Gallia Christiana 1715 01/Instrumenta/Aquensis

E Wikisource
Gallia Christiana - T. 1 (1715)
Instrumenta ecclesiæ Aquensis (p. 63-73)

INSTRUMENTA A D PROVINCIAM AQUI-SEXTI ENSEM PERTINENTIA- QUÆ SPECTANT AD METROPOLIM AQUENSEM. I. Amalricus Aquensis archiepiscopus, confirmat do- nationem vallis Pertufi faltam Montis-majoris monafierio. \T Onim sic quod veniens in præfentia. Almarici 1> Aquensii sedis ArchicpistOpi > domina comitista Adalax, & filius suus Willclmus, Sc servus omnium fervorum Dei Archinricus, quamvis indignus abbas i petentes obnixe > ut donationem quam comcsBOzo fecerat S Mari a :, de villa Pertusiw, firmaret eleemosynam, quam comes WiUelmus, S. Marix Sc S. Petri fecerat monasterio Montis-majoris. Pro petitione icaquc dictæ comiciflæ, Sc filii Willelmi Sc abbatis, & obsecratione fidelium christianorum astensiim fuit, Sc per hanc chartam donationis, fecundam institutum siino torum Patrum, canonum & suorum canonicorum pof- teris corroboraram tradidit villam scilicec Pcrtuius, cum omnibus adjacentiis suis, cultis terris Sc incultis, ▼ei quidquid in ea a.diHcacum est, ab omni fundo pofletlionis, ipsius territorio consistencibus, scilicct pertinentibus fibi cum primitiis Sc oblationibus. Facta fuic hæc charta donationis in Avenione publice, anno incarnationis m. indlct. xiii. vii. kal. Octob. data a domino præsiile Amalrico, in conspectu principum & canonicorum, Sc fidelium christianorum Archinrico.abbate de mOnasterio MOntis-majoris, Sc monachis ibidem Domino famulantibus. I I. Sergius Papa IV. Amalricum Aquensem archieois- copam » ob vexatum Montis-majoris monajfe- rium > redarguit. SExgiUSepiscopus > servus servorum Dei, omnibus archicpiscOpis, episcopis > ducibus, marchio- nibus Sc comitibus Glutem Scc. Nobis clamor nobilif- /imæ COmitiflx Adalaidis delatus est, & monachorum S. Petri super filios Nebelongi, Rainaldurri Videlicet, Willelmum & Lanfredum, & archiepiscopum Amal- ricum Aqucnscm, qui fortiter dcvastant monasterium Montis-majoris > quod est sub potestare sancti Petri & : nostra, & infuper villam quæ nominatur Pertusiis, per ▼irtutem illorum deprædaverunt Sc cremaverunt, tam- diu quousque inhabitabilis permanet. De qua causa, monemus Sc rogamus auctoritate apostqlorum Sc nostra f supra dictum Aquenfcm archiepiscopum, ut ipsi : primus satissaciar : deinde cum cereris comprovincialibus ar- chiepiscopis, episcopis, atque fidelibus christianis, qui imperio rrovinciæ habitant, fac i ac venire infantes Nevclongi, & ad congruam emendationem illos admoneat de gravi damno > quod injuste intulerunt monasterio B. Petri. Si vos audierint Sc emendaverint, Deo gratias. Si aurem contempserint obedireVobis, Sc apostolicis præceptis » excommunicamus illos, ac maledicimus cx parte Dci & S. Mariæ, &authoritare B. apostolorum Petri Sc Pauli, Scc. Insoper rogo omnes « 4 INSTRU vos, qui Dei curam habere videmini > ut sicut ego ex— A communico, fimiliter & vos faciatis, & constringan- tur vinculo anathematis, qui vi fxculari vastanc atque distipant sine voluntate abbatis & monachorum > terras retinent, quas nos & antecestbres nostri tradidimus, Sc corroboravimus cœnobio supradicto. III. Charta Bertranni comitis Provincia. EGo Bertrannus auctore Deomarchio sive comes Provincia* > ecclesiam S. Promasii Martyris > cum burgo Sc cerris, cjufc siint mez pofleflionis, reddo ac dono omnipotenti Domino, ac S. Victori martyri ejus- quc monasterio. Facta hæc donatio anno incarnationis f dominicæ mxliv. indictione xu. Henrico rege regnante. Bertrannus marchio, sive comes Provinciæ firmat. Rajambaldus Arelarensis archicpiscopus firmat. Petrus Aaucnfis archiep. firmat. Stephaniis Aptensis cpiscopus nrmat. Udalricus Tricastreniis episcopus firmat. ueraldus episcopus Sigistericensis firmat. Beren- garius vicecomes ( Sistaric) Ego Willelmus, & ego Gosfredus comites sive marchioncs Provinciæ filii filii przfati Bertranni. I V. t XT O titia guirpitionis castri Pertusi, omniumquc appendentium ejus, quæ facta est ab archiepiscopo Rostagno, & canonicis sanctx Aquensis ecclesiæ. Anno igitur incarnationisdominicæ mlxix. indictione viiJ acta est publice in Aquis civitate, in conspectu clericorum, ac monachorum, sive kicorum utrarumque eccle- siarum subsistentium. Quia igitur perantiqua authoritate Bosonis comitis, quæ fuit quondam Aquensi ecclesiæ reddita > arque donata, sive proposteflionc archiepiscopi Amalrici, interpellatio prolixa tacta fuerat asublequcn- ribus, placuit tunc axcriiepiscopo Rostagno Sc clericis suis, Rotlanno abbati Sc monachis sibi subjcctis’, ut res tamdiu cdnquesta in pace diffiniretur per scripturam. Constitucum est ab utrifque> ut abbas Rothnnus & monachi, Archiepiscopo Rostagno tunc temporis ccxL. solidatas darent, & omni anno persolverent incensum sanctx Aquensiecclesiæ in die Sabathi fancti, duas libras legales incensi optimi & tres libras ceræ, uc futuris temporibus inter utrasque ecclesias > altercatio amplius nequaquam fieret, nisi stabiliti census mensura, ecclesix Aquensi ab ipsis monachis, vel a succestbribus eorum, frient er defraudaretur, aut non redderetur omnino. Aurhoritates etenim, quas diu postederanc cleri Aquen- ses, reddidit archiepiscopus Rostagnus in manu Rotlan- ni 9 qui tunc dicebatur abba & fratrum ejus, Sc in cons- pectu clericorum Sc laicorum, qui tunc aderant, Sc hanc in perpetuum corroboravit, Scc. Signum Rostagni ar- chiepiscOpi, qui hanc guirpitioncm fecit, Sc clericis suæ ecclesia :, live laicis fimurc fecit gratis. Benedictus præ- positus, Poncius grammaticus, Odo, Arbcrtus, Pondus, canonici : conterranei ecclesiæ laici Aquensis fimiliter firmaverunt, Bonifacius, Amelius frater archi- cpiscOpi. NeVelongus, Atenulphus. Hi omnes publice armaverunt in Aquis civitate, in claustro S.Salvatoris, in conspectu archiepiscopi Rostagni, & fi atris Rothnni & monachorum qui ibi advenerunt, scilicet Bertrannus, Albaricus, Rainoardus monachi, vii.idus Aprilis, Rostagnus Aquensis archiepiscopus posiiit hanc chartam super altare sanctx Mariæ Monris-Majoris. V. Rostagni Aquensis archiepiscopi littera pro sanflo Vittore Maffdiensi. 1. T N nOmine sonctiflimx Trinitatis, Rostagnus Aquen- A sis archicpiscOpus > Sc Amelus frater meus, dOnamus in elemOsynam omnipOrenti Deo & sonctæ Dei genitrici scmper virgini Mariæ, sancto Victori martyri Sc ab- MENT A bati Bemardo Sc monachis in monasterio Maflilienli Deo servientibus, tam pratentibus quam futuris, in territorio Castri, quod vocatur Airas, in stagno quod vocatur Fabricarum, unusquisque nostrum unas salinas, illas scilicet quas incolit homo Pondus ; & prædictus Amelus illas quas tenet homo Andrcas, &c. m. nonas Julii anno mlxxv. apud cellam Cincti Benedicti in territorio ipsius Castri. Rostagnus archiepiscopus sirma- vir. Amelus frater ejus firmavit. Hugo de Torrcves firmaVit. Gaicias uxor Ameli firmavit. Pontius filius Ameli firmavit, Sc omnes ejus filii. Guido frater ejus firmaVin V I. Rojlagnt Aquensis archiepiscopi charta de monafie- rio sanflorum Gervajii dr Protajii. EGo Rostagnus licet indignus, tamen appellatus Aquensis alchiepiscOpus, Sc meus germanus frater Amelius, & ejus filii Poctcius, Raymundus, Wido t’ Gausfredus > Bertrannus, communi voto rogamus omnes fideles Christi præsences Sc futuros > ut pro illa cha- ritate qua ij>si}Deo jubente, unusquisquc proximum suum sicut k iplurn diligere debet, pro illa caritate foveant & suffragentur ad hanc actionem nostram & donationem, quæ in textu hujus cartæ adnotata videtur. De nostro namque patrimonio & hereditate nostra habemus S[uoddam monasterium, quod Sc parentes nostri de alodo uo fundantes construxerunt > litum in diocesi Arela- tensi & in territorio Castri irem nostri, quod Foflas ap- 3 pellatur, Sc in ipso monasterio memoria beatistimorum Christi martyrum GerVafii & Prothasii præcipue honoratur. Quod cum vidiflemus, quia non regulariter, ncc fecundum Deum effer ordinatum, visum est nobis id maxitne expedite, ut pro amore Christi, omnem secit- larcm potestatem quam huc usijue habuimus ftiper idem monasterium ex toto dimittamus, Sc quantum in nobis est, in potestatem Sc donationem solius Dei, Sc simcto* rum ejus conferamus. Idcirco absolute & sine omni condicione præsatum monasterium > cum omnibus rebus ad se pertinentibus donamus, Sc delegamus Deo Sc simctis ejus apostolis Petro & Paulo, Sc ecclesiæ Cluniacensi, omnino in