. Nos vero ejus animum in Dei servitio ita mirifice detentum mirantes, connivere ei dignum duximus, statuentes, presente et consentiente sancta synodo, et ipso imperatore, ut Magdeburg sita juxta Albiam fluvium, ubi ipse a Deo benedictus imperator corpus sancti Mauritii cum multis martyribus collocaverat, et mirae magnitudinis ecclesiam construxerat, deinceps metropolis sit et nominetur auctoritate beati Petri apostolorum principis, et ea qua praedecessores nostri Constantinopolim, statuerunt. Ideo quia filius noster, saepe jam nominatus Otto, omnium Augustorum augustissimus, tertius post Constantinum, maxime Romanam Ecclesiam exaltavit, concessimus ut non posterior sit caeteris urbibus metropolitanis, sed cum primis prima, et cum antiquis antiqua inconvulsa permaneat. Suffraganeos vero eidem metropoli omnes unanimiter praeordinavimus, Brandenburgensem episcopum, et Havelbergensem, iis cunctis quibuscunque imperator voluit in urbe Magdeburg archiepiscopus consecretur. Postea vero idem archiepiscopus et successores ejus habeant potestatem per congrua loca, ubi per illorum praedicationem Christianitas creverit, episcopos ordinare nominatim, nunc et praesentialiter Merseburg Cici, et Misni, a praesenti decima inditione perpetualiter confirmamus permanendum. Statuentes apostolica censura, sub divini judicii obtestatione, et anathematis interdictionibus, nulli licere nostrorum successorum atque pontificum, vel alii cuilibet personae, haec quae a nobis pia intentione statuta sunt in quoscunque convellere, sed potius firma stabilitate inconvulsa manere definimus. Si quis autem, quod non credimus temerario ausu contra hoc nostrum apostolicum agere praesumpserit decretum, sciat se anathematis vinculis innodatum, et a regno Dei alienum, et cum impiis aeterno supplicio deputatum. Et vero qui pio amore observator hujus nostri privilegii exstiterit, benedictionem a misericordissimo Domino Deo nostro consequi mereatur, et vitae aeternae particeps atque cum sanctis omnibus sine fine laetetur.
Scriptum per manum Stephani notarii, regionarii et scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae in mense Aprili, et indict. X. Joannes sanctae catholicae et apostolicae Romanae Ecclesiae praesul huic decreto a nobis facto pro confirmatione subscripsi.
Signum domini Ottonis piissimi imperatoris.
Ego Rudoaldus patriarcha sanctae Aquileiensis Ecclesiae interfui, consensi et subscripsi.
III. DIPLOMA JOANNIS PAPAE XIII, IN RAVENNATENSI CONCILIO DATUM, QUO HEROLDUM SALISBURGENSEM ARCHIEPISCOPUM DEPONIT ET EXCOMMUNICAT; FRIDERICUM VERO EJUS LOCO ARCHIEPISCOPUM CREAT. (Anno 967.)[Apud MANSI, Concil. tom. XVIII, col. 499.]
JOANNES, sanctae Romanae et apostolicae Ecclesiae praesul, omnibus archiepiscopis et episcopis, nostris dilectis in Christo fratribus, apud sanctam synodum Ravennae nobiscum aggregatis, aeternae beatitudinis gaudia.
Sanctitati ac dilectioni notum vestrae esse volumus, quod Heroldus dudum Salisburgensis Ecclesiae archiepiscopus, contra canonicam et apostolicam auctoritatem nefaria praesumptione post suorum oculorum amissionem videatur sacrum celebrare mysterium; et, quod ridiculum est, pallium gestare solemniter. Hoc namque non ad modicam haereseos vesaniam attinet, et nobis omniumque fratrum orthodoxorum prudentiae debet videri exsecrabile; praesertim cum ipse pro sua culpa et perfidiae temeritate exoculatus sit, eo quod ecclesias Dei exspoliaverit, thesaurum paganis erogaverit, seseque eis junxerit, in Christianorum necem et depraedationem, contra dominum et piissimum imperatorem suum seniorem rebellis et infidelis exstiterit: et proinde a decessoribus nostris sanctae memoriae pontificibus omne sacerdotale officium saepe ei sit interdictum; atque electione et postulatione omnium pene nobilium, Bawariorum scilicet clericorum et laicorum, sancta Romana mater Ecclesia, suae auctoritatis privilegio Fridericum virum venerabilem et cunctis laudabilem loco ejusdem Heroldi fieri esseque archiepiscopum omnino decreverit. Quapropter itaque nostrorum decessorum auctoritatem sequentes, vestraeque omnium fraternitatis assensione roborati, ipsius Heroldi haereticam et temerariam pravitatem amodo ac deinceps damnamus ac penitus confutamus ex vice beati Petri principis apostolorum, necnon omnes sequentes caecitatem corporis et mentis ejus in tali praesumptione: eique communicantes excommunicamus primo et anathematizamus usque ad plenissimam emendationem. Insuper jam dicto Friderico per auctoritatem sedis apostolicae dignissimo archiepiscopo honorem et dignitatem Salzburgensis archiepiscopatus confirmamus et corroboramus, et universos humilitati ejus allubescentes, benedicimus, et catholicos approbamus. Unde rogantes hortamur sanctitatem vestrae fraternitatis, et in hoc nobiscum pariter assentiatis, et huic nostrae apostolicae sanctioni vestram confirmationem praebeatis. Joannes sanctae catholicae et apostolicae Romanae Ecclesiae huic sanctioni editae a me in synodo apud Ravennam subscripsi. Signum domini Ottonis serenissimi imperatoris. Rodoaldus patriarcha Aquileiensis Ecclesiae interfui et subscripsi. Hubertus [Adalbertus] sanctae Lunensis Ecclesiae Petrus sanctae Ravennatis Ecclesiae archiepiscopus. Walpertus sanctae Mediolanensis Ecclesiae archiepiscopus. Lanwardus sanctae Mindensis Ecclesiae episcopus. Otkerus sanctae Spirensis Ecclesiae episcopus. Windo sanctae Silvae Candidae Ecclesiae episcopus, et bibliothecarius apostolicae sedis. Martinus sanctae Sutriensis Ecclesiae episcopus. Benedictus sanctae Portuensis Ecclesiae episcopus. Everardus episcopus Aretinensis. Sichelmus episcopus Florentinae. Petrus episcopus sanctae Volternensis Ecclesiae. Joannes sanctae Ariminensis Ecclesiae episcopus. episcopus. Honestus episcopus sanctae Perusinae Ecclesiae. Petrus sanctae Camerinae Ecclesiae. Ingizo episcopus sanctae Asisinatae Ecclesiae. Leo episcopus sanctae Asinatae Ecclesiae. Joannes episcopus sanctae Calliensis Ecclesiae. Erfemarius Anconitanae Ecclesiae episcopus. Attingus episcopus Auximanensis Ecclesiae. Benedictus Humanatae Ecclesiae episcopus. Eberardus Esinatae [Aesinatae] Ecclesiae episcopus. Benedictus Fuliginae Ecclesiae episcopus. Julianus Lucerniae Ecclesiae episcopus. Gregorius Comaclensis Ecclesiae episcopus. Ruodo sanctae Cesinatae Ecclesiae episcopus. Arnaldus Popiliensis episcopus. Radaldus Rosiliensis episcopus. Martinus Mantuanensis episcopus. Stephanus Ficodensis episcopus. Joannes Bellunensis episcopus. Albericus Perufunensis episcopus. Rodulphus Vicentinus episcopus. Gerhardus Faventinae Ecclesiae episcopus. Petrus Metaumaucensis episcopus. Hubertus Parmensis episcopus. Luizo Cremonensis. Ermenaldus Regionensis episcopus. Gorboldus Polonensis episcopus. Gauslinus Patavensis episcopus. Arnaldus Tridentinus episcopus. Teutpertus [ vel Rupertus] Feltrensis episcopus. Zenobius Fesulanus episcopus. Gothofredus Aquensis episcopus. Roilo Astensis episcopus. Luido Glosinensis episcopus. Adalbertus Bonensis [Bononiensis] episcopus. Wido Mutinensis episcopus. Joannes Imolensis episcopus. Ratherius Veronensis episcopus. Antonius Brisuensis episcopus. Udalricus Bergomensis episcopus. Joannes Jordanensis episcopus. Aupaldus Novariensis episcopus. Lupus Spoletinae Ecclesiae. Sigihardus Cetensis episcopus. Rihelardus Fanensis Ecclesiae episc. subscripsi.
Actum Ravennae VII Kal. Maii, per manum Stephani scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Aprili, et indictione decima in praesentia omnium sanctorum episcoporum.
IV. JOANNIS PAPAE XIII PRIVILEGIUM PRO ECCLESIA FERRARIENSI. (Anno 967.)[Apud MANSI, Concil. tom. XIX, pag. 1.]
In nomine Domini, JOANNES episcopus, servus servorum Dei, omnibus Dei et sanctae Ecclesiae fidelibus.
Denuntiantes mandamus qualiter post justam et legalem electionem et consecrationem Martini episcopi Ferrariensis, in sancta Romana ecclesia a nobis factam, in civitate Ravennae venimus cum ipso venerando Martino episcopo, aliisque quampluribus de nostra urbe Romanis, et in generali placito cum domno Ottone imperatore diversas causas, lites inspiciendas et deliberandas, et nobiscum tum residentium quoque astantium populorum multitudo clericorum, et laicorum, episcoporum, et abbatum de quampluribus regionibus infra basilicam beati Apollinaris convocatur; novus occurrit sermo praedicti Martini episcopi Ferrariensis, supplicans et petens a nobis ut omnia quae a sancta Romana universali Ecclesia per papam Vitellianum, et Adrianum, et Leonem sanctae Romanae Ecclesiae pontifices antecessores nostros in tempore Constantini, et Caroli imperatoris, per antiqua privilegia fuerant largita, tradita et confirmata; ita et nos per hoc nostrum confirmaremus praeceptum; cujus scilicet precibus, et petitionibus, et omnium principum, episcoporum et abbatum, aliorumque clericorum, et laicorum inclinati, pro Dei timore et illius venerabilis fratris nostri praesulis Martini, omnia quae a sanctis nostris antecessoribus, Romanae sedis pontificibus, per antiqua privilegia per Ursonem judicem Ferrariensem perlecta sanctae Ferrariensis ecclesiae beati Georgii, tempore Martini, et Andreae, et Joannis praedecessorum praedicti Martini tradita esse cognovimus, per hoc nostrum a parte sanctae Romanae Ecclesiae beati Petri apostoli in praedicta sancta Ferrariensi ecclesia beati Georgii, similiter coram cunctis astantibus et videntibus confirmamus praeceptum, massam videlicet Babilonicam illam, quae vocatur Ferraria, in qua ipsa sancta ecclesia beati Georgii sita et consecrata est cum duodecim fundis suis; cui alias omnes massas minores positas infra nostrum ducatum et comitatum Ferrariensem cum omni obedientia et securitate subjugamus; massam scilicet et ripam Pullariolus, cum duodecim fundis suis, et massam Constantiacus cum duodecim fundis suis, et massam quartisianam cum duodecim fundis suis; et massam Doncro cum duodecim fundis suis; sicque massam Petriculi cum duodecim fundis suis; et massam Popularis cum duodecim fundis suis; similiter massam Curuli, et massam Salectam cum viginti quatuor fundis suis; et massam Seneticam, et Castilionem cum omnibus fundis suis; similiter et massam Firmianum cum omnibus fundis, et pertinentiis suis. Has quidem omnes massas cum omnibus juribus sibi pertinentibus, sicut a sanctis nostris supradictis antecessoribus in praefata sancta Ferrariensi ecclesia beati Georgii largitum fore cognovimus; ita et nos per hoc nostrum, sicut supra dictum est, in sancta nostra ecclesia, et tibi praedicto Martino confratri, et episcopo nostro, et successoribus tuis infra totum ducatum atque comitatum, et episcopatum nostrum Ferrariensem in singulis massis, ecclesias, clericos, presbyteros, diaconos ordinare et consecrare. Super haec quidem omnia, omnibus tam praesentibus quam absentibus, notum fieri volumus, per praedictum episcopatum Ferrariensem, et ecclesiam S. Georgii, et te Martinum episcopum, tuosque futuros successores, episcopos, utramque parochiam perpetuo, sicut supradicti nostri antecessores habuerunt et tenuerunt in suo dominio; ita et nos in jure, et dominio, seu privilegio sanctae nostrae Romanae Ecclesiae beati Petri apostoli, et nostro nostrorumque successorum semper tenemus. Ut sit semper sub nostra electione, ordinatione, investitione, et consecratione, et districtu. Et non liceat unquam nemini de tuis successoribus futuris, eligendis in ipso episcopio episcopis ad nullius electionem neque investitionem vel consecrationem ire, nisi ad nostram sanctissimam sedem Romanam et apostolicam beati Petri apostoli nostrorumque successorum; et non liceat nemini nostrorum successorum, vel alicui regni magnae personae, regis scilicet vel ducis, episcopi neque archiepiscopi, hunc praefatum episcopum et ecclesiam sancti Georgii, neque episcopos a dominio, et jure, et electione, ordinatione, investitione, consecratione, districtu sanctae Romanae Ecclesiae beati Petri apostoli separare. Si quae vero persona hujus nostri regni, regis vel ducis, parva vel magna, hanc supradictam nostram Ferrariensem sanctam ecclesiam beati Georgii a jure et dominio et potestate episcoporum suorum, electione, consecratione, et investitione sanctae Ecclesiae et sedis Romanae beati Petri apostoli separaverit, vel alienaverit, aut si de omnibus quae a sancta Romana Ecclesia sibi sunt data et tradita diminuere vel molestare tentabit ullo modo, vel ingenio unquam in aliquo tempore anathematis vinculo a parte omnipotentis Dei, et beatae virginis Mariae, et beatorum apostolorum Petri et Pauli, et omnium sanctorum, et nostra perpetuo alligamus, cui omnes qui aderant ibi responderunt dicentes: Fiat, fiat. Quorum nomina sunt hic in parte descripta, id est in primis: Martinus episcopus sanctae Sutrinensis Ecclesiae. Wido episcopus sanctae Sersenatis Ecclesiae. Joannes episcopus sanctae Corneliensis Ecclesiae. Azio protoscrinarius et apocrisarius sanctae Romanae Ecclesiae. Joannes dux urbis Romae, qui vocatur Gambaruto. Stephanus iniculator urbis Romae. Nec non Paulus gloriosus judex. Vigo judex Ferrariensis. Petrus dativus istius civitatis Ravennae. Joannes dativus Ferrariensis. Leo dativus de civitate Faventia. Petrus et Stephanus dativi Ferrar. Petrus comes. Garardus, et Hirardus de comitibus. Arderatus, et Rambertus germani comitibus Joannes dux de Romano. Joannes et Almericus germani filii sui. Paulus et Petrus ducibus Traversaria. Petrus filius ipsi Pauli. Romualdus dux. Paulus filius Vitabiani. Joannes consul et patricius. Heraldus filius Jaraldi ex genere ducum. Atelbertus et Sergius germani ducibus. Andreas filius quondam amabil. dativus. Deusdedit de Ponte Augusto. Gasirius filius Joannis consulis. Vitalis de Liuto. Joannes et Luicio germani, filii quondam Anastasii consulis. Leotarius.
De tabellionibus autem cives Ravenn.
De cancellariis autem. Petrus de Malo. Mauricius Spaza inferno. Vitalis filius Vitalis de Marino. Joannes consul de tabellio, qui vocatur Uter. Stephanus tabellio. Dominicus tabellio, Apollinaris tabellio. Sergius tabellio, Vitalis cancellarius. Martinus cancellarius et sarsore. Leo cancellarius. Sarius de Cisterno. Dominicus et Bernardus cancellarii de arbore Gaudenti. Isti omnes de civitate Ravenna.
De laicis. De Ferrariensibus autem, Joannes archipresbyter sanctae Ferrariensis Ecclesiae. Lopicinus archidiaconus. Petrus presbyter, Georgius presbyter, Bonizo presbyter, et primicerius, Joannes archisubdiaconi. Leo de Andrea consul. Refredo filio ejus, Leo consul. Gregorius de Danielis, et alius Gregorius consul, Petrus consul filius Leonis consulis, Anselmus consul filius Raimbaldo, Paulus consul, qui vocatur de Nastasia, Joannes qui vocatur de Cristinia; et aliorum hominum multitudo, quorum nomina esset longum ad scribendum.
V. JOANNIS PAPAE XIII BULLA AD GERBERGAM ABBATISSAM GANDERSHEIMENSEM. (Anno 968.) Ab Ottone majore et minore rogatus, parthenonem Gandersheimensem tuendum suscipit et ejus possessiones juraque confirmat. [Apud MANSI, Concil., tom. XVIII, col. 529.] JOANNES episcopus, servus servorum Dei, meritis et sanguinis claritate rutilanti, dilectissimae nobis in Christo filiae GERBERGAE, venerabili abbatissae monasterii sanctorum confessorum Innocentii et Anastasii, quod Gandersheim nuncupatur, atque posteris suis in perpetuam salutem benedictionemque apostolicam.
