JoaXii.EpEtPr11 133 Joannes XII Parisiis J. P. Migne 1853 early modern edition, no apparatus this file was encoded in TEI xml for the University of Zurich's Corpus Corporum project (www.mlat.uzh.ch) by Ph. Roelli in 2013 Classical Latin orthography latin
- I. EPISTOLA IOANNIS PAPAE XII AD WILHELMUM ARCHIEPISCOPUM MOGUNTINUM. (Anno...
- II. IOANNIS PAPAE XII PRIVILEGIUM PRO MONASTERIO S. MARIAE HUMOLARIENSI....
- III. IOANNIS PAPAE XII EPISTOLA AD BERENGARIUM EPISCOPUM VIRDUNENSEM. (Anno...
- IV. IOANNIS PAPAE XII EPISTOLA AD LANDULPHUM BENEVENTANUM EPISCOPUM. (Anno...
- V. IOANNIS XII EPISTOLA AD HENRICUM ARCHIEPISCOPUM TREVIRENSEM. Fragmentum. -...
- VI. BREVE RECORDATIONIS. Qualiter Ioannes XII papa Sublacenses, qui refractarii...
- VII. BULLA IOANNIS PAPAE XII AD LEONEM ABBATEM. (Anno 938.)...
- VIII. RESCRIPTUM IOANNIS PAPAE XII pro EXCOMMUNICATIONE ARTALDI RHEMENSIS, AMBLARDI...
- IX. EPISTOLA IOANNIS PP. XII AD SANCTUM DUNSTANUM, CANTUARIENSEM EPISCOPUM....
- X. PRIVILEGIUM IOANNIS PAPAE XII PRO MONASTERIO S. SALVATORIS FULDENSI....
- XI. IOANNIS PAPAE XII PRIVILEGIUM PRO ECCLESIA SALZBURGENSI. (Anno 962.)...
- XII. EPISTOLA IOANNIS PAPAE XII AD ARCHIEPISCOPOS, EPISCOPOS, ABBATES, CLERUM...
- XIII. EPISTOLA IOANNIS PAPAE XII AD HENRICUM TREVIRENSEM ARCHIEPISCOPUM. Fragmentum....
- XIV. IOANNIS PAPAE XII PRIVILEGIUM PRO MONASTERIO SS. STEPHANI ET...
- XV. IOANNIS PAPAE XII PRIVILEGIUM PRO MONASTERIO S. PETRI BIVORENSI....
- XVI. IOANNIS PAPAE XII RESCRIPTUM AD EPISCOPOS SYNODI ROMANAE. (Anno...
- DUBIA.
- XVII. IOANNIS PAPAE XII EPISTOLA AD IOANNEM ARCHIPRESBYTERUM, IOANNEM SECUNDUM...
- XVIII. BULLA IOANNIS PAPAE XII PRO MONASTERIO VULTURNENSI S. VINCENTII....
- XIX. IOANNIS PAPAE EPISTOLA AD AEDREDUM ANGLORUM REGEM. (Anno 955-63.)[Apud...
- XX. AD EUMDEM ET CLERUM ANGLIAE. (Ann. 955-63.)[Mansi, ibid. ]...
I. EPISTOLA JOANNIS PAPAE XII AD WILHELMUM ARCHIEPISCOPUM MOGUNTINUM. (Anno 955.) Significat litteras ejus, Agapeto inscriptas, sibi redditas fuisse. Miserias ejus dolet. [ Epistolae P. Bonifacii, ed. W., p. 376.] JOANNES episcopus, servus servorum Dei, reverentissimo et charissimo confratri WILLIHELMO archiepiscopo sanctae Mogontiacensis Ecclesiae.
Litteras quas sanctae memoriae Agapeto papae vestra destinavit fraternitas suscepisse cognoscite, quem divina omnia disponens potentia in apostolicam sedem eo moriente ordinavit, non nostris meritis, sed ejus misericordia nos praeveniente, a quo sunt cuncta quae sunt: qui nihil in orbe agi credimus, nisi quod aut velle aut consensu ejus factum fuerit. Miseriarum quippe atque afflictionum jacturas malorumque insidias hominum, qui sanctarum Dei Ecclesiarum, et omnem perturbant ordinem, atque statum condoluisse, sicut apostolica censura decrevit, gaudere cum gaudentibus, et cum flentibus flere. Totius namque Christianitatis post Dominum caput effecti non aliquo privilegio humano, sed voce ipsius Domini beato Petro apostolo, sicut bene nostis, dicentis: Tu es Petrus, et super hanc petram aedificabo Ecclesiam meam, etc. Idcirco si aliquod nostri corporis membrum tribulationes aut molestias pati injuste noverimus, sive litteris sive alio quolibet modo compatimur, et dolore gravamur, et quibus possumus una vobiscum conatibus illorum insidiis atque iniquitatibus apostolica auctoritate obviamus. Hortamur interim fraternitatem vestram ut contra eos qui contumaces et inique vivere volunt, et ecclesias Domini devastare satagunt, nostrisque piis praeceptis et vestris monitis obedire noluerint, omni virtute resistere curemini, et ad pacis atque veritatis et justitiae viam deducatis, ne, crassante illorum malitia, reos apud justum judicem inveniamus: quos vero in malis actibus permanere cognoscitis et minime reflecti jussionibus vestris voluerint, ad hanc nostram apostolicam sedem, sicut antiqua consuetudo fuit, dirigite, et cum eis vestros credulos fideles, qui nobis illorum causas, et omnia quae in Galliarum atque Germaniae partibus aguntur fideliter atque ordinabiliter intimate; quoniam hoc nobis cordi est et magno cupimus desiderio, ut ecclesiis omnibus et cuncto Christiano populo pax et honor unicuique proprius maneat, et malorum omnium vestigia, si qua hactenus fuerant, funditus removeantur.
II. JOANNIS PAPAE XII PRIVILEGIUM PRO MONASTERIO S. MARIAE HUMOLARIENSI. (Anno 956.)[Mabill. Acta, Saec. II, p. 1025.] JOANNES episcopus servus servorum Dei, venerabili abbati BERNERO beatae Dei genitricis Mariae virginis Ecclesiae, et per eam cunctae congregationi in perpetuum.
Si justis petitionibus praestabiles piorum assensum praebemus, voluntati Domini nos militare credimus. Ergo notum sit universis catholicae matris Ecclesiae filiis tam praesentibus quam futuris, quod misit ad nos filius noster, gloriosae indolis puer, scilicet Lotharius, rex Francorum, paternitatem nostram humiliter obsecrans, ut quamdam cellam in pago veromandensi sitam, in honore beatae Dei genitricis virginis Mariae et sanctae Hunegundis virginis constructam, auctoritatis praesidio muniremus: quam suggerentibus genitori suo Ludovico, videlicet regi comite Adalberto, et idoneo satis viro Gilberto, qui eamdem abbatiolam jure beneficii possidebat, ad sacrae religionis venerabilem cultum erigere conatur, atque regiae potestatis praecepto corroborare nititur. Cujus petitioni congaudentes, ecclesiastici vigoris manum exerimus, et ex ea qua fulcimur apostolica auctoritate praecipimus, ut praefatam abbatiam nemo unquam saecularium possideat, neque ex bus ejusdem cellae quidquam sibi aliquis usurpet, non rex, non comes, non episcopus, nec quilibet princeps quacunque potestate praeditus, nisi forte tuendi ac defendendi causa, et hoc nonnisi ejusdem loci regularis abbatis fiat permissione. Si quis vero pro hac adipiscenda pecuniam vel quodlibet munus regi, aut cuilibet principi dederit, sive promiserit, subinferendae maledictioni subjacebit. Sit igitur eidem cellae abbas secundum regulam sancti Benedicti constitutus, et monachi regulari districtioni subjecti, quos de rebus ejusdem cellae aliquod dispendium perpeti cum omni imperio prohibemus. Res vero ejusdem ecclesiae sunt Humolarias villa, in qua eadem cella constructa est, cum mansionibus cunctis ad se pertinentibus; Merulficurtis cum adjacentiis suis: Eudoldicurtis cum appendiciis suis; Caviniacus cum mansis ad se pertinentibus; in villa quae dicitur Frisia super fluvium Somnam XII mansi, quos pro commoditate piscium eidem ecclesiae perpetualiter habere liceat. Haec itaque et si qua alia ecclesia eidem Domino opitulante acquirere sibi potuerit, apostolica fulta auctoritate licenter et sine aliqua contradictione possidebit, etc. Scriptum per manum Leonis, sacri scrinii sanctae sedis apostolicae in mense Jan. pro indict. 14. Datum IV Non. Jan., per manum Georgii secundi episcopi sanctae sedis apostolicae, anno primo, Domino propitio, pontificatus domni Joannis S. P. et universalis papae.
III. JOANNIS PAPAE XII EPISTOLA AD BERENGARIUM EPISCOPUM VIRDUNENSEM. (Anno 956. Monasterii S. Vitoni privilegia et possessiones confirmat. [Apud D. Calmet, Hist. de Lorraine, Preuves, p. 369.] JOANNES episcopus, servus servorum Dei, BERENGERO fratri nostro Virdunensis Ecclesiae episcopo, cum omnibus sibi a Deo commissis, bravium aeternae remunerationis.
Convenit apostolico moderamini pia religione pollentibus benevola charitate favere, et poscentium animis alacri devotione assensum praebere. Ex hoc enim potissimum praemium lucri a conditore omnium Domino sine dubio promerebimur, si venerabilia sanctorum loca opportune ordinata ad meliorem fuerint statum nostra auctoritate perducta. Igitur quoniam te, frater charissime, inter caetera sanctae conversationis exercitia comperimus quod monasterium in tuo episcopio juxta civitatem Virduni, in ecclesia videlicet beati Petri, pro amore Dei construxisse, in qua requiescunt corpora sanctorum confessorum, atque praefatae ecclesiae sanctae Mariae quondam episcoporum Vitoni, Pulchronii, Possessoris atque Firmini, et de rebus tuae ecclesiae provida consideratione sublevasse, ut si quando filii Ecclesiae tuae divino compuncti amore terrena despicientes, ad contemplativae vitae perfectionem confugere desiderarent, ne a tua Ecclesia penitus dissociati viderentur, in monasterio, quod membrum est ejusdem Ecclesiae, solatii refugium sub habitu religionis sibi invenirent, et Domino tranquillitate quieta inibi famulentur: noverit omnium fidelium tam praesentium quam futurorum industria, nos idem monasterium tua ordinatione constructum, cum omnibus rebus regalibusque praeceptis tuo consultu sibi sancitis, in aeternum velle permanere inconvulsum; scilicet villam supra Scantiam, cum suis pertinentiis; Flaviniacum, cum suis adjunctis; abbatiam sancti Amantii, cum quidquid ad eam pertinet. Ad Nova-Villa, cum suis locis; ad Mantionis curtem, quantum ad vos pertinent; Parridum, cum suis adjacentiis; de Marculfi-Curte ecclesiam, cum suis adjacentiis; Arbordi-Villa, cum suis pertinentiis; Castonis-Curte ecclesia, cum his quae ad eam pertinent; ecclesia de Marleio, cum suis adjacentiis; ecclesia de Amonzei-Villa, cum suis adjacentiis, cum terris, et vineis et molendinis, cum servis et ancillis; abbatia Petri, et ecclesia de Maroa; ad Limacum quidquid ad illum locum pertinent; ad Nova-Villa in Barrensi comitatu, quidquid pertinet ad eum locum. Haec praedicta loca omnia, cum omnibus suis generaliter atque specialiter pertinentiis, et quidquid Deo opitulante voto fidelium huic monasterio concessum fuerit, in futuro tempore per hoc nostrum apostolicum privilegium perenniter confirmamus; tam vobis quam vestris successoribus, et insuper hoc nostrae auctoritatis privilegio esse corroboratum, quatenus eadem Virdunensis Ecclesia, quae hactenus de filiis ab ipsis infantiae rudimentis in gremio suo expositis, dum ad externa monasteria confugiebant, fraudabatur, abhinc et deinceps in membro sibi subjecto, consilio sui episcopi, atque providentia gloriosi abbatis Humberti, de eorum sancta conversatione sublimata glorietur. Si qua autem temerario ausu, magna parva que persona, cujusque ordinis aut potestatis, contra hanc nostram apostolicam praeceptionem adire praesumpserit, sciat se auctoritate beati Petri apostolorum principis excommunicatum, atque anathematis vinculo esse innodatum, et a regno Dei alienum, cum omnibusque impiis aeterno incendio atque supplicio condemnatum. Qui vero observator exstiterit hujus nostri praecepti, gratiam atque misericordiam vitamque aeternam a misericordissimo Domino Deo nostro consequi mereatur.
