Gallia Christiana 1715 01/Addenda huic tomo
In præpoſitis autem Mimatenſibus adde Magenfredum de quo in inſtrumentis p. 203.
II. Inter abbates Moiſſiacenſis cœnobii, ultimo loco Johannem Franciſcum d’Eſtrades commemoravimus ; cui longiorem adprecati fuimus vitam. Aliter Deo optimo maximo viſum eſt, nam die 10. menſis Maii hujus anni 1715. ex hac vita migravit in ſuo Paciacenſi prope Pariſios ſeceſſu.
III. Agendo de eccleſia Ruthenenſi pag. 195. locuti ſumus de Ariſitenſi quondam epiſcopatu in pago Ruthenenſi, & comitatu Amelienſi. Amelienſis epiſcopus nomine Guido legitur in charta Petri Anicienſis epiſcopi, qui anno 1167. de ejus conſilio, necnon Ademari Xantonenſis, & Raimundi Uzeticenſis epiſcoporum, dedit Pontio abbati Caſæ-Dei ejuſque ſucceſſoribus, canonicam unam & dignitatem in ſua eccleſia. Hæc referens noſter D. Claudius Eſtiennot ait hunc Guidonem epiſcopum fuiſſe Ameliæ vulgo Milhau in Ruthenis ; hoc est Ariſitenſem. At exſtinctum tot a ſeculis epiſcopatum hunc nequaquam putamus tunc reſuſcitatum fuiſſe. Quærenda eſt itaque alia ſedes Guidoni.
IV. Col. 84. in Johanna-Ludovica d’Arpajon abbatiſſa Veteris-muri adde, obiit an. 1700. Regina Rigaud de Serezin nominatur a rege Chriſtianiſſimo die 14. Augusti anni 1700.
adhucque præeſt optima abbatiſſa.
V. Col. 218. ad Gilbertum triceſimum-ſextum ep. Ruthenenſem legitur ad marginem de Cantabrio, cujus loco legendum de Contobon. Ibidem E. l. 5. pro Cantabrio legendum Contobrio.
VI. Ex ampliſſima D. Edmundi Martenne collectione brevi tempore lucem viſura, ſynodus habita eſt apud Nobiliacum anno 1290. cui adfuere ex provincia Bituricenſi R. Ruthenenſis epiſcopus, B. Cadurcenſis, &c. ſed ſubodoramur errorem hoc loco irrepſiſſe ; conſtat enim tunc Raimundum epiſcopum fuiſſe Cadurcenſem, ut fatebitur quiſquis attenderit ad ea quæ de ipſo ſcripſimus. Itaque errante amanuenſis calamo ſcriptum eſt B. pro R. Hujus Raimundi tempore in urbe Cadurcenſi Carmelitæ admittuntur, & moniales ex inſtituto ſanctæ Claræ.
VII. In abbatibus Conchenſibus omiſſus eſt Raimundus, qui in ſeſſione 38. concilii Baſileenſis anno 1439. iii. cal. Novembris habita, fuit inſtitutus in electorem futuri papæ opponendi Eugenio IV. & cum multis aliis cardinalibus, epiſcopis, abbatibus, decanis, &c. ingreſſus est conclave. Electus eſt autem Felix V. ſeu Amedeus olim Sabaudiæ dux. Forte tunc apud Conchas erant duo qui abbates ſeſe dicebant ; unus qui Eugenii quarti, alter qui concilii Baſileenſis partes ſequebatur.
VIII. Col. 269. in ſerie abbatiſſarum ſancti Saturnini Ruthenenſis omiſſa eſt Chriſtina de Noailles, quæ anno 1705. monumentum cum epitaphio poſuit ſorori ſuæ abbatiſſæ Luminis-Dei, diœceſis Cadurcenſis, qua in inſcriptione edita col. 193. deſignatur per titulum abbatiſſæ monaſterii. Deeſſe nomen hujus monaſterii ſuſpicabamur ; at poſtea didicimus Ruthenis abbatiam ſancti Saturnini non alio quam monaſterii ſimpliciter nomine ſignificari.