Si piis votis ac petitioni assensum praebemus, omnipotenti Deo nos placere credimus. Quapropter universis sanctae catholicae Ecclesiae filiis, presentibus et futuris, notum esse volumus quod in synodo quae apud corpus beatissimi Petri apostolorum principis acta est in mense Decembris, et indictione undecima, amabiles Deo ac spirituales filii nostri, Otto major et minor, serenissimi imperatores Augusti, apostolicam paternitatem nostram humiliter obsecrare dignati sunt, coram archiepiscopis et episcopis, videlicet Italicis et ultramontanis, numero triginta et sex, quatenus praefatum monasterium Ganderseim, quod constat esse sub tuae filiationis regimine situm in regno citerioris Saxoniae ad honorem praedictorum confessorum Christi Innocentii et Anastasii, auctoritatis nostrae praesidio muniremus, et sub tuitione jureque sanctae sedis apostolicae perpetim susciperemus. Quorum piis congaudentes petitionibus alacri mente id fieri decrevimus, praecipientes ex ea, qua vice clavigeri coelestis regni fulcimur, auctoritate, ut praeonominatum venerabile coenobium nemo unquam saecularium possideat, neque ex decimis et possessionibus ejusdem quidquam sibi aliquis usurpet, non rex, non marchio, non comes, non episcopus, nec quilibet princeps quacunque potestate praeditus, nisi forte tuendi ac defendendi causa, et hoc nonnisi tua et ejus, quae pro tempore regularis fuerit, abbatissa, sobria fiat permissione. Esto igitur ad laudem omnipotentis regis abbatissa ejusdem monasterii, et subditas tibi sorores ad coelestis patriae gaudia expetenda instigare prudenti magisterio non cesset. Sit semper eisdem sororibus facultas sive licentia ex ipsa sua congregatione post obitum abbatissae aliam sibi matrem, secundum regulam suam, substituere, et quam digniorem viderint pari animo et consensu: habeant potestatem eligere. Confirmamus vero et corroboramus ipsi sancto monasterio omnes res et possessiones mobiles et immobiles, quas nunc habet, et in antea, Deo opitulante, habere debet quolibet jure acquisitionis, ita ut amodo, et usque in finem saecula [saeculorum] licenter eas teneat et possideat, omnium hominum contradictione remota Si quis autem contra hujus nostri apostolici privilegii tutelam agere tentaverit, et ex his quae a nobis decreta sunt, aliqua pervertere molitus fuerit, hunc cum auxilio sanctae et individuae Trinitatis, et interventu beatae Mariae semper virginis, omniumque sanctorum, ex auctoritate beatissimi Petri apostolorum principis cum assensu comprovincialium pontificum, et omnium hujus nostrae sanctae sedis suffraganeorum episcoporum excommunicamus, et a liminibus sanctae Dei Ecclesiae, omniumque Christianorum societate separantes perpetualiter anathematizamus.
Scriptum per manus Stephani scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense et indictione supra dicta undecima. Bene valete. Dat. Kal. Januarii per manus Widonis episcopi sanctae Sylvae Candidae Ecclesiae et bibliothecarii sanctae sedis apostolicae, anno, Deo propitio, pontificatus domini Joannis summi pontificis et universalis tertii decimi papae in sacratissima sede beati Petri apostoli tertio, imperatoribus serenissimis dominis Ottone majore et minore. Anno imperii majoris sexto, minoris vero primo. In mense et indictione undecima.
VI. JOANNIS PAPAE XIII BULLA PRO MONASTERIO S. MAXIMINI TREVIRENSI. (Anno 968.)[Apud MANSI, ubi supra, col. 531.] JOANNES episcopus, servus servorum Dei, venerabili abbati, amabili nobis in Christo filio THEITFRIDO apostolicam benedictionem et salutem.
Congruit apostolico moderamini, pia religione pollentibus benevola compassione succurrere, et poscentium animis alacri devotione impartire assensum; ex hoc enim lucri potissimum a conditore omnium Deo procul dubio promeremur, dum venerabilia loca opportune ordinata ad meliorem fuerint statum reducta. Igitur quia religiositas tua petit ut monasterio tuo, quod in suburbio Trevirensi in honorem beatissimi confessoris Christi Maximini constructum esse dignoscitur, ob conservandam tibi atque fratribus vel successoribus tuis monasticae tranquillitatis normam sanctae apostolicae nostrae, cui auctore Deo praesidemus, Ecclesiae privilegium concedamus, tuae petitioni benevola intentione assensum accommodare curavimus, decernentes apostolicae auctoritatis praecepto, ut congregatio Deo sanctoque Maximino religiose deserviens, sicuti a charissimo filio nostro Ottone, caeterisque regibus imperatoribus Francorum concessum est, liberam deinceps habeant potestatem creandi inter se quem secundum Deum sibi abbatem elegerint, nec aliqua cujuslibet dignitatis persona infra monasterium, nisi a te aliove abbate successore tuo vocatus, quidquid pro suo libitu ordinare vel temere exercere praesumat. Praeterea apostolica nostra auctoritate omnimodis interdicimus ne cui unquam Ecclesiae vel sedi concambio, vel alio aliquo negotio subdatur, sed tali libertate et immunitate, sicut Prumiense monasterium caeteraque loca regalia, inoffense et perpetualiter semper fruatur. Ipse autem locus monasterii perenniter sub mundiburdio regum vel imperatorum filiorum, scilicet sanctae Romanae Ecclesiae praecepto apostolico jubemus ut permaneat nulli unquam personae beneficiarius, aut invadendus pateat, sed ad usus et tranquillitatem monachorum ibi sub regula S. Benedicti Deo militantium absque ullius contradictione libenter permaneat. Ad cumulum quoque vel augmentum monasticae tranquillitatis adjicimus, ne qua cujuslibet dignitatis persona quidquam vel minimum alienare vel minuere de rebus ecclesiae praesumat, tam ex his quae modo monasterio tuo collata sunt, quam ex his quae caeteri fideles in dies collaturi sunt. Si quis autem, quod absit, nefario ausu praesumere haec quae a nobis ad laudem Dei omnipotentis pro stabilitate jam dicti venerabilis coenobii statuta sunt, infringere aut in quocumque violare studuerit, ex auctoritate Dei omnipotentis per interventum B. Petri apostolorum principis, cujus vice fungimur, et nostrae humanitatis apostolieae constitutionem, et assensum omnium comprovincialium, sive suffraganeorum episcoporum anathematis vinculo inextricabiliter innodamus.
Scriptum per manus Stephani scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae. Lectum in synodo Romae habita, assidentibus divis imperatoribus Ottone Magno, filioque ejus aequivoco, anno, imperii majoris sexto, junioris primo. Datum IV Nonas Januarii.
VII. BULLA JOANNIS PAPAE XIII PRO MONASTERIO B. JOANNIS EVANGELISTAE MISNENSI. (Anno 968.)[Apud MANSI, ubi supra, col. 532.] Si semper sunt concedenda quae piis desideriis congruunt, quanto potissimum quae divini cultus praerogativa noscuntur, non sunt omnino abroganda; quae sunt a largitoribus non solum poscenda, sed vi charitatis procul dubio exigenda? Habita igitur synodo et multorum venerabilium Patrum coepiscoporumque nostrorum conventu, Romae in ecclesia B. Petri principis apostolorum, assidentibus augustissimis imper. Ottonibus utrisque; anno scilicet imperii, majoris sexto, minoris primo, iidem gloriosissimi impp. postularunt a nobis quatenus monasterium quod pro remedio animarum suarum primitus construi, et in honore B. Joannis evangelistae consecrari fecerunt, super ripam fluminis, cui nomen est Albia, in civitate Misina, sita videlicet in provincia quae dicitur Talemense, cui etiam monasterio virum venerabilem, nomine Burchardum, honorifice praefecerunt, privilegiis apostolicae sedis decoraretur; ut sub jurisdictione sanctae Ecclesiae nostrae, cui Deo auctore praesidemus, constitutum, nullius alterius Ecclesiae ditionibus submittatur. Pro qua re piis desideriis faventes hac nostra auctoritate id quod exposcitur effectui mancipamus interponentes tamen ea quae et ipsi principes nostri innumeris privilegiis cupiunt exponi, et cunctis in Christo fidelibus manifesta fieri. More antiquorum impp. hi duo imperatores, pater et filius, nobis assidentes, Misnensi episcopatui terminum imposuerunt, nominando fines et determinationes locorum, sicut infra tenetur. Ubi caput et fons est aquae, quae dicitur Odera; inde quasi recta via usque ad caput Albiae; inde deorsum in occidentalem partem, ubi divisio duarum regionum est Behem et Nisinen. Ibidem ultra Albiam, et per silvam in occidentalem partem, usque ad caput Mildae, et sic deorsum per ambas plagas ejusdem fluminis, usque dum Milda intrat in Albiam (nec non ob hoc diximus in occidentali plaga, quia multae villae pertinent ad orientales urbes infra eumdem terminum), et sic sursum et ultra provinciam Nizizi, ad ipsum terminum sine dubio. Nec non in altera parte Luzici, et Selpoli, et sic usque ad civitatem Sulpize, illam videlicet infra eumdem terminum, et inde in aquam quae dicitur Odera, et sic Odera sursum, usque ad caput ejus. Omnes vero quemadmodum hi praesentes imperatores statuisse fatentur, qui infra istum terminum habitant, in omni fertilitate terrae, frugum et pecudum in argento et vestimento, nec non, quod Teutonici dicunt, Ubercota, et Telunga familiarum insuper tota utilitate, et in omnibus rebus, quibus mortales utuntur, in diversis modis decimationes, quas Deo cuncta gubernandi debent, ad Misinensem Ecclesiam, primo Deo, deinde S. Joanni evangelistae, universa dubietate procul remota, persolvant, referant et reddant. (Testantur etiam iidem praesentes nobilissimi imperatores quasdam res sui juris ac proprietatis eidem sanctae Misinensi Ecclesiae, cui venerabilis episcopus Burchardus praeesse dignoscitur, pro remedio animarum suarum in proprium dedisse, hoc est tributorum suorum in quinque regionibus partes decimas, in Talemence, in Nisa, in Milezane, in Luzice, in Diedesa: ut anteaquam comes earumdem regionum partem sibi ab ipsis concessam auferat atque distribuat, decimas per totum ac per integrum jam dictae sanctae Dei Ecclesiae persolvat, id est in melle, crusina, solutione argenti, mancipiis, vestimentis, porcis, frumento, et in omnibus rebus, quae ad fiscum praedictorum impp. pertinere videntur, sanctae Misinensi Ecclesiae, nec non S. Joanni evangelistae sui juris teloneum, a civitate quae dicitur Belegora, usque ad ejusdem Misinensis ecclesiae portum, sursum, indeque denuo per ambas plagas praefati fluminis Albiae deorsum, sicque infra praefinitum terminum ubicunque manus negotiatorum ultra Albiam huc illucque sese diverterit, ex integro, et absque ulla contradictione eidem praenominatae sedi Misinensi, persolvi et tradi perenniter constituisse.) Et ideo in Christo sanximus firmiterque concessimus ut nullus metropolitanus, nullus episcopus, nulla etiam magna vel parva alterius ordinis et gradus persona, praeter sedis apostolicae antistitem, infra terminos Misinensis Ecclesiae, cui venerabilis episcopus Burchardus praeesse dignoscitur, quemquam ordinare, dijudicare, excommunicare, vel aliquid temere exercere, ullo modo praesumat. Statuentes etiam apostolica censura, sub divini judicii obtestatione, et validis atque atrocibus anathematis interdictionibus, ut nullus imperator posthac, aut rex nullus, sive quispiam alius, cujuscunque sit dignitatis potestate praeditus, ejusdem Ecclesiae causis praesumat incumbere, vel minimum quiddam ex his quae ad illud monasterium S. Joannis pertinere videntur, cui Burchardus episcopus praesidet, aut sibi temere vindicare, aut alicui magnae parvaeque personae pro beneficio dare, aut quoquolibet modo inde auferre vel alienare audeat. Promulgamus etiam, et hoc auctoritate B. Petri apostolorum principis, coram Deo et terribili ejus futuro examini per hujus nostri privilegii atque constituti vim interminamus, ne quis mortalium sibi licere existimet aliquid ex possessionibus Misinensis Ecclesiae, tam ex his quae antehac a gloriosissimis imperatoribus Ottone et ejus aequivoco filio, vel a caeteris Christianis eidem sancto loco oblata atque collata sunt, quaeque postmodum sunt conferenda, ut profecto juxta id quod subjectum est, idem venerabilis locus apostolico hoc privilegio inconcusse donatus permaneat. Si quis autem, quod minime optamus, nefaria auctoritate haec quae a nobis ad laudem Dei pro stabilitate saepedicti monasterii statuta sunt, refragare praesumpserit, nostrique praecepti transgressor exstiterit, sciat se anathematis vinculo innodatum, et cum diabolo atque Juda traditore Domini nostri Jesu Christi aeterni incendii supplicio deputatum. At vero qui pio intuitu hujus apostolici constituti observator exstiterit, benedictionis gratiam a misericordissimo Domino Deo multipliciter consequatur, et vitae aeternae particeps effici mereatur.
Scriptum per manus Stephani scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Decembri, indictione undecima.
Signum domini Ottonis minoris imp. Augusti.
Petrus Ravennensis Ecclesiae archiepiscopus subscripsit. Rodaldus patriarcha Aquileiensis subscripsit. Sigolfus episcopus S. Placentinae Ecclesiae consensi et subscripsi. Udalricus episcopus S. Pergamensis Ecclesiae consensi et subscripsi. Siggo Pledensis [Blerensis] Ecclesiae episcopus consensi et subscripsi. Benedictus episcopus S. Fulinensis [Fulginensis] Ecclesiae censensi et SS. Joannes episcopus S. Normiensis Ecclesiae subscripsit. Joannes episcopus S. Galliensis [Galliensis] Ecclesiae subscripsit. Joannes episcopus S. Arinensis [Ariminensis] Ecclesiae interfuit et subscripsit. Humbertus episcopus S. Laviensis [Lunensis] Ecclesiae consensi et subscripsi. Gerhardus episcopus Faventinae Ecclesiae consensi et subscripsi. Aufredus [Wigfredus] episcopus Verdecensis [Virdunensis] Ecclesiae consensi et subscripsi. Zenobius episcopus Fesolanae Ecclesiae consensi et subscripsi. Gaidolfus episcopus Firminae [Firmanae] Ecclesiae consensi et subscripsi. Ego Petrus episcopus Kamerinae Ecclesiae ibi fui et subscripsi. Eberhardus episcopus Aretinae Ecclesiae consensi et subscripsi. Stephanus episcopus Narniniensis Ecclesiae consensi et subscripsi. Alberinus episcopus Ausculanus subscripsi. Antonius Brixiensis Ecclesiae episcopus subscripsi. Diotericus Metensis Ecclesiae episcopus subscripsi. Lanwardus Mindensis episcopus subscripsi. Huibertus episcopus subscripsi. Luzo episcopus Cremonensis subscripsi. Joannes episcopus Turdonensis [Terdonensis] subscripsi. Adelbertus episcopus subscripsi. Otger episcopus subscripsi. Sichelinus Florentinus episcopus subscripsi. Albericus episcopus subscripsi. Artingo Ausinianae Ecclesiae episcopus subscripsi. Insinno Laucanensis [Lavicanensis] Ecclesiae episcopus subscripsi Ertemarius Ancias episcopus subscripsi. Julianus episcopus Nucerinus subscripsi. Stephanus Cerviae Ecclesiae episcopus subscripsi. Atto Senegaliae Ecclesiae episcopus subscripsi. Lupus Spoltrinus episcopus scripsi. Lyndo Clusianae Ecclesiae episcopus subscripsi.
Data III Non. Januarii per manus Widonis, episcopi S. Silvae Candidae Ecclesiae, et bibliothecarii sanctae sedis apostolicae. Anno Deo propitio, pontificatus domini Joannis summi pontificis et universalis tertii decimi papae, in sacratissima sede B. Petri apostoli tertio, imperantibus dominis piissimis Augustis Ottone et ejus aequivoco filio, a Deo coronatis magnis imperatoribus, anno majoris imperii sexto, et minoris primo in mense Januario, indictione supra dicta undecima.
( Loc. Sign. )
VIII. JOANNIS XIII PRIVILEGIUM PRO MONASTERIO DOLENSI DIOECESIS BITURICENSIS. (Anno 968.) Dolensi monasterio privilegium concedit. [Apud D. BOUQUET, Recueil, tom. IX, pag. 236.] JOANNES episcopus servus servorum Dei, religioso abbati RAMNULPHO Dolensis coenobii in honore sanctae genitricis Mariae et beatorum apostolorum Petri et Pauli constructi, ejusque successoribus in perpetuum.