proprium, & perpetuo jure tenendum & po£> fidendum : itaut nullus mortalium quicquam ibi potcsta* tis habeat 9 nisi domnus Hugo abba Cluniacensis, Sc D ejus succestores, in illorum manu Sc in cdnsilio illorum > Sc arbitrio sit per omnia ordinatio monasterii, ut abba- tcm Sc patrem monasterii, quemcumquc ipsi voluerint, mittant. Et hoc donum facimus pro remistione peccatorum nostrorum, Sc pro anima patris nostri, & matris, Sc fratrum defunctorum, Sc specialiter pro anima nostri germani fratris Widonis jam defuncti, ut Christi misericordia a vinculo eam abiblyat peccatorum, & requiem ei sempiternam concedere dignetur. Actum anno dominicae incarnationis millesimo octogefimo primo, domno Gregorio septimo Romanæ eccleiix Sc apostolica : sc- di præsidente. t Sig um domni Rostagni Aquensis archiepiscopi. Signum Bertrandi comitis, qui dcdic Sc COnfirmaVit. Signum Amelii de Foffis Uxcr ejus Garsia firmavit. Pontius de Foffis, Sc Wido fra er ejus, E Sc Gauzfredus Sc Bertrannus fratres firmaVerunt. Guido de Curriyes & fratres ejus firmaverunt. Faraldus dc Castello-duplo firmaVit. Bultuagarus & HugO presbyteri firmaVerunt. Hugo, HumBertus &Widofratres ejus firmaverunt. Hugo Yfona & frater ejus firmaverunt. HugO Geraldus Sc febres ejus firmaverunt. Dodo Sc filii ejus firmaVerunt : Raimundus Sc filii ejus firmaverunt. Fulco de Foflis Sc Pontius Signoritus, Sc Willelmus Pontius firmaVerunt. Pontius Isiiardus Sc frater ejus firmaVit. Pontius Geraldus de Fostis firmavit. Petrus de FOstis firmaVit. Hugo Willelmus dc Areis firmaVit. Pondus Lambertus, Sc Amelius El- debertus firmaverunt, ismido de Madalgas firmaVit. Fledus de Zaturre firmaVit. Pecrus Lentaldus firmavit. Bermundus MaurOnus firmaVit. Willelmus Ame lius firmaVit. VII. ECCLESIÆ VII. Charta Roftagai Aquensis archiepiscopi pro Ave- ntonensi ecclesia. DOmini Dei & Salvatoris nostri Jesit Christi, fandos umque ejus, videlicet patriarcharum, prophetarum, apostolorum, cererorumquc patrum dictis frequenter unmoncmui •> quatenus dum in hoc mOmcn- tanco & fluctivagO seculo vitam ducimus, ne sterilcs & infhjctdosi, Omnlquc bono carentes munerepn die futuri tremendi examinis inveniamur ; ac ne sententiam infru- ctuOsor ficulr.cz a Domino prolatam audiamus : Succide, inquit, illam, ut quid etiam terra occupatur ? Verum- cnimvero summis viribus cucoquc mentis affectu studea— 1 mus > ut aliquod profuturi boni munus, ad aream Domini eo opitulante conferamus. Quapropter his praelibatis j aliis evangelicis institutionibus ammonici, quod subsequens declarabit sermo, ultronei nulloque cogente, nili pondere nostrorum parentum & nostri praegravante peccaro ; um, perficere curavimus, videlicet ego Guido & uxor mea Astrudis mcinoriæ COmmendan^es, qualiter erga Deum ejufquc genitricis ecclesia n in ufbc A Veni- ca sitam olim ante offensos feceram quandam portiunculam nostrx hæreditatis > scilicet honorem illum qui quondam fuit proavi Poncii Balde dicti Marini Rufi* Est autem honor przscriptus in territorio castelli, quod dicitur Foflis in maniionious, vineis, terris culeis & incultis, in sidinis & piscatoriis ; qux omnia sijpra scripta reddidimus Poncio, Sc eo fuppliciter deprecando ( conceffiraus Deo & soictz Mariæ A veniar sedis, atque canonicis in claustro astidue, toto alio respectu remoto, præsentialirer Sc future permansuris Sc permanentibus, ut Deus omnipotens dimittat parentibus— nostris vivis atque defunctis Sc nobis omnium peccatorum nOstrorum & eorum Vinaila ; & coheredes Sc participes xternx bea- fitudinis faciat, Sc ad paradisi amoenitatem perducar. Post decefliontm autem domni Guidonis & ejus conjugis existentis, cjr.s filii Rostagnus Aqucnsis episcopus, Sc Amelius, & Guido, Sc Garfia conjux A meli i, Sc filii ejus Pontius de Foflis > & Gaufredus, Guido atque Ber- trannus, recordantes patemx donationis, non fclum ca corroboraverunt, sed etiam de suis eam adcreVerunt. Adjunxerunt autem fupradictæ donationi scniOriratem piscatoriz opere factæ, medietatem parationis. Insuper ] autem dederunt Deo & sonctæ Marix de Domo, Sc canonicis de claustro, totam lisdam de sale, Sc piscibus, proprie qualicumque modo, zdificatione, aut comparatione, vel adquisitione. Facimus autem hanc donationem nostram communi voluntate cum consilio omnium militum ipfius castelli quod dicitur Fostas, Sc ceterorum bonorum virorum, Domino Deo & beatx Ma- rix, & canonicis suprascriptis s pro remiflione peccatorum nostrorum, Sc pro anima patris nostri Sc marris, Sc fratrum nostrorum defunctorum POntii, Guillelmi & LgOnis, uc Deus omr ipoter.s dimittat nobis omnia peccata nostra, Sc eisrcq » ’iem æternam concedere dignetur. Si quis autem conrra hanc donationem post deces- " forum * nostrorum insurgere voluerit, vel inquietare tentaverit > incurrat omnipotentis Dei iram, Sc fic anathema maranati, Sc cum Juda traditore in terra Sc foetida inferni voragine collocetur, ubi vermis non mori- >• twrdr ignis non extinguitur. Acta est hxc doi atio anno Dominior incarna ionismillesimo octuazesimo quinto, indictione septima, concurrente secundo. Signum domni Rostagni Aqucnsis archiepiscopi > qui deJit & firmavit. Pontiusue Foflis, &Bcluldis firmavit. Gaufredus Sc Guido Sc Eertrandus fratres firmaverunt. Ugo, Humbcrtus & Guido frater ejus firmavit. Guil- 1 cimus de Foflis firmavit— Ugo Geraldus Sc fratres ejus firmaverunt. Dodonus Sc nlii ejus firmarcrunc. Petrus Fulco firmavit. Tomus i. A QJJ E N S I S. VIII. Charta Petri Aqueufis episcopi, de refiauratione fua ecclefi/t. PEtrvs Aqucnsis archiepiscopus omnibus ecclesix filiis falurem a Domino. Ad notiriam cunctorum fidelium pervenire volumus, sedem fanctz Aqucnsis ecclesix in honorem sanctx Mariz confccratx > cum oratorio sancti Salvatoris nostri Dei, cum baptisterio beati Johannis destructione gentium, cum eadem Aauensi civitate, per mulra curricula annorum, in fblirudineni pemunsiste:miseratione autem divina idem Iodis ob amorem Sc reverentiam illius gloriosi Salvatoris nostri, cœpit zdificari j inter quos præcipue emicuit Benedictus præposicus, prudentia laudabilis Sc bonitate conf- picuus, qui eundem locum Deo propitio cum clero Ibidem Dea famulante, ædificiis, ornamentis > honoribus pro poste suo prz omnibus ditavit Sc auxit ; qui nostram præscntiam adiens, ut eidem ecclesiæ aliquid beneficii ad restaurarionem loci concederemus/upplex cx- postulavit. QiOd fatis libere annuentes, cOncedimus fupradictz ecclesiæ Sc canonicis ibidem Deo servienti- bus, ecclesiam siincti Andrex > quæ paululum extra muros ejusdem civitatis Aquensis in leptentrionali plaga fica est > juxta eundem locum, cum suis vineis, horti*, Sc omnibus ad eum pertinentibus. Concedimus etiam supradicto præposito burgum sancti Salvatoris, Seco Anno incarnationis Mixxxn** A. t Petrus ar- chiepiscopuS firmavi. IX. Charta Petri Gaufredi Aqttersa archiepiscopt. QUoniam religiosii foHfcitudopastornm fidelium ani- marum ad hoc debet invigilare artentius, ut quieti Sc honori, augmentoque catholicae ecclesiz Dei instantius prodeste valeat ; ego Petrus Gaufridi Aqucnsium arcbiepiscopus, Sc monasterii Mastiliensis beatx Mariæ, sanctique Victoris martyris, licet peccator, monachus » servus & filius; utilitati fervorum Dei ejusilem cceno- bii providens, quibus semper officiosus este debeo, Sc injuriqfus nunquam, litigium ecdesiarum in perpetuum ibpire gestiens > quidquid a predecestoribus ecclesiæ meæ, vel ab Aquensibus clericis, vel a meipso) datum 1 cst, aut aquifirum, vel COnfirmatum, dono, laudo, confirmo Sc indidgeoprænotatomonasterio » ab antiquisti- mis sanctisque patribus fundato, prout fidelius & deVO- tius valeo. Et quemadmodum scripta omnia Aquensium pontiHcum > Vel clericorum monasterio Mastiliensi cum privilegiis sonctæ Romanae ecclesiæ collata f vel tradita continent, quæ ego omnia insimul congregata manu Sc ▼oluntate mea laudando firmavi, & firmando laudavi omnipotenti Deo Sc siuictis ejus, ac venerando abbati Rirardo, mOnachisque Mastilwnsibtis tam præsentibus quam futuris perenniter habenda. Sc disponenda, humiliter prd salute animx mez offero, Sc pro anima patris mei Sc matris mex, & pro salute clericomm meorum, parentumque eorum, ur in sacrificiis, Sc orationibus, Sc eleemosinis ferrorum Dei Maffiliensium salutis reme- g dium capiamus : hic Sc in perpetuum Deo protectore ad juti 9 cum integris decimis, & primiciis, & reditibus, Sc oblationibus