IX. In Guidone Vabrenſi epiſcopo ordine tertio col. 279. addere potuiſſemus eum fuiſſe filium Ebuli VIII. de Ventadorio, & Margaritæ de Bello-joco, ipſumque fuiſſe etiam epiſcopum Cameracenſem, ex Baluzio hiſt. Arverniæ domus, p. 287.
X. Col. 309. in Aqui-Sextienſibus archiepiſcopis, addendum anno 1112. habitum eſſe hac in urbe concilium, cui adfuerunt Petrus metropolitanus, Leodegarius Aptenſis & Gerardus Siſtaricenſis epiſcopi. Aderat quoque Fulco præpoſitus Aquenſis ; ex ſchedis Martennianis, quæ nunc prælo ſubjiciuntur, quaſque prius videre non licuerat. Hæc autem optime conveniunt tempori quod his præſulibus aſſignavimus.
XI. Petrus Fabri quadrageſimus-quintus epiſcopus Regenſis, adfuit ſynodo Aptenſi anno 1365. unde refelluntur qui eum ante annum 1362. volunt aut mortuum eſſe aut ceſſiſſe.
XII. Raimundus de Caſtellana præpoſitus eccleſiæ Forojulienſis adeſt eodem anno 1365. die 13. Maii præfato concilio Aptenſi ut procurator Raimundi Forojul. epiſcopi.
XIII. In epiſcopis Forojulienſibus col. 445. addendum eſt Andream-Herculem de Fleury epiſcopum abdicaſſe hoc anno 1715. deſignatumque eſſe abbatem ſancti Baſoli diœceſis Remenſis ; ejuſque locum in eccleſia Forojulienſi accepiſſe nominatione regia in vigilia Epiphaniæ N. de Caſtellane archiepiſcopi Aqui-ſextienſis vicarium generalem.
XIV. In epiſcopis Siſtaricenſibus col. 492. agendo de Petro epiſcopo cognomento de Alamanone, diximus eum obiiſſe anno 1303. protulimusque teſtimonium libri viridis ; at in codice ms. Fratrum Prædicatorum Toloſ. ubi dantur quoque huic Petro anni 13. epiſcopatus ab anno 1292. legitur tamen ejus obitum contigiſſe anno 1304. Aquis in Provincia poſt feſtum ſanctæ Mariæ-Magdalenæ ; & paulo poſt celebratum ibidem capitulum provinciale, cui adfuerat. Utri codici, eccleſiæ Siſtaricenſis, an Dominicanorum Toloſatum fidem adhibere debeamus valde incertum.
XV. In Arelatenſibus epiſcopis agendo de Johanne de Rupe-cavardi col. 580. plurima ſcitu digna ſunt omiſſa quæ nuper nos docuit amicus noſter D. Raybaud ; confirmant autem hæc quæ ibidem de hoc diximus archiepiſcopo.
Non ita pridem incidit vir doctus in commentarios ſeu ſchedas Bertrandi Boüiſſet civis Arelatenſis, quibus complexus eſt quæque notatu digna geſta ſunt ſive in urbe ſive in tota Provincia ab anno 1372. ad 1414. hoc eſt ætate ſua. Ita vero loquitur de Johannis archiepiſcopi morte & quidem vernacula lingua :
L’an mil tres cent quatre vingts dex huich a troge de Septembre mori monſſur Johan de Rochachoart Arciveſque d’Arles ; e mori en lo luoc de Villanova prop. d’Avignon, e dormi ad Chaſtroſes de Villanova. Item mort que fon madama Maria maire del Rey Loys pres tota la deſpuelha laqual a trobet en l’Arciveſcat d’Arles, laqual deſpuelha valie plus de quinge mille eſcuts ; e aqueo per tot de fach comma parenta que era de Sobredich Arciveſque.
Hoc eſt anno 1398. die 13. Septembris obiit Dom. Johannes de Rochechouart Arelatenſis archiepiſcopus in loco de Villa-nova prope Avenionem : quieſcitque apud Cartuſianos Villæ-novæ. Poſt ejus vero mortem domina Maria Bleſenſis mater Ludovici regis *{{left sidenote|* Ludovici II. regis Neapolitani, & Provinciæ comitis.} ſibi accepit ejus ſpolium, hoc eſt quidquid ipſius suppellectilis erat in palatio archiepiſcopali, tanquam ejus conſanguinea. Hoc autem pretium quindecim millium ſcutorum excedebat.