Apostolicae moderamini totius Ecclesiae cura commissa est, et idcirco quisquis divina dispensatione in sancta Romana sede succedit, necesse est ut ubicunque possibile fuerit, utilitatem ejusdem Ecclesiae procuret. Quapropter monasterium praedictum, quod Ebbo piae memoriae aedificavit, ita ut a praedecessore nostro per auctoritatem privilegii sancitum est, liberum ab omni dominatione cujuscunque personae, aut regis videlicet aut episcopi, aut filiorum, vel filiarum, vel propinquorum ipsius Ebbonis esse decernimus, et res omnes quas vel nunc habere videntur monachi, vel deinceps ibidem collatae fuerint, sine ulla contradictione possideant. Vodillonem quoque villam cum suis appendiciis, a Gerardo nobili viro collatam, eidem loco similiter attribuo vel confirmo. Capellam etiam sancti Germani, ecclesiam quoque sanctae Mariae, nec non sancti Dionysii, masuilium etiam in honore sancti Salvatoris, prata quoque in honore sancti Boniti, oleas denique in honore sancti Sulpitii, capellam nihilominus juxta castrum Dolis a Britonibus constructam, post illorum discessum attribuimus. Capellam quoque Sancti Martini infra Castrumfortem, etiam ecclesiam in pago Pictaviensi, salinas quoque in pago Alnensi; alodum etiam Lavariacum cum Monte Futario, cum omnibus rebus quas vel nunc habent, vel deinceps iidem monachi habituri sunt, ut jam diximus, sibi pertinentibus, ita sibi vindicent, ut nullius omnino subjiciantur, nisi Romanae sedi, sicut in praedicto testamento praefati Ebbonis continetur. Hoc ergo nos intuentes, easdem res, quae legaliter conceduntur, eidem coenobio per nostram apostolicam auctoritatem confirmamus. Abbatem vero communiter et regulariter viventem sine ullius contradictione, quemcunque de ipsis saniori consilio eligerint, sibi praeficiant. Quod si aliquis per munus aut per inanem gloriam, consentientibus, quod absit, monachis, irrepere tentaverit, hunc talem veluti furem et latronem per apostolicum interdictum prohibemus: sed ab ipsis personis, quibus beatus Benedictus in hac re potestatem tribuit, talem eligi praecipimus, qui domni Dei bene praeesse studeat, et, sicut dictum est, communiter vivat, et fratribus prout potuerit prodesse magis quam praeesse studeat. Constituimus etiam eidem coenobio ecclesiam Sancti Lusoris quam iidem monachi dato pretio a nobili viro Simone per chirographi testamentum comparaverunt, ut nihil illis amplius requiratur nisi decem solidorum census. Quicunque vero praedicto monasterio in augendis rebus vel religione adjutores exstiterint, Christum Dominum et sanctam ejus Genitricem atque beatos apostolorum principes habere mereantur adjutores. E contra autem quicunque temerarii vel audaces monasterium aut fratres, sive quaslibet res ad eos pertinentes laedere aut usurpare praesumpserint, illos per apostolicam potestatem nobis per ipsos a Deo concessam sub anathematis vinculo, nisi resipuerint, usque in diem judicii obligamus. Observantibus haec gratia et pax Christi multiplicetur, etc.
Scriptum per manum Theodori notarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Januarii, indictione undecima.
IX. JOANNIS PAPAE XIII BULLA AD ADALBERTUM MAGDEBURGENSEM ARCHIEPISCOPUM. (Anno 968.) Primatum illi inter universos Germaniae, praesules, et aequalem cum primariis Galliae honorem constituit. [MANSI, Concil. XIX, 5.] JOANNES episcopus, servus servorum Dei, dilecto nobis in Christo confratri, ADALBERTO, S. Magdeburgensis Ecclesiae archiepiscopo, in Domino aeternam salutem.
Si ea loca quae ad salutem maxime populi et gentis ad Deum conversionis fundata sunt, privilegio nostrae auctoritatis munimus et decoramus, hoc ad provectum et divinae religionis cultum pertinere nullo modo dubitamus. Igitur quia sedem Magdeb., cui Deo auctore praesides, nostra tuorumque comprovincialium auctoritate archiepiscopalem esse decrevimus, quem inter caeteras Ecclesias ordinem, vigorem, primatum et aequitatem habere in posterum debeat, apostolicae sedis privilegio muniri sanximus. Dei igitur omnipotentis auctoritate, et B. Petri, apostolorum principis, et nostra, te tuosque successores in perpetuum, et Ecclesiam tuam omnium ecclesiarum archiepiscoporum et episcoporum, qui in Germania sunt, ordinati in sedendo, in judicando, in confirmando, in subscribendo, in sententiis dandis omnique ecclesiastico ordine primatum habere volumus. Eorum vero qui sunt in Gallia, item Mogonciens., Trevirens. et Coloniens. Ecclesiae in omnibus parem honorem et similem vigorem praesenti privilegio confirmamus. Caeterum, more Romanae Ecclesiae, Ecclesiam tuam duodecim presbyteros, et septem diaconos, et viginti quatuor subdiaconos cardinales, qui sandaliis et lisinis utantur habere volumus. Super hoc vero iisdem presbyteris et abbatibus ecclesiae Sancti Joannis Baptistae in suburbio ejusdem civitatis constructae tunicis uti concedimus. Quibus exceptis et episcopis super altare in honorem B. Mauritii dedicatum missam celebrare aliquis nullo modo praesumat, quod non ad superbiam, sed ad loci sanctitatem speciali reverentia praesenti privilegio munimus, et decoramus. Quapropter, frater fraterrime, Dominicorum salubriter reminiscens mandatorum, ita in commissae plebis regimine lucrandisque animabus invigila, ut Redemptori nostro fructum bonae operationis, in quo laetari possis, exhibeas.
Scriptum per manum Stephani scriniarii sanctae sedis apostolicae, in mense Octobri, indict. XII.
X. ALTERA EJUSDEM AD EUMDEM BULLA. (Anno eodem.) Consecrationem episcoporum omnium inter Albiam et Salam, jusque palii illi et successoribus tribuit. [MANSI, Concil. XIX, 5] JOANNES episcopus, servus servorum Dei, charissimo confratri nostro ADALBERTO, sanctae Magdeburgensis Ecclesiae archipraesuli, in Domino aeternam salutem.
Ita te, frater charissime et coepiscope noster, vita moresque tui hactenus idoneum reddidere, ut multa stibi credere, plura etiam committere, sicut bono dipensatori, non haesitemus. Igitur quia ad pastorale culmen plebis tuae, et comprovincialium tuorum, et nostra post Deum te auctoritas promovit, et quia tanta Sclavorum plebs ultra fluvios Albiam et Salam, scilicet Deo noviter acquisita, paucis pastoribus minime tueri potest, qualiter episcopis tuae sedi subjectis parochias rationabiliter et caute dividas et distribuas, tuae dispensationis et discretionis examini committo; et hoc serenissimi spiritualis filii nostri imperatoris Augusti, qui ejusdem tuae Ecclesiae fundator et auctor est, cura, diligentia et judicio fieri, per praesentis privilegii munimen statuo et confirmo. Si ergo ab apostolica sede, cui Deo auctore praesideo Ecclesiae tuae concessum, ut ab ejus rectoribus episcopi, qui ultra Albiam et Salam constituti, et constituendi sunt, post futuris temporibus consecrentur, et ipsi ejusdem tuae scilicet Ecclesiae archiepiscopos, sicut pro tempore fuerint, consecrent, qui pallium secundum morem Romanae Ecclesiae a nostra sede recipiant. Unde, frater charissime, dilectationem [ f., dilectionem] tuam admoneo et obtestor, ut animo sis sollicitus, ne aliquid sibi commodi dato aut gratia, quaelibet supplicatio personarum in sacris ordinibus vindices, sed ad hoc officium ille perducatur, quem morum gravitas commendet et vitae praeteritae actio. Oramus autem omnipotentem Deum ut sua te munitione circumagat, et sacerdotii susceptum officium operibus implere concedat.
Actum per manus Stephani scriniarii et bibliothecarii sanctae Romanae Ecclesiae in mense Octobri, indictione statutum duodecima.
XI. JOANNIS PAPAE XIII PRIVILEGIUM PRO MONASTERIO ARULENSI. (Anno 968.)[Apud D. BOUQUET, Recueil tom. IX, pag. 178.] JOANNES episcopus, servus servorum Dei, universis Christi fidelibus praesentibus et futuris, salutem in Domino perpetuam.
Si semper concedenda sunt quae piis desideriis congruunt, quanto magis ea quae pro divini cultus constantia pertinere noscuntur, omnimodo non sunt neganda. Et ideo sciat omnium vestrorum bonitas atque industria quia vir Deum timens et inclytus comes, nomine Oliba, veniens oratum Romam ad beatissimorum apostolorum Petri et Pauli sacratissima corpora, postulavit a nobis ut monasterium quod vocatur Arulas, constructum a fratre avi sui ad honorem Domini et semper virginis Dei genitricis Mariae, positum territorio comitatus Rossilionensis, in loco qui Vallis Asperi vocatur, juxta ripam fluminis Theti, quod vulgari nomine etiam nuncupatur, sub perpetua immunitate sanctorum Patrum cum defensione sanctae nostrae sedis apostolicae manendum decerneremus, cum omnibus rebus et possessionibus sibi pertinentibus. Unde inclinati precibus ejus humilitatis, per hanc nostram apostolicam et inviolabilem praeceptionem statuimus id ipsum Dei Genitricis monasterium ex integro pro sua stabilitate perpetualiter ad ditionem atque tuitionem sanctae matris Ecclesiae persisti debere, confirmantes illi omnes res quas jure et rationabiliter sibi a principio pertinent, et usque in finem saeculi pertinere debent, in cellis, ecclesiis, ornamentis, sacris vasis et ustensilibus, in villis, casis, servis, ancillis, libertis et affranticiis, aquis, cum ipsis aquarum ex utraque parte riparum verdigariis et circumjacentiis, terris et aquimolis cum suis caputaquis et ipsis aquaeductibus ac piscariis omnibusque locis cultis et incultis, et cum universis usibus, redditibus, seu decimationibus et tributis: promulgantes etiam haec omnia, et quaecunque legaliter dici et nominari possunt, per fines et terminos suos inconcussa et indemnia manere ad dominium ipsius sacri coenobii, et utilitatem regularis abbatis seu monachorum ibidem Deo servientium. Quoquo tempore nequaquam licentia sit alicui episcopo, duci, comiti, aut ulli hominum magnae parvaeque personae aliquid de omnibus quae ei pertinent et in antea pertinere debent, tollere, aut violenter possidere, sive in quoquam molestiam et contrarietatem facere; sed cuncta mobilia et immobilia generaliter et integre salva seu integra persistant ad usum et incrementum ipsius sacri monasterii sub protectione nostrae sedis apostolicae perpetuis temporibus a praesenti indictione 12. Dicimus etiam ut abbas qui ibidem pro tempore fuerit, si, quod absit, a regulari proposito et institutione beati Benedicti deviaverit, sive res monasterii ejusdem alienaverit, licentiam habeat praedictus comes Oliba sive sui eumdem abbatem expellendi foras, et quod ab eo alienatum fuerit ad proprium jus revocandi, et pro ipso alium Deo dignum abbatem constituendi, approbata rei veritate. Constituentes apostolica censura sub divini judicii obtestatione haec quae a nobis decreta sunt perpetuis temporibus inviolabiliter ab omnibus observanda. Si quis autem, quod non credimus, temerario ausu adversus hujusce nostrae praeceptionis seriem contraire praesumpserit, sciat se, nisi resipuerit, judicio Dei omnipotentis et praedictae semper virginis Dei genitricis Mariae, beatissimorumque apostolorum Petri et Pauli et omnium episcoporum nostraeque humilitatis auctoritate, cum omnibus impiis perpetuo incendio et indissolubili anathemate damnatum. At vero qui observator et custos ejus in toto exstiterit, gratiam et misericordiam a coelesti rege obtineat, omniumque peccatorum suorum in praesenti absolutionem et in futuro aeternam gloriam cum sanctis angelis consequatur.
Scriptum per manum Leonis notarii, regionarii atque scriniarii sedis apostolicae in mense Decembri, indictione 12. Bene valete.
XII. JOANNIS PAPAE XIII PRIVILEGIUM PRO MONASTERIO S. MICHAELIS DE COXANO. (Anno 968.)[MARINI, Papiri diplomatichi I, 52.] JOANNES episcopus, servus servorum Dei, dilecto nobis in Christo filio WARINO, religioso abbati sacri monasterii Sancti Michaelis Archangeli et Beati Germani, quod situm est in valle Confluenti et in loco qui Coxanus, ac per te successoribus tuis regularibus abbatibus ejusdem monachis coenobii in perpetuum apostolicam benedictionem et gratiam.