omnibus, & cum his omnibus nulla excepti parte > vel facta diyisione per aliquam contrurer- fiamj deincepsque fideles morientes pro fe, vel executo- res eomm amici pro eis, monachis, vel eorum ecclesiis in quibuflibet rebus, vel locis dederint, vel reliaucrintj ita ut nulla exactio, tel perrurbatio a modo, ullo invidis genere, vel ambitu per clericos, vel monachos in aliquo— oriri poflit J sidva tamen fidelitate Aqucnsis eclcsiæ 9 Sc annuali censii 9 quem per singulos annos ei debent persolVcre. Si quis autetn cpiscoporum, clericorum, seu etiam secularium, sive cujuscumque fit sexus, generis, ordinis, dignitatis, hanc nostræ authoriraris cartam inquietare, infringere, vel annulare tenraveric, nullatenus hoc valeat perficere i sed quous<|ue resipue66 I N S T R U ric > a consortio fidelium Dei alienus existac ; & insiiper 1 hæc carta fi mia de stabilis permanear. Ego Petrus Gaufrcdi archiepiscopus hujus paginæ scriptum fieri justi, anno ab incarnatione Domini 4 mciv. vn. cal. Januariiluna xxv. testibus monachis Pontio, Wil- lclmo, Petro » Fulconc, Ugonc, Gaafred, Ugonc, Bcrnardo, Ragnundo de Roflet, Guillelmo. x. Petrus archiepiscopus Aquensis. capitulo pos sesfiones & honores confirmat. ANno incarnati Verbi Meni, domno Petro archi* episcopo divina dispensatione Aquensom ecclesiam gubernante, ejusdem Aauensis ecclefix & gloriosi Sal— ] vatoris præposicus venerabilis Fulco, cum canonicis sibi subditis j ipsius arduepiscOpi przsentiam adierunt, multa prece & iumma humilitate postulantcs, quate** nus quasdnm ecclesias in Aqucnsi comitatu sitas, <juas post exccstum domini Petri archiepifCopi, antecefloris ejus adquifierant 3 Aquenii ecclesia adnuc pastore Vacante, isdem venerabilis P. laudando concederet, & concedendo fcriptis & tcstimonio hujus paginæ confirmarer. Infupcr eriam > summa prece ut diximus, dc præcipua humilitate postulaverunc > quatenus ecclesias dc honores canonicis beatæ Mariæ & gloriosi Salvato » ris, ab anteccslbiibus ejusconcestas, quas scilicet ance- ceffor ejus Petrus conccflcrat > de ab aliis concestas suis scripris confirmaverat, isdem Venerabilis P. hac serie corroboraret. Humillimis etiam postulationibus postu- laverunt, quatenus quartam partem decimarum, de re— c dituum omnium siurum eccleliarum, quam proprii juris archiepiscopi fecundum canonicam regulam non este non ignorabant > eam quoque concederet > de scripra altari beatx Marix de gloriosi Salvatoris » & canonicis /qucnsis fcdis confirmaret. Quorum petitionibus domnus P. archiepiscopus misericorditer condescendit, dc quam justum ruit ndcliter annuit. Donavit quoque altari bcatx Marix > de gloriosiflimi Salvatoris, de canonicis ibidem Domino sementibus, ecclesiam sancti Joan* nis j cum omnibus appendiciis suis, siram in comitatu Aqucnfijin territorio de castro Rubiantis. Simili eriam modo donavit ecclesiam parochialem de castro Paracol, dc ecclesiam beatæ Maria : in territorio ejusdem_castri politam > cum omnibus appendiciis de dotibus siiK, ex— £ ccpto synodali censu. Donavit etiam ecclefiam sancti Martini de Gavarone > ecclesiam etiam parochialem sancti Michaclis de castro Brufa, cum omnibus sibi pertinentibus 9 excepto lynodali censu. Simili etiam modo donavit ecclesiam soncti Martini in territorio dc castro Rians, ecclesiam simcti Martini de Lodena, dc fanctx Maris de Gariana^cum omnibus sibi pertinenti* bus, de fanctæ Mariæ parochialem de castrcr monte Juf- tini, de lancti Romani secus ipsum Castrum posicam, cum ad ealiicm ecclesias pertinentibus. Dedit quoque quartam partem de decimis vinearum, quam adquilivc~ runt a Boni facio in castro Rclianx Dedit etiam decimam dominicaturx comicis, quamadquisiVerunt ab ip- so comite Ennengau, de comitista Adalaidc in castro Pertuso. Prxterea laudavit de confirmavit omnes eccle— £ sias illas de honores, — quas Petrus archiepiscopus antecedor ejus, beatæ Mariæ, & gloriosi Salvatoris canonicis, scriptis donaVerat. Super hæc etiam firmavit per hanc pratentem paginam, quartain partem decimarum & reddituum, quæ fui juris erae, omnium illarum ec* desiarum, quas ab antecefforc ejus adquisierant, de ista- rum quas per hanc chartam donavit de firmavit. Hæc omnia quæ superius scripta sunt> Petrus archiepiscopus ecdesiæ beatæ Marix de altari gloriosi Salvatoris, dc nOnicis,.perpetuo jure tenenda, siia authoritace roboravit, in omnibus de per omnia, siilVa reyerentia, obc- dientia & fidelitate sua, ac suGCtflorum. DOnavic etiam tertiam partem mortalitatis, totius episcopatus, operi- * In cxcmphri ecclefix lancti Salvatoris legitur mxciv. quam chro- Dalc^pam cwriunus proferendam. MENTA bus siinctx Mariæ de stincti Sakatoris, in illis ecclesiis Jjuas in domino siio retinere placuit. Ego Petrus Aquen- is archiepiscopus hanc chartam donationis ecclesix bea- t v Mariæ de gsoriofi Salvatoris dono, laudo, corroboro. Si quis autem, dcc. Ego Petrus archiepiscopus firmavi Fulcopræpositus, Ugoarchidiac. Petrus, Arnul- fus, Giraldus, Pondus, Amalricus, Joannes> Wi- lclmus 9 GuidO, Odo > Arbertus Willelmus* XI. Notitia dedicationis ecclesu sanlti Salvatoris salta a Petro archieptscopo. ANno Domini nostri Jcsu —* Christi m c 111. Petrus Aquensis archiepiscopus > congregatis quibusdam comprovincialibus episcopis apud Aquas } videlicet domno Gibelino Arelatenu arChiepiscOpo a Johanne Cavellicensi, Bcrengario Forojuliensi, dc Augerio Regicnsi episcopis, una cum consilio clericorum suorum > videlicet Fulconis Præposiri, & Hugonis archidiaconi, Bremundi ftcristæ, & archipres- byterorum Gaufridi & Petri, ac canonicorum Nor&erti, Petri, Hugonis 9 Willclmi 9 Giraldi & aliorum > quorum nomina, timendo moras, non enumeramus $ statuit consecrare ecclesiam Domini Salvatoris, scilicet hic no* viter fundatam > inter duas ecclesias, videlicet adversul septentrionem ecclesiam Dei genitricis sicam3 versiis meridiem Vero, ecclesiim beati Joannis Baptistæ posicam 3 oratorio quoque ejusdem Domini nostri Salvatoris, ver- . sus orientem constructo. Hanc denique consecrationem ’domnus Petrus archiepiscopus, tantorum Religiosorum virorum > quorum siiptrius nomina enumeravimus, authoriratc muniri voluit, quatenus venerabilis ecclesia gloriosi Salvatoris, a venerabilibus viris con-* secrata, in posterum per infinitum venerabilius veneraretur. Sea quoniam eorundem ecclesiarum, quas su « Grius exaravimus, beatus Maximinus de beata Maria agdalena primi fundatores extiterunt 1 in eadom ec- clcln Salvatoris, a supradictis religiosiffimis viris, in honore beati Maximini & beatæ Mariæ Magdalenæ altare dedicatum est, cuius consecrationis dies est Vil. idus Augusti, quatenus mruris temporibus > absque ul* la dubitatione, in ecclesia illa, dies ista celebris aanoa* tim celebretur. ) XII. Paschalis II. Petro archiepiscopo Aquensi. PAsch ALis episcopus servus ferroflim Dei, Venerabili fratri Pecro Aquensi archicpiscopo, salutem dc apostolicam benedictionem. Apostolicx sedis benignitas exigit siia cuique jura servarc, & sic honoris a Domino constituti priyilegium custodirc, ut fratribus dignis honoris consortium non negetur. Idcirco venera- Silis frater Petre Aquensis archiepis « ope, fraternitati tux, cuisque succeflbribus confirmamus, quidquid pa- rochiæ, vel metropolis, vel episcopatus jure ad Aqucn- sem cognoscitur ecclesiam pertinere* Pallium præterca fraternitati tuæ, plenitudinem videlicet pontificalis officii 9 ex apostolicx fedis llberalitcttc concedimus : quo te intra ecclesiam tantum ad mistarum solemnia subscri- ptis diebus noveris induendum, id est nativitatis Domini nostri Jesu Christi, cpiphaniæ, ypopanron, cœ- nx Domini, resurrectionis, ascensionis, pentecostes, tribus solemnicacibus beatæ Marix virginis, fostivira- cibus SS. apostolorum4commemorationis omnium sanc- torum, SS.Mariæ MagdalenæMaximini confestoris & episcopi, & eorum martyrum q&i in ecclesia Aquensi rc- quiescunt>in consecrationibus ecclefiarum^episcoporutn, prclbyterorumJdiaconorum>& aniVcrsariO tuæ consccra- tionis dlc, c cujus nimirum pallii Volumus te per omnia < b SanCtx Magd.11 e i lx felium rum m Provincia solcmiurcr celebra » bacur. < Hxc dcsumta sont cx F.p. 115. S. Grcgotii P. lib. ix. indict. so- eunda ad Maiimum Salonicanum epilc. m novistima editione quam curavimus. E CCL ESIÆ genium vindicare. Hujus fiquidem indumenti honor, i humilitas, atque justitia est : tdta ergo mente fraterni* tas tua (c exhibere