Scriptum per manus Leonis scrinarii sanctae sedis apostolicae, in mense Januario per indictionem quartam decimam. Bene valete. Datum V Idus Januarii per manum Martini episcopi et sanctae sedis apostolicae bibliothecarii, anno pontificatus domini Joannis summi pontificis et universalis duodecimi papae in sacratissima sede beati Petri apostoli septimo, primo in mense, et indictione quarta decima.
IV. JOANNIS PAPAE XII EPISTOLA AD LANDULPHUM BENEVENTANUM EPISCOPUM. (Anno 956.)[Apud Ughelli, Italia Sacra, VIII, 57.] JOANNES episcopus servus servorum Dei, reverendissimo et sanctissimo LANDULPHO sanctae Beneventanae Ecclesiae episcopo, tuisque successoribus in perpetuum.
Cum summae et apostolicae dignitatis apex in divini profectus nitore dignoscatur praefulgere, et in exercendis Dei laudibus suis impensius studeat laboris exhibere certamen, ob hoc debita nos ejusdem apostolicae pastoralis compulit sollicitudinis cura, quaeque ad stabilitatem piorum locorum promulgare et apostolicae institutionis censura confirmare. Igitur quia postulasti a nobis quatenus sancta Beneventanensis Ecclesia, cui, Deo favente, praees, privilegiis sanctae sedis apostolicae decoraretur, et antiquos terminos eidem concessos ab antecessoribus nostris pontificibus confirmaremus, piis tuis desideriis faventes, hac nostra auctoritate id quod exposcitur effectui mancipamus. Concedimus tibi tuaeque sanctae Beneventanensi Ecclesiae quaecunque legaliter et rationabiliter antiquo jure tempore praedecessorum tuorum visa est possidere, id est Bivinum, Asculum, Larinum, Sipontum et ecclesiam S. Michaelis archangeli in monte Gargano, cum omnibus eorum pertinentiis, et omnia praedia cum ecclesiis, familiis utriusque sexus, et massis, cunctaque infra tuae parochiae loca ditionis antiquae tuae religioni successoribusque tuis concedimus dominanda, et legaliter atque canonice disponenda cum omnibus suis pertinentiis, sive sint civitates, seu quaecunque castella possessa dudum ab antecessoribus tuis episcopis. Censentes siquidem insuper apostolica censura sub divini judicii obtestatione et validis, atque atrocioribus anathematis interdictionibus, ut nullus unquam alicujus dignitatis potestate praeditus homo praesumat, sive sit illa magna, sive parva persona, aut Graecus, in praedicta tua S. Beneventanensi Ecclesia aliquam vim facere, vel de his quae ei pertinere videntur quoquomodo auferre, aut alienare, vel ei imminuere terminos, sed nec quamlibet malitiam, aut jacturae molestiam in eadem inferre quocunque tempore, nec licentia sit, ut dictum est ex eis, vel omnibus eidem pertinentibus cuiquam magnae parvaeque personae auferre, ut profecto juxta id quod a nobis statutum est, eadem venerabilem S. Beneventanensis Ecclesia apostolicis constitutis, atque privilegiis consistens ornata, inconcusse dotata permaneat. Si quis autem (quod non optamus) nefario ausu haec quae a nobis ad laudem Dei pro stabilitate jam dictae Ecclesiae Beneventanae statuta sunt refragare, aut in quoquam transgredi, sive Graecus sit, seu quicunque alter homo qui dominationem aut primatum habere voluerit, per se aut per alterum quemlibet hominem in praefatis ecclesiis sine voluntate et jussione Beneventani episcopi, et illi qui eos fortasse recipere praesumpserint, omnes pariter sub eodem nostro apostolico et districto insolubili anathemate permaneant, et in nullam ecclesiam intrare praesumant, aut aliquod officium ecclesiasticum faciant. At vero qui pro intuitu observator et in omnibus exstiterit custodiens hujus nostri constituti ad cultum Dei respiciens, benedictionis gratiam a misericordissimo Domino Deo nostro multipliciter consequatur, et vitae aeternae particeps effici mereatur.
Scriptum per manum Leonis scriniarii S. R. E. in mense Decembri indict. XV. Bene valete.
Dat. XVIII Kal. Januarii per manum Marini episcopi, et summae sedis apostolicae bibliothecarii, Domino propitio pontificatus domini nostri Joannis summi pontificis et universalis XII papae in sacratissima se de beati Petri apostoli XI, mense et indict. suprascripta XV.
V. JOANNIS XII EPISTOLA AD HENRICUM ARCHIEPISCOPUM TREVIRENSEM. Fragmentum.--(Anno 957.) Illi pallii usum concedit. [Apud Gunther. Cod. diplom. Rhen.-Mosell. I, 127.]
JOANNES episcopus, servus servorum Dei, reverentissimo et charissimo fratri ENRICHO sanctae Trevirensis Ecclesiae archiepiscopo vitae tuae tantummodo . . . Datum pridie Id. Febr. per manum Joannis bibliothecarii sanctae sedis apostolicae anno Deo propitio pontificatus domni Joannis summi pontificis et universalis XII papae, in sacratissima sede beati Petri apostoli V . . . . . domno piissimo . . . . . Augusto Ottone a Deo coronato, magno imperatore anno primo, in mense Februario, indictione V.
VI. BREVE RECORDATIONIS. Qualiter Joannes XII papa Sublacenses, qui refractarii erant abbati monasterii Sublacensis, eique multa bona occuparant, repressit et omnia restituere coegit, anno 958.[Apud Muratori, Antiq. Ital. VI, 203.] Anno ( fortasse tertio ) domni Joannis papae XII, mense Maio, indict. prima. Quia mens humana semper in laboribus esse dignoscitur, et animus uniuscujusque pro diversis curis seu sollicitudinibus huc atque illuc vagando discurrit, nec valet omnia explicare sermone, nec futura tenere memoria: idcirco Dei nutu a prudentissimis viris ingenium litterarum repertum est, ut quod mente retinere nequimus, litteris exaremus. Propterea ego Leo abbas sancti Benedicti Sublacensis, qualiter domnus papa in nostro monasterio causa orationis venisset, reclamavimus super omnibus in supradicto Sublaco castello, et in nostris aliis partibus commorantibus de multis persecutionibus seu afflictionibus quas in nostro monasterio assidue committebant. Unde repente domnus papa pietate motus ac misericordia de eodem venerabili loco, et de cuncta nostra fraterna congregatione condolere coepit, deque tantis injuriis quas passi sumus a diebus, in quibus bonae memoriae domnus Albericus obiit de hac vita. Tunc residente eodem summo pontifice in eodem venerabili monasterio cum venerabilibus episcopis, videlicet Marinus Polimartiensis Ecclesiae, et bibliothecarius sanctae sedis apostolicae, Constantinus episcopus Portuensis, Joannes humilis episcopus sanctae Tiburtinae Ecclesiae, seu Romanorum judicibus Georgius secundicerius sanctae Romanae Ecclesiae, Leo protoscriniarius sanctae sedis apostolicae et alii plurimi. Et sic praecepit ut omnes adversarii ante suam praesentiam venirent. Qui dum ante domnum papam una nobiscum venirent, coerciti sunt nimium; et fecit ut omnia bona et casalia et fundora, quae ibi singulatim memorantur, monasterio redderentur. Et praecepit abbati ut de hoc negotio breve recordationis faciens, a supradictis viris et aliis dignis viris subscribere ad rei sempiternam memoriam faceret.
VII. BULLA JOANNIS PAPAE XII AD LEONEM ABBATEM. (Anno 938.) Subblacensis monasterii bona et jura confirmat. [Apud Muratori, Antiq. Ital. V. 461].
JOANNES episcopus, servus servorum Dei, LEONI venerabili presbytero ac monacho atque abbati venerabilis monasterii sancti Benedicti et sanctae Scholasticae, quod ponitur in Sublaco, sancteque suae congregationi, successoribusque vestris in perpetuum.