Cum magnae nobis sollicitudinis cura insistat ad vigilandum pro universis Ecclesiis Dei, ne aliqua earum necessitatis jacturam in posterum patiatur, dignum ducimus pietatis intuitu loca ad omnipotentis Dei honorem bene ordinata apostolici privilegii auctoritate muniri, et cum omnibus quae ad se pertinent rebus confirmari. Igitur quia interventu Olive laudabilis et magnifici comitis postulasti a nobis, quatenus reconfirmaremus tibi tuisque successoribus regularibus abbatibus praedictum monasterium, quod suus frater bonae memoriae comes Xenofredus pro amore coelestis patriae renovavit, dotavit et auxit, aggregatis monachis ad laudem et servitium coelestis regis et honorem praedictorum sanctorum, videlicet archangeli Michaelis et Germani confessoris, inclinati tuis ejusque precibus, id ipsum venerabile monasterium super ripam Literanis fluminis constitutum, cum omnibus finibus et terminis suis, omnibusque rebus mobilibus et immobilibus generaliter et in integrum sibi pertinentibus, ad usum et stipendium regularium fratrum ibidem nunc et in posterum Deo servientium reconfirmamus, corroboramus, et praesenti protectione sub continua immunitate stabilimus, sicut a decessoribus nostris sanctissimis pontificibus atque Christianissimis Francorum regibus videtur confirmatum seu corroboratum. In primis villam Cotoleti et villam Tauriani, cum ecclesia Sancti Fructuosi et omnibus rebus sibi pertinentibus. Item villam quae dicitur Cortis, et omnia posita inter hos affines in circuitu monasterii, id est ab orientali parte finis per summitatem Serre, qua pergitur ad jugum de Cleirano, et itur ad montem qui dicitur Lacarias, et sic ducitur per ipsum usque in montem qui dicitur Categonis, et deinde ad meridiem descenditur per Serram super locum qui dicitur Miliarias, et pervenitur ad Crucem super villam quae dicitur Curtis: deinde tenditur usque ad rupem sive Cherum Clarinti, et venitur per summitatem de Serra usque in rivum Merdarium, et ducitur usque in fluvium qui dicitur Tecle, et a parte Circii, hoc est ab occidentali fronte venitur in stratam viam publicam quam dicunt Duas Sorores, et venitur usque in Literanum per ipsam viam publicam; deinde a parte aquilonali sub Sancto Felice tenditur, et pervenitur usque in alodem Sanctae Mariae. Item alibi ecclesiam Sancti Martini cum villa de Cleirano, cum finibus et adjacentiis suis. Item villam Castellani cum duabus ecclesiis ibi fundatis, hoc est sancti Andreae et beatae Mariae semper virginis, cum alode suo, et cum decimis et primitiis suis, et cum omni ornatu earum. Ipsa villa posita est inter affines, sive affrontationes, id est ex una parte interminium de Moligio, vel in ipsa Petraficta, et ex alia parte in ipsa arca de Casalone, et vadit per Comam, qua pergitur ad flumen Tede; de tertia parte habet ipsos casales de Mengone. Item a quarta terminum de Canoa vel Petraficta, et venitur usque in flumen Tede, et ultra ipsum flumen quantum tenebat Xenofredus comes in die obitus sui, et villam Torrentis, cum finibus, terminis sive adjacentiis suis, sicut per scripturam idem monasterium habere videtur. Villam Tarefagii ex integro, et alodem de Moligio, quantum ipsi monasterio pertinet. Item quantum pertinet ei de alode de Moseddo, et quantum ei pertinet de alode de Arbuzolos, et Planizolos, et inter rivos, et in villa Mosetto, et in villa Felgaria per fines et terminos suos. Item in valle Sauriniano ecclesiam Sancti Michaelis cum omnibus rebus ad se pertinentibus. In comitatu namque Feniliorensi confirmamus omnes res ipsi monasterio pertinentes, in valle Confluenti omnes res sibi pertinentes cum finibus et terminis suis. Item in comitatu Sardaniensi villa Orutz, cum villis et villarunculis suis, et cum omnibus adjacentiis earum, et alodem de Angulos, cum ipso Mercato, et cum finibus et terminis suis; villam Laginam cum ecclesia Sancti Vincentii, et cum finibus et terminis suis; villam Ballogarii cum ecclesia Sancti Thomae, et cum villis et villarunculis suis, et cum omnibus terminis suis, et villam Laren, Mazunculas, et Talax, et Ozenias, cum ecclesia Sancti Stephani, et Saltonem cum ecclesia Sancti Mauritii, et parochiam Sancti Petri de Infurcato, et ecclesiam Salvatoris de Sponna cum decimis et primitiis suis, et villam Vulcarca cum finibus suis. Aragolisam cum alode et ecclesia Sancti Jacobi. Buluir cum ecclesia Sanctae Caeciliae, et cum ipso Poio, parochia Sancti Thomae quae est in Ventegiola, cum decimis et primitiis suis. Item omnes res ipsi monasterio pertinentes in comitatu Sardiniensi, cum finibus suis, et in comitatu Vergadano alodem de Spongiola, et Monte Nigro, et omnes alodes ipsi monasterio pertinentes, et in valle Confluente villam Folionum, Setimdianum, Cornelianum, Vernetum, Cirisacum, Arrianum, Auger, Henne, et in villa Evulo, Juliulo, Campilias, Flazonum, Saorra, Foliolum, Torrendum, et Pinum, Portinianum, et Mascaronem, et omnes alias res ejusdem venerabilis monasterii positas in valle Confluenti. Item in comitatu Fenilionensi, ecclesiam Sanctae Crucis cum castello, et omnibus rebus ad se pertinentibus. In comitatu Rossilionensi et alodem de Petra calcis, Sancti Felicis, Miliarium, Insula, Tunorium, vallem Ventuosam, Corvariam, Nifiagum, Poium Vuscani, et interminio de Valle Asperi, et valle Confluenti, ipsum alodem de Valle magna cum fines et terminos suos ( sic ). In comitatu Bisulgunensi alodem de Centenno cum finibus et terminis suis, vel in aliis locis posita. Item in comitatu Ausonensi alodem de Saliforas, et alium alodem qui fuit Oddonis. Haec igitur omnia, quae istis, sive aliis vocabulis nuncupantur, et omnes res in quocunque loco positas, quae dici et nominari possunt, et quae nunc usque eidem monasterio pertinent, et in antea per aliquod conquisitum usque in finem saeculi, sive per litteras, sive sine litteris, pertinere debent, tibi praedicto filio nostro Warino abbati, successoribusque tuis omnimodo concedimus, et per hanc nostram protectionem perenniter confirmamus, cum terris, vineis, campis, pratis, pascuis, silvis, ecclesiis, villis, casis, aedificiis, cultis et incultis, aquis et aquimolis, decimis, primitiis, et universis usibus et redditibus, cum servis et ancillis, aldionibus et aldeabus, et cum omnibus quae dici et nominari possunt. Statuentes Dei, et nostra auctoritate, imo et protestantes, ut nullus rex, nullus episcopus, nullus dux, nullus comes, vel vicecomes, nullaque hominum magna vel parva persona audeat tibi et successoribus tuis violentiam, aut contrarietatem aliquam facere de universis rebus, quae supra leguntur pertinentibus ipsi monasterio Beati Michaelis et Sancti Germani. Neque alicui eorum liceat homines vestros liberos, aut servos, sine voluntate vestra molestare, sive in servitium trahere. Sed amodo usque in finem saeculi isdem vester locus, cum omnibus quae sibi nunc pertinent, et in antea pertinere debent, quiete et pacifice maneat sub ditione sanctae Romanae matris Ecclesiae, cujus juris est ad regularem et monasticam tranquillitatem, omnium hominum penitus et ubique contradictione remota. Si quis autem, quod non credimus, huic nostro apostolico privilegio, in aliquo contrarius esse praesumpserit, nisi ex toto resipuerit, sciat se maledictum, reprobatum, atque anathematizatum, et a societate fidelium Christi et sanctae Dei Ecclesiae separatum, et cum omnibus impiis sine fine damnandum, et perpetuo incendio cum Juda traditore concremandum, ex auctoritate Dei omnipotentis, et beati Petri apostolorum principis, nostroque apostolico judicio. Qui vero haec quae a nobis decreta sunt custodire et diligenter observare studuerit, benedictionis gratiam a misericordissimo Domino per nostram et omnium sanctorum interventionem consequi mereatur, et gaudia perpetuae beatitudinis angelicis junctus agminibus valeat feliciter obtinere.
Scriptum per manum Stephani notarii regionarii et scriniarii sanctae sedis apostolicae, in mense Decembrio, et indictione duodecima. Bene valete. Per hoc tamen nullum vobis et eidem monasterio jus de novo acquiri volumus, sed antiquum tantummodo conservari.--Datum Viterbii XIII Kal. Maii, anno tertio.
XII bis. BULLA JOANNIS PAPAE XIII PRO ASCETERIO QUINTELEIMBURGENSI . (Anno 969.)[Apud Mansi, Concil. XVIII, 505.]
JOANNES episcopus, servus servorum Dei. Corporis et mentis generositate praefulgidae, utpote Augustae liberalitatis MAHETILDAE incomparabiliter laudabili abbatissae venerabilis monasterii dicti Quitiliggaburg, et per se omnibus posteris tuis, et sanctae congregationi ancillarum Christi ibi degentium, supernae gratiae plenitudinem apostolicamque benedictionem.
Quia per beatum Petrum apostolorum principem, cujus vice licet minus idonei fungimur, ecclesiasticae potestatis jura ubique terrarum auctoritate evangelica atque authentica sanctorum Patrum habere videmur, idcirco specialiter dispensare cuncta ad omnipotentis Dei laudem et orthodoxam religionem, nullo catholicorum resistente, posse confidimus. Ideoque universitas Christifidelium cupimus ut cognoscat qualiter nos per interventum charissimi et spiritualis filii nostri domni Ottonis semper Augusti genitoris tui, et sanctissimae matris ejus Mahetildae Augustae serenissimae aviae tuae, praefatum Quitilingaburg locum positum in territorio Saxonico, cui praeesse videris suscepimus sub jure et continua tuitione sanctae Romanae matris, cui praesidemus, Ecclesiae; allubescentibus consentientibusque in hoc nostrae apostolicae paternitati archifratribus in synodum Ravennae aggregatis, videlicet Petro Ravennatense, Rodaldo patriarcha Aquilagense, caeteris et episcopis Widone Sylvae Candidense, Benedicto Portuense, Marino Lutricensi, Siccone Blesano, Joanne Spirense, Londoardo Mindonense, Lutifrido etiam Papigense, Luitprando Cremonense, Huberto Parmense, aliisque simul confratribus nostris episcopis Italicis et Ultramontanis numero quinquaginta, ita ut a praesenti decima Kalendarum Maii sub patrocinio et tuitione beati Petri principis apostolorum ejusque vicarii perpetuis temporibus cum omnibus se attinentibus constitutum locatumque specialiter esse noscatur. Quapropter statuimus apostolica censura, ut idem monasterium omnimodo liberum amodo, et usque in finem saeculi perseveret per auctoritatem Dei et Domini nostri Jesu Christi, qui super Petrum habet Ecclesiam, per quem jubemus, et monendo protestamur, ut nullus imperator, rex, dux ullus, nec episcopus, nullaque cujuslibet dignitatis, sive potestatis, vel sacrae, vel mundanae persona, audeat ejusdem loci abbatissas molestare et inquietare, sive de omnibus rebus ejusdem sacri monasterii in aliquo distrahere, vel de his quae ad illud pertinent diminuere. Verum igitur quietum et inconcussum persistat cum cunctis subsistentiis suis. cum servis et ancillis, liberis et ascriptitiis, terris cultis et incultis, et universis rebus quae dici et nominari possunt, quas nunc habet et in antea quolibet contractu habere debet. Sane ob mundiburdium tui tuorumque pro luminariis concinnandis ante corpus praedicti apostolorum principis libram unam argenti annuatim nostrae sanctae Romanae Ecclesiae a te posterisque tuis, quae eidem loco sancto praefuerint, persolvendam fore sancimus. Verum si fort . . . iter actionis difficultate singulis annis eadem pensio minime persolvi potuerit, licentia sit vel postea temporibus aliis coadunatim ut Romanae Ecclesiae transmittatur. Si quis vero, quod minime credimus, contra Deum irritam hujus privilegii seriem in quoquam agere tentaverit, et idipsum monasterium juri apostolicae et Romanae Ecclesiae auferre conatus fuerit, nisi resipuerit, perpetuae anathematis vinculo innodatus ex auctoritate Dei ejusque summi clavigeri, ac per nostram, et omnium nostrorum pontificum successorum humilitatem cum Juda traditore Domini perpetim diabolo societur. Qui autem observator ejus et custos esse studuerit, omnium delictorum suorum veniam, et cum beatissimo Petro coetibus sanctorum sociatus, gaudia sine fine consequi mereatur. De caetero praecipimus ut abbatissa ibi nunquam ulla nisi ex electione, et gratia, ac voluntate omnium sanctarum sororum, quae ibidem pro tempore Deo servire visae fuerint, a quoquam ordinetur aut constituatur. Bene valete.
Scriptum per manum Stephani scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae in mense Aprili; indictione sexta decima. Dat. decima Kal. Maii per manum Widonis episcopi sanctae Silvae Candidae Ecclesiae, et bibliothecarii sanctae sedis apostolicae, anno, Deo propitio, pontificatus domini Joannis summi pontificis et universalis tertii decimi provisoris sanctae Romanae Ecclesiae, videlicet undecimo ejusdem piissimi PP. anno, August. Ottone a Deo coronato Magno imperatore anno sexto monarchiam Romani imperii feliciter gubernante; indictione sexta decima.
XIII. JOANNIS PAPAE XIII PRIVILEGIUM PRO ECCLESIA TREVIRENSI. (Anno 969.)[Apud Hontheim, Hist. Trevir. diplom., tom. I, pag. 305.] JOANNES episcopus, servus servorum Dei, charissimis nobis in Christo fratribus universis episcopis, ac totius dignitatis et ordinis catholicis viris, praesentibus scilicet et futuris, perpetuam salutem.
Quia licet indigni, divinae tamen dignationis gratia disponente, B. Petri apostolorum principis sacratissimam sedem universaleque in toto orbe terrarum ministerium suscepimus, necesse est omnium Ecclesiarum ut diligentissimam sollicitudinem ita continenter habeamus, ne earum jura, auctoritate ejusdem apostolorum principis caeterorumque successorum ejus venerabilium Patrum inviolabiliter statuta et confirmata nostro minuantur ac pereant tempore, sed potius corroborata decenter augeantur atque proficiant. Ideoque omnium vestrum nosse volumus sanctitatem et industriam, quod Theodorico dilectissimo fratre nostro Trevirensis Ecclesiae archiepiscopo veniente Romam oratum ad sanctorum apostolorum limina, audivimus, sicut etiam pridem audiendo, imo et legendo compertum habuimus, eamdem ipsam prae caeteris Galliarum ecclesiis Christianae religionis exordium catholicaeque fidei prima rudimenta percepisse per sanctissimorum virorum Eucharii, Valerii, et Materni et caeterorum evangelicam doctrinam, quos tempore suo praedictus beatissimus Petrus apostolus ordinavit et instruxit, nec non illuc ad praedicandum direxit. Unde totius ordinis nostrae sedis apostolicae consultu, gratuitoque assensu, jura privilegiorum, quae a sancta Romana matre Ecclesia praefatis sanctis eorumque reliquis successoribus, id est Agritio, Maximino, Paulino, Severo, almificis et apostolicis viris, a primordio hucusque authentice concessa sunt, quaeque etiam ipsius civitatis excidio, incendio aliove casu consumpta probantur, eidem Trevirensi Ecclesiae praedictoque fratri nostro Theodorico, et per eum cunctis ipsius successoribus, reconfirmare, recorroborare et omni modo restituere dignum duximus, decernentes per hujus nostri apostolici privilegii validissimam constitutionem, ut quandocunque a nostra principali et apostolica sede episcopus, presbyter, vel diaconus, vel subdiaconus, sive quilibet ordinarius legatus rei ecclesiasticae seu cogendae synodi causa in Galliam, Germaniamve destinatus fuerit, Trevirensis praesul post quemlibet ordinarium legatum A. S. primum inter alios pontifices locum obtineat. Et si missus Romanae Ecclesiae defuerit, similiter post imperatorem sive regem sedendi, sententiam edicendi, et synodale judicium canonice promulgandi, primatum habeat; utpote in illis partibus vicarius nostrae sedis apostolicae merito constitutus. Neque enim dignum est ut illius ecclesiae praesul aliquo tempore caeteris non habeatur praelatus, cujus honor in illis partibus sub ipso apostolorum principe exstitit primitivus. Pari quoque modo sancimus omnes in parochiis ejus degentes sive ordinationem et promotionem cujuslibet ecclesiastici gradus a pontifice ipsius percipientes, eidem ipsi matrici Ecclesiae, episcopoque illius debere canonice placere, obsequi et jure obedire. Siquidem decreto B. Clementis papae super hoc ita cautum videtur: « Si vobis episcopis non obedierint omnes presbyteri, diaconi, subdiaconi ac reliqui clerici cuncti, omnesque principes tam majoris ordinis quam inferioris, atque reliqui populi, tribus et linguae, non obtemperaverint, a liminibus sanctae Dei Ecclesiae alieni erunt, dicente Domino: Qui vos audit, me audit; et qui vos spernit, me spernit. » Inter haec quoque omnia, quae ad saepe dictam Trevirensem Ecclesiam intra et extra civitatem pertinere videntur, id est ecclesias cum universis rebus sibi attinentibus seu monasteria, tam monachorum quam virginum, quae ex praeceptis sive scriptis regum seu imperatorum sive eorumdem fundatorum auctoritate, ad se pertinent et pertinere debent, et quidquid omnino illa ipsa ecclesia ubique et quoquo merito possidet et possidere debet, generaliter et specialiter concedimus; reformamusque praefato Theodorico fratri et coepiscopo nostro suisque successoribus ad perpetuam sanctae Trevirensis Ecclesiae dominationem atque ditionem per hujus nostrae apostolicae praeceptionis seriem a praesenti XII indictione et usque ad finem saeculi valituram. Contra quam si quis quid quolibet modo agere praesumpserit, et quod juste et canonice a nobis decretum est, in aliquo infringere tentaverit, sciat se ex Dei omnipotentis et praedicti beatissimi apostolorum principis omniumque sanctorum ac deinde nostra auctoritate damnandum et anathematizandum, et cum omnibus impiis aeternis suppliciis deputandum. Qui vero hoc privilegium nostrum observare. custodire. adimplere fideliter studuerint, benedictionis gratiam et misericordiae plenitudinem in coelestibus castris inter electorum numerum efficaciter a Domino Deo consequi mereantur.
Scriptum per manum Stephani notarii et regionarii et scriniarii sanctae sedis apostolicae in mense Januario et indict. XII. Data XI Kalend. Februarii, per manum Sicconis episcopi sanctae N. [Bleranae] Ecclesiae ad vicem Guidonis episcopi et bibliothecarii sanctae sedis apostolicae. Anno, Deo propitio, pontificatus domini Joannis pontificis et universalis XIII papae in sacratissima sede D. Petri apostoli IV [ al., III], imperii autem domini Ottonis majoris VII, minoris vero II, et indict. XII.
XIV. JOANNES XIII THEODERICO ARCHIEPISCOPO TREVIRENSI PALLII USUM TRIBUIT. (Anno 969.)
[In Tabulario regio Berolino. Ex schedis Pertzii.]
XV. BENEVENTANA SEDES ARCHIEPISCOPATUS TITULO INSIGNITUR. (Anno 969.)[MANSI, Concil. XIX, 19.]
JOANNES episcopus, servus servorum Dei, dilectissimo nobis LANDULPHO, venerabili atque merito honorabili Beneventanensis et Sipontinae S. Ecclesiae, et modo per nostrae apostolicae auctoritatis concessionem archiepiscopo.