fcstinet in prosperis numilem, in ad- versis > si quando eveniunt, cum justitia erectum, amicum bonis 9 pervcrsis contrarium > nullius unquam faciem contra veritatem recipiens, nullius unquam faciem pro veritate kxjuencem premens, mifericordiæ operibus juxta Virturcm cupiens j infirmis cocnpatiens i bene- valentibus congaudens ; aliena damna propria depurans de alienis gaudii, Fraternitatem tuam divina miscrauo per tempora multa conservare dignetur incolumem. Amen. Datum Laterani per nonus Johannis S. R. E. diaconi cardinalis, V. cal. Aprilis > indictione x. anno Domini incarnati Mciv. pontificatus aurem domni Ptsdulis II. papz vi. 1 XIII. De refiitutiene cafiri Ptrtufi Mouti-majori fafla. HÆc est carta definitionis factx inter monasterium Montismajoris, Sc comitem ForcalcaxienseiuGui- gonem. Abstulerat supradictus comes monasterio Mon- tis-majoris t castrumquod valgo Pertusus dicitur, cum omnibus appendiriis luis. Unde abbas justitiam expcc- tans, obdnu/t ab eo* sententiam excommunicationis in comitem, Sc interdictum in comicarum illius, donec monasterio satisfaceret. Cum sententiam comes diu ferre non valens, adiit Viennam cum abbate, ante prar- scnriam domini papæ ; Sc ibi tenens stolam papæ, reddidit in manu ejus Sc abbatis castrum Sc villulam9quam ( contra voluntatem ejus aedificaverat 5 Sc ejecit bajulum Sc dimistc omnes malos ufiis, qui a matre sua. Sc ab ip£o insticuti fucranr. Et fecerunt finem omnium querimoniarum quas adrerfus monasterium credebat se habere. Et ideo abbati & monachis, precibus Guigonis comicis, peractis illi promittendis, eum decætero luper hac re monasterium non amplius inquiecaturum, con- donarunt ei mala qux ab ip(o reddi debebant j salva tamen querimonia comitalis domus, Sc alia querimonia suis. Facta anno incarnationis Dominicæ mcxx.Testes sunt ipsc dominus papa Calix tus II. in cuius præseneia Sc manu dimista lunc omnia ista. Et Fuleo Aauensis archiepiscopus. Bcrengarius Forojulicnsis epucopus. Mainfredu* Antipolitanus episcopuS. XIV. 1 Diploma iUesoost regis Arragonum, ducis Proviso- eia, pro mouafierio de Arta-eeUa S. Ptttori subdito. • XT Otum sic omnibus, quod ego ndefonsiis Dei gra- ’.1AI tia. rex Arragonum, comes Barchinonensis, Tor- tosoc Ilerdzcjuc marchiO, Sc Provincia : dux, dono & concedo, ob remedium animz mcx Sc parentum meorum, Deo > lanctæ Mariæ, Sc sancto Victori de Mars- filia, necnon abbati Petro, cum monachis ibidem Deo servientibus, Sc sanctimonialibus, quz in monastcrio sanctx Perpetuæ sunt, vel deinceps erunt : scilicet ec- clcsias Sc villas de Campis, de Garelt, fancti Joannis de Peirafoc, de Colobreyra, fancti Michaelis de Arcis, GnctOrum Benedicti Sc Gcorgii deBormeta > & quidquid postidenc in villa de Bonna, sanctl Eucherii de Braz, sanctx Mariæ de Gaifola9 lincti Petri de Bri- nola > & finctz Mariz de Cabasia. Omnes ecclesia* præ&tascum villis, Sc omnes usoticos Sc albergios Confirmo, sicut pater meus Raimundiu Bcrengarius dedit Deo Sc memoratis fratribus. Actum est hoc donum in capitulo cellæ sanctæ Perpetuæ, in manu Guillelmi prioris ejusdem loci, Sc prioristx Bonifaciæ, vm.idus Maii, die Lunz, a.nno ab incarnatione Domini mclxvii. Signum Ildefonsi regis Arragonensis, comitis Barchi- nonx > & ducis Provinciæ. Testes, archiepiscOpus A- , quensis U. * Sc G. episcopus Bardiinonenns, Hugo de BauciO, Sc Raimundus filius ejus, Raimundus de Villa- nova, Isiurdus de Brinolia. Tomiu L K QU E N S 1 S. « 7 XV. Charta Raimundi Berengkrii pro parthenone de Arta-cella. NOtum fic, Scc. Quod ego Raimundus « B er erigi- rii Dci gratia comes Sc marchio Provinciæ, pro saluce animae meæ Sc parentum meorum, dono, laudo & concedo in perpetuum priori tedominabus de Arta- cella * quidquid habeo vel habere debeo in Villa dc Cabasta, Sc in territorio ejus, in dominiis castellaniis, terris cultis Sc incultis, vineis > pratis > pascuis, u(aticis> iusticiis Sc defensionibus, Sc quidquid ibi pto me habetur aliquo modo, Sc poffidetur, pro priore & domi- nabus de Arra-cella, teneatur Sc habeatur. Hæc donatio Sc laudatio siucta est apud Aquas, 1 v. kal. Junii, anno ab incarnatione Domini mclxxix. in præseneia domni Bertrandi Aquensis archiepiscopi, Sc < Guicknh przposid. XVI. Charta Raimundi comitis Provttttia pro Arta-cella. EGo RaimvndvS Dei gratia comes Sc marchio Provincia :, pro remedio anim* meæ Sc parentum meorum > concedo, dono, Sc laudo monasterio Boscodo- ni, Sc fratribus ibidem Domino servientibus 9 tarapræ- sentibus quam futuris, totam terram quæ dominationi nostrx subjacet Sc potestati, pascherium ovium sturum, Sc pastaticum, & ufancum, Sc omnia qux emere > vel vendere voluerint » libera sint ab omni ulatico Sc lcstla » quantum ad nostrum fiscum proprie pertinet. Concedo etiam, ut sine omni pedatico, & absque omni exactione, tantum fidis habeant de nostro comitatu, quantum ovibus Sc animalibus eorum propriis, Sc ad exteras expensos illius domus abundanter poflic sufficere. Sed Sc ipsos, & res ipsorum, semper Sc ubique, sub tutela Sc custodia nostra suscipio. Et si quia cos læserit, lædec pupillam oculi nostri. Et ut hoc quiete habeant, Scc. Signum Raimundi comitis. Factum est anno ab incarnatione mclxxix. Testes, Bertrandus Aquensis archiepiscopus > Isturdus Antipoljtanus, Willelmus de Tur- nez, WillclmuS Dodo notarius comitis. I XVII. Gutdo Aquersa archiepiscopus excommunicat G. de Sabrano comitem Forcalcariensem. GUido per Dei gratiam Aquensis archiepiscopils, & B. per eandem Cayalicenlis episcopus, universis Christi fidelibus (alutetn. Universitati vestrz innotef- car, quod cum in causa socundum justitiam terminanda > quæ vertitur inter abbatem Montis-majoris, Sc G. de Sabrano Forcalcariensem cemitem nuncupatum, nos legati judices delegastent ; diebus Sc locis super hxc partibus astignatis, licet partis abbatis prænominati femper copiam haberemus, pars comitis nunquam diei Sc loco voluit ullatenus interestc •, verum communica- L to nostrorum con filio sapientum 9 partem ipsius comitis > in ejusdem contumaciam excommunicationis vinculo duximus innodari •> Sc totam terram ipsius eccle- fiasticQ suppOsuimus interdicto. Ut aurem sententia vires haberet majores, dictus abbas a summo pontifice litteras impetravit, in quibus recepimus in mandatis > ut sententiam quam indictum comitem rationabiliter duximus inferendam, faceremus in condignam sarisfactio- nem inviolabirer observari. Recepu itaque hujus cautela przccpti, de facienda rarione in nostra manu, su- per his, eundem comirem monuimus iterata, Scc. Nos vero super hoc, ficur summus pontifex præceperat, dis- M Frater lldcphonll regis Arragonum, ut Bouxus probat. Hz pendebam a monasterio Sanvictorino ; unde priorem habe* bant. c Guido iste præpofitus, cognomento de Fostis. foccestir Bcrtrando post Hcnricum. 68 INSTRl ftrictius injungendo, eundem comitem & fautores siios 1 anathematis vinculo > pulsatis Campanis, & cxtinctis candelis » duximus permulctari 5 & terram cjusdem sub arctiori posiiimus interdicto ; quod nullum in ea officium celebretur » præcer poenitentiam & baptisinum. Et ut id faciant districtius custodiri > cx authoritate papæ fratribus reverendis Ebredunensi ^rchiepiscopo^Ap- rensi & Sistericensi episcopis, per nostras litteras intimavimus per totam terram ejuidem, quæ in nostra diœ- ccfi concinetur 9 taradiu donec sotisfaciat de præmiflis. XVIII. Diploma Petri Atragonum regis pro S. Pontio, cui subscribit Guido Aquensis archiepiscopus. IN Christi nomine fit notam 5 quod nos Petrus Dei gratia re* Arragoniz, & comes BarChinonensis^b remedium & solutem animæ nostræ, & Ildefonsi cha- ristimi fratris nostri, Comitis olim & marchionis Provincia :, & animarum etiam parentum nostrorum ; corde bono & animo Volenti, non decepti9 nec in aliquo circonventi > sed ex propria voluntate nostræ meræ li- beralitatis regiæ, concedimus, laudamus, & confirmamus 9 Cum hoc publico instrumento > Domino Deo & ejus gloriosae genitrici semper virgini Mariæ, Sc monasterio S. Pontii, & priorilTæ ac sororibus ejusdem præsentibus > Sc futuris in perpetuum beneficium Sc privilegium, quod dictus frater noster eis indulsit ; videlicet ut sorores ejusdem monasterii præsentes Sc futurae 9 necnon Sc carum procuratores, œconomi, syn— 1 dici etiam Sc actores poffint acquirere, falvo jure Sc do minio nostro > Sc nepOtis nostri, Sc nQstroxum, in uni-1 Yerfa terra Provincix titulo