Cum piae desiderium voluntatis et laudandae devotionis intentio apostolicis sint semper de his adjuvandis, quorum est sollicitudo adjuvanda, ut ea, quae legaliter geruntur, aequitate et firmitate consistant, et nulla valeant refragatione perturbari, sed irrefragabili jure atque auctoritate debeant permanere; ob hoc apostolicis promulgatis sanctionibus propria unicuique, quae rationi suppetunt, fas exigit possidenda confirmari. Et ideo, quoniam constat sanctitatem vestram plurima sanctorum loca acquisisse, et cuncta in honore et utilitate, vestrique venerabilis monasterii jure et ditione pertinere, et diversos agros una cum castellis et possessionibus, et famulorum multitudine, videmini habere; quae omnia sub tuae reverentiae ditione, sanctaeque tuae congregationis, successorumque vestrorum servorum Domini, in perpetuum eadem loca venerabilia et agros seu massas et possessiones, cum omnibus originalibus famulis ibidem manentibus, cum colonis et colonabus, vel universis inibi pertinentibus, apostolicae sedis privilegiis poposcitis confirmari detinenda. Scilicet castellum in integrum, quod vocatur Sublaco, sive quibus aliis vocabulis nuncupatur, una cum omnibus finibus, terminis, limitibusque suis, terris, casis, vineis, campis, pratis, pascuis, silvis, salectis, arboribus pomiferis, fructiferis diversi generis, puteis, fontibus, rivis aque perennis aedificii parietinis, attiguis, adjunctis, adjacentibusque suis, cultum et incultum, vacuum et plenum, una cum colonis et colonabus utriusque sexus illi pertinentibus, simulque cum glandaticis, herbaticis, vel qualibet alia datione, quae ad castelli jus pertinet, et nostrae sanctae Romanae Ecclesiae soliti sunt persolvere. Illud vobis pleniter cum omnibus suis ubique pertinentiis et adjacentiis perpetualiter ad usum et utilitatem sancti Benedicti coenobii confirmamus, et roborabiliter stabilimus detinendum sine aliqua datione, una cum flumine, sicut incipit a Petra imperatoris recte in ponte Terraneo per venas incedendo usque in lacum, qui est sub ipso monasterio cum aquimolis suis, et deinde recte in Silicella et Saliceto, et per locum, ubi Mandra vocatur, cum aquimolis ibidem habentibus, et deinde per pontem descendentes in sancto Angelo, item in sancto Petro, et deinde in prata de Ajano. Similiter et aliam aquam, quae Cona vocatur, sita in ipso flumine, et deinde in aqua, quae Flumicello vocatur, una cum Augusta, et Bullica atque Timida, omnes decurrentes in supradicto fluvio, et usque in territorio sancti Cosmae; cum ripis et plagis omnibus praenominatis ab utraque parte in integrum pertinentibus; cum omnibus loci ipsius aquis, ubi aquimoli facti sunt, et facere poterit, sive ubicunque pisces capere potuerit in totis aquis supradictis. Necnon et ecclesiam sanctae Felicitatis sine aliqua datione vobis vestrisque successoribus perpetualiter concedimus detinendam in usum et salarium suprascripto vestro venerabili monasterio. Pari modo et massam, quae vocatur Lubenzana, et Intermarana in integrum cum fundis et canalibus, et omnibus casalibus suis, ubicunque ad ipsam massam pertinentibus: videlicet fundum Canterano, et Marano, Seminarum, atque Oricula, et Arsula, Bulsinianum, Toccanellum, Marcatellum, fundum Paternum, fundum Aprunio, fundandum Arpellum, fundum Lenanu, fundum Tessine, montes qui vocantur Gemini, descendentes in Trellano, monte Gordiano, fundum Sassa et colle de Ferrari, et monasterellum, et alium monasterellum, Piscano, et Coloniam juxta sanctum Valerium ex duobus lateribus, et medietatem de ibice; fundum Miniano, fundum Castaniola, et Lorilliano, sancta Cecilia, fundum Boberanum, fundum quod vocatur Valle, cum ecclesia sancti Eleutherii, fundum quod vocatur Capramolente cum ecclesia sancti Anastasii; massam, quae vocatur Ampolloni, cum ecclesia sancti Martini; fundum Paternum, quod appellatur Pentima, fundum Bruvano, fundum Sancti Pamphili, fundum Danieli, fundum Merulana, fundum Paccano, fundum Tospoliano cum ecclesia sanctae Mariae et sancti Lucentii; fundum sancti Cirici; fundum Cispa; fundum Romani cum ecclesia sancti Angeli et sancti Felicis, inter affines ab uno latere fluvium Tivertino, et a secundo latere Papi, et a tertio latere Arco Fulgurati, et descendente in monte, ubi sunt cypressi, veniente in monte, qui vocatur Bulturella, et recte per sancta Maria descendente in Piscano. Et cum omnibus ad suprascriptam massam in integrum pertinentibus. Simili modo fundum Caliscano in integrum cum ecclesia sancti Petri.
Necnon monasterium sanctae Barbarae et sancti Anastasii cum corticellis duabus, una ante se, et alia post se, cum casis et fundis atque casalibus suis, cum omnibus ad eas in integrum pertinentibus, positum intra civitate Tiburtina; atque medietatem de ecclesia sanctae Mariae ibi in ipso, cum casis, vineis et terris et omnibus pertinentiis suis trans Tiberim juxta pontem Marmoreum, atque clusuram super se in integrum de vinea, quae appellatur Valle Arcese, et clusuram super se in integrum vineatam, cum arboribus olivarum. Et ecclesiam sancti Sebastiani, et modicam vineam ante se cum oliveto, atque clusuram de vinea, quae ponitur subtus posterula Tiburtina juxta silice, qui vocatur Quarrati. Pari modo clausuram in integrum super se de vinea, quae vocatur Ortu Magno. Fundum Casaperta, clusurellam de vinea, quae vocatur Asorbo, portionem in Prato majore, quo fuit de Calvo episcopo; fundum Stafilanum in integrum, fundum Romaniano in integrum, fundum Patelini in integrum, fundum Ozano in integrum, fundum Criptule, fundum Panzi, fundum Diruti, fundum Agnaniole, fundum Macroniano, fundum Semissano, fundum Paternum, Vallelonga fundum sanctae Mariae in Pesile, fundum Donabelli, fundum Factoro, fundum Lucu, fundum Catacumba cum ecclesia sancti Laurentii, fundum Afri cum praenominatis fundis in integrum omnibus positis territorio Prenestino et Tuburtino. Item clusuram de vinea, quae vocatur Ancarano, in integrum cum arboribus suprascriptis; terram et vineam quae appellatur Pentuma, quae fuit de Tetualdo presbytero; petias duas de vinea ad sanctum Laurentium in duobus locis: itemque fundum Porclanicum in integrum cum omnibus suis pertinentiis; fundum Otorano, fundum Arcerano, fundum Palasano, fundum Cesuline, fundum Olebano, fundum Campelione, fundum Ojano et Priano, fundum Cammerano, fundum Collemundum, Catilano, Cocubalo, Pacurano; ecclesiam sancti Angeli cum omnibus suis pertinentiis, positam in territorio Ferentinello minore; omnia territorio Campanino. Verum etiam fundum Falconiano cum ecclesia sancti Nicolai, fundum Fontiniano et Colle de Morelli, fundum Toccanellum, fundum Capla, fundum Oraro, fundum Gratuliano, fundum Cerviano, fundum Labezano, fundum Casanico, fundum Domum cum ecclesia sancti Petri; fundum Ponzia, fundum Pozzorosano cum vinea clausura super se, quae ponitur juxta Caranico, et Vallem modiorum quatuor cum Castanieto suo juxta sanctum Petrum, cum terris, vineis et casis atque silvis per diversa loca, territorio Aquilano positam. Itemque territorio Albanense fundum Sorano cum vineis seu terris et criptis, et ecclesia Sanctorum quatuor: fundum Silva Majore: portionem quae fuit de Floro episcopo; petiam de vinea in Zizinni, seu et clusuram de vinea in integrum, quae ponitur in fundo Cerasano. Necnon casinas duas ad pontem Salarum; portionem de Palmi cum terris et hortis. Prata duo juxta Portam Majorem; casalinas duas, unam in Pedica, quae vocatur Burdunaria, et aliam in Campo Majore. Pari modo domoras in integrum cum cortis et hortis, et ecclesia sancti Theodori, positas infra civitatem Romae juxta Porta Majore, sicuti fuerunt de Floro episcopo. Similiter domoras, quae fuerunt de Joanne et Stephano de Griphi, cum corte et pergule et hortulo juxta Formam Claudiam. Et vineam clusuratam in integrum cum arboribus pomiferis, cum criptis juxta viam, quae ducit ad Jerusalem. Simili modo domum in integro cum corte et hortulo et vinea, et cum omnibus ad eam pertinentibus, positam Romae Regione Septima, in qua domo est ecclesia sancti Viti. Necnon et vineam seu terram juxta Jerusalem. Item clusuram de vinea in integrum in Albano in fundo Zizinni, petias sex; atque domum in integrum cum hortulo, positum juxta sanctum Martinum. Similiter domum cum corte quae ponitur in Sibura.
Pari modo et monasterium sancti Erasmi cum omnibus suis adjacentiis vel pertinentiis, sicut in vestro continetur praecepto: pariterque petias duas de vinea Inosti, una quidem in fundo Mauri, et alia in Calabriceto. Similiter pratum cultum et assolutum fundo Aguzanu. Quae suprascripta cum omnibus fundis, seu casalibus, massis, ecclesiis, monasteriis, domibus, hortis, vineis, servis, et ancillis, colonis et colonabus, fluminibus et aquimolis, piscariis, sicut supra legitur, vel etiam in aliis partibus vel civitatibus, ubicunque vestrum venerabile monasterium tenere et possidere videtur per quodcunque instrumentum chartarum, tam per praecepti paginam, seu privilegii jura, necnon per commutationes seu donationes, et omnia quae fideles Christiani vestrae sanctae congregationi pro suorum venia delictorum donaverunt, vel undecunque chartulis tam vetustis quamque etiam novis in vestro monasterio habere videmini, roborabiliter vobis vestrisque successoribus per hoc nostrum apostolicum praeceptum confirmamus detinendum perpetualiter atque perenniter. Verumtamen confirmamus vobis casale unum in integrum, quod vocatur . . . juxta Quartum cum prato suo inter affines, a primo latere casale, quod vocatur Barbilianum, et ab alio latere fundum Munitula, saliente ab ipso prato per limites suos usque ad parietes desertas, quae sunt ultra Formam, et exeunte in via Publica, et a tertio latere ipsa via Publica; a quarto latere fundum, quod vocatur Decorita, aqua descendente per limites suos in formam Jovia, et exeunte per formam, et revertente per limitem juxta aquam usque ad praedictum fundum Barbilianum. Verum etiam fundum in integrum Sexto cum prato suo juxta rivum inter affines, ab uno latere via quae pergit ad pontem Adenona, et ab alio latere via publica, et si qui alii affines sunt. Omnia vestris piis locis, et sanctae nostrae Romanae, cui, Domino auctore, deservimus, Ecclesiae, inclinati precibus vestris, per hujus apostolici privilegii seriem suprascripta omnia immobilia loca cum omnibus eorum pertinentiis, ut supra legitur, a praesenti prima indictione et in perpetuum vobis vestrisque successoribus concedimus et confirmamus detinendum in usum et utilitatem ipsius venerabilis monasterii. Ita tamen, ut quotidianis diebus sacerdotes et monachi ipsius monasterii pro remedio animae nostrae, nostrorumque successorum clament in eadem ecclesia centum Kyrie eleison et centum Christe eleison, et sacerdotes sacras oblationes in missarum solemniis tribus vicibus per singulas hebdomadas pro absolutione nostrae animae, nostrorumque successorum pontificum omnipotenti Deo offerant. Statuentes apostolica censura, sub divini judicii obtestationem et anathematis interdictum, ut nullus unquam nostrorum successorum pontificum, vel alia quaelibet magna parvaque persona audeat vel praesumat de omnibus suprascriptis immobilibus locis cum omnibus illorum pertinentiis et adjacentiis, ut supra legitur, contra hoc nostrum pontificale privilegium agere vel alienare aut auferre praesumat; sed potius firmum atque stabile perpetuis ac perennis temporibus, ita ut a nobis statuta sunt, decernimus permanendum. Si quis autem (quod non optamus) contra hoc nostrum apostolicum privilegium temptator exstiterit, et in quoquam contraire, et transgressor esse voluerit, sciat se auctoritate Dei omnipotentis, et Domini nostri, apostolorum principis, Petri, cujus licet immeriti, Domini tamen dignatione, gerimus vices, anathematis vinculo innodatum, et a regno Dei alienum. Qui vero pio intuitu verus custos et observator exstiterit hujus nostri apostolici privilegii, meritis atque precibus beati Petri apostolorum principis, et sancti Benedicti in aethereis arcibus praemia ac benedictionis gratiam atque misericordiam a justo judice Domino Deo nostro, vitamque aeternam consequi mereatur.
Scriptum per manum Leonis, scriniarii et notarii sanctae summae sedis apostolicae in mense Maio, indictione supra jam dicta prima.
+ Bene valete. +
Datum VI, idus Maii per manum Marini, sanctae Polimartiensis Ecclesiae episcopi et bibliothecarii summae sedis apostolicae, anno Deo propitio pontificatus Domini nostri Joannis summi pontificis et universalis X Papae in sacratissima sede beati Petri apostoli tertio, in mense et indictione suprascripta prima.
Accedat etiam ad majus Sublacensis coenobii ornamentum nobile diploma, quod itidem in ejus tabulario asservatur.
VIII. RESCRIPTUM JOANNIS PAPAE XII pro EXCOMMUNICATIONE ARTALDI RHEMENSIS, AMBLARDI LUGDUNENSIS ARCHIEPISCOPORUM, etc., OB S. SYMPHORIANI POSSESSIONUM INVASIONEM. (Anno 958.)
Transmissio excommunicationis. [Apud Mansi Concil. tom. XVIII, col. 450.] Anno incarnationis Dominicae 959, indictione III, imperante Michaele imperatore Constantinopoli, domno autem Joanne apostolico Romae praesidente, regnante vero Lothario Francorum rege, transmissa est haec excommunicatio archiepiscopis Franciae et Burgundiae: Artaldo Rhemensis Ecclesiae archiepiscopo et subjectis sibi episcopis, Amblardo Lugdunensis Ecclesiae archiepiscopo, Rodmundo Edunensis Ecclesiae episcopo, Achardo Lingonensis sedis episcopo, Frotgario Cabilonensis Ecclesiae episcopo, Natrano Nivernensi episcopo, Richardo Antissiodorensi episcopo, de terra et alodo S. Fausti, et sanctae Augustae, et S. Symphoriani, quae est in regione Provinciae, in finibus loci qui vocatur Magna; quam tenet per potestatem Isuardus et socii ejus.
Excommunicatio.
Auctoritate Patris, et Filii, et Spiritus sancti, et ordine omnium sanctorum, et nostra communi excommunicatione alligamus et anathematizamus Isuardum et omnes socios ejus, qui tenent terram S. Symphoriani. Ut nullus eorum, postquam hoc audierit, ecclesiam non intret, missam non audiat, pacem cum Christiano non faciat: neque manducet, neque bibat, neque dormiat; et si infirmaverit, non visitetur; et si mortuus fuerit, non sepeliatur, neque pro eo oretur, nisi ad emendationem et satisfactionem venerit.
De his terris S. Symphoriani quae sitae sunt in comitatibus Avenionense et Cavellico, tandem satisfecit Isuardus Girardo Augustodunensi episcopo (352.) Feria III, XVII Kalendas Augusti, anno Domini 972, indictione XV, regnante quidem rege Gondrado. Rerum autem in Cavellicensi episcopatu sitarum restitutionem, Hugoni ecclesiae S. Symphoriani Cavellicensis decano et clericis ejus factam, confirmavit Desiderius episcopus Cavellicensis.
IX. EPISTOLA JOANNIS PP. XII AD SANCTUM DUNSTANUM, CANTUARIENSEM EPISCOPUM. (Anno 960.) De concessione pallii. [Apud Mansi ubi supra. ] JOANNES episcopus, servus servorum Dei, confratri DUNSTANO Dorobernensis Ecclesiae archiepiscopo, vitae perpetuae permanendam in Christo salutem.
Si pastores ovium solem geluque pro gregis sui custodia die ac nocte ferre contenti sunt, et oculis conspectant vigilantibus ne aliqua ex ovibus aut errando pereat, aut labianta morsibus rapiatur, quanta cura quantoque sudore debemus esse pervigiles ob salutem animarum, qui dicimur pastores esse earum? Attendamus igitur nos officium exhibere erga custodiam ovium Dominicarum, ne quasi lupo veniente territi fugiamus, ne in die divini examinis pro desidia nostra ante summum pastorem et negligentia vestra excruciemur, unde modo honoris reverentia in sublimiore arce caeteris dijudicamur. Primatum itaque tuum, in quo tibi ex more antecessorum tuorum vices apostolicae sedis exercere convenit, ita tibi ad plenum confirmamus, sicut beatum Augustinum ejusque successores praefatae Ecclesiae pontifices habuisse dignoscitur.
Pallium vero fraternitati tuae ex more ad missarum solemnia celebranda commendamus, quo tibi non aliter uti concedimus, quam eo usu quo antecessores nostri prodiderunt, ecclesiae tuae privilegiis in suo statu manentibus. Neque tua prudentia hoc incognitum habet, vel quicunque, quantum indumenti honor moderatione actuum tremendus erit. Honestati morum tuorum haec ornamenta conveniunt, quatenus, Deo auctore, posses esse conspicuus, ita ut vita filiis tuis sit regula; et in illa, si qua fortitudo illis inest, dirigantur, dum in ea quae imitentur aspiciant.
Et in fine epistolae: Sancta Trinitas fraternitatem vestram gratiae suae protectione circumdet, atque ita in timoris sui viam te dirigat, ut post vitae hujus amaritudinem ad aeternam pervenire simul mereamur dulcedinem. Et hoc scriptum est per manum Leonis, scriniarii sedis apostolicae, in mense Octobris, indictione quarta, die primo Kalend. Octob. anno duodecimo [sexto] summi pontificis Joannis.
X. PRIVILEGIUM JOANNIS PAPAE XII PRO MONASTERIO S. SALVATORIS FULDENSI. (Anno 961.)[Apud Dronke, Cod. diplom. Fuld., p. 328.] JOANNES episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio HATTONI venerando abbati venerabilis monasterii sancti Salvatoris Domini nostri Jesu Christi et sancti Bonifacii martyris Christi, quod situm est in loco Boconiae super ripam fluminis Fuldae, tibi successoribusque tuis abbatibus in perpetuum.
Quoniam semper sunt concedenda quae rationalibus congruunt desideriis, oportet ut devotioni conditoris piae constructionis auctoritas in privilegiis praestandis minime denegetur. Igitur quia postulasti a nobis quatenus praefatum monasterium sancti Salvatoris privilegii sedis apostolicae infulis decoretur ut sub jurisdictione nostrae cui Deo auctore deservimus Ecclesiae constitutum nullius alterius Ecclesiae jurisdictionibus submittatur; idcirco piis desideriis faventes hac nostra auctoritate id quod exposcitur effectui mancipamus. Et ideo omnem cujuslibet Ecclesiae sacerdotem in praefato monasterio ditionem quamlibet habere aut auctoritatem praeter sedem apostolicam prohibemus, ita ut nisi ab abbate monasterii fuerit invitatus, nec missarum ibidem solemnitatem quispiam praesumat omnino celebrare, ut profecto juxta id quod subjectum apostolicae sedi firmitate privilegii consistit inconcusse dotatum permaneat locis et rebus, tam eis quas moderno tempore tenet vel possidet, quam quas futuris temporibus in jura ipsius venerabilis monasterii divina pietas augere voluerit ex donis et oblationibus decimisque fidelium absque ullius personae contradictione firmitate perpetua perfruatur. Constituimus quoque per hujus decreti nostri paginam ut quicunque cujuslibet Ecclesiae praesul vel quacunque dignitate persona hanc nostri privilegii chartam quam auctoritate principis apostolorum firmamus temerare tentaverit, anathema sit, et iram Dei incurrens a coetu omnium sanctorum extorris existat, et nihilominus praefati monasterii dignitas a nobis indulta perpetualiter inviolata permaneat apostolica auctoritate subnixa.
Scriptum per manum Leonis, secundicerii sedis apostolicae, in mense Decembrio, indictione quinta.
Datum IV Idus Decembris per manum Joannis episcopi et bibliothecarii sanctae sedis apostolicae, anno Deo propitio pontificatus domni Joannis summi pontificis et universalis papae XII, in sacratissima sede beati Petri apostoli, in mense sexto indictione quinta.
XI. JOANNIS PAPAE XII PRIVILEGIUM PRO ECCLESIA SALZBURGENSI. (Anno 962.) Ecclesiae Salzburgensis privilegia et possessiones confirmat. Friderico archiepiscopo pallium, petente Ottone imperatore, concedit. Heraldum caecatum dejectumque archiepiscopum, nisi procurare sacra desistat, anathemutizatum iri denuntiat. [Apogr. saec. XII in tabulario Vindobonensi.--Apud Kleinmayern Nachr. v. Iuv. Archang, 208.] Si sacerdotum, etc.
Data VII Idus Februarii per manum Andreae, arcarii sanctis sedis apostolicae, etc.
XII. EPISTOLA JOANNIS PAPAE XII AD ARCHIEPISCOPOS, EPISCOPOS, ABBATES, CLERUM ET POPULUM GALLIAE, GERMANIAE ET BAVARIAE. (Anno 962.)
Ab Ottone I imperatore rogatus decernit ut monasterium Magdeburgense in archiepiscopatum, et Merseburgense in episcopatum Magdeburgensis Ecclesiae suffraganeum commutetur. [Apud Mabill. Acta SS., Saec. V, p. 575.] JOANNES episcopus, servus servorum Dei, reverentissimis confratribus, archiepiscopis, episcopis, abbatibus, monachis, primatibus, omni clero et populo, in Gallia, Germania, Bavaria constitutis.
Quoties ad profectum novae Christianitatis, concessionis firmitatisque privilegium a sancta Romana Ecclesia, cui Deo auctore deservimus, exposcitur, toties omni diligentia omnique amore impertiri operae pretium duximus; ne quod erga pia desideria propensius impendi convenit, callidi hostis invidia ob desidiam indeficienter subripiat. Totis ergo viribus, charissimi fratres, certandum est, ut Christianitatem, quam Deus omnipotens per servos suos coelesti tropaeo quotidie extendit et provehit, nostro quoque per eum adjutorio, in eodem solidetur et maneat. Nunc vero Dei operante clementia charissimus et Christianissimus filius noster Otto, devictis barbaris gentibus, Avaribus scilicet aliisque quamplurimis, ut ad defensionem sanctae Dei Ecclesiae triumphalem, victoriae imperii culmen, per nos a beato Petro apostolorum principe susciperet coronam; summam et universalem, cui Deo praesidemus auctore, adiit sedem: quem paterno affectu suscipientes, ob defensionem sanctae Dei Ecclesiae in imperatorem cum beati Petri benedictione unximus. Cumque in ecclesia beati Petri apostoli de statu et regimine totius Christianitatis tractantes, quae utilia sunt, utiliter secundum Deum tractarentur, praefatus piissimus imperator Otto, qualiter Sclavos, quos ipse devicit, in catholica fide noviter fundaverat, nostrae innotuit paternitati, deprecans et obnixe postulans, ne oves, quas ipse in Christo acquisierat, ob pastoris defectionem antiqui serpentis versutia dominaretur. Ad hanc itaque petitionem ascensum, fratres charissimi, merito praebuimus, Totis ergo medullis cordis, prout dignum est, ut novella haec plantatio super verticem montis in petra, quae Christus est, fundetur, intendamus: dabit vires qui neminem vult perire. Cujus annuente clementia volumus, et per hanc privilegii paginam jubemus, ut Magdaburgense monasterium in regno Saxonum juxta Albim constructum, quod praelibatus sanctissimus imperator ob novam Christianitatem construxit, quia vicinius id locorum gentibus est, in archiepiscopalem transferatur sedem, quae per subditos suffraganeos totum Dei gregem regere et gubernare valeat. Volumus et per hanc privilegii paginam jubemus, ut Mersburgense monasterium, quod ipse piissimus imperator, quia Ungros prostravit, futurum Deo devovit, in episcopalem evehatur sedem, quae Magedaburgensi sit subdita sedi; quia tot gentes sub uno pastore regi minime possunt. Volumus et per nostrae auctoritatis privilegium censemus, ut censum, et decimationem omnium gentium, quas idem piissimus imperator baptizavit, vel per eum suumque filium aequivocum regem successoresque eorum Deo annuente baptizandae sunt, ipsi successoresque eorum potestatem habeant distribuendi, subdendi Magedeburgensi, Mersburgensi, vel cuique velint futurae sedi. Volumus etiam, charissimi fratres, et ex beati Petri apostoli jussione praecipimus, ut Moguntiensis, Treverensis, Coloniensis, Salzeburgensis, Hammaburgensis archipraesules, Magedaburgensis monasterii in archiepiscopalem, et Mersburgensis translationem in episcopalem sedem totius cordis corporisque viribus consentanei fautores persistant. Cum vero Deus omnipotens per praetaxatum servum suum invictissimum imperatorem, suumque filium regem, successoresque eorum, vicinam Slavorum gentem ad cultum Christianae fidei perduxerit, per eos in convenientibus locis secundum oportunitatem episcopatus constitui, et eidem per consensum praedictorum, et archipraesulum successorumque eorum, ab archiepiscopo Magdaburgensi episcopos consecrari volumus suffraganeos. Sed tamen si praefati filii nostri piissimi imperatoris, suique filii aequivoci regis successores eorum statuta frangere tentaverint, aut praedictarum ecclesiarum caeterarumque praesules successoresque eorum Magedaburgensi archiepiscopo suisque successoribus, eorumque suffraganeis et eorum successoribus, adjutores consentaneique non fuerint, anathematis mucrone feriantur, a summoque retributore damnationem sine fine recipiant. Omnipotens itaque Deus serenissimo imperatori Ottoni, suoque nato aequivoco regi spiritualibus filiis nostris longaevam tribuat vitam; quatenus in hoc saeculo tranquille viventes, in futuro immarcessibilis gloriae percipiant palmam. Scriptum per manum Leonis scriniarii sanctae sedis apostolicae in mense Februario, indict. 5. Data II Id. Februarii per manum Georgii secundicerii sanctae sedis apostolicae, anno Deo propitio pontificatus domni Joannis summi pontificis et universalis papae VII, imperii domni piissimi Augusti Ottonis a Deo coronati magni imperatoris anno 1, in mense et indictione praedictis.
XIII. EPISTOLA JOANNIS PAPAE XII AD HENRICUM TREVIRENSEM ARCHIEPISCOPUM. Fragmentum.--(Anno 962.) Illi usum pallii iterum concedit. [Apud Gunther., Cod. diplom. Rhen.--Mosell. I, 127.]
JOANNES servus servorum Dei, charissimo ac reverentissimo HENRICO sanctae Trevirensi Ecclesiae archiepiscopo, diebus vitae tuae tantummodo . . . . . Datum VI Idus Jan. per manum Leonis nomenculatoris sanctae sedis apostolicae, anno, Deo propitio, pontificatus domni Joannis summi pontificis et universalis XII papae in sacritissima sede beati Petri apostoli secundo, in mense Januario, et indictione XV, anno incarnationis Domini 957.
XIV. JOANNIS PAPAE XII PRIVILEGIUM PRO MONASTERIO SS. STEPHANI ET DIONYSII ET SYLVESTRI ROMANO. (Anno 962.)[Marini, Papiri diplomatichi I, 45.]
JOANNES episcopus, servus servorum Dei, dilecto in Domino filio et a nobis constituto abbati THEOFILACTO venerabili monaster . . . et Dionysii atque pontificis Sylvestri qui appellatur Cata Pauli quondam papae successoribusque tuis abbatibus in perpetuum.
Convenit apostolico moderamini pia religione pollentibus benevola compassione succurrere et poscenti animi alacri devotione impertiri assensum. Ex hoc potissimum praemium apud conditorem omnium Domino veniam promeremur sive venerabilia loca sanctorum ordinata ad meliorem fuerint sine dubio statum perducta. Igitur quia tua religiositas apostolatui humiliter p . . . . . quatenus concederemus et confirmaremus vobis praenominatum monasterium cum Ecclesiis omnibus suis aedificiis et pertinentiis cum infra se, quamque etiam circa se, simulque montem in integro qui appellatur Augusto cum ecclesia sancti Angeli in cacumine ipsius montis una cum vineis et terris circa eumdem montem, et ecclesia sancti Nicolai integra cum omnibus suis pertinentiis, sicuti inferius affines signatur, ab uno latere via publica quae ducis sub arcora et forma qui appellatur virginis, et a secundo latere ipsa forma virgini et monte qui dicitur Pinei, et a tertio latere muros civitatis Romae et porta sancti Valentini, et a quarto latere dicto muro istius civitatis remeante usque in Posterula antiqua quae olim cognominabatur sanctae Agathae; et via ab ipsa Posterula quae pergit juxta supra scripta ecclesia et via publica quae ducit sub arcora sita namque Roma Regio quinta. Itemque et trans praedicta forma et terrae cum aedificiis earum sicuti eadem monasterium detinere videntur cum terra infra se Archiones subtus vinea de Joannis olim magni . . . . episcopi . . . . . Iterumque Columna majore marmorea in integra quae dicitur Antonino sculpta ut videtur esse per omnia cum ecclesia sancti Andreae ad pedes, et terra in circuitu suo sicuti undique a Publica via circumdata esse videntur infra hanc civitatem Romam constructa. Itemque et duae ecclesiae una majore et alia minore quae dicitur sancta Maria, namque sitae ante portam supra scripti monasterii; et ecclesia sancti Hypoliti cum sua pertinentia quae est foris supra scripta forma cum ecclesia sancti Anastasii cum puteo post se cum sua pertinentia; et ecclesia sancti Stephani qui dicitur a Campo; et ecclesia sanctae Mariae quae ubi dicitur Arciones; et ecclesia sancti Joannis quae ponitur in Pinea cum sua pertinentia. Necnon confirmamus vobis monasterium in integrum sancti Valentini cum omnibus suis aedificiis et adjacentiis suis ubique rejacere videtur ejus pertinentiis sita foris porta item quae dicitur sancti Valentini juris supra scripti venerabilis monasterii. Verum etiam et confirmamus vobis pontem Milvium in integrum cum omnibus ejus ingressu et egressu, dationem vel tributum. Pari modo et terram sementariciam sitam foris portam sancti Valentini juxta muros hujus civitatis Romae manu laeva inter affines a primo latere Fossatum quod est carbonaria inter ipsum murum, et eadem terra extenderet usque in fluvium Tiberim; et a secundo latere ipsum fluvium et a tertio latere via publica quae ducit et reducit ad sanctum Valentinum, et a quarto latere . . . . juris sanctae Romanae Ecclesiae. In monte et alia terra sementaricia cum ortalibus suis in ingressu cum omnibus ad eum pertinentem posit. Ibi ipso manu dextera euntes ad sanctum Valentinum cum arco majore infra eadem terra quae appellatur Passaranum et ortum piscium in integrum inter affines a primo latere jam dicta via Publica, et a secundo latere fontana aquae vivae communalis inter supra scriptum monasterium et Gregorium Mansonario scholae confessionis beati Petri apostoli, et exinde recte ducente usque in caput de pariete antiqua, et a tertio latere terra de venerabili monasterio sancti Ciriaci qui ponitur via Lata et recte per limite ducente (sic) sursum per Planum Montis qui dicitur Bossetulo et exit in via Flaminea. Nempe et confirmamus vobis casale in integrum qui, dicitur Girulo cum diversis arboribus suis, cum omnibus ad eum pertinentibus, sicut vobis per scripturarum seriem pertinere videtur positum foris portam sancti Valentini milliario ab urbe Roma plus minus unius inter affines ab uno latere via publica quae est silice antiqua qui descendit usque in Sanguinaria, et a secundo latere Formello aquae vivae qui exit sub monte istius Girulo seu prato de supra scripto sancto Ciriaco, a tertio mou . . . . praed. Monasterium sancti Valentini, seu terra sementaricia juris vestri monasterii quam detinent haeredes Romani a campo Martio a quarto latere. Itemque confirmamus vobis casale unum in integrum qui appellatur Pelajolo cum terris suis sationalibus, campis, pratis, pascuis, mont. in quo est ecclesia sancti Sylvestri in desertis posita, et cum omnibus generaliter ad eum et in integro pertinentibus, sicuti olim in supra scripto venerabili monasterio in commutationem dedit per commutationis chartulam Albericus quondam Romanorum senator in qua et ille cum suis fratribus . . . . manibus subscripserunt, videlicet Constantius nobilis vir, Sergius sanctae Nepesinae Ecclesiae episcopus, cum Berta et alia Berta propter vallem sancti Viti quem in venerabili monasterio fuit posit. foris portam Salariam milliario . . . tertio juxta fluvium Tiberis inter affines ab uno latere fundum Gorgini, et a secundo latere ipsum fluvium Tiberis seu terra ubi nunc sunt vineae cum prato suo de venerabili monasterio sancti Bazilii sit. in Scala mortuorum cum alia terra. Item cum prato suo de venerabili monasterio sanctae . . . . terram cum prato suo de Gregorio a Capo Marzo; a tertio latere fundum ad quinque columnas, et qui dicitur Molario, et a quarto latere etiam confirmamus casale in integrum qui dicitur Gallorum et Balleolum et Pacianum sive quibus aliis vocabulis vocabantur aut ab origine fuerunt sicut olim . . . . per donationis chartulam in supra scripto vestro obtulit monasterio cum terris sationabilibus, cryptis arenariis, campis, pascuis, pratis, aedificiis parietinis adventus, adjacentibusque suis montibus, planitiis, puteis, fontibus, cultum et incultum, omnibusque ad eum pertinentibus situm foris . . . . ab ipso ponte plus minus unius. Inter affines ab uno latere casale quod fuit quondam Rose superinstante et a secundo latere pariete antiqua, et terra quae olim fuit quondam Azzonis sacella filii qui nunc detinet Elpizo nobili viro, et a tertio latere terra Stephani de Teodoro . . . . latere crypta quae dicitur Serpentarico cum alia terra vacante juxta se juris monasterii sancti Viti. Namque et alia terra sationales petias duas in integras ibi ipso positas juxta ipsum casale supra scripta crypta de ista parte ipsius cryptae juris monasterii sancti Viti. Pari modo et foris . . . . Nument . . . . casale in integrum quod appellatur Lampati cum omnibus ad eum pertinentibus. Pari modo confirmamus vobis casale uno in integro quod dicitur Aguziano qui ponitur foris pontem Matra, praeterea et confirmamus vobis fundora tres in integro unum qui dicitur ponte de Nono ab intra ipso ponte cum diversis terris sationalibus arboribus suis sive cryptae arenariis cum parietinis desertis Sinino opere coopertae, cultum et incultum, et cum omnibus ad eum pertinentibus posit. ponte supra script. Joannis, qui dicitur via Latina nuncupatur milliario ab urbe Romae plus minus nono. Inter affines a primo latere supra scripta forma aquaeductionis quae dicitur Claudia et praed. ponte qui dicitur Nono; et a secundo latere jam praefata forma qui dicitur Ebeberatorium, et a tertio latere corte de Morene, et a quarto latere limite qui dicitur justa crypta, qui dicitur Ardenda juris sanctae Romanae Ecclesiae. Itemque et alium fundum qui dicitur Dominicalia in quo est ecclesia deserta cum hortis et parietinis suis, cultum et incultum, omnibusque ad eum pertinentibus situm supra scripta via Latina juxta ipsum praenominatum fundum qui dicitur ponte de Nono. Inter affines ab uno latere ipsum fundum et a secundo latere rivo cum aqua decurrit qui appellatur Papati, et a tertio latere via publica cum silice antiqua et a quarto latere forma majore et fundum qui appellatur septem Vassi cum ejusdem pertinentia, etiam et fundum alium in integrum qui vocatur . . . nos cum diversis locis et vocabulis, videlicet valle Manciaria, casa pretiosa, monte qui dicitur Paulelli et campo qui dicitur Albanensis, vel si quis nuncupantur cum terris et sationibus suis. Silvis et diversis arboribus suis, aquimolis molentibus, sive ecclesiam desertam quae dicitur sancti Petri positam jam de via Latina milliario ab urbe Roma plus minus decem, ab uno latere terra sementaricia ubi olim fuerunt prata qui vocantur Pauli, a secundo latere fundum Civitella, a tertio latere via Publica qui descendit ubi dicitur cella sancti Petri, et a quarto latere ecclesiam deserta quae appellatur sanctae Mariae in diaconia et exinde descendit per Fossatum usque in suprascripta forma majore, vel si quis aliis vocabulis nuncupantur juris venerabilis monasterii sanctorum apostolorum Andreae et Bartholomaei qui appellatur Honorii. Imo et ecclesia una in integra qui dicitur sancti Angeli cum vineis et terris circa seposita territorio Albanensi milliario ab urbe Roma plus minus . . . in monte qui dicitur Crescentuli, simulque vineae in integro cum introitu suo atque redimine ad calcatorio suo posit. territorio Albanensi, in loco qui vocatur Cassa nova. Item vineae petiae quatuor in integre cum redimine et calcatorio suo et introitu suo ejusdem territorio in loco qui vocatur Jusi, atque vinea cum redimine ac calcatorio suo cum introitu suo a territorio Ariciense, posit. in loco qui vocatur Cucurti. Etiam concedimus vobis casale qui appellatur Zinziomi cum ecclesia sanctae Mariae, vineis, terris, seu aquimolum, et cryptis sicuti manibus vestris detinetis jam d. territorio Albanens., positum milliario ab urbe Roma plus minus tertio decimo . . . etiam duae petiae vinearum in loco qui vocatur Honorii, territorio Arciens. Nempe et in suprascripto territorio Arciense in loco qui vocatur . . . um in pede silice majori ( sic ) juris venerabilis diaconiae sanctae Mariae quae appellatur Cosmedi. Pari modo concedimus, ac confirmamus vobis medietatem in integrum de uno filo salinae in loco qui vocatur Fossatum majore, sicuti vobis per scripturarum seriem evenit ab haered. quondam domino qui dicitur Cacoinbucte. Similiter et alium unum filum in integrum qui appellatur sancti Sylvestri in loco Campo majore juris ejusdem praefati vestri monasterii. Etiam confirmamus vobis aquimolum duo molentes in integros in fluvium Tiberis, juxta schola Frisorum posit., sicuti vobis ejusdem aquimolo . . . quondam Alto Amaro, atque alium aquimolum molentem unum in integrum cum ligamentorio et introitu suo et cum omni conzatura sua et omnibus ad eum pertinente, sicuti manibus vestris detinetis, vel sicuti a praedecessore nostro papa Agapiti sanctissimi . . . per sui privilegii pagina vobis concessit atque confirmavit, in suprascripto fluvio Tiberis ante clavaca, cum aqua post se ad alium aquimolum faciendum, inter affines ab uno latere aquimolum sanctae Mariae in Capitoleo et aquimolum Leonis protoseminarii, et a secundo latere medietas ipsius fluminis, et a tertio latere aquimolum Theofilacti qui vocatur Numenculario, et aquimolum de monasterio sancti Ciriaci qui est in via Lata, et a quarto latere via Publica juris cui existens, nempe et monasterium in integrum qui vocatur sancti Terentiani cum omnibus subscriptis cellis suis, videlicet sancti Stephani atque sanctae Mariae, sive cella sancti Benedicti, et sancti Sylvestri, et sancti Val., vel cum omnibus eorum pertinentiis situm territorio Polimarciense, juris ven. monasterii sancti Christi martyris Laurentii. Praesertim dum sanctorum suffragia Christo noctis opere convalescit nisus fuerit ( sic ). Igitur quia petiit a nobis tua religiositas quatenus confirmaremus vobis in honorem Dei ac Salvatoris Domini nostri Jesu Christi Curiliani cum omnibus suis pertinentiis, et reddimus suprascripto monasterio massa qui vocatur Ortana, sive quo alio vocabulo nuncupatur, inter binos annos a nobis jam d. monasterio subtractus esse ( sic ) cognovimus. Nam qui se misericordia . . . inopiaque ipsius ven. monasterii percogitantes omnipotentis Dei amore animaeque nostrae mercede, nec non pro monachorum fratrum subsidia ( sic ) reddimus atque confirmamus vobis, vestris successoribus in perpetuum praed. massam in integrum, una cum suis casalibus, scilicet Mojana, Tojana, Occiana, Antiquina . . . Suranco, Betruano, casale Pingiano, Terenzano, Centum cellae, Coriliano ( al. Catiliano vel Camilliano), Pozanelle, Genbriano, Collicello, Julianello, Sepuliano, puteum, de casale Fuficanum cum rivis et aquis, et cum casis, vineis et terris et silvis, campis . . . pascuis, salectis, arboribus pomiferis et infructiferis, puteis, fontibus, rivis aquae perennis, aedificiis parietinis antiquis adjacentibusque suis, cultum vel incultum cum aquimolis suis, nec non et cum colonos et colonas ( sic ), masculis et feminis omnibusque ad eamdem massam qui vocatur Ortana, sive quo alio vocabulo nuncupantur, generaliter et in integro pertinentibus; pariterque concedimus atque confirmamus vobis ecclesiam unam in integram cognomento sancti Juvenalis, cum terris, silvis, atque olivetis, universis arboribus, cultum vel incultum, omnia sita suprascripto territorio Ortano milliario ab urbe Roma plus minus quinquagesimo. Iterum stabilimus vobis infra scriptam civitatem Ortanam casis ad suprascriptam ecclesiam sancti Juvenalis pertinentem, et omnibus immobilibus locis quae juris suprascripti ven. monasterii pertinuit, tam infra Ortana civitate quamque etiam ubique in ejus territorio de foris sunt positae. Itemque confirmamus vobis Paternum in integrum cum omni sua pertinentia, cum casis, vineis et terris, silvis, pratis, salectis, et cum omnibus ad eum generaliter et integre pertinentibus tam infra se quam etiam de foris, posit. infrascripto territorio Ortano; affines ejus ab uno latere caselle, et a secundo latere fluvium decurrente ( sic ), et a tertio latere Coreliano, et a quarto latere casale juris Pinatorum et Septiniano. Iterumque etiam stabilimus vobis omnibus immobilibus locis quae jus suprascripti vestri monasterii pertin. infra civitatem Gallesana, et in ejus ubique territorio sive in his trium fundorum qui appellantur Cazanum, Pusiniam et Cesa Narniense. Verum etiam et massa quae vocatur Preciliano vobis concedimus cum omnibus ad eam generaliter pertinentibus, sita territorio Savinensi, juris sanctae Romanae Ecclesiae, inter affines ab uno latere massa quae vocatur Paura, et a secundo latere rivo de Utriculo qui vocatur Butino, a tertio latere res monasterii sanctae Mariae, et a quarto latere res monasterii sancti Salvatoris. Verum etiam et confirmamus vobis res quae jurisdictionem et juste a vestro monasterio pertinente ( sic ) in territorio Nepetino, et Casa mala, quae est fundi qui vocatur Casa nova et Bobarica atque Boltejano, una cum servis et ancillis ibidem residentibus ad eamdem jam di. vestro monasterio pertinentibus. Nec non et confirmamus vobis ea quae per scripturarum seriem ejusdem monasterii jam d. territorio ab Alto quondam Amaro vobis pertinuit. Itemque confirmamus casale in integrum qui vocatur Paccianum, cum omnibus ad eam pertinentibus, posit. territorio Sutrino, seu cella sancti Georgii cum ad se pertinentibus in suprascripto territorio Sutrino. Simulque et omnes res confirmamus vobis qui jus et rationem suprascripti vestri monasterii pertinet in toto territorio Collinense, et in loco qui vocatur Vallis et Tintorissi, in monte qui vocatur de Arca, sive in sancto Cassano et in Curte, atque in Baccaricio, cum vineis et terris sationalibus, silvis cum pantano suo majore, cum casis et colonis et colonabus suis ubique commorantibus ad ipsum praed. vestrum monasterium pertinentem omnia suprascript. immobilium locorum juris sanctae nostrae Romanae Ecclesiae et suprascript. monasterium vel aliorum piorum locorum cujuscunque existunt. Inclinati precibus vestris . . . . succ . . . animabus intercessione pro inviolabili confirmatione et stabilitate monasterii suprascripti, per hujus in perpetuum praeceptum seriem suprascriptae massae in integre qui vocatur Ortana, cum vineis seu terris, casalinis atque aquimolis, et universis colonis, colonabus, filiis, filiabus eorum ibidem residentibus, cum ecclesia integra sancti Juvenalis juxta eadem posit., nec non et praenominato Paterno in integro et cum omnibus ad eum pertinentiis ut superius leguntur a praesenti quinta ind. in perpetuum. Concedimus atque confirmamus vobis, vestro suprascripto monasterio inconvulse detinendum omne quod qua indiget melioratione seu defensione indifferenter vos sine dubio procurantes efficiatur ea prorsus ratione ut nec licentia sit cuique comiti aut castaldo, vel aliae cuilibet magnae parvaeque personae de suprascriptae massae aut Ecclesiae pertinente, vel de familiis ibidem pertinentibus vel residentibus in quoquam diminuare vel alienare vel aliqua chartula contra eodem ven. monasterium litigandum demonstrare, alioquin si quispiam nostro subgessit apostolatui et de praed. massae pertinent. aut de suprascript. ecclesiae praeceptum a nobis factum contra idem monasterium per eum litigare voluerit, inanem et vacuum facimus permanere eoque injuste et contra legem contractum est. Statuentes apostolica censura sub divino judicio ( sic ) obtestatione auctoritate beati Petri principis anathematis interdictum ut nulli unquam nostrorum successores ( sic ) pontificum, vel aliae cuilibet ut posse relatum est, magnaeque personae in ipsae praenominatae massae seu ecclesiae aut vineis, terris, vel omnia ejus pertinentia aliqua ( sic ) vim facere audeat, se potius aut propria utilitate et usu in praefatum monasterium pro sustentatione et alimoniis fratrum monachorum ibidem commorantibus ( sic ) perpetuis maneat temporibus. Si quis autem temerario ausu contra nostrum hujusmodi apostolicum confirmationis praeceptum a nobis promulgatum contemnere praesumpserit, sciat se domni nostri apostolorum principis Petri anathematis vinculo innodatum, atque a regno Dei alienum et cum diabolo et ejus atrocissimis pompis, sive cum Juda traditore Jesu Christi in aeternum igne concrematum, simulque et voragine tartareoque chaos demersus cum impiis deficiant. Qui vero pio intuitu custodes et obedientes, atque observatores hujus salutiferi praecepti confirmationis nostrae steterit, benedictionem et gratiam coelestis retributionis, aeternaque gaudia sub justo judice Domino Deo nostro consequi mereatur.
Scriptum per manum Leonis scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae in mense Martii, et indict. suprascripta quinta. Bene valete. + Datum octavo die Martii per manus Joannis episcopi et bibliothecarii sanctae sedis apostolicae, anno Deo propitio pontificatus domni nostri Joannis summi pontificis et universalis duodecimi papae in sacratissima sede beati Petri apostoli septimo.
Ego Cirinus sanctae Romanae Ecclesiae scriniarius, sicut inveni in carticineo privilegio Joannis episcopi nihil minui vel addidi, ita scripsi et fideliter exemplavi: Deo gratias.
Ego Joannes Laurentii Angeli de Urbe auctoritate sanctae Romanae praefecturae notarius, rogatus a religiosa et honesta muliere domna Jacoba de Comite, abbatissa monasterii sancti Silvestri de Capite, prout inveni in praed. sumpto seu exemplo scripto per Cirinum quondam sanctae Romanae Ecclesiae scriniarium, praedict. de carticineo privilegio fideliter sumpto ut apparet de eo quod percipere potui, fideliter exemplavi, et in publicam formam redegi ex ipso exemplo quod apparet in Lietera Limentana ( li. Littera Beneventana), co am viris litteratis, et specialiter venerabili viro domno Joanne episcopo Nepesino domni pp. in Urbe vicario generali, et coram Joanne Omniasancti, Joanne Laurentii, Petro Laurentii, Jacobo Nicholai, Omniasancti, et Francisco Laurentii Mancini notariis testibus rogatis auscultantibus videlicet, nisi forte littera vel syllaba per errorem non . . . . . quod veritatem dicti instrumenti mutare posset, et fideliter in publicam formam redegi, rogatus sub anno Domini millesimo trecentesimo octavo decimo, pontificatus domni Joannis vicesimi secundi papae, ind. prima, mensis Aprilis die 26.
XV. JOANNIS PAPAE XII PRIVILEGIUM PRO MONASTERIO S. PETRI BIVORENSI. (Anno 963.)[ Origin. Guelf. IV, 556.] Monasterium SS. Petri, Joannis, Viti, Stephani et Agathae Bivorense, a Billingo comite conditum, unius sedis apostolicae jurisdictioni subjicit, bonaque ejus confirmat, ea lege « ut sibi suisque successoribus singulis quibusque indictionibus pensi nomine rationabiliter una libra argenti super altare S. Petri conferatur. » Cum summae apostolicae, etc.
XVI. JOANNIS PAPAE XII RESCRIPTUM AD EPISCOPOS SYNODI ROMANAE. (Anno 963.)[Pertz. Monum. Germ. Leg. II, 30.] Nos audivimus dicere quia vos vultis alium papam facere; si hoc facitis, excommunico vos de Deo omnipotenti, ut non habeatis licentiam nullum ordinare et missam celebrare.
DUBIA. XVII. JOANNIS PAPAE XII EPISTOLA AD JOANNEM ARCHIPRESBYTERUM, JOANNEM SECUNDUM ET JOANNEM TERTIUM PRESBYTEROS. (Anno 957.)[Marini, Diplom. pontif., 65.]
JOANNES episcopus, servus servorum Dei, dilectis in Christo filiis JOANNI religioso archipresbytero, et JOANNI secundo, atque JOANNI tertio religiosis presbyteris atque ejus confratribus vestrisque successoribus in perpetuum.
Convenit apostolico moderamini pia religione pollentibus benevola compassione succurrere et petentium animis desiderabilem impertiri assensum. Tunc enim potissimum praemium apud omnium auctorem reponitur Deum quando venerabilia loca opportune ordinata ad meliorem fuerint sine dubio statum perducta. Igitur quia postulastis a nobis quatenus concederemus et confirmaremus vobis vestrisque successoribus ecclesiam sancti Christi martyris Triphonis esse tutam et liberam ab omni condictione cum omnibus quae ad eam pertinent; quae per Crescentium nobilissimum Romanae urbis praefectum, seu per caeteros ejusdem ecclesiae vicinos a noviter est constructa. Siquidem per interventionem suprascripti filii nostri Crescentii gloriosissimi praefecti jam dictam ecclesiam confirmamus vobis vestrisque successoribus per hoc nostrae auctoritatis privilegium, ita ut perpetualiter in ea permaneatis, atque perenniter laudes aeterno Deo referatis, a praesenti quinta indictione vobis vestrisque successoribus concedimus detinendam. In die enim sacrae dedicationis ejusdem ecclesiae, cum sanctissimum corpus beati Tryphonis martyris propriis nostris manibus ibidem reconderemus, promulgatum est a nobis ut quemadmodum reliquae catholicae Ecclesiae infra Romanam urbem honorabiles existunt, similiter et ipsa consistat. Dignum namque est ut sancto martyri Tryphoni cum summa devotione famulemur, et ecclesia quae sub ejus nomine omnipotenti Deo et attitulata a nobis et a nostris successoribus debitum honorem recipiat, atque in indicta ibi processione vel statione nostri sacri palatii schola cantorum conveniat. Ipse enim praecellentissimus martyr obtulit corpus suum propter Deum ad diversa supplicia, ideo promeruit coronam coelestis regni. Quod si conspexerit nos devotos erga suum servitium, per illius interventionem promerebimus evadere gehennale supplicium. Non enim parvi pretii opus sibi reservat praecipue cum azylum illius, quod usque hactenus exstitit breve, a fundamento est praeclaro opere constructum, et in altitudinem elevatum atque in latitudinem extensum. Et quod antea videbatur strictum, et obscenum, nunc divina praeeunte elementia conspicitur clarum et pulchrum. Sicut enim eumdem asylum ad honorificentiam omnipotentis Dei et pretiosissimi Tryphonis martyris est peractum, ita optima domicilia et bene decorata invenient omnes in coelesti patria, qui in illius erectione prodesse studuerunt. Gaudet enim ipse eminentissimus martyr cum Christo, gaudebunt et omnes illius servitores qui grata illi impendunt servitia. Sicut enim quotidie in nobis accrescunt nostri Redemptoris beneficia, ita erga ipsius ecclesiam a nobis plurima debent fieri obsequia. Glorificetur quoque Deus per nos famulos in ea ut sanctus martyr, pro cujus amore est constructa, sibi subjectos famulos Deum laudantium ad aeternam perducat gloriam. Pariter confirmamus vobis et vestrae jam dictae Ecclesiae sancti Tryphonis oratorium quod aedificatum est in honore sancti Stephani protomartyris, cum libris et ornamentis ipsius oratorii et porticale juxta se et terra vacante ad tumulandum in circuitu suo. Item confirmamus vobis totam pusterulam quae vocatur a Pila, cum ipsa pila quae sita est infra flumen Tiberis in ipsa pusterula, cum aqua ad aquimolum construendum et cum ripa ipsius pusterulae atque percipiatis inde ripaticum a pusterula sanctae Luciae usque ad pusterulam sancti Martini, et cum omnibus ad ipsum oratorium pertinentibus. Possessionem in regione Campomartis juxta eamdem pusterulam quae a pila, et inter affines a primo latere et ipsa pusterula, a secundo latere est alveus fluminis, a tertio latere murus civitatis et domus Joannis mansionarii, a quarto latere est via publica, sicut supra scriptus Crescentius nobilissimus urbis praefectus dictum oratorium sancti protomartyris Stephani a pila per donationis cartulam vobis et supra scriptae ecclesiae donavit atque concessit, sic eum tutum et liberum ab omni conditione aliarum ecclesiarum tam temporalibus quam etiam spiritualibus rebus cum tota parochia sua et omnibus suis tenimentis et pertinentiis, sicut supra dictum est, vobis et vestrae ecclesiae concedimus et confirmamus in perpetuum. Nostrorum etiam successorum pontificum quicunque vice beati Petri apostolorum principis fungi meruerit volumus atque per apostolicam auctoritatem jubemus, ut nulla occasione vel dolo hoc privilegium nostrae concessionis et confirmationis immutetur, aut aliquo modo violetur. Si quis autem, quod non credimus, temerarius exstiterit contra hoc nostrum apostolicum privilegium venire aut in quoquam disrumpere praesumpserit, et superius a nobis statutum est ita permanere non dimiserit, sciat se, nisi resipiscat, auctoritate Dei omnipotentis et Beatorum Petri et Pauli ac nostra cujus fungimur vicariatione anathematis vinculo esse innodatum, et a regno Dei alienum, cum diabolo et ejus atrocissimis pompis atque Juda traditore Domini nostri Jesu Christi aeterni supplicii incendio concremandum. Qui vero pio intuitu custos et observator exstiterit hujus nostrae apostolicae constitutionis privilegii, benedictionis gratiam a justo judice Domino Deo et Salvatore nostro Jesu Christo, et a sancta genitrice ejus virgine Maria, vitamque aeternam cum omnibus sanctis et electis Dei consequi mereatur in saecula saeculorum. Amen.
XVIII. BULLA JOANNIS PAPAE XII PRO MONASTERIO VULTURNENSI S. VINCENTII. Anno 962.)[Apud Muratori. Rer. Ital. Script. I, II, 447.]
JOANNES episcopus, servus servorum Dei, PAULO venerabili abbati, et monasterio sancti Vincentii martyris Christi situm super fontem Vulturni fluminis, partibus Samniae, territorio Beneventano, et per te in eodem venerabili monasterio tuis successoribus regulariter promovendis in perpetuum.
Cum magna nobis sollicitudine cura insistit pro universis Dei ecclesiis ac piis locis vigilandum, ne aliquam necessitatis jacturam sustineant, sed magis propria utilitate stipendia consequantur, ideo convenit nos pastorali tota mentis integritate eorumdem venerabilium locorum maxime stabilitatis integritatem procurare, et sedule eorum utilitati subsidia conferre, ut Deo nostro omnipotenti id quod pro ejus sancti nominis honore, etiam ad laudem atque gloriam ejus divinae majestatis venerabilibus collatum est locis, sit acceptabile nobis, quod ad ejus locum plenissima misericordia dignum hujusmodi pii operis in sidereis conferatur actibus remuneratio. Igitur, quia petistis a nobis quatenus monasterium beati Vincentii martyris situm supra fluvium Vulturnum, territorio Beneventano, partibus Samniae una cum pertinentiis suis et monasteriis, videlicet monasterium beati Petri apostoli situm juxta fluvium Sabbati, territorio jam dicto Beneventano; sed et monasterium sanctae Dei genitricis Mariae in loco Sano; item monasterium Salvatoris Domini nostri Jesu Christi, quod positum est in Alife; necnon et monasterium in honore sanctae Mariae aedificatum videlicet in territorio Marsicano. loco Apinianici. Porro monasterium sancti Mauri infra comitatum Atinensem quam et aliud monasterium sanctae Dei genitricis Mariae situm in territorio Pennense in loco, qui dicitur Marano; necnon et monasterium aliud consecratum in honore sanctae Dei genitricis Mariae, loco qui dicitur Duas Basilicas; quam una cum aliis monasteriis et cellis, massis, et casis, casalibus, cum servis, et ancillis utriusque sexus ibidem residentibus, cum omnia et in omnibus suis pertinentiis, tibi, aliisque successoribus abbatibus, qui ibidem in tempore fuerint, concedamus, ut sub jurisdictione sanctae nostrae, cui Deo auctore deservimus, ecclesiae, vobis detinendum, nullius alterius ecclesiae jurisdictionibus submittatur. Pro qua re piis desideriis faventes, hac nostra auctoritate, quod exposcitis mancipamus. Et ideo concedimus vobis, vestrisque successoribus abbatibus licentiam apostolicae sedis nostrae, ut quamlibet Christianitatem indigentibus in praefato venerabili monasterio, qualis episcopus vobis ad invitandum ire volueritis, habendi potestatem omnimodo concedimus, ad ecclesias consecrandas, et similiter ordinationem de subdiaconibus et diaconibus per tempora faciendam, et de omni gradu ecclesiastico ibidem in tempora implendum. Protestamur etiam, ut nullus episcopus exinde debeat subdiaconem ad suam synodum provocare, nisi sua fuerit propria voluntas, aut abbatem, vel monachum nullo modo judicare, vel excommunicare. Volumus etiam, et apostolicam injungimus auctoritatem vobis vestrisque successoribus abbatibus, qui ibidem in tempore ordinati fuerint, ut si sacerdos, vel clerici de quacunque ecclesia venerint ad habitandum congregationem fratrum, sive monachicum suscipiendi habitum se contulerint, statim recipiantur. Chrisma vero, et firmatam a quali episcopo vobis voluntas fuerit impetrandi, liceat semper, et secundum, ut nullus diximus sub apostolicam nostram potestatem. Et omnem cujuslibet ecclesiae sacerdotem in praefato venerabili monasterii ditionem quamlibet habere, ac auctoritatem, praeter sedem apostolicam, prohibemus, ita ut nisi ab abbate monasterii fuerit invitatus, nec missarum ibi solemnitates quispiam celebrare praesumat. Statuentes insuper apostolica censura sub divini judicii obtestatione, sed et validis atque atrocibus anathematis interdictionibus, ut unquam praesumat quispiam alius cujuscunque dignitatis praeditus potestate, vel etiam in eodem monasterio venerabili, vel ejus causis incumbere, aut de rebus et possessionibus, vel ecclesiis subjectis, vel quidquid de his exinde inesse videtur, quoquo modo auferre, aut alienare, sed nec quamlibet malitiam, aut jacturae molestiam ibidem, sive pacis, sive barbarorum tempore, quoquomodo inferendum, cum praefatum perenniter, ut dictum est, tam pacis, quam barbarorum tempore firma stabilitate decreverimus sub jurisdictione sanctae ecclesiae nostrae permanendum. Promulgantes quoque, et hac auctoritate beatorum apostolorum principis, coram Deo, et terribili ejus examine futuro, per hujus nostri apostolici privilegii, atque constituti paginam sancimus, atque decernimus, loca, quae abbatibus cujuslibetque vobis in eodem venerabili monasterio sancti Vincentii martyris Christi commutata vel et concessa sunt, necnon et alias locorum possessiones, quae a regibus, vel ducibus, vel castaldeis, et universis Christianis largita, atque oblata sunt, aut in postmodum illic concessa fuerint, firma stabilitate juri ipsius praefati monasterii existenda, atque in perpetuum permanenda statuimus; nec licentia sit, ut dictum est, ex ejus, vel omnibus monasterii pertinentiis, cuiquam molestias inferre, vel sibi donata auferre a praefato, juxta id quod subjectum eisdem venerabilibus locis apostolicis institutis, atque privilegis inconcussa permaneant. Et liceat eosdem monachos de sua congregatione abbatem semper eligere. Et liceat ipsum abbatem suos qui fuerint judicare monachos, non solum virile monasterium, sed etiam muliebre sibi subjectum. Si quis autem, quod non optamus, nefario ausu praesumpserit haec, quae a nobis ad laudem Dei pro stabilitate jam dicti venerabilis monasterii statuta sunt, refragare, aut in quoquam transilire voluerint, anathematis vinculo innodatus, et cum diabolo et ejus atrocissimis, atque Juda traditore Domini nostri Jesu Christi aeterno incendio concremandus deputetur. At vero, qui pio intuitu observator in omnibus exstiterit, custodiens nostri apostolici constitutum ad cultum Dei respicientem, benedictionis gratiam a misericordissimo Domino Deo nostro multipliciter consequatur, et vitae aeternae particeps effici mereatur. Bene valete.
Scriptum per manus Benedicti, scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae in mense Julio, indictione 5, in sacratissima sede beati Petri apostoli, 8 anno pontificatus domini Joannis.
XIX. JOANNIS PAPAE EPISTOLA AD AEDREDUM ANGLORUM REGEM. (Anno 955-63.)[Apud Mansi, Conc. tom. XVIII, col. 455.] Monet ut veterrimi Angliae monasterii SS. Petri et Pauli Cantuariensis privilegia tueatur.
JOANNES episcopus, servus servorum Dei, AEDREDO regi excellentissimo, atque omnibus episcopis, ducibus, comitibus, abbatibus, et cuncto fideli populo Anglicae gentis, charissimam salutem, et apostolicam benedictionem.
Studio divini cultus promovemus pro venerabilium locorum semper percogitare stabilitate, quatenus proveniente pio labore animae Christo dicatae, quae se illic diebus vitae eorum servire decreverint, sub regulari institutione perseverent imperturbatae; nec non illa maneant fidetenus inconvulsa, quae ob religionis cultum in Dei laude constructa sunt. Quapropter mando tibi, rex inclyte ac fili charissime, et caeteris omnibus praedictae gentis filiis nostris spiritualibus, ut monasterium penes vos in honore beatorum apostolorum principis Petri, et doctoris gentium Pauli instructum, sub cura nostra habere dignemini, ne alicujus magnae parvaeque personae perturbentur inquietudine, sed abbas et monachi inibi Deo servientes vestro uti communi subsidio, et quaeque juri eorum pertinere videntur, libere possidentes, efficacius, in sancta conversatione suam queant ducere vitam. Cum vero abbatem ipsum obiisse contigerit, non aliunde quam ex eadem congregatione, quem ipsi communi consilio elegerint, constituatur, in loco eodem consecretur [et gregi] Dominico praeficiatur. Nullus ibi praesulum aliquam sibi auctoritatem usurpet, sed nec ibi, nisi ab abbate invitatus, illorum missam celebrare praesumat; per omnia sicut praedecessores nostri juris apostolici Deoque digni in suis privilegiis eidem contulerunt Ecclesiae. Quibus ne quisquam temeratio ausu refragari audeat, etiam nostrae parvitatis scripta ex auctoritate apostolica superaddere curavimus. Constat igitur praefatum monasterium primum esse omni ab initio vestrae nascentis Ecclesiae sanctorum monachorum religione decoratum; quod Aethelbertus, rex Christianissimus, a beato Augustino, beatae memoriae Gregorii discipulo, ad Christi fidem perductus, hortatu ejusdem Patris, apostoli vestri Augustini, a fundamentis construxit, ibique Petrum monachum, ab hac apostolica sede directum, monachis Dominum timentibus abbatem praeposuit; ubi etiam ex praecepto ejusdem Gregorii praedictus Pater Augustinus ipsi regi sibique et successoribus suis regibus, atque archiepiscopis ubi corporales eorum exuviae diem resurrectionis exspectarent locum elegit. Si quis vero hoc sanctae religionis propositum contaminare vel delere conaverit, sciat se auctoritate apostolica anathematis vinculo innodatum, et cum Juda traditore Domini aeterni incendii supplicio concremandum. Unde canonicis de monasterio S. Salvatoris illi loco insidentibus, praecipimus omnimodis ne sanctae hujus devotionis cultum inquietare praesumant. Quod si fecerint, eodem anathemate puniantur. In Christo cum omnibus tuis, domine fili, valeas.
Data decimo die Kalend. Maii, imperante domino piissimo Augusto Ottone, anno undecimo regni ejus, indictione undecima.
XX. AD EUMDEM ET CLERUM ANGLIAE. (Ann. 955-63.)[Mansi, ibid. ] Privilegia ejusdem monasterii SS. Petri et Pauli confirmat. JOANNES episcopus, servus servorum Dei, AEDREDO, regi Anglorum excellentissimo, dilectissimoque filio nostro ODONI Dorovernensis Ecclesiae archipraesuli, cum omnibus episcopis, ducibus, comitibus, abbatibus, et cuncto fideli populo Anglicae gentis, salutem et apostolicam benedictionem.
Inter praeclaras sacrae fidei vestrae virtutes, quibus et vos, praecellentissime fili, et subjectos vobis reges cum optimatibus vestris, et populis Christianae religioni subjecistis, hanc charitatis vestrae flagrantiam familiarius amplectimur, quod primitivum regni vestri monasterium in suburbio Doroberniae situm (in honore principum apostolorum Petri et Pauli consecratum a primo doctore et apostolo Anglorum Augustino, et a primo regum Anglorum Christiano, Deo amabili rege Aethelberto fundatum; ubi scilicet in perpetuum apostolica auctoritate sepeliantur corpora regum et archiepiscoporum Cantuariae) vestra regalis eminentia postulat etiam per nos antiqua sua dignitate confirmari, ac libertate, sicut videlicet antecessores vestri reges, et praedecessores nostri pontifices descriptis apostolicis privilegiis sanxere. Ergo et nos gratifice annuentes statuimus, quatenus ipsa apostolica Ecclesia, sicut in gratia principum apostolorum censentur apud vos primogenita, sic caeterorum monasteriorum vestri regni quae post surrexere vel deinceps in omnem posteritatem nascentur, mater primaria, sit (inquam) regia et apostolica confirmatione regalis et apostolica, sit ab omni saeculari servitute libera, ita ut nullus episcoporum, nullus successorum vestrorum regum in aliquo eam laedere aut inquietare praesumat, nec aliqua unquam servitutis occasio de rebus ad ipsam ecclesiam pertinentibus, vel in minimo ab ullo exigatur, quatenus sub rege suo, defensore, non tyranno, libere Christo soli deserviat. Dilecto etiam filio nostro et consacerdoti Dorovernensis Ecclesiae Odoni, vice beatorum apostolorum principis Petri, in omnibus mandamus, ut non typho praelationis, sed officio charitatis ubi poscitur, se impendat; abbatemque ipsius ac in Romanum legatum et comministrum Evangelii pacis habeat et fraternum sibi socium aestimet, non subjectum, per omnia, sicut sancti et Deo dilecti filii, sedis apostolicae archipraesul Theodorus et abbas Adrianus se habuere. Nullum vero potentatum in hanc Ecclesiam praeripiat, nec (praeter ordinationem abbatis) quodlibet officium sine ipsius favore et fratrum sibi arroget; sed neque ab ipsis intimis et peculiaribus locis, aut parochiis, vel in omni privilegio ipsius juris quidquam praeter ejusdem abbatis assensum accipiat vel faciat, ne qua scilicet abusione pacem perturbet gregis Dominici; quales scandalizare est cum mola asinaria in profundum demergi. Abbas quoque ejus reliquis prior habeatur, ita duntaxat, ut ad sacrae fidei, charitatis et concordiae compaginationem loco primogeniti, et vice Romana affectuose magis quam imperiose praeluceat confratribus. Haec igitur et caetera quaecunque tam sunt a vobis quam ab antecessoribus vestris, aut a vobis, aut a successoribus vestris, vel a quibuslibet personis usque in finem jura tradentur, juxta vestram postulationem, ita observanda ab omnibus regibus et principibus ac plebibus Britanniae contestamur; ne quis praevaricator (quod absit) excommunicationis S. Petri principis apostolorum gladio excisus intereat, sed magis favens Ecclesiae ipsius clave admissus regno gaudeat.