Cum certum sit Deo servientibus ineffibilia aeterni regni praemia reservari, nobis tamen necesse est horum beneficia eis tribuere, ut in Dei laudibus ex remuneratione valeant multipliciter insudare. Et quia Beneventanensis Ecclesia, in exercendis Dei laudibus magno conatu piaque religione insistit, atque erga reverentiam sanctae et apostolicae Romanae Ecclesiae praecipue exuberasse cognovimus, quod nobis olim apud eam manentibus omnino constat inventum; debemus itaque ex ardore charitatis, atque studio divini cultus eam causa honoris ac reverentiae sublimiorem inter caeteras ordinare. Et quoniam sancta sedes est ubi beati Bartholomaei apostoli corpus requiescit, merito docet augmento cultus amplioris decorare, quoniam et ad hoc divinae miserationis respectu curam regiminis suscepimus, et ad exhibenda Deo sedula servitia, et canoras laudes potentiae suae devotos debemus sollicite invitare. Itaque praesidentibus nobis in sancta synodo acta ante confessionem beati Petri apostolorum principis septimo Kalendas Junias, propositis in medio sacrosanctis quatuor Evangeliis, praesente domino Ottone gloriosissimo imperatore augusto, Romanoque, nostro filio, nec non Romanis atque Italicis, et occidentalibus religiosis quamplurimis, atque etiam catholicis et sapientissimis totius ordinis viris; hortatu siquidem benigno ipsius praefati domini clementissimi imperatoris augusti, una cum consensu infradictorum praesulum, atque sacerdotum, omniumque clericorum S. R. E. qui inferius subscripserunt, quibus . . . Beneventanam cathedram velle exaltare, intervenientibus videlicet Landulpho Beneventanae et Capuanae urbium principe, seu Spoleti et Camerini ducatus marchione et duce, simulque et Landulpho excellentissimo principe filio ejus, usum pallii tibi, praefate praesul, ad sola missarum solemnia peragenda concessimus, scilicet in his festivitatibus, id est, in nativitate Domini, Epiphaniae, Purificationis sanctae Dei genitricis et Virginis Mariae, similiter et in Annuntiatione ejusdem beatae Mariae, et in paschali festivitate, et in Ascensione Domini, et Pentecoste, et festivitate S. Joannis Baptistae, et in natalitiis beatorum apostolorum, et in Assumptione beatae Mariae, pariterque in Nativitate ejusdem, simulque et in Dedicatione sanctae Ecclesiae tui archiepiscopatus, nec non et in die consecrationis, et consecratione episcoporum; tribuentes tibi insuper cum eo potestatem et honorem archiepiscopatus, ita ut fraternitas tua, et successores tui infra suam dioecesim, in locis quibus olim fuerant, semper in perpetuum episcopos consecret, qui vestrae subjaceant ditioni, scilicet sanctae Agathae, Abellini, Quintodecimi, Ariani, Asculi, Bibini, Vulturariae, Larini, Thelesiae, Alifae. Adjecimus etiam ut utaris pallio in festivitatibus B. Michaelis archangeli, et translatione B. Bartholomaei apostoli. Posteri vero tuae Ecclesiae rectores post obitum tuum consecrationem ipsius archiepiscopatus, ac honorem pallii ab hac sancta et apostolica, cui Deo auctore deservio, sede percipiant. Confirmamusque tibi successoribusque tuis similiter Sipontum et ecclesiam B. Michaelis archangeli in Monte Gargano, et Varranum oppidum cum massis, et villis, et omnibus pertinentiis ecclesiarum suarum, qualiter ab antecessoribus nostris per concessionem privilegiorum possideri videntur. Statuentes insuper apostolica censura sub divini judicii obtestatione, et validis atque atrocibus anathematis interdictionibus, ut nullus unquam alicujus dignitatis potestate praeditus homo praesumat, vel etiam quaecunque magna parvaque persona quoquo modo audeat destruere, dum profecto perenniter irrefragabili jure decernimus ut ordinata in suo esse maneant: si tamen, ut supra dictum est, successores tui a sancta Romana et apostolica sede consecrationem et usum pallii decretaliter accipere non distulerint. Si quis autem, quod non optamus, nefario ausu praesumpserit haec refragare aut destruere, vel aliquam jacturam aut molestiam inferre, sit anathematis vinculis innodatus, et cum diabolo et ejus atrocissimis pompis, et cum Juda proditore Domini nostri Jesu Christi, aeterni supplicii incendio concremandus. At vero qui pio intuitu observator, et in omnibus exstiterit custodiens hujusmodi apostolici instituti, ad cultum Dei respiciens, benedictionis gratiam a misericordissimo Domino Deo nostro multipliciter consequatur, et vitae aeternae particeps effici mereatur. Amen.
Scriptum per manum Stephani scriniarii S. R. E. in mense Maii, indict. 12.
Ego Joannes sanctae catholicae et apostolicae Romanae Ecclesiae XIII papa in hoc privilegio a nobis promulgato manu propria subscr. + + Signum dom. Ottonis piissimi imperatoris. Sico s . . . . Ecclesiae in hoc privilegio consensi et subscr. Joannes episcopus Galisanae Eccl. Joannes episcopus Anagninae Eccl. Marinus episcopus sanctae Sutrensis Eccl. Benedictus episcopus sanctae Terracinensis Eccl. Leo episcopus sanctae Ostiensis Eccl. Benedictus episcopus sanctae Portuensis Eccl. Gregorius episcopus sanctae Albanensis Eccl. Joannes episcopus sanctae Salernitate Eccl. Joannes humilis episcopus sanctae Castranensis Ecclesiae. Joannes episcopus sanctae Sarsinaten. Ecclesiae consensi et subscr. Stephanus episcopus sanctae Ficodensis Ecclesiae consensi. Constantinus episc . . . . Ignizzo episcopus Floren. Eccl. Hubertus episcopus . . . subscripsi. Guifridus episcopus sanctae Virodunensis Eccl. Sigulphus sanctae Placentinae Ecclesiae consensi et subscripsi. Luitprandus episcopus interfui Bozzo episcopus sanctae Astensis Eccl. consensi. Abraham sanctae Frinsigensis Ecclesiae episcopus consensi. Raterius episcopus sanctae Marsicanae Eccl. consensi et subscripsi Reginaldus sanctae Rubilanensis Ecclesiae episcopus consensi et subscripsi. Albericus S. Reatinae Ecclesiae episcopus subscr. Domninus archipresbyter S. R. E. consensi et subscripsi. Crescentius presbyter card. S. R. E. consensi et subscripsi. Theophylactus S. R. presbyter consensi et subscripsi. Benedictus archidiaconus S. R. E. consensi. Ego Bonifacius humilis diaconus S. R. E. consensi. Leo diaconus S. R. E. consensi. Joannes subdiaconus S. R. E. consensi.
Datum VII Kal. Junii per manum Guidonis episcopi sanctae Silvaecandidae Ecclesiae, et biblioth. sanctae sedis apostolicae, anno pontific. domini nostri Joannis XIII papae IV, imperatoris Ottonis Majoris 7, et Minoris II, indict. supradicta duodecima, anno Dominicae Incarnationis 969.
XVI. JOANNIS PAPAE XIII PRIVILEGIUM PRO MONASTERIO FULDENSI. (Anno 969.)[Apud Dronke, Cod. diplom. Fuld., pag. 330.]
JOANNES episcopus, servus servorum Dei, charissimo nobis in Christo filio WERINHARIO sacri coenobii Fuldensis abbati religiosissimo et per eum suis successoribus abbatibus in perpetuum.
Desiderium quod ad religionis propositum sanctorumque locorum stabilitatem pertinere monstratur sine aliqua est Deo auctore mora perficiendum, ut ex hoc vigor religionis sanctae roboretur et eisdem sanctis locis salus et indemnitas solidetur; nobis quoque lucri potissimum praemium a conditore omnium Deo in regnis coelestibus ascribatur. Igitur quia per interventum domni Ottonis excellentissimi piissimique imperatoris Augusti, nostrique spiritalis filii et sanctae Ecclesiae defensoris, praenominatus Werinharius abbas postulavit a nobis quatenus venerabile monasterium cui praeesse videtur, quod elim a sanctae memoriae Bonifacio episcopo ad honorem Dei et Domini nostri Salvatoris in loco qui vocatur Boconia erga ripam fluminis Wultaha constructum privilegii summae sedis apostolicae infulis decoretur: et sicut per sanctissimi papae Zachariae constitutionem aliorumque venerabilium pontificum praedecessorum decessorumque nostrorum praecepta ditioni sanctae nostrae, cui Deo auctore deservimus, Ecclesiae subpositum est, ita perpetuis temporibus perseveret et nullius unquam alterius Ecclesiae jurisdictionibus submittatur. Quapropter, piis desideriis faventes, hac nostra auctoritate id quod exposcitur digno effectui mancipamus; ideoque omnem cujuslibet Ecclesiae sacerdotem in praefato monasterio ditionem quamlibet habere aut auctoritatem praeter sedem apostolicam prohibemus: ita ut nisi ab abbate monasterii fuerit invitatus nec missarum ibidem solemnia quispiam praesumat omnimodo celebrare, ut profecto juxta id quod subjectum apostolicae sedi firmitate privilegii consistit, inconcusse omni tempore dotatum permaneat locis et rebus universaliter tam eis quas a primordio sibi vindicare debet vel quas moderno tempore tenet et possidet quam eis quas futuris temporibus in jus ipsius sacri monasterii divina providentia augere ex donis et oblationibus decimisque quorumlibet Christi fidelium voluerit absque ullius personae contradictione firmitate perpetua perfruatur. Adjicientes autem pro magno amore praefati piissimi et Christianissimi domni Ottonis imperatoris Augusti specialiter constituimus ut isdem Fuldensis abbas ante alios abbates Galliae seu Germaniae primatum sedendi in omni loco quo conveniant obtineat, necnon et archimandrita consultior et honorabilior nostra apostolica auctoritate permaneat. Constituimus quoque per hujus nostri decreti paginam ut quicunque cujuslibet ecclesiae praesul vel quacunque dignitate praedita persona hunc nostri privilegii tenorem quem auctoritate beatissimi apostolorum principis cujus vice fruimur confirmamus et recorroboramus, violare et transgredi tentaverit, anathema sit et iram Dei omnipotentis incurrens a coetu omnium sanctorum alienus existat et nihilominus praefati monasterii dignitas a nobis indulta perpetualiter inviolata permaneat apostolica in omnibus auctoritate subnixa.
Scriptum per manum Stephani scriniarii et regionarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Octobrio et indictione tertia decima.
Datum VI Idus Novembris, per manum Widonis episcopi et bibliothecarii sanctae sedis apostolicae, anno pontificatus domni nostri Joannis tertii decimi papae quarto, imperii vero domni nostri Ottonis Augusti majoris octavo et minoris secundo, indictione XIII.
XVII. JOANNIS XIII PRIVILEGIUM PRO MONASTERIO S. VINCENTII METENSI. (Anno 970.)[Apud Pertz, Monum. Germ. hist. Scrip. tom. IV, pag. 471.]
JOANNES episcopus, servus servorum Dei, dilectissimo DEODERICO filio nostro sanctae Metensis Ecclesiae praesuli.
Cum in exarandis Dei laudibus debita pastoralis compulit sollicitudinis cura, quaeque ad stabilitatem piorum dignoscuntur pertinere locorum ubertim promulgare, et apostolicae institutionis in privilegiis atque decretis censura confirmare: convenit nempe nos apostolico moderamine sancta venerabilia loca, quae dudum fuerant in ruinis magnaque inopia ac paupertate degentia, opportune ordinare, seu ad meliorem sine dubio statum perducere, praesertim ubi illa petuntur quae non ad commodum temporale, sed ad perpetuam providentiam pertinent Deum servientium animarum, scilicet ut venerabilis locus, qui a Deoderico dilectissimo filio nostro in uno conglobatus atque annexus est, cum propriis congregationibus, quae regulariter in psalmis hymnis et orationibus Deo Salvatori nostro Jesu Christo pervigiles excubias exhibent, ab insolentiis exterioribus circummunitae, jugiter valeant pii famulatus officia in monasterio Sancti Vincentii exhibere; et quoniam constat tuam religiositatem hujus privilegii apostolicam confirmationem postulare a nobis, propter immutationes temporalium rerum variosque hominum casus, munitionem sancti Vincentii Christi martyris cum omnibus ad idem monasterium pertinentibus, atque corroborationem tui tuaeque congregationis et successorum tuorum in perpetuum fieri censuimus; quatenus, nunc sicut a te disponuntur, ita in posterum usque in finem conserventur, et ut illa congregatio inconcussa in unum perseverans, sedulas laudes Deo persolvere valeat, et sicuti a Deo eorum studia imbuta sunt, jugiter perseverare liceat, atque sub uno abbate jam praedictus locus constitutus, in honore sancti Vincentii indivisus sit et indivisa congregatio. Nec cuiquam licentia praebeatur, ut refugiens rigorem studiosae sibi regulae, huc illucque vagetur, vel aliis se conferre conetur monasteriis; quod a nobis contra regulam sub anathematis vinculo prohibetur. Quapropter statuentes atque promulgantes coram Deo et terribili ejus futuro examine, per hujus nostri privilegii apostolici atque constituti paginam sancimus, et beati Petri apostolorum principis auctoritate decernimus, atque obtestamur tam apostolicae sedis futuros pontifices quamque qui episcopalem administraverint actionem, vel etiam magna parvaque persona aut quispiam cujuscunque sit dignitatis praeditus potestate, ea quae a praedicto Deoderico dilecto filio nostro pie venerabili loco tradita atque concessa fuerint, quoquo modo a quoquam licentiam habeant, saepius nominatum locum Sancti Vincentii in unum adunatum atque spiritaliter apostolicae exarationis stylo conjuncta disjungere vel aliquid exinde alienare. Et illud monasterium Sancti Vincentii respiciens sit ad sedem episcopalem protomartyris Christi Stephani jubemus, atque abbas in potestate episcopi ipsius loci eligendus sit. Si vero episcopus defuerit, liceat abbati in festivis diebus ad sedem episcopalem accedere, ibique eum dalmatica et sandaliis, quas illi mittimus, missas celebrare. Si quis interea, quod non credimus, temerario ausu contra ea quae ab hac nostra auctoritate pie et firmiter per hoc nostram privilegium disposita sunt, contraire tentaverit, vel haec, quae a praedicto Theoderico dilecto filio nostro, Metensium praesule, ad laudem Dei pro stabilitate jam dicti monasterii videlicet sancti Vincentii statuta sunt refragare, auferre vel alienare praesumpserit, sciat se auctoritate beati Petri apostolorum principis anathematis vinculo innodatum atque cum Juda, traditore Domini nostri Jesu Christi, aeterni incendii supplicio concremandum. Sic deputatus, nec unquam a praefati anathematis nexibus sit absolutus. At vero qui pio intuitu observator in omnibus exstiterit, gratiam benedictionis a misericordissimo Domino Deo nostro multipliciter consequatur, et vitae aeternae particeps efficiatur, et haec catena beati Petri aperiat ei januam paradisi. Si vero aliquis episcopus inde aliquid minuere voluerit, haec, ut diximus, catena claudat ei polorum regna. Scriptum per manum Stephani notarii et regionarii sanctae Romanae Ecclesiae in mense Septembri, et in dictione quarta decima. Bene valete.
Data III die Kalend. Octobris, per manum Widonis episcopi et bibliothecarii sanctae sedis apostolicae, anno pontificatus domni Joannis summi pontificis et universalis tertii decimi, praesidentis in sacratissima sede beati Petri apostoli, quinto, imperii domni Ottonis Majoris nono, Minoris vero tertio, anno denique ab Incarnatione Domini nostri Jesu Christi 970.
XVIII. Locatio Praenestinae civitatis facta a Joanne XIII dominae Stephaniae senatrici sub annua pensione decem solidorum auri Romanae Ecclesiae facienda. (Anno 970.)[MURATORI, Antiq. Ital. III, 235.]
JOANNES episcopus, servus servorum Dei, dilectissimae in Domino filiae STEPHANIAE clarissimae senatrici, tuisque filiis ac nepotibus.
Quoties illa a nobis tribui sperantur quae rationi incunctanter conveniunt, animo nos decet libenti concedere, et petentium desideriis congruum impertiri suffragium. At ideo quia postulastis a nobis, quatenus daremus et concederemus atque traderemus tibi, tuisque filiis ac nepotibus, per nostram apostolicam auctoritatem, civitatem Praenestinam cum omnibus pertinentiis, cum omni publica datione et functione, quae ad suprascriptam civitatem pertinet, inter affines et terminos novos et antiquos, id est Rivus, qui appellatur Latus, a secundo Lavisana, et a tertio latere Monticellus de Maximo, et a quarto latere Pons de Cicala, et a quinto latere Aqua Alta, et a sexto latere Vallis de Caporatie, et a septimo latere Mons qui dicitur de Folianu. Unde concedimus, tradimus, et a praesenti 14 indictione corroboramus per hanc nostrae apostolicae auctoritatis scriptionem, omnium nostrorum successorum pontificum, omniumque hominum contradictione remota, ut persolvat pensionem in nostro palatio per singulos annos decem auri solidos, difficultate postposita; omnemque, qua indiget, meliorationem, seu defensionem, indifferenter vos sine dubio procurantes efficiatis; nullaque praeterea ad dandam annue pensionem a vobis mora proveniat, sed ultro actionariis sanctae nostrae Ecclesiae apto tempore persolvantur. Nam si aliter, quod absit, a vobis mora provenerit de suprascripta melioratione seu defensione, nec non et persolvenda annue pensione, statuimus fore invalidam hanc nostram praeceptionem. Post vero obitum vestrum memorata civitas cum omnibus suis meliorationibus ad jus sanctae nostrae Ecclesiae modis omnibus revertatur.
Bene valete.
Scripta per manum Stephani scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Novembri, indictione 14.
Datum XVI Kalendas Januarii per manum Widonis episcopi et bibliothecarii sanctae sedis apostolicae, anno pontificatus domini nostri Joannis sanctissimi XIII papae 6, imperii vero dominorum imperatorum nostrorum Ottonis Majoris Augusti 9, Minoris vero filii ejus 3 indictione suprascripta 14.
XIX. JOANNIS XIII EPISTOLA AD GALLIARUM EPISCOPOS. Ecclesiam Ausonensem in archiepiscopalem erigit. JOANNES episcopus, servus servorum Dei, omnibus in Christo dilectissimis confratribus nostris in Galliarum partibus commanentibus, charissimis, reverendissimis archiepiscopis atque episcopis apostolicam benedictionem, et perpetuam in Christo salutem.
Dilectionem et fraternitatem vestram scire volumus qualiter Borellus, honorabilis et laudabilis comes, orationis et redemptionis suae causa apostolorum Petri et Pauli limina veniens, prostratus pedibus nostris, lacrymabiliter questus est quemadmodum Tarraconensem archiepiscopatum, qui olim caput in illis partibus fuerat, Ausonensi Ecclesiae subderemus, eo quod, peccatis merentibus, ipsa jam dicta civitas Tarraconensis a Saracenis capta et pastore destituta, nullum recuperandi locum aut inhabitandi usque hactenus reperire valeat. Propter quam causam praedecessorum meorum secutus auctoritatem, amodo et usque in perpetuum volumus, atque statuentes roboramus et confirmamus, ut Ausonensis Ecclesia potestatem et primatum teneat Tarraconensis Ecclesiae, . . . . . ad Ausonensem Ecclesiam confugiant, et quando aliquis ex illis ab hac luce migraverit, successor illius ab Ausonensi archiepiscopo, qui a nostra apostolica sede confirmatus est, succedat et consecretur. Unde quia sine sanctorum Patrum auctoritate hoc nostrum privilegium confirmare nolumus, ante omnia et super omnia beatissimi et egregii papae Gregorii instrumenta et documenta declarare depromimus, ubi ait ad Benenatum episcopum Musitanae Ecclesiae: « Et temporis qualitas et vicinitas nos locorum invitat ut Cumanam atque Musitanam unire debeamus Ecclesias; quoniam hae non longo a se itineris spatio sejunctae sunt, nec, peccatis facientibus, tanta populi multitudo est, ut singulos, sicut olim fuit, habere debeant sacerdotes. Quia igitur Cumani castri sacerdos cursum hujus explevit, utramque nos ecclesiam praesentis auctoritatis pagina inesse tibique commisisse cognosce, propriumque utrarumque ecclesiarum scito te esse pontificem. Et ideo te quaecunque tibi de earum patrimonio, vel cleri ordinatione, sive promotione juxta canonum statuta visa fuerint ordinare, atque disponere habebis, ut proprius revera sacerdos liberam et nostrae auctoritatis consensu atque permissione licentiam. » Similiter episcopo Willitrano, atque Fundano, et Squalitano ita in cunctis: « Temporis qualitas admonet episcoporum sedes antiquitus certis civitatibus constitutas, ad alia quae securiora putamus, ejus dioeceseos loca transponere, quo et habitatores nunc degere, et barbaricum possit periculum facilius declinari. » Et quia longum esset enarrare qualia et quanta documenta a sanctis doctoribus exinde dicta sunt, prout melius scimus et possumus, nostrum privilegium abbreviare curavimus, et Othonem virum venerabilem nuper episcopum ex modo et in antea, Deo favente, archipraesulem ejusdem Ausonensis Ecclesiae praeesse decrevimus; ita sane ut nullus nostrorum successorum pontificum dictum Othonem archipraesulem confratrem nostrum, in omnibus quae superius exarata sunt vel scripta audeat inquietare, vel in aliquo diminuere, sed magis quiete et secure conservet ipsum successoresque suos. Nam si aliter, (quod absit) qualiscunque homo sit dignitatis, qui hoc nostrum privilegium qualibet causa, de omnibus quae superius scripta sunt, infringere aut diminuere voluerit, sciat se auctoritate Dei, apostolorumque Petri et Pauli principum, quamvis nos indigni eorum vicariatione fungamur, a corpore et sanguine Domini nostri Jesu Christi esse alienum, et cum iniquis et transgressoribus a gremio sanctae Ecclesiae segregatum. At vero qui pro intuitu custos et observator in omnibus exstiterit, benedictionis gratiam et misericordiam a misericordissimo Domino Deo nostro consequi mereatur
Scriptum per manum Gregorii notari, et secretarii et scriniarii S. R. E. in mense Januario, indictione XIV. Bene valete.
XX. JOANNIS PAPAE XIII EPISTOLA AD GUISADUM URGELLENSEM, PETRUM BARCINONENSEM, etc. (Anno 971.) Significat se ecclesiam Tarraconensem Audonensi subjunxisse Attonemque archiepiscopum consecrasse ac pallio donasse. Cui ut obediant hortatur. [Apud Florez 3, Espana Sagrada, XXVIII, 96.]
JOANNES episcopus, servus servorum Dei, venerabilibus episcopis GUISADO Urgellensi, et PETRO Barchinonensi, et SONIARIO Helenensi, in Domino salutem.
Comperiat fraternitas vestra quod Tarraconensem Ecclesiam, quae perpetuo ob paganorum incursum deficiente ad nihil redacta est, Ausonensi injunximus, et ex duabus unam fecimus, in qua confratrem nostrum Attonem archiepiscopum, dato pallio, sicut olim Tarraconae fuit, ordinavimus: praecipientes apostolicae sedis auctoritate, et admonentes, ut eam erga eum subjectionem impendatis, quam quondam vestri antecessores Tarraconensis Ecclesiae archiepiscopis intulerunt, et sive ipse, sive qui pro tempore in Ausonensi Ecclesia archiepiscopus fuerit, vestras sedes subjectas habeat, et post vos in eis episcopos ordinet et consecret.
XXI. JOANNES XIII MONASTERIUM S. MARIAE GLASTONIENSE TUENDUM SUSCIPIT. (Anno 970.)[MANSI, Concil. XIX, 23.] Noverit cunctorum notitia fidelium quod ego Joannes XIII, Conditoris clementia sanctae Romanae sedis existens indignus papa, gloriosi Anglorum regis Edgari, necnon et sanctae Dorobernensis Ecclesiae archipraesulis Dunstani, submisso pulsatus sum rogatu pro monasterio Sanctae Mariae, videlicet Glastingeberi, quod ipsi acti amore superni Regis in multis et magnis possessionibus ditaverant, monachorum inibi multiplicantes normam praeceptoque regali firmaverant, quod et ipse facere non differam. Quorum assentiens benignae petitioni, in sinu Romanae Ecclesiae et beatorum apostolorum protectione eumdem locum suscipio, et privilegiis astruo et corroboro, quo finetenus in eo quo nunc pollet permaneat monachali ordine. Ipsi quoque monachi de suis sibi adhibeant pastorem. Ordinatio vero tam monachorum quam clericorum in arbitrio abbatis et conventus sit. Decernimus etiam ut nulli omnino hominum eamdem insulam, causa placitandi, vel aliquid perscrutandi aut corrigendi, intrare liceat. Si quis autem id molitus fuit contraire, aut possessiones ejusdem ecclesiae auferre, retinere, minuere, vel temerariis vexationibus fatigare, ex auctoritate Dei Patris, et Filii, et Spiritus sancti, sanctaeque Dei genitricis Mariae, ac SS. apostolorum Petri et Pauli, omniumque sanctorum, perpetuae sit addictus maledictioni, nisi resipuerit. Omnibus vero eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, amen, nostraque stipulatio inconvulsa permaneat.
Actum tempore Aelfardi ejusdem monasterii abbatis.
XXII. JOANNIS PAPAE XIII EPISTOLA AD EDGARUM REGEM ANGLORUM. (Anno 971.) De episcopatu Wintoniensi expellendis clericis et introducendis monachis.
JOANNES episcopus, servus servorum Dei, EDGARO regi excellentissimo, atque omnibus episcopis, ducibus, comitibus, abbatibus et cuncto fideli populo Anglicae gentis, Christianam salutem et apostolicam benedictionem.
Quoniam semper sunt concedenda quae rationalibus quaeruntur desideriis, oportet ut vestrae piae petitionis studium in privilegiis minime offendatur praestandis. Scimus enim, gloriose fili, imperii vestri dignitatem zelo divinae legis ita undique munitam, ut indesinenter pro venerabilium locorum percogitet stabilitate; quatenus proveniente pro labore, schola Dominici multipliciter servitii, et largitori omnium Deo abunde fructus referantur milleni. Quare, rex inclyte ac fili charissime, quod vestra excellentia per fratrem et coepiscopum nostrum Dunstanum ab hac apostolica sede, cui licet immeriti praesidemus, exposcit, omnibus modis concedimus, auctoritate apostolica sancientes, ut de monasterio in Wintonia civitate, in honorem sanctae Trinitatis et beatissimorum apostolorum Petri et Pauli constructo, quod vetus, differentia novi illius quod juxta est coenobii, cognominatur, canonici, domino episcopo, et omnibus catholicae fidei cultoribus ex patentibus culparum suarum turpitudinibus odibiles, et in eisdem secundum impoenitens cor eorum inverecunde perdurantes, cum suo praeposito, utpote vasa diaboli, ejiciantur: et sicut vestra sublimitas desiderat, dilectissimus frater et coepiscopus noster Ethewaldus, regularibus disciplinis apprime imbutus, monachorum secundum praecepta regulae viventium gregem enutriat, eisque inibi perpetuam mansionem statuat ille, qui eorum vitam ita sanctitatis moribus exornet, ut, pastore ad laboris sui praemium vocato, non aliunde quam ex illa congregatione alter in locum regiminis succedat. Quod si impedientibus, quod absit, peccatis, ad hoc pontificale officium in eadem congregatione idoneum inveniri minime posse contigerit, auctoritate apostolorum principis Petri, cui Dominus ac Salvator noster ligandi solvendique potestatem contradidit, praecipimus ut nemo ex clericorum ordine ad hujus regimen Ecclesiae promoveatur; sed potius ex alia qualiter congregatione qui dignus inventus fuerit monachus assumatur, et huic Ecclesiae praeficiatur. Si quis enim interea, quod non credimus, haec apostolicae sedis privilegii decreta irrita facere, et ea quae nobis pie indulta sunt intaminare praesumpserit: auctoritate ejusdem coelestis clavigeri Petri, omniumque successorum ejus, sciat se anathematis vinculo innodatum, et in illo magni judicii die perpetualiter damnandum. In Christo valeas, domine fili.
XXIII. JOANNIS PAPAE XIII PRIVILEGIUM PRO MONASTERIO S. MARIAE THANGMARSFELDENSI. (Anno 971.)[Apud Eccart, Historia genealog. princip. Saxon. super., 145.] JOANNES episcopus, servus servorum Dei.
Creditae speculationis impellimur cura ac ardore movemur, pro venerabilium locorum percogitare stabilitatione atque Deo servientium securitate et hoc pro animae pio labore, ut animae Christo dicatae, quae si illi diebus eorum servire decreverunt, perseverent imperturbatae, nec non et illa maneant fine tenus firma quae a Christianis in Dei laude contracta sunt. Dilectus ac spiritualis filius noster Gero, sanctae Coloniensis Ecclesiae archiepiscopus, limina apostolorum digna devotione visitans, ac nobiscum plurima in statu religionis communicans, retulit se fratremque suum Thietmarum marchionem, Christi admonitos amore, quemdam locum in honore sanctae Mariae semper virginis instaurasse, et in eo monachorum regulam sancti Benedicti observantium addidisse officiis. Hujus loci ac religionis nostro suffragio ac privilegio paratam stabilitatem fieri expostulavit. Cujus petitioni annuens, apostolica auctoritate statuimus, quod eidem loco ac congregationi fratrum, sine alicujus potentia, divino ministerio instare liceat. Nec episcopis, vel potestati eorum in aliquo intermittere, vel retrorsum distrahere liceat; sed ea, quae modo habent, vel habituri sunt, abbas eorum cum monachis ordinanda constituat, nulli quidquam cujuslibet obsequii debeant praeter tantum pro Christianis divinam orationem. Imperatorem defensorem appellent, ac pio inter se electo abbati procurationem commendent. Solum religionis statum episcopis, si intersit, requirat. Huic, si forte labatur, corrigendo adsit. Caeterum de servitio aliquo immunem relinquat ipsum locum. Advocatum de ipsa progenie, si forte in bonum faveant, eligant. Sin autem vim aut incommodum inferre moliuntur, ubi sibi placent, timentem Deum, ac stabilitati faventem secure perquirant. Si quis autem hanc nostram auctoritatem violare tentaverit, anathematis vinculo astrictus gehennae tormenta sine fine se subire dolebit.
Scriptum per manum Stephani, scriptoris sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Januario, indict 15.--Data octavo Kal. Januar. per manum Witloni episcopi et bibliothecarii sanctae sedis apostolicae, anno pontificatus domni Joannis sanctissimi 13 papae, 7 imperii domni Ottonis majoris 10, junioris 4, indictione quinta decima.
XXIV. RESCRIPTUM JOANNIS PAPAE XIII PRO EXCOMMUNICATIONE INVASORUM POSSESSIONUM MONASTERII S. SYMPHORIANI DIOECESIS AUGUSTODUNENSIS. (Anno 971.)[Apud Mansi, Concil., tom. XVIII, col. 450.]
Ego in Dei nomine JOANNES papa, sedis apostolicae et Romanae urbis apostolicus, divina clementia largiente, notum volo fieri omnibus qualiter veniens quidam episcopus a partibus Galliarum, nomine Girardus, Augustodunensis civitatis praesul egregius, pro regis etiam amore, et beati Petri principis apostolorum servitio Romam expetiit, nostram honorifice aggressus praesentiam. Qui dum nobis pro sua industria et honoris magnificentia gratus, acceptabilis et charus existeret, dum de pluribus sermo inter nos haberetur, manifestavit mihi humillime reclamando de quibusdam hominibus qui terram de suo episcopatu praesumptuose et violenter tenere videntur. Insuper deprecatus est ut eos excommunicaremus, et maledictionis jaculo illos damnaremus. Cujus petitionem benevole suscipiens, jussi ego Joannes papa, servus servorum Dei, talem excommunicationem et maledictionem fieri, scriptam manu propria Benedicti archiepiscopi nostri. Conjacet autem eadem terra in patria quae dicitur Provincia, de abbatia S. Symphoriani. Quicunque ergo eam tenent terram S. Symphoriani, aut aliquid ex terra S. Nazarii, sine assensu Girardi ejus civitatis episcopi ex auctoritate Dei Patris omnipotentis, et Filii, et Spiritus sancti, omniumque sanctorum Dei; potestate insuper beati Petri senioris nostri, cum caeteris apostolis quibus data est potestas ligandi atque solvendi, et ex ministerio nostro, sint excommunicati et anathematizati, atque a liminibus sanctae Dei Ecclesiae alienati, nisi conversi ad satisfactionem venerint. Omnes enim maledictiones quae in Veteri Testamento et Novo scriptae sunt, veniant super eos nisi ad emendationem venerint. Sint maledicti in civitatibus, in villis, in agris, in viis, in castellis, in silvis et in omnibus locis. Deleantur de libro viventium, et cum justis non scribantur, nisi resipiscendi ad satisfactionem et emendationem venerint. Fiat.
XXV. JOANNIS PAPAE XIII EPISTOLA AD GLORIOSISSIMUM [COMITEM BARCINONENSEM?] (Anno 971.) Praesulem Attonem Gerundensis dioecesis gubernatorem constituit. [Apud Florez, Espana sagrada, tom. XXVIII, pag. 252.] JOANNES servus serv. Dei . . . . . . . gloriosissimo . . . . . . . . . . . . tionem et charissimam salutem filiationi . . . . . . . . . . .