emptionis, donationis, permutationis, legati9 vel fidciCommiffi, vel qudli- oetalio titulo & Sc omnia hujusinodi auæ idem comes conccstit eis, sicut in instrumento eiusdem comitis, per manum Berengarii Damiliano puolici notarii Mafli- lix scripto plenius continetur. Concedimus etiam, & confirmamus in perpetuum eidem monasterio sancti Pontii » pro habitatione monialium in territorio de Geminis constructa, totum illum honorem, jura, pos- lestiones, servitia, uiatica, Sc redditus uiiiversos quos vel qua : Sacristana domina Burgi Arelatensis, dedit eidem monasterio, sicut prætaxatus comes frater noster charistimus, cis cum sua charta, falvo tamen jure suo I Sc dOminio, canccffit, Sc confirmavit. Hxc autem omnia fupradicta memoratus comes frater noster, con* ccstit, Sc confirma vir, ut ex notitia instrumcntorum suorum plenius habetur > nos eidem monasterio S. Pontii, pnoristæ & sororibus ibidem Deo servientibus laudamus, concedimus) & perpetuo confirmamus>pef nos & succestores nostros Sc cjufdem comitis, ad utilitatem monasterii, prioristæ, ac sororum ejusdem pix- ientium Sc futurarum. Prxtcrea quemadmodum frater noster, monasteriun » illud, cum omnibus suis rebus, & pofleflionibus in siu protectione habebat > ita nos simili modo, ipsum cum omnibus ad illud quoquo modo pertinentibus, volumus sub nostra protectione, emparentia, custodia Sc securitate gaudere : sicut in charta protectionis ab eodem comice concesta plenius continetur, Scc. Datum apud Aquas per manum Ferrarii notarii nostri, & mandato nostro, & ipsius.Scripta a Bononato idib. Decemb. an. Chr. m. cc. ix. Signum Petri Dei gratia regis Arragonum Sc comitis Barcinonensis. Testes hujus rei siint Michacl archiepis- COpus Arelatensis, Guido arehiepiscopus Aqucnfis, H ligo Rcgcnfis episcopus apostolicæ sedis legatus, Guillclmus episcopus Arausicanus j comes Sanctius j frater P. de Falcone prior domus hospitalis S. Egidii, fr. P. de Monte-acuto maeistcr domut militiæ in Hiipania, fr. Guilclmus Cadelli magister miliciz in Provincia, fr. Guilclmus de Saino, Guilclmus Durofortis. MENTA X I X. Raimuudus Berengarius comet Provincia 500. fetidos annuales pro suo anniversarioconjhtuit. IN nomine Domini nostri Jesii Christi, an. ejuC- dem fecundum carnem mccxliii. x. kal. No- vembr. Nos Rairriundus Berengarius9 Dei gratia comes & marchio Provinciæ, Sc comes Forcalquerii 9 donamus &astignamus in petpetuum pro anniversario nostro > Deo Sc ecclesiæ uncti Salvatoris de Aquis, & venerabili patri R. archicpiscopo, GuilliclmOpræ- jJOsitO, Guillelmo Archidiacono, Hugoni Astunello iacristæ, Bcrmundo de Vitrola operario, R. Rostag-

no, isnardodc Soarrono, Sccphano Sc Bartholomzo canonicis Aquenhbus, recipientibus nomine dictæ cc- clesiæ & nomine vcstro 9 Sc aliorum canonicorum Aqucnsium, trecentos solidos annuales regales coronatos, inalberga nostræ villæ inferioris Aquensis, sd- licet in villa de Turribus. Et quia dicta alberga Turrium est obligata archiepisœpO prædicto 9 trecentos solidos annuales praedictos, pro nostro anniverfario vobis astignamus > in alberga nostra S. Juliani Mon* tanii, usque dum alberga Turnum a prædicta obliga* tione fuerit absoluta. Et vos arehiepiscopus, præposi- tus Sc canonici siipra dicti, teneamini pro aninubus patris nostri & nutris, Sc pro nobis, quolibet anno tacere solemniter celebrari mistas
in die Jovis synodi S. Michaelis 9 ab omnibus capellanis, qui intererunt synodo supradictx apud Aquis. Er volumus 9 ut quicunque canonicus seu clericus, qui pro tempore ad re- cipiendutn alia anni versor ia S. Salvatoris coflstitutus fuerit > Sc capelhnus nostræ c.ipellx S. Mitrii qup » cunque fuerint 9 recipiant annuatim dictos trecentos folidos anniversarii nostri, Sc dividant per capellanos in dicta synodo, pro animabus patris nostri & matris, Sc pro nobis mistas celebrantes : retentis xxx. solidis dividendis inter archicpiscopum Sc capitulum Aqucn- se : scilicet archiepiscopo x. solidos Sc capitulo ao. mandantes bajulis 9 nec non Sc succestoribus nostris 9 ut prædlctam donationem Sc astignationem nostram 9 firmam teneant Sc observent. Si quis autem conrra ve* nirepræsumpserir, Scc. Actum Aquis in claustroikn&i Salvatoris. Testes fuerunt G. Bariolensis præpOsitus, R, Aranulphus jurisperitus, Giraudus de Podio > B. Ala< manno. XX. Hominium a Vicedomino Aquensi archiepiscopo prajiitum Carolo Provincia comiti, &c. NOrum fit præsentibus Sc futuris, quod venerabilis P. dominus de Vicedominis Dei gratia linctae Aqucnsis ecclesix archiepiscopus, præsente Sc volente Bertrando de Nigrello præposito ejusdem ecclesiæ, recognovit quod i ple tanquam electus in archiepiscopatu> Sc confirmatus per sedem apostOliCam, tenet & tenere debet pro cxcclscntistimo D. D. Carolo filio regis Fran- ciæ&D.D-Bcatrice ejus uxore, omnia temporalia ’quæ habet vel habere potest Aquensis arehiepiscopus in comitatibus Proyinciæ & FOrcalquerii, & spccia- litercastrum de Podio S. Reparatae, castrumde Peiro- lis, Sc totum illud quod habet in castro de jOcis, Sc in castro de Borma, Sc totum illud quod haber ad turres, infra civitatem, Sc omnia quæ habet vel habere potest in villis Sc locis dictorum castrorum •, & omne jus quod habet archiepiscopus SC cCclefia Aquen- sis in nobili yiro Bertrando de Baucio & heredibus suis, & in terra dicti Bertrandi, qnam tenet Sc tenere debet pro Aquensi ecclesia in castro de Meiranicis, Sc in castro de SambuCO 9 Sc in Villa Sc territorio dictorum castrorum. Actum Tarasconeanno mccLvii. ECCLES1Æ XXI. * Pattum initum inter Carolum regem. Andegaviab Provincia t & Forcalquerti comitem^ac Rogerium de Areis. IN nomine Domini nostri.Tesu Christi amen. Anno incarnationis ejusdetn millesimo ducentesimo quin- quagesimo scptimO, die Manis, post festum B. Nicolai hycmalis. Notum sic pratentibus & fururis, quod nobilis vir Dominus Galn de Saciara miles, sencscal- lus Provinciæ de Forcalquerii nomine de vice illustris domini Caroli regis filii regis Francorum, Andegaviæ, Provinciæ, de Forcalquerii comitis > de marauionis Provinciæ •, & dominz Bearricis ejus uxoris dictorum p tomiracuum comitiflx, & marchionistæ : dedit de tradidit domino Roceriode Arcis præsenri, volenti, recipienti, totum illud auod venerabilis dominus Hugo Aauensis electus, vel ecclesix Aquensis habuerunt > vcl visi erant habere in castro de Borma, de cius territorio, de pertinendis, de hominibus, de jurisdictione dc soignoria dicti castri, de territorii, & omnibus aliis, alioque jure pertinenti nunc, vel olim ad dictum dec- tum, vel dictam ecclesiam, vel succcstbrcs dicti electi, dc hoc per quinquaginta libras earum, in reditibus Juolibct anno computatis, scilicet pro cscambio, quod ictus dominus comes, vel domina comitista tenebantur dare dictoRogerio de Areis, pro scambio Arearum) fecundum carum inde Factam per nunum Guillelmi Gazcli notarii publici. Qux facta sunt apud Tarasco- nem, dcc. XX1L Bulla Gregorii X. qua Grimerium archidiaconum Aquenjem ejusdem ecclesia creat archiepiscopum. GRigorivs episcopus, &c. venerabili fratri Gri- merio electo Aquensi, dcc. Sane venerabili fratre Vicedomino Prarnestino episcopo de ecclesia Aquensi, cui antea praefuerat transtaro ad Przncstinam •, dilecti filii præpofitus, de capitulum ejusdem ecclesiæ, venerabilem fratrem nostrum A lanium Sistaricenscm epis- copum, in Aqucnsem archicpiscopum postulantes, per nuncios suos humiliter supplicarunt, ut pOstula- tionem hujusmodi admittere curaremus.NOS autem at- tendentes quod pcrsona ipsius episcopi erat ad pratens/ Sistaricensi ecclesiæ multipliciter fructuofa, de quod tranflatio ipsius poterat este eidem ecclesiz Sist ?.ricensi multipliciter damnosa> considcrantes etiam, quod convenientius videbatur, quod perfbna de ipsius gremio Aquensis ecclesiae, si quæ ioidem idonea reperiatur, quam aliunde proficisceretur ; pOstulationem prædic- tam non duximus admittendam, dcc. Te tunc archi- diaconum Aquensem, de capellanum nostrum, virum utique litteratum, morum nonestare conspicuum, in spirirualibus de temporalibus circumspectum, acceptumque nobis & fratribus nostris, tuz probitatis meritis prædictæ Aquensis Ecclesiæ in archicpiscopum dc