Mortuo Johanne Benedictus XIII. al. Petrus de Luna retinuit in manu ſua fructus & reditus hujus eccleſiæ, cui vicarium generalem & adminiſtratorem dedit Arduinum epiſcopum Andegavenſem. Hac provincia non eſt defunctus per ſe Arduinus, ſed ſuo loco Stephanum de Langlade præpoſitum Arelatenſem conſtituit. Hæc eruuntur ex actis publicis confectis menſe Octobri 1399. 24. Aprilis, & 11. Januarii an. 1400. ac 5. Julii anno 1401. Anno 1402. die 29. Auguſti Arduinus non erat amplius adminiſtrator Arelatenſis, ſed Guillelmus Maſillienſis epiſcopus, ut liquet ex præſentatione ad quandam capellaniam facta a Blanqueta Baucete vidua nobilis Johannis de Villemur.
Anno 1403. mortuum eſſe Guillelmum epiſcopum Maſſilienſem diximus, quo anno Benedictus XIII. ſuum vicarium generalem in archiepiſcopatu Arelat. præpoſuit Philippum abbatem S. Salvatoris Anianenſis, uti probatur ex inveſtitura quam dedit Guillelmus Glauſe ſacrista & clavarius nobili viro Hugoni Ricaut, ſcilicet manerii in urbe Arelatenſi : Act. die iii. Junii m. cccc. iii. ſede paſtorali ** id est ſede Arelatenſi vacante, pro ſanctiſſimo in Chriſto patre & domino domino Benedicto divina favente gratia, ſacroſanctæ Romanæ & totius univerſalis eccleſiæ summo pontifice.
Idem abbas Anianenſis adhuc vicarii generalis papæ in adminiſtratione archiepiſcopatus Arelatenſis munus obibat anno 1404. ut teſtantur inſtrumenta hujus anni ab incarnatione, data die 12. Junii, die 13. Novembris, 3. Decembris, & 24. Januarii.
Paulo poſt Benedictus contulit archiepiſcopatum Artaudo, jamque die 5. Martii hujus anni poſſeſſionem Arelatenſis eccleſiæ obtinebat ; uti liquet ex chirographi cautione in gratiam Michaelis Martini pharmacopolæ facta in palatio archiepiſcopali, ipſo Artaudo archiepiſcopo præſente.
XVI. In Johanne Mixono Telonenſi epiſcopo, addendum eſt eum vitam produxiſſe ſaltem ad annum 1496. ex placito parlamenti, quo condemnatus Guillelmus de la Rochefoucaud die 7. ad quaſdam impenſas pro lite ipſi ſolvendas, hoc inſtrumentum vidit Carolus d’Hozier.
XVII. In epiſcopis Avenionenſibus col. 825. diximus Petrum Girardi uſque ad annum 1382. nulla eccleſiaſtica dignitate inſignem fuiſſe, idque probavimus ex Diario Johannis Fabri Carnot. epiſcopi. At vero in epiſcopis Mimatenſibus col. 98. loquimur de Petro Gerardi epiſcopo qui ſedem hanc obtinebat anno 1367. quem dicimus tranſlatum eſſe ad eccleſiam Avenionenſem. Hæc autem videntur invicem pugnare. Quo pacto enim Petrus Gerardi caruit eccleſiaſtica dignitate quavis, ſaltem inſigni, uſque ad an. 1382. ſi jam anno 1367. erat epiſcopus Mimatenſis, & anno ſequenti tranſierit ad eccleſiam Avenionenſem ? Iſta difficultas non poteſt ſolvi niſi dicendo duplicem fuiſſe Petrum Gerardi aut Geraldi. Unus fuit præpoſitus adminiſtrationi eccleſiæ Avenionenſis anno 1368. ab Urbano V. quem dicunt ejus fuiſſe patruum. Tuncque vacavit ſedes Mimatenſis tranſlatione hac, eamque, id eſt ejus proventus occupavit idem Urbanus papa ; idcirco epiſcopis urbis Mimatenſis annumeratus a pleriſque. Alter Petrus Geraldi rexit quoque Avenionenſem eccleſiam, verum ſub alio papa, nimirum ſub Clemente VII. ſeu Roberto Genevenſi, qui pro vero ſummo pontifice habebatur in Galliis.
XVIII. In epiſcopis Vaſionenſibus col. 934. commemoravimus Benedictum de Paganoſtis. Juxta vitam Hieronymi Savonarolæ ſcriptam a Johanne-Franciſco Pico Mirandulæ & Concordiæ principe, hic Benedictus fuit delectus a papa ad exauctorandum Savonarolam ante mortem, quam paſſus eſt laqueo ſuſpenſus die 23. menſis Maii anno 1498.
XIX. Sæpe uſi ſumus hiſtoria genealogica regiæ domus Franciæ & majorum ejuſdem domus & regni Franciæ miniſtrorum ; cujus quaſi auctorem laudavimus N. dominum du Fourny, qui alteram hujus operis editionem accuravit longe emendatiorem, multiſque novis acceſſionibus ditatam ; ut viſum ſit quaſi novum opus ex ipſius prodire manibus. Attamen primus operis architectus fuit pater Anſelmus ex ordine Auguſtinianorum diſcalceatorum.
XX. In Gallia Chriſtiana Fratrum Gemellorum fit mentio cujuſdam abbatiæ puellaris quam appellant Deſertum, & Gallice la Deſerte ; de qua etiam in nuntiis publicis, legitur eam fuiſſe datam die 15. Auguſti anni 1701. Hæc abbatia debetur Claudio Roberto qui nonnullas alias in ſua Gallia Chriſtiana finxit. Ceterum qui Cadurcenſem luſtraverunt diœceſim noſtri DD. Edmundus Martenne ac Urſinus Durand accurati exploratores de hac abbatia nihil reſcire potuerunt. Conſuluimus quoque multos in pago Cadurcenſi diu commoratos, vel etiam indigenas, qui perinde ignorant hunc locum. Adhibuimus præterea cenſum omnium beneficiorum, quæ in hac diœceſi decimas aut veteres aut novas a clero Gallicano impoſitas perſolvunt, quibus in indicibus nullum vel ignobilius ſacellum omittitur ; attamen de parthenone hoc ne verbum quidem occurrit. Indeque liquet fictitiam eſſe hanc abbatiam, niſi per illam intelligatur parthenon dictum Lumen-Dei, Gallice Leime, qui etiam appellatur Eremus ; de quo ſuo loco egimus.
Apud Manueſcam noſtro ævo conditum eſt monaſterium virginum Ciſtercienſium de quo loquimur col. 890. Quæ præeſt huic monialium cœtui jam abbatiſſa audit, etſi fortaſſe locus in abbatiam non ſit creatus. Hinc abbatiis diœceſis Siſtaricenſis hoc cœnobium annumerare diſtulimus.
In Auſciensibus præſulibus, ubi Dracoaldum commemoravimus vigeſimum octavum epiſcopum, potuiſſemus Mabillonii noſtri ſubjicere conjecturam ; qui videlicet tomo III. Analectorum pag. 138. cenſet Dracoaldum epiſcopum, cujus meminit Bertichramnus Cenomanorum epiſcopus in ſub teſtamento, fuiſſe Auſcienſem antiſtitem, uti probat nota margini libri addita. Bertichramni verba hæc ſunt : Villas vero quas dato pretio de Dracoaldo epiſcopo ** Addit Mabillonius, Auſcienſi. comparavi.... ubi prædictus pontifex fuit occiſus, &c. Certe ætas Dracoaldi epiſcopi Auſcienſis convenit ſatis tempori quo S. Bertichramnus ſuum condidit teſtamentum, ante mortem, quæ contigit anno 615.
Hæc ſunt quæ in toto qui prodit in lucem tomo I. Galliæ Chriſtianæ retractanda bona fide nobis viſa ſunt ; in quibus nulla quæ a vero aberrarent corrigenda nobis fuere, ut judicabit æquus & benevolus lector ; ſed nonnulla addenda, quæ jam dicta magis ac magis confirmant.