Agnovimus qualiter in vestris partibus qu . . . .. . . . . subito sacerdotes efficiunt, quod gravissimum et detestabile omnium debet esse Christi fidelium. Unde quia omnium Ecclesiarum Dei nos sollicitudo coarctat, tam pestiferum et in no . . . .. . . . . . . . . gno vestro, et a cunctis catholicis Christianis funditus eradicare satagimus fulti et. . . . . . . . . . sanctorum Patrum auctoritas maxime beatissimi papae Gregorii ubi inter caetera. . . . . . episcopo Augustodunensi scribens ait . . . . . oc quoque ad nos pervenisse non dissimile dignum detestatione comperimus, quod quidam desiderio honoris inflati, defunctis episcopis, tonsurantur, et fiunt repente . . . . . sacerdotes . . .. . atque inverecunde religiosi propositi ducatum arripiunt, qui nec esse adhuc milites didicerunt. Q . . . . . d putamus quid isti subjectis praestaturi sint, qui antequam dicipulatus limen attingant tenere locum magisterii non formidant, qua de re necesse est, ut si quamvis inculpati quisque sit meriti, ante tamen per distincta ordinis ecclesiastici exerceatur officia, videat quod imitetur, discat quod doceat, informetur quod teneat, ut po . . . . . . . errare, quiet . . . . . . . err . . . . demonstrare. Diu ergo religiosa meditatione poliatur ut . . . . . . at, et sic lucerua super candelabrum posita luceat, ut adversa ventorum vis irruens conceptam eruditionis flammam non exstinguat, sed augeat. Nam cum scriptum sit, ut prius quis probetur, et sic ministret, multo amplius ante probandus est, qui populi intercessor assumitur, ne fiant causae ruinae populis sacerdotes mali. Nulla igitur contra hoc excusatio, nulla potest esse defensio, quia cunctis liquido notum est quae sit in hujus rei diligentia sancti egregii sollicitudo doctoris, qua neophytum ad ordines vetat sacros ascendere. Sicut autem tunc neophytus dicebatur, qui in initio sanctae fidei erat eruditione plantatus, sic modo ne ophitus cen sendus est, qui repente in religionis habitu plantatus ad ambiendos honores sacros irrepserit. Ordinate ergo ad ordines ascendendum est. Nam . . . . . . ad summa loci fastigia postpositis gradibus per abrupta quaerit ascensum, et quia Gerundensem Ecclesiam sine plebis et populi electione episcopum neophytum consecratum audivimus, quoniam nulla ratio sinit ut inter episcopos habeatur, quod nec a clericis sic electus, nec a plebibus expetitus, modis omnibus volumus et jubemus, et ejusdem S. Gerundensis Ecclesiae Attonem virum venerabilem archipraesulem, et confratrem nostrum provisorem, et gubernatorem ipsi Ecclesiae in omnibus praeesse constituimus, ita sane ut plebem et populum sibi commissum sic juste et canonice regat, quatenus pro ill . . . . redditurus . . . . . Judici . . . . . . . .
XXVI. JOANNIS PAPAE XIII EPISTOLA AD UNIVERSOS EPISCOPOS BRITANNIAE CITERIORIS. (Anno 972.)[Marten. Thes. Anecd. III, 868.] Vetat ne Turonensi archiepiscopo resistant, donec ipse de eorum controversia judicium tulerit JOANNES servus servorum Dei, episcopus Romanae urbis, in Christo fratribus universis episcopis citerioris Britanniae salutem in Christo et visitationem.
Quia vice beati Petri apostolorum principis, Domino Deo dignante, omnium ecclesiarum curam suscepimus, sollicitudinem qua uniuscujusque fides integra in eodem Domino reservetur, sine qua nullus ei placere valebit, ubique severe observare debemus. Ideoque notum sit vobis quoniam charissimus frater noster Arduinus, sanctae Turonensis Ecclesiae archiepiscopus, veniens ad apostolorum limina Romam oratum, interpellavit nos quod jura sui archiepiscopatus, quae ab antiquis temporibus per decreta sanctorum pontificum sanctae Romanae matris Ecclesiae suis praedecessoribus concessa et confirmata fuerunt, a vestro archiepiscopo et suis decessoribus per violentiam et paganorum Normannorum contrarietatem sublata videntur. Unde apostolica auctoritate vobis sciatis interdictum, ne illius ullo modo juri resistatis deinceps, de omnibus quae praedictus archiepiscopus confirmat archiepiscopatui suo pertinere debere, quousque ille vester archiepiscopus, aut aliquis ex vobis cum Arduino archiepiscopo, sive cum suo suffraganeo, vel alio fideli misso ad nostram sanctam matrem Ecclesiam veniat, ut ibi praecognitis causis inter vos et illum, quod aequum comprobabimus, definiatur ad laudem Dei et Domini nostri Jesu Christi. Quod si aliter quam jubemus contra voluntatem ejus feceritis, cognoscatis vosmetipsos Dei et B. Petri principis apostolorum, per nostrae humilitatis mandatum, auctoritate excommunicatos ab omni ecclesiastico officio. ( Hic desinit membrana Turonensis; quae sequuntur, adduntur in editis. ) Quod si vero debitam reverentiam circa praedictum fratrem nostrum observare vobis placuerit, secundum justitiae decretum a sancta Romana Ecclesia statutum, permaneatis cum Dei bebenedictione in unitate nostrae catholicae communionis. Interea sciant regni vestri homines, maxime nobiliores, nominatim Berengarius, et filius suus Conatus, et Hoel cum fratre suo Guerech, cum caeteris majoribus, ut si contra justitiam inobedientes fuerint huic nostrae jussioni, et contrarii seu rebelles exstiterint praedicto fratri nostro Turonensi episcopo, sint et ipsi excommunicati et nostra benedictione apostolica privati.
XXVII PRIVILEGIUM JOANNIS PAPAE XIII PRO MONASTERIO CLUNIACENSI. (Anno 965-972.) Hicterio Arelatensi, Amblardo Lugdunensi, Theutbaldo Viennensi, Stephano Claromontensi, Aimoni Valentinensi, etc., Maiolum abbatem Cluniacensem ejusque monasteria commendat. [ Bullar. Cluniac. 5.]
JOANNES episcopus, servus servorum Dei, fratribus et coepiscopis per urbes Galliarum consistentibus et praesidentibus, HICTERIO scilicet Arelatensi, AMBLARDO Lugdunensi, TEUTHBALDO Viennensi, STEPHANO Claramontensi, AIMONI Valentinensi, WIDONI Vesontiensi, ADONI Matisconensi, FROTGARIO Cabilonensi, WIDONI Vallaviensi, LONDRICO Avenionensi, GERALDO Genevensi, MAGNERIO Lausanensi, LUBOINO Lurensi, ROSTAGNO Vivariensi, apostolicae gratiam benedictionis et gloriam aeternae beatitudinis.
Laetamur valde in Domino et exsultamus quod dilectio Dei et charitas proximi, quam vos studiosissime multorum relatione audivimus custodire, ad vias Domini et mandata facit vos subtiliter anhelare, ut pontificatus vestri discretum regimen multis sanctae Ecclesiae filiis necessarium praestet levamen. Quod manifestis probationibus vos semper facere desideramus pie et commonemus ut virtutum pennis ad coelestia convolantes plures ad Christum populos trahere post vos possitis. Nostrum namque est vos hortari ne Domini disciplinam, per quam pervenitur ad gloriam, parvipendatis aut negligere vetitis. Quoniam vos estis, ut ait Dominus, lux mundi et sal terrae, quibus commisit Dominus Jesus Christus Ecclesiam suam regendam, quam acquisivit sanguine suo. Notum itaque vobis facimus, dilectissimi, quod latior et amplior specialissime nobis est, charitas circa monasterium Cluniense, cui sapienter et beate praeest charissimus filius noster domnus Maiolus abbas vobis, ut credimus, bene notus ut pote vir religiosus, quem vobis attentius et diligentius cum monasteriis omnibus, quae ejus sunt subjecta regimini, commendo; vestramque beatitudinem precor quod Dei amore, ac veneratione beati Petri apostolorum principis, nostrae quoque dilectionis affectu, protectores sitis coenobiorum sibi commissorum. Nostra insuper auctoritate beati Petri vice fulta et roborata, Dei omnipotentis disponente gratia, vos commonefacio, ut quicunque potens, vel persona alicujus momenti praeeminens res seu possessiones jam dictorum locorum pervadere ausu nefario tentaverit, censuram vestrae excommunicationis districtissimam, mox ut cognoveritis, irrevocabiliter et acrius incurrat, et a conventu fidelium segregetur, per vestram necne testificationem satis formidabilem vinculo nostrae excommunicationis se noverit colligatum, donec satisfactione congrua resipiscat, et praedicti monasterii patri Maiolo humilitatem exhibeat veniam postulando et consequendo. Denique vos adjuro sub invocatione sanctissimae et individuae Trinitatis atque auctoritate apostolica enixius praecipio, et, ut fratres charissimos rogo, non licere vobis praeterire hoc nostri pondus praecepti, quod et sanctae Ecclesiae exaltatio et vestra ad aeterna bona est provectio. Te etiam, frater et coepiscope Stephane, in Domino alloquor pro insita bonitate tibi ut compellas Amblardum fidelem tuum Celsinianensi coenobio propriam terram, quam hactenus eidem subtraxit monasterio, [restituere], ut tuo judicio correctus ligamina terribilis excommunicationis et poenas aeternae damnationis evadere possit; quoniam si non resipuerit, interminabili anathemate ferietur. Res quoque exigit ut tibi aliqua dicamus, frater charissime, et amande domne Ado episcope, quem, licet non viderimus, ex nomine novimus in omni spirituali bonitate. Efflagitamus itaque benignissimam tuae paternitatis dulcedinem, ut quo vicinior esse videris praefati monasterii scholae, et tua protectione pro tuo posse celerior fratrum necessitatibus occurrat, qui te ex abundanti charitate diligunt et ulnis totius amoris perfectissime ambiunt, et amplecti desiderant. Quocirca Cluniensis monasterii semper esto protector, sicut beati Petri es fidelis amator.
XXVIII. JOANNIS PAPAE XIII PRIVILEGIUM ADALBERONI REMENSI ARCHIEPISCOPO CONCESSUM. (Anno 972.) Confirmat decretum Adalberonis qui monachos in Mosomensi coenobio pro canonicis collocarat. [Apud Mansi, Concil. tom. XIX, col. 31.]
JOANNES episcopus, servus servorum Dei, charissimo in Domino fratri ADALBERONI sanctae Remensis Ecclesiae dignissimo archipraesuli, perpetuam in Domino salutem.
Si ecclesias longe lateque diffusas divino nutu in sancta religione crescere cognoscimus, Deo omnipotenti laudibus exsultare gratiasque juges referre debemus. Quapropter cognovimus tua industria stabilitum in Mosomo castro, quod est super fluvium Mosae, in veneratione Dei genitricis Mariae, monasterium monachorum religione deculatum [ for. decoratum, vel a decus decusatum], tuisque proprietatibus, ecclesiaeque tuae, terris et ecclesiis dotatum, quod sub pagina B. Petri, apostolorum principis decreti, nostrique, te orante, suscepimus. Insuper locellum, qui a Stephano viro illustri atque ejus conjuge Freduide, Tin nomine constitutus, sanctoque Remigio suppositus fuit, quem eidem monasterio Mosomo, quia per se ob exiguitatem rerum stare non poterat, contulisti, collatis rebus in compensatione B. Remigio, consentientibus fratribus. Ut autem cognoscat universa Ecclesia nos unanimiter assentire: a te collata vel conferenda, seu a quibuslibet, in terris cultis et incultis, vineis, pratis, ecclesiis, mancipiis utriusque sexus; aquis, aquarum decursibus, in omnibus ad supradictum monasterium pertinentibus, B. Petri apostolorum principis, et nostri, firmamus decreto, quatenus sine livore oblatrantium locus quietus et inviolabilis jugiter permaneat. Si quis interea, quod non credimus, temerario ausu contra ea quae ab hac nostra auctoritate pie et firmiter per hoc nostrum privilegium disposita sunt, ire tentaverit, vel haec quae a nobis ob laudem Dei pro stabilitate jam dicti monasterii, statuta sunt, frangere et in quoquam transgredi, sciat se auctoritate B. Petri, cujus, quanquam immeriti, vices agimus, anathematis vinculo innodatum, et cum diabolo et Juda traditore Domini nostri Jesu Christi aeterno incendio concremandum. At vero qui pio intuitu observator in omnibus exstiterit, custodiens nostri apostolici constituti ad cultum Dei respicientis praeceptionem, benedictionis gratiam et delictorum suorum indulgentiam consequatur, et vitae aeternae particeps efficiatur.
Scriptum per manum Stephani scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Aprili. Data per manus Andreae episcopi IX Kalend. Maii, anno pontificatus domini nostri sanctissimi [Joannes], et tertii decimi papae, septimo; imperii autem D. Ottonis majoris Augusti XI, junioris II, quinto, in mense Aprili, indictione XV.
XXIX. JOANNIS PAPAE XIII EPISTOLA AD ADALBERONEM REMENSEM ARCHIEPISCOPUM. (Anno 972.) Privilegium monasterii S. Remigii. [MANSI, Concil., XVIII, 485.]
JOANNES episcopus, servus servorum Dei, diiectissimo in Domino fratri ADALBERONI, sanctae Remensis Ecclesiae dignissimo archipraesuli, perpetuam salutem.
Convenit apostolatui nostro, pro universis Dei Ecclesiis, ne damna rerum suarum sustineant, sed magis semper in melius augeantur et crescant, curam habere. Igitur quia fraternitatis tuae dilectio nos postulavit, quatenus monasterium quod corpore beati Remigii nobilitatur, privilegio sanctae nostrae sedis apostolicae muniremus, quod ad Dei omnipotentis laudem, et ejusdem beati Remigii honorificentiam, nullius hominis avaritia et temeritate valeat in quoquam violari, et minui, sed potius augeatur et crescat. Quapropter per interventum tuae dilectionis, archimonasterio quod in Francia situm est non longe a civitate Remensi, cui praeesse videris, confirmamus et corroboramus hoc nostrae auctoritatis privilegio omnes possessiones, omnesque res mobiles et immobiles, quae dici et nominari possunt, de terris, vineis, servis et ancillis, colonis et colonabus, aedificiis et habitationibus, thesauris, et ornamentis, et quibuslibet pecuniis. Statuentes sub divini judicii obtestatione, et anathematis validis interdictionibus, ut nunquam, neque ullus rex, neque archiepiscopus vel episcopus, vel etiam quorumlibet hominum magna parvaque persona, praesumat eidem archimonasterio ad damnum sive molestiam incumbere, sive de rebus et possessionibus ipsius auferre et alienare. Promulgamus autem et hoc auctoritate B. Petri, apostolorum principis, per hujus nostri apostolici privilegii constitutionem, ut omnia quae a te vel a quibuslibet Christi fidelibus eidem archimonasterio donata sunt, vel in futurum donata fuerint, firma stabilitate ad jus et dominium ipsius permaneant: nec licentia sit cuiquam homini, vel conferre, vel alienare quid ex omnibus quae ad illud pertinent, nisi ad communem utilitatem roborandam justitiae, et gratiam competentis commutationis. Insuper abbatiam Sancti Timothei, quam eidem Sancto Remigio ad usum hospitalitatis tua largita est industria, quatenus cum tuorum, tum etiam successorum atque monachorum, ad hospitum necessaria, rara benevolentia non deficiat, abbas loci provideat, atque ad communem utilitatem distribuat: ita duntaxat, ne archiepiscopalis affluentia in suis nimium, non prout ferre locus possit, excedat. Si quis autem, quod non optamus, nefario ausu, contra hujus nostri apostolici privilegii paginam sciens agere praesumpserit, sciat se Dei et S. Petri apostolorum principis, nostraeque humilitatis judicio excommunicatum, imo anathematizatum cum diabolo et omnibus impiis, quibus praeparatus est cruciatus aeternus. Qui vero pio intuitu hoc observare et custodire studuerit, a misericordissimo Domino Deo nostro benedictionis gratiam, et aeternae vitae gloriam inter sanctos et electos consequi mereatur.
Scripta per manus Stephani scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Apr. indict. 15. Datum per manum Andreae episcopi VIII Kalend. Maii, anno pontificatus domini nostri Joannis sanctissimi et tertii decimi papae 8, imperii autem domini Ottonis majoris Augusti 11, Junioris vero 5, in mense 4, indictione quinta decima.
XXX. JOANNIS PAPAE XIII PRIVILEGIUM PRO MONASTERIO S. SALVATORIS PAPIENSI. (Anno 972.) 1. Monasterium sancti Salvatoris Papiensis a quacunque jurisdictione ecclesiastica, vel saeculari immune, sub sanctae Romanae Ecclesiae protectione et patrocinio fore declarat. 2. Baptismum in ecclesiis monasterii conferre permittit. Chrisma et ordines sacros a quocunque episcopo recipiendi facultatem indulget. 3. Abbatem e gremio monasterii a monachis eligendum, et a quocunque episcopo consecrandum, statuit. 4. Decimas bonorum monasterii a quocunque exigi interdicit. 5. Excommunicationem adversus diripientes et perturbantes bona ejusdem promulgat. 6. Benedictionem benefactoribus elargitur. [MARGABINI, Bullar. Casin., pag. 45.] Pax Dei.--JOANNES episcopus, servus servorum Dei, dilectae meae, et in spiritualibus filiae domnae ADELAIDAE serenissimae Augustae imperatrici.
Quoniam concedenda sunt quae rationabilibus desideriis pertinere noscuntur, nostri apostolatus auctoritate, ad roboranda pia devotione sancta loca construentium, in praestandis privilegiis debet minime abnegari. 1. Igitur excellentiae vestrae laudabilis mansuetudo postulavit a nobis, quatenus monasterium Dei, et Domini nostri Salvatoris, situm non longe a Ticinensi civitate, quod ad laudem et gloriam nominis ejus modo aedificasse, renovasse, et exstruxisse, religiososque monachos aggregatione, sub venerabilis abbatis regulari institutione excoluisse, et ex propriis rebus ditasse videmini, privilegiis sanctae Romanae et apostolicae sedis, modis omnibus decoretur, ut sub patrocinio, et tuitione sanctae nostrae, cui Deo auctore deservimus, Ecclesiae constitutum, nullius Ecclesiae juri et ditioni submittatur. Et ideo vestris piis desideriis faventes, hac nostra apostolica auctoritate decernimus, id ipsum praefatum Domini nostri Salvatoris monasterium amodo, et usque in finem saeculi, sub patrocinio et tuitione sanctae Romanae Ecclesiae, et apostolicae matris Ecclesiae, cum omnibus quae ad illud pertinent, pertinendum. Statuimus namque sub divini judicii obtestatione et beati Petri apostolorum principis, nostraeque humilitatis interdictione, ut nullus unquam, imperatorum, regum, episcoporum et ducum, marchionum, comitum, vicecomitum, gastaldionum, nullusque hominum in quolibet ordine et ministerio constitutus, audeat moleste causis eidem monasterio incumbere, videlicet de rebus et possessionibus, de ustensilibus et ornamentis quae ei pertinere videntur, quoquomodo auferre aut alienare praesumat. Nec quamlibet malitiam, et jacturae molestiam, ibidem sive pacis tempore, sive belli ipsi inferre conetur. Profecto eum semper, ut praedictum est, firma stabilitate, sub patrocinio et tuitione sanctae nostrae Romanae matris Ecclesiae permanendum decernimus, confirmamus et concedimus.--2. Baptismum etiam in eisdem ecclesiis monasterii pertinentibus, licenter fieri, apostolica auctoritate, permittimus; chrisma vero vel quidquid ad sacrum ordinem pertinet, a quacunque ecclesia, voluerint, nostra auctoritate accipiant. 3. Post obitum autem abbatis nemo ibi abbatem constituat, nisi quem consensus et communis voluntas fratrum ex ipsa congregatione elegerit. Electo vero abbate, sit facultas omni tempore praesulem eligere, qui tam sibi quam caeteris fratribus cum timore Dei, totiusque congregationis conniventiam, ubicunque voluerint consecrationis insignia, hujus nostrae auctoritatis privilegio absque ullo praetextu conferat datione ( sic ). 4. Simili quoque definitione, juxta desiderium vestrum, praecellentissima filia, decernimus, ut decimae reddituum praedicti monasterii Domini Salvatoris a vobis fundati, a nullius ecclesiae praesule, quovis ingenio exigantur. 5. Promulgantes nempe, et auctoritate beatissimi Petri apostolorum principis, coram Deo et terribili futuro examine, per hujus nostri apostolici privilegii constitutionem, sancimus, ut universa quae a nobis in rebus mobilibus et immobilibus praefato monasterio oblata et concessa sunt, necnon et possessiones quae a regibus, et principibus, sui quibuslibet Christi fidelibus collatae sunt, fuerintve in posterum, inconcussa stabilitate ad ejus et dominium ipsum perpetuis temporibus perseverent. Nec licentia sit, ut dictum est eidem sancto monasterio pertinentibus, cuiquam magnae parvaeque personae diripere aliquid et auferre, ut profecto ad Dei laudem securum et tranquillum, juxta id, quo munitum patrocinium, tuitione sanctae sedis apostolicae fore decrevimus, bene dotatum, et in melius dotandum permaneat. Si quis autem, quod non optamus, nefario ausu, praesumpserit haec, quae a nobis ad honorificentiam Domini Dei Salvatoris nostri, pro stabilitate ipsius monasterii statuta sunt, transgredi, sciat se anathematis vinculo, et excommunicationis innodatum, et cum diabolo, et omnibus impiis aeterni incendii atrocissimo supplicio deputatum. 6. At vero, qui pio intuitu custos et observator eorum exstiterit, omnimodae benedictionis gratiam, omniumque suorum peccatorum absolutionem et indulgentiam, et coelestis vitae beatitudinem, cum sanctis et electis a misericordissimo Domino nostro consequi mereatur in saecula saeculorum. Amen.
Scriptum per manus Stephani scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Aprili, indictione suprascripta 15.
Bene valete. Pax.
Data VIII Kal. Maii per manus Vuidonis episcopi bibliothecarii sanctae sedis apostolicae anno pontificatus domni nostri Joannis sanctissimi ac religiosissimi XIII papae; imperii vero domni Ottonis majoris XI, junioris autem V, in mense, et indictione 15 suprascripta.
XXXI. JOANNIS PAPAE XIII EPISTOLA AD PETRUM EPISCOPUM PAPIENSEM. [Anno 972.] Monasterium sancti Salvatoris Papiensis ab Adelaida imperatrice erectum et dotatum protectioni, non autem jurisdictioni episcopi Papiensis, committit. [MARGARINI, Bullar. Casin. II, 47.] JOANNES episcopus, servus servorum Dei, PETRO venerabili episcopo sanctae Ticinensis Ecclesiae salutem.
Cum piae desiderium voluntatis, et laudandae devotionis intentio, sacerdotalibus sit semper studiis adjuvanda, cura est sollicitudini adhibenda, ut ea quae pro quiete religiosae congregationis fuerint ordinata, nec dissimulatio negligere, nec quaedam valeat praesumptio perturbare, scilicet, sicut hoc quod rationis exigit utilitas oportet definiri, ita quod definitum fuerit, non debet violari. Et quia praecellentissima filia nostra Adelaidis Augusta divini amoris fervore succensa, non longe a moenibus Ticinensis civitatis, monasterium in propriis constituit, sanctosque, ac venerabiles coenobitas ibidem undecunque potuit, colligere curavit, qui in sanctae conversationis proposito, secundum beatissimi Benedicti normam regularem sub abbate viventes, incessanter Dominum majestatis exorare, tam pro requie prioris viri sui gloriosae memoriae Lothariae regis, quamque pro statu imperatoris clementissimi filii nostri Ottonis invictissimi Augusti, simul etiam communis filii, et eorum, ac nostri item Ottonis augusti suaeque animae mercede, praedictumque monasterium liberaliter possessionibus dotaverit, necessariisque omnibus vota, id quod sibi pie visum est pro habitantium sustentatione cumulaverit, bene fratrum reverendissime, tua sanctitas; cui ne voluntas unquam duceretur in veritum, et ea, quae pro quiete monachorum disposita fuerant turbarentur, quaeque contulit in jure eidem monasterio apostolica petiit auctoritate firmari. Haec quoque suae petitioni subjungente, ut eidem monasterio tam in dispositione rerum, quam in ordinatione abbatis, quaedam pariter privilegia largiremus; sciens quippe eam apostolicae sedi reverentiam a fidelibus exhiberi, ut quae ejus fuerint decreto disposita, nullius deinceps usurpationis molestia quatiantur. Unde quia effectum, et imperialis voluntas, et tam pia pro servorum Dei quiete, sollicitudo expostulabat, juxta petitionem ejusdem praecellentissimae filiae nostrae Augustae, praefato eidem monasterio in honorem Domini Salvatoris constituto, sanctae sedis apostolicae privilegia gratanter indulgemus, ubi omnia, quae amplectendae voluntatis ejus studium deposcebat, apostolicae auctoritati annisu firmata sunt. Statuentes inter alia ut nullus episcoporum vicinarumque ecclesiarum, quilibet sacerdos in idem monasterium sibi jus ecclesiasticum aliquomodo vindicet, ac defendat, nisi forte a parte monasterii, licet a fratribus pro negotio aliquo ecclesiastico, fuerit invitatus. Et quoniam, fratrum dilectissime, locus ipse, ubi praedictum monasterium exstructum est, ad dioecesim sanctae Ticinensis ecclesiae, cui tua fraternitas, Deo auctore, praeest hactenus pertinuisse dignoscitur, ne sub hac occasione, in eodem monasterio alicujus potestatis praerogativam tibi aliquando usurpare praesumas, ex beati Petri apostolorum principis, nostraeque humilitatis auctoritate, modis omnibus interdicimus. Postulatus vero a parte monasterii, scilicet a fratribus, visitationem tuam illis, respectu divini amoris, devote exhibe; non autem petitus monasterii secreta ullatenus adire praesumas, ne per adventus tui praesentiam, in servorum Dei recessibus, popularis occasio praebeatur. Haec namque omnia, quae, tibi in praesenti de saepedicto monasterio interdicimus. cunctis etiam, qui in eo, quo es ordine, locoque successerint, sub interminatione divini judicii, beati quoque Petri apostoli, nostraeque humilitatis auctoritate, sibi aeternaliter interdicta cognoscant. Tu vero, frater, ea quae a nobis statuta sunt, sacerdotali sicut decet studio inviolata conserva, nec ea patiaris in aliquo temerari, scilicet in custodiendis eis fraternitas tua se semper exhibeat, quatenus et omnem inquietudinis occasionem de loco venerabili excludat, et aliis similia operari persuadeat, diu se in custodiendam voluntatem nostram, sollicitam, ut decet exhibuerit, et devotam. Hujus autem censurae cautionem, duplici tenore scribi decrevimus, statuentes, ut una inter tuae ecclesiae scrinia, aliam vero ab abbate servetur monasterii.
Scriptum per manus Stephani scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae in mense Aprilis, indictione 15, anno Domini 972.
XXXII. JOANNIS PAPAE XIII LITTERAE DE INSTITUENDO EPISCOPATU PRAGENSI. (Anno 972.)[Apud MABILL. Acta Sanctorum ord. S. Bened., Saec. V, pag. 833.] JOANNES servus servorum Dei BOLEZLAO, catholicae fidei alumno, apostolicam benedictionem.
Justum est benivolas aures justis accommodare petitionibus, quia Deus est justitia, et qui diligunt Deum justificabuntur; et: Omnia diligentibus Deum cooperantur in bonum. Filia nostra soror tua, inter caeteras haud abnegandas petitiones, cordi nostro dulces intulit ex parte tui preces, scilicet ut nostro assensu in tuo principatu, ad Dei laudem et gloriam Ecclesiae, liceret fieri episcopatum. Quod nos utique laeto animo suscipientes, Deo gratias retulimus, qui suam Ecclesiam semper et ubique dilatat, et magnificat in omnibus nationibus. Unde apostolica auctoritate et sancti Petri potestate, cujus, licet indigni, tamen vicarii sumus, annuimus et collaudamus; atque incanonizamus, ut ad ecclesiam Sancti Viti et Sancti Wenezlai martyrum fiat sedes episcopalis; ad ecclesiam vero Sancti Georgii martyris sub regula sancti Benedicti, et obedientia filiae nostrae Mariae sororis tuae, constituatur congregatio monialium. Verumtamen non secundum ritum aut sectam Bulgaricae gentis, vel Ruziae, aut Slavonicae linguae, sed magis sequens constituta et decreta apostolica, unum potiorem, ad placitum Ecclesiae totius, eligas in hoc opus clericum, Latinis apprime litteris eruditum: qui uti vomere, novalia cordis gentilium scindere, et triticum bonae operationis serere, atque manipulos frugum vestrae justitiae Christo reportare sufficiat. Val.
XXXIII. Joannis XIII papae privilegium pro Ecclesia Arelatensi. (Anno 965-72.)[BOUCHE, Hist. de Provence, II, 36.] JOANNES episcopus, servus servorum Dei, divinae pietatis nutu sedis apostolicae humilis papa, YTERIO condigno fratri Arelatensis Ecclesiae metropoli, pariterque archipraesuli, salutem et benedictionem optat in aevum, etc. THETBALDO Viennensis Ecclesiae archipraesuli ejusque suffragantibus universis, AYMERICO primae Narbonensis venerabili archiepiscopo cum suis subjectis; SYLVESTRO secundae Narbonensis digno archipraesuli, suisque subjacentibus domino videlicet, LAUDERICO, THEODERICO, AYRANDO, HONORATO, PONTIO et HUMBERTO dignissimis Ecclesiarum suarum pastoribus communem ac perennem aeternitatis gloriam.
Scitote vos rectores fore clavesque coelestis januae vobis a Deo potestatem ligandi ac solvendi, etc. Doleo itaque et vehementissime contristor super tanti sceleris causa, quae a multorum hominum ore creberrime nostris conspectibus diffamatur, quia primas Arelatensium quae principatum et caput obtinet caeterarum Ecclesiarum secunda a Romana sed e multimodis lacerationibus eviscerata jacet, et conculcatam fore audivimus, impletam in ea prophetae sententiam dicentis, Sedet in tristitia domina gentium; quapropter vobis et cunctis Ecclesiarum Dei fidelibus propriis apicibus designare cupimus querelam tanti sacrilegii, cur praedictus ejusdem Ecclesiae antistes nequiter assidua confligatur injuria. Ea namque juvamina quae a largitoribus nostrae Ecclesiae sunt, semper cedenda sciatis a nobis plenissime fore largienda. Hunc igitur a clavigero regni coelestis, nostraeque inclytae potestatis auctore, nostraque providentia suae quoque cessionis coacti, largimus ei integram habere licentiam, et potestatem abominandi, gladio quoque excommunicationis feriendi eos, qui ei contrario obstiterint. Quod nos vere ut omnibus cognitum est abnegare non valemus. Quamobrem obsecrando vobis praecipimus, atque fraterne flagitamus, ut omnes qui ausu temerario terram sanctuarii fuerint ausi contingere, vel in aliquo laedere, et injurias ei inferre, nullius admirantes personam plenissimum usquequaque faciatis legere, et secus sanctorum canonum praecepta graviter eos corrigite. Postremum vero si necesse fuerit tempore et hora qua ipse vos deprecando admonuerit, cum ipso pariter gladio excommunicationis percutite, tenor autem nostrae excommunicationis iste est quem vos volumus roborare atque confirmare.
Auctoritate sanctae et ineffabilis Trinitatis, id est Patris, et Filii, et Spiritus sancti, sint excommunicati, partem habeant cum Dathan et Abiron quos terra vivos absorbuit; cum Juda quoque, qui Dominum tradidit, aeternis incendiis concrementur; domus quoque eorum vastentur, sintque cum diabolo in igne, cujus ignis non moritur, et vermibus qui non moriuntur. In praesenti saeculo sentiant eamdem poenam quam sentit Herodes, qui consumptus a vermibus exspiravit. Adjungat eis Dominus pestilentiam, donec pereant de terra et de his quae sunt in ea. Percutiat eos Dominus egestate, febri, frigore, ardore et aestu, et persequentur eos omnia mala haec, donec evellantur a sedibus paradisi; feriat eos quoque Dominus ulcere, et parte corporis per quam stercora digeruntur. Scabie quoque, et prurigine, ita ut curari non possint. Amentia et caecitate a Domino feriantur; habeant quoque consortium cum Ario, cujus intestina in secessum egressa sunt. Maledictione perpetua, maledicat eos Pater aeternus, nisi se ad emendationem praeparaverint, et sint sanctae Dei Ecclesiae liminibus sequestrati, et a consortio fidelium Christianorum omnium segregati, et insuper perpetuis anathematis vinculis innodati, ita ut non queant solvi usque pervenerint ad emendationem congruam. Maledicti sint dormientes, et maledicti vigilantes; maledicti egredientes, et maledicti regredientes; maledicti edentes et bibentes, et maledicti esurientes et sitientes. Maledicti sint operantes, et maledicti ab opere cessantes; maledicti in domo, maledicti extra domum; maledicti sint in civitate, maledicti extra civitatem; maledicti sint in villis, maledicti in montibus; maledicti in vallibus, maledicti in silvis; maledicti in pratis; maledicti in aquis; maledicti in omnibus locis, nisi se correxerint. Auferantur de partibus meritorum sanctae Dei genitricis Mariae omniumque aliorum sanctorum; recludanturque in baratro inferni. Ad postremum autem gladio perenniter excommunicationis nostrae, et Romanae Ecclesiae eos percutimus, et omnibus maledictionibus quae in Veteri ac Novo Testamento continentur, eos jugulamus, perpetuali quaque gehennae incendio concremandos etiam tradimus, nisi ad satisfactionem pervenerint. Volumus autem ut audientes haec prosequantur dicentes: Fiat, fiat, fiat. Qui autem huic sententiae nostrae obedire noluerit, sit anathema, maranatha, cujusve ordinis sit. Item enim dicitur perditio sit illis in adventum Domini. Amen.