! >astorem praefiximus : sperantes Bcc.Datum Lugduni, dibus Januarii pontificatusnostri annon. mcclxxii. j XXII I. Clemenspupajohannem episcopum Aquensem.prop- ter quadam inter ipfum & civitatem exorta diffidi a. ecclesia Aquensis cura eximit. ad digniorem transferendum. CLimens, dcc. Ad ea pastoralis officii debitum nos inducit, quæ pacem de concordiam subditorum, & ouietem respicere dignoscuntur.Cum igitur pro parte dilectiflimi filii in Christo Ludovici regis, & caristimx Mariæ rcginæ Siciliæ illustrium, ad quos Provinciæ de Forcalquerii comitatus pleno jure pertinent ; & dilectorum filiorum civitatis Aquensis qux in dicta Provincia consistit, propositum cxcitit eo- A QuU ENSIS. 69 ram nobis, * nonnulla inter eosdem venerabilem fratrem nostrum Johannem archicpiscopum Aquensem » dc distentiones discordis, rancores & alia, pacis æmulo procurante, proh dolor, sint exorta. Nos aurem tttendcntcs quod idem Johannes archicpiscOpus alterius quam Aquensis ecclesiæ regimini quietius, Scuti* lius præestc poffit, paritcrquc de prodeste > ad utilitatem ecclesiæ Aquensis, paccmquc de tranquillitatem, dc quietem : episcopi ac communitatis in hac parte supplicationibus inclinati 5 ex præmistis de aliis cunctis caulis, curam, regimen, de administrarionem eiusdem Aquensis ecclesiæ in spirirualibus de temporalibus ad nostras manus, auOuique de persona idonea ipsi ecclesiæ prOvisum hierit >auctoriute apostolica ponimus, recipimus, de applicamus, de etiam eidem regi, re- 5inæ, de communitati promittimus 9 nos de persont icti Joannis altius, quamprimum ad id sc facultas Obtulerit, de eidem Aquensi ecclesiæ de aliqua alia pet- sona idonea utili, dictæque communitati grata, pariter de accepta, providere. Dacum Ayenionc 11. nonas Maii ponrificatus nostri x. XXIV. Elettlo Petri Aureoli Aquensis archiepifopi. Dilecto filio electo Aquensi. Sponlb cælesti cujus dignatio inclirx fnonCr sux militantis ecclesiæ curam de custodiam nostrz humilitaticommisic, ineo potistimum placere fempcr exquirimus, uc statum ec- desiarum omnium quantum nobis ex alto conceditur, erigamus ad profpera, de ad sidutaria dirigamus : quod profecto creaimus Verifimilircr de efficaciter proyen- turum, cum ecclesiis quas conspicimus propriis carere pastoribus > de personis idoneis providemus » alesque viros ad earum regimina deputamus 9 quorum scientia de virtute hujusmodi eccsesix ipsis commistæ, Deo propitio, in spirirualibus floreant, de in temporalibus augeantur. Nuper siquidem Aquensis ecclesia j>astorit lbutio destituca > pro eo quod nos dilectum filium Petrum titulo S. PuJencianz prdbycerum cardinalem ar~ chiepiscopum Aouenscm 9 tunc apud sedem apostolicam perlonaliter consticutum > a Vinculo quo ipsi ecclesiæ cui praeerat tenebatur astrictus. de Eatrum nostrorum connlio » de apostolicx plenitudine potestaris abfolven~ tes, ipsum ad dignitatem cardinaUtus, ut regiminis * univerfalis ecclesiæ nobiscum onera pottarentur, duximus astiimendum. Nos attendentes quod nullus præter nos de ordinatione ipsius ecclesiæ Aquensis k hac vice intromittere poterat, pro eo quod nos diu ante vocationem hujutmodi provisiOnes omnium ecclesiarum ram cathedralium. quam etiam aliarum, tunc apud sedem ipsam vacantium de vacaturarum in antea dis- posicioni nostræ duximus reservandas, decernendo ex tunc irritum de inane, fi secus siiper his a quoquam 9 quavis auctoritate, scienter vel ignoranter contingerer attentari > de præficiendo eidem Aquensi ecclesiæ per- sonam utilem 9 ac etiam fructuosam cogitare cepimus diligenter > de post deliberationem, quam cum dictif fratribus super hoc attentam habuimus, demum in te . ordinis fratrum minorum, ipsum expreste profestum, in sacerdotio constitutum, ac Cicræ theologiae magistrum, virum quidem morum gtaviuce conspicuum, aliarumque virtututn muneribus circumfultum, aciem direximus nostræ mcntisj quibus omnibus debita meditatione pensoris, de persona tua nobis de eisdem fratribus exigentia hujusmoai tuatum Virtutum accepta, præfatx Aquensi ecclesix, de fratrum przdictorum connliQu auctoritate apostolica prOVidemus 9 teque ipsi Aquenn ecclesiæ præncimus in archiepiscopum, dc pastorem^curam dc administrarionem illius tibi tam in temporalibus quam in spirirualibus plenarie committendo ; firma concepta fiduda quOd, di rigante domino actus tuos, eadem Aquensis ecclesia sub tui cura regiminis augmenta recipiet COmmodi de hOnoris. Suscipiens igitur jugum Domini tam lcVe collis, quam suiVc in procurandis pro « fectibus, de honoribus ampliandis dictæ Aquensis ec- 1 7o I N S T R clcsiæ, te gerere sacagas lbllicitum & fidelem : præfi* A ciendo tibi per vitx meritum, & aliis per exemplum > ita quod vdut fidelis servus & prudens digna in dis- tricto examine de villicatione tua reddita raciOnc>rcg- num aeterni patns paratum electis > introire feliciter merearis. Datum Avenioni vn. calendas Martii anno v. [ pontificatus nostri. ] XX V. De celebratione exequiarum archiepiscoporom Aquensium QUando migraverit dominus archiepiscopus Aquen- sis volente Domino, in civitate vel prope civita—. tem Aquenfcm, abluitur corpus ejus > & post ablutio- fiem induitur, & calceatur vestimehtis, & calceamentis quibus vivens utebatur. Postca depositis socularibus, cakeatur fandalis nigris, & induitur ac paratur roqueto » * mictu, alba, ftola> manipuln, iOna, tunicella, dalmatica, casiila nigri coloris>chirothecis> & atinulo pontificali, &. pallio deiupcr cum tribus acubus argenti, & mitra alba in capite ; atque fic paratum, & ornatum corpus locatur nipra lecticam coopertam pretiosis soricis pannis, cum pulvinari nigro ad caput, & crosta fua in manibus ejus, atque ponitur velpere præccdente diem sepulturæ, in aula vel capella domus archiepiscopalis : & ibidem dicuntur agenda : & vigiliæ defunctorum, & per noctem psolmodiatur fine intermiflione, ptOut vi- filantium & aflistcntium devotioni dominus inspira— ( it, cruce argentea quam ante se deferri facere solebar » Cum aspcrsOrio & a<|ua benedicta positis ad caput ejus. In craftinum cum competenti luminarium copia 9 de- fertur proceffionaliter cOrpus ad ecclesiam, & celebratur milia, fitque officium sepulturæ per episcopum Ap- tensem, cui incumbere debetur ab antiquo : & fertur habere debere pallafredus, quem dominus archiepisco- pus dum agerer in humanis, equitabat. Quandiu mista uurat fint duo vel auatuor clerici cum thuribulis, igne, & thure thurincantes corpus : non tegitur terra corpus in fovea, cum illis pretiosis ornamentis, sed cooperitur uno tapetio, donec populus abccsteric : & clausii eCclesia, illis ptetiosis eluitur 5 & aliis minofis valoris induitur, & cooperitur : remanente tamen pallio Cum corpore, fine quo non debet tumulari. Per — totam noVenam celebratur de mane ad altare majus’L mista de tequiem, ad quam omnes familiares ejus, quibus providetur in domo archiepiscopali de victualibus per dictam noVenam conveniunt. Fit absolutio post mistam : ponuntur quotidie duodecim totritia nova 9 de auibus nocte & die ardent dub supra sepultu- ram prælati, pulsanrut quotidie omnes campanæ fo- lcmniter, & ultima. die tortitia duplicantur. Sic factum fuit in sepultura bonx memorix Arnaudi archie- pisoopi Aquensis, in ecclesia fepulti 1 cujus corpus delatum fuit per homines ecclefix ultroneos^congregatos a Castro Podii Ricardi in quo decesticjusque ad civitatem Raimundo de Baucio domino Acculeæ, & cum dOmini* Podii Ricardi funus astocianres. XXVI— 1 Sacramentum a Renato tege Neapolitano, ^ comite Provincia praftitum, de Jervandis Aquensis ecclesia juribus dr privilegiis. ANno 1437.die Jovis xix.mensis Decemtris, prima indictione, pontificatus D. N. Eugenii anno vi. Notum fit quod sereniflimus princeps D. N. Renatus Dci eratia Hicrufalcm &c. rex &c. in manibus R. * in Cnristo patris & domini Aquensis archiepiscopi, pratentibus venerabilibus & egregiis viris dominis G. de Littera in decretis licentiato præpofito : R. Tholoni legumdoctori sacrista>BalconoColini præcentore, Cons- tantino Fabri, Gaucherio de Fore, Ludoyico Pitoni, Petro Vcsdloni> Palemcdc de Caneto, Fulconc….. UMENTA Joanne de Belcoduno & Petro Gastinelli canonicis diC- ræ sanctx ccciesiæ, cum supcrlicio & merlino indutus » in choro magno dictæ ecclefiæ juramento supra SS. Dei evangelia tnanibuS corporaliter tacta > iioertates dictæ sanctæ ecclefix servare, privilegia custodire, & ipsam defensore juravit : de quibus dictus dominus ar- cniepiscopus, præposicus>^e canonici petierunt eis fieri publicum instrumencum. Actum Aauis in eadem eccle=> Sa videlicet in choro majori, præfencibus potentibus magnificis U egregiis, & nobilibus viris Georgio comite Pulcini, varolo de Pictavia, Raimundo de Agul- to domino de Saltu, Bcrtrando de Grasta domino de Albano • » N… domino de Trancio, Guidone de Aflig- nero domino dicti loci > militibus : Henrico de Baxri* domino de Lavangarda > Elionede Glandevez, domno j de Fulcone milite > Balthafar de Gerente > Baltoldo de Trachio, & quam plurimis aliis rcstibus : & me Albane Felici notario. XXVII. Tejlamentum Olivari de Pennart Aqu* archiep. ANno Domini millesimo quadringentesimo octua- gefirrto primo, & die Veneris ViCesima prima mensis Septembris. Ego Olivarius de Pcnart Dei gratia. archiepiscopus Aquensis, siinus mente > licet gravatus corpore « aliquatenus de præscnti existens in lecto, volens admodum t dum mini licet, & ratio regit mentem meam, de bonis meis disponere per modum qui soqui- ’tur infra (criptum. In primis eligo sepukuram in eccle- fia S. Salvatoris civitatis prrdictæ Aquensis t & in capella. per mesdificata, & fundata in eadem ecclefia, lub ciculo beacæ Mariæ, & pro funerariis meis lego florenos mille distribuendos modo, & forma, & ad deliberationem eadiatorum meorum infrascriptotum. scem ordino miflam unam magnam perpetuam dicendam in dicta mea capella, , a nou fingulis diebus 5 & fiat absolutio mortuorum more astueto. |Pro eadem fundatione lego primo centum marchas argenti > qux sunt in vaiceua mea argenti » exceptis sex magnis meis taceis cum Dede, & duobus fla/conibus argenti, quos lego ut infra. Item sexcentas saumatas annonz, quas habeo tam in graneriis meis, quam in castris, & nihilominus quingenta illa scuta auri mihi debita per il- lustriffimam reginam Johannam^ pro certo pignore videlicet baga auri, nominata LazarraeSna hstence in mea arca, quæ est in sacristia ecdesiæ Aquensis, dis- tributio fiat aequaliter inter pr^fentes in mista ipsa » declarando etiam quod si pro dicta fundarione mifli, præmista per me legata debicc non sufficerent ; gadiaro- res mei intra nominari reducere dictam mistam postint » Irem lego dicto Guillelmo de Pugeto totam illam pe- cuniar summam per eum mihi debitam, proviso & rc- servato quod der scuta quadraginta abbatiæ de la Roa. in Andegavia > fundando unum annivcrsorium perpetuum in ecclesia eiusdem abbatiæ. Item lego nooili Guillelmo de Penart fratri meo primogenito fex meas magnas taceas argenti cum pede, & duos flascones meos argenti. Item lego nobili Yvoncde la Roa. filiæ JaCobi dela Roa nepti mex, videlicet centum icuta auri in mari- tagio SUO. Item lego Olivæ filiæ nobilis Petri de Penart nepotis mei pro succursix siii maritagii scuta centum auri. Inpmnibus bonis & juribus meis hæredem meum ins- tituo capitulum sive ecclesiam S. Sal Vitoris Aquensis > in hoc tamen gravando quod debeat quartam partem debitorum meorum convertere in fabrica porta : CCcle- siæ prædictæ Aquensis. Gadiatores facio venerabiles & egregios viros domi » nes Guillelmum de Pujeseto, Honoratum Flotte præ- centorcm Aqucnsem > & Jacobum Duranti priorem dc Resiiuduno. Actum Mastilix in camera domus honorabilis viri LudOVici Saure. Tcstes, &c. Et ego Johannes Dccleniis Notarim puolicuSECCLES1Æ XXVIII. A Antonius it filioli archiep. Aqueosts pradpuusinter pralntos in concilio Tridentino congregatos ; IN Christi nomine amen. Postquam decretum de peccato originali in hoc Crero concilio Tr i dentino editum & publicatum, in quinta fcstione die Jovis xvxi. mensis Junii anno Domini mdxlvl habita fuistet | RR. & illustristimi socri concilii præsidentes & legati > succestivc articulum de justificatione patribuseianunaiv* dum pr ODO fuerunt, quod factum est in generali congre* gariOne die Mercurii xxx. ejusdem mensis Junii : qui Siiidem articulus trifariam abipsis RR.& illustriflimis ominis pr^sidentibus divisus, patribus in ipfa con— g Ercgatione propositus est, videlicet circa tres staruS nominum adultorum > infidelis vel impii, fidelis justifi- tati, & peccacoris relapsi : quorum statuum primus sepa- ratirn ao aliis duobus a patribus concilii disputatus cst » & examinatus est. Super quo primo statu patres scnren- tias dixerunt per octO generales congregationes, » die vU delicct Lunæ v. mensis Juli i^usquc ad diem Marcis decima tertia ejufiler.o. Cum autem reverendi flimus pater, & D. dominus Antonius Filioli archiepiscopus Aqucn- fis, primas sir & caput omnium prælarorum in hoc lacio concilio existentiutni reverendi flim is dortiinis cardinalibus exceptis 9 ipsi : re verendi flimus dominus ardue- piscopus Aqucnsis, post rcVerendistimum D. cardinalem Genueniem, suam super hoc articulo S & primo statu justificationis protulit, & in scriptis exhibuit fen— < tentiam ; quae cum ur catholica & pia ab omnibus lau* daretur, omnes quotquot adfuerunt patres in octo iliis congregationibus de anibus supra, tam archiepiscOpi & cpilcopi > quam abientium procuratores, abbates & generales ordinum, dum vota & ipsi sua proferrent, in eandem dicti reverendistimi arehiepiscopi fenten- tiam devenerunt, paucis admodum exceptis, qui vel cxdiversiute verborum, vel intellectu, & interpretatione scriprur arum, non idem ad unguem uG^nc dixerunt vel icnscrunt : licet nihilominus, & ipsi lacræ iy- nodi judicio & cenfurx SC remiserint. Qua ratione omnes idem sentire dicendum cst. Hoc primo staru abfo- luto >ii(lem reverendiffimi & illustristimi domini praefidentes supcr fecundo & tcrrio statibus justificatiorus fupradictis, voca a patribus rogarunt. Qui duo statu* ] per novem continuas generales congregationes examinati, & dlscuffi fuerunt : a die videlicet Jovis xv. dicti mensis Julii, ufquead diem Veneris xxi 11. ejusdem, sii- per quibus duobus statibus, idem reverendiflimus dominus archiepiscopus Aquensis, poft reverendiffimum dominum Cardinalem Gcnuensem, ur dictum est, omnium prolatorum caput/ententinn suam protulit, Sc fi- iniliter in scriptis exhibuit : qux cumfimiliter ab omnibus unquam catholica commendaretur, in eam ut in aliam fecerant, omnes facillime, dum vota & ipsi sua protulerunt, descendenint 3 paucis > ut dictum est exceptis, qui eodem modo, vel verbis diverfis, vel scripturarum intellectu, & interpretatione alia non idem fenscrunt vel dixerunt, so nihilominus £tcr « synodi cenfurx & judicio fubjicientes > ita ut a communi patrum sententia discedere noluiste ostendcrenc.Quz Omnia cum vera fine, & a me Angelo Maflarello de S. Se- verino his omnibus supradictis congregationibus præ- sence > & intercflente, ut concilii secretario, & protO- nourio apostolico, arinotata fuerint, ea ipsit omnia in hanc patentem formam redegi, & de faris omnibus uni- verfis ad quos przfenres pervenerint fidem facio indubitatam. Datum Tridenti, die xxv. mensis Septembris/ anno incarnationis Dominicae mdx l vi. Idem Angelus Mafiarelkis de S. Scverino iecretarius concilii & protonotapus apostolicus, qui supra manu propria, t AQUENSI5. 7t XXIX Donatio ecclefia san&dt Perpetua de Art&eeUa fac- ta S. Ki&ori Majjili Dlvinainspirante clementii > &e)us bemgniffima. 1 opitulante sustragia, qui non vulc mortem peccatorum, nec læcarur in perditione impiorum, cujut bonitas eo ufque prarcellit, ut omnes homines velit ul- vari, & intra sinum beatitudinis suæ foveri, Cc qui per prophetam fuum misericorditer pollicetur, dicent « Kivo ego, dicit Dominus^ Nob mortempeccMmne : J /W ut mugit convertuntur & vivunt— Eeo Nevelongus 9 cum uxore mea Tcucenia, una cum filiis nostris Rai- naldo Guilielmo, Leufredo 9 de solute animarum nos- rrarum folli citi > & immanitatem scelerum nostrorum pertimescentes, ut 2 pio domino veniam peccaminum & absolutionem poffimus consequi criminum, Volumus Deo ipsi, quod ille nobis immeritis oonrulir, aliquid fibi COnferri, dicente ipfo, Dute eleemofyuum, & ecceomuiu mundu sunt vobit^uiu fient ut/uu extinguit ignem 5 itu eteemojynu extinguit peccutu ; item : Thc— t Juurizute vobit tbesuurot in culo b ubi nec urugo, nec ti- neu demolitur, & ubi furet non efi^innt, nec furuntur i itemque : fucite vobit umicot de mammonu iniepuitutit, Ut cum defeceritit, recipiunt vot in uternu tubernuculu. Harc igitur & multa alia consideranres > & in futurum nobis perspicientes per scripturæ hujus auctoritatem, facimus donationem omnipotenti Domino, & sancto Victori suomartyri, eiusque monasterio, haud procul > a civitate Mafliliz funaaro > & abbatibus > monachis perpetuo inibi militantibus de allodio nostro, quem rubemus in commicate Aquensi, intra terminos de villa quæ Vocatur Brignolla) id est ecclesiam quæ fundata est in bonorem Dei, fanctxque Perpctuæ, in valle ouæ vocatur Collemaæo * cum campis, cukis, & incultis, vincis, pratis, pascuis, silvis > garricis, aquis, aqua- rumquc decuriibus. Habent igicur omnia consOrtes, dc uno latere ; id est de Oriente, rivam qui Vocatur Car- mit de alio latere, id est contra meridiem ficut ascefv- dit de ipso nVoCharmispdius rivulus ficut & pertingit usijue in cacumina montis qui vocatur Pennicus, ficut aqua verfat de tertio latere » id est de.Aquilone, ficut via discurrit publica, & ferit de rivo Charmis usque in fontem Crosiun j de quarto htere, id est contra occi- > dentem > de ipsa fonte Crosa>usque in cacumine montis supradicti Pennici. Quantum itaque intra istos terminos habemus > fine ulla eliminatione donamus fupra- dicto monasterio, ur ab hac die abbas & monachi ejus- dem monasterii 3 fine ulla interpellatione, teneant * & pOstideant, & quccumque facere ▼oluerincjiberam potestatem habeant, ac pro animabus nostris filiorumque nostrorum, omnipotentem Deum exorent. Si vero venerit, quod abfit, ut ex nobis, aut ex heredibus nostris aliqui hanc donationem, quam pro animarufn nOstra- rum redemptione omnipotenti Deo offerimus, divellere conetur > iftud facere nequeat, sed cogatur in Vinculo cxolvere auri optimi Jibras quinquaginta, & script ? ista inconvulsa permaneat. Facta donatio ista. anno in- carnatiOnis Domini millesimo decimo si^cco ss indictio- 5 ne decima quarta, regnante Rodulpho rege Alamano- rum, seu Provinciæ. Ego Nevelongus & uxor mea nomine Teucenia 9 nec non & filii mei Rainaldus, Guil- lelmus, LeufTeuus, hanc donationem corde perfecto & animo, omnipotenti Domino, sonctO Victore suo martyri dedimus & manibus nostris firmamus, testibusque mbtcr adnexis firmare rogavimus. Pontius firmavit, Hoftaldas firmavit, Siguiranns firmavit, Lcutrafdui firmavit, Bcrnardus Gondo firmavit, item Bertrandtxr secretarius ftrmavit. Vitalis firmavit > Roftagnus indigne vocitatus monachus scripfit, precipiente domino abbate Wi ferio. 7Z I N S T R X) A XXX Chtrtfi trchiepiscqpi Aquensis pro Artt-cell*. IN nomine Domini nostri JesuChristi amtn. Antro incarnationis ejusdem millefimo treœntesimo sexto, <lie vigesimanona. Augusti, quintæ indictionis, uni ver sis jateat tam præscntibus quam futuris, quod constirutus in præsentia nobilis & sapientis viri domini Bcren- gariide Turre 9 judicis Brinonix, & Cincti Maximini, in curia regia Brinoniæ pro tribunali sedentis, magister Petrus Salvarius notarius Brinonix & sindicus, ut dicit, monasterii Artæ-cellæ, & dominarum monia- lium ipsius monasterii, nomine dicti monasterii, ^ pro eo > & nomine dictarum dominarum monialium ipnus 1 monasterii & pro eis, dixit & exposuit coram dicto domino judice, quod ipfc magister Petrus, habet quoddam inanimentum quod pertinet ad monasterium praedictum, & moniales monasterii praedicti, quod instru- menturd est ejusdem monasterii & monialibus praedicti monasterii, Valde utile & necestarium>& dubitant prz- dictæ moniales ut * inftrumcntum praedictum propter vetustatem ejus littcrz minuatur & debilitetur, & quia frequenter per procuratores ipsius monasterii dominarum praedictarum monialium ipsius monasterii per diverso loouportari contingat 9 ne amitti valear, icu perdi, & propter alia millia pericula, quæ occurrere poflent pro eo admittendoj idcirco dictus magister Petrus Salvarius homine quo supra supplicando requisiyit dominum judicem supradictum, ut dignetur scribi C præcipere notario curiae przdictx, vel ejus locum tenenti > dictum instmmentum rescribat, & in publicam formam reducat de verbo ad verbum, nihil de eo addito seu diminuto. Qyi dictus dominus judex audita postulationc dicti magistri Petri Salv&rii, nomine quo >ra. Unquam consentanea rationi, vist) etiam instru- inento praedicto producto & tenore ipsius cum diligentia attento, ipsom postulationem admittens praecepit mihi Raimundo Guillelmo curiæ prædictæ vice- notario > quatenus praedictum instrumentum dicto Domino judici productum transcribam, & in publicam formam redigam de verbo ad verbum, prout in eo continetur & nomen & fignummei notarii infrascripti ap* ponam, nihil infeo addito, vel diminuto. Ad quod radendum, ego dictus Raimundus Guillelmus vice nota— ] rius curiæ praedictx, mandato dicti domini judicis procelli & dictum instrumentum tranfcripsi, & in formam publicam redegi de verbo ad verbum, nihil addito de eo, seu diminuto nifi forte titulum pro littera, vel litteram pro titulojqiiod idem præstat prout sequitur infra. In nomine Domini axnen. Anno ab incarnatione quidem millefimo ducentesimo nonagesimo fecundo, vigesimo feptimo die mentis Julii, noscant omnes, & sciant singuli præsentes pariter & futuri, quod cum cxccllentiffimus dominus Carolus fecundus rex Jeruia- lem & Siciliæ, ducatus Apuliae, principatus Capus > Provinciæ & Forcalquerii comes, convenistet ad mo- nasterium Arcte-cellæ>fitum in archiepiscopatuAquensi, quod quidem monasterium fundatum, COnstructunij& aedificatum ac dotatum per prædeceflorcs siios, quod monasterium regitur sub abbate monasterii sancti Victoris Mafliliæ, Vcnistet inquam caula consolandi & vi- litandi moniales prædicti monasterii, & sciendi conditiones, ac statum monialium & monasterii prædicti, praesentibus reverendis patribus domino R. Dei grx- ria Ebredunensi arcti episcopo, & domino E.Cistari- censi episcopo, & R. Dei gratia abbate tnonaste- rii £ancti Victoris deMaffilia > & religioso viro domino Stephano de Alayrato priore monasterii Arcte- cellæ fupradicti, aC religioso viro fratre Bcrtrando Mal- sane priore sancti Genesii, ac Raimundo Rufio de Comis milite vicario Aquensi, confiliaiiisqueac familiaribus ipsius domini regis, & dominaque Maria de Nor- xiis priorifla monasterii Gepedicti Arcte-cellæ fecit convocari conventum monafterii ejusdem more solito, MENTA in loco consueto. Qui drctus dominus rex requisivie przdictam prioristam r & conventum praedictum super ftatum de conditionem ipsorum, an dictum monitte- rium abundaret, & Baberet unde postet sc commode substentare, & utrum dictum monasterium eflct creditoribus obligatum, & mole debitorum opprestiim > & dicta, inadam ptiorista > nomine suo & œn ventus praedicti præscntis ibidem » dixit & exposiiic duod dictum monasterium est & fuit semper in protectione dominorum comitum Provindæ, qui pro tempore fuerint prædecestores ipsius domini regii, ipsumque monas- terium dotaverant, construxennt & ædindaveranc r dando & conferendo priorifli & monialibus quæ j>rd tempore fuerant in dicto monasterio, & eflfent erum in futurum 5 multa beneficia, & multa privilegia & I plura castra ad substentandum seu substentationem dicti monasterii>& monialium prædictærumiconcedens etiam Ipecialiter & præcipuc dictæ prioristæ & monialibus uipradictis, & monasterio præaicto pro veftiariis seu in- dumentissuisifeupannis earum, castrum dtfCabaffia, cum territorio ipsius & jurisdictiOne, & quxdam alia dcfig- nata, & nomina » in dictis privilegiis > ^uaf privilega lecta & recitata fuerant in præsenda ipsius domini regiz roajestatis, & aliorum dominorum lupra nominatorum : afferens prædicta priori Qa nomine quo siipra. 9 quod dictum castrum de Cabastia. de facto & non de jure tenebatur, & gubernabatur per monachos sancti Victoris Mafliliz > tam in temporalibus quam iii spiritualibus, in magnum damnum & detrimenturti ipsius prionsti, & monialium praedictarum j ita quod omni

commodo, omni utilitate carebant ipsir fic moniales Erædictx, siquidem donatio & privilegia prædicta coi- lta in eas cum fructu adeas carebant, excepto pauperrimo vestiario, ita etiam quod quia dictæ moniales fecundum ordinationem & conceffionem factae in privi- legio, prædictis debebant & debent tenere & poffideræ tam in temporalibus quam ixr spiritualibus omnes fru- ctus, gausiraSjreddiui$ & obventiones dicto castro de Ca- baflia>& territorio ejusdcm^ratione indumentorum seu ▼estimenrorum ipsarum ; cumque ordinatum fuerit dominum Jacobum de Barrei camerariunijpriorenbscu gubernatorem, seu recepcotem fructuum dicti castri dc Cabastia & territorio ejusdem tam in temporalibus quam in spiritualibus f c|uos fructus & gaufitas in alioS ufiis conVertec, ita. quod ipsii domine nullum Cortimo- ) dum, seu utilitatem aflequuntur, nifi vesturium pau-* perrimum supradictum, immo penitus sunt de prædic- tis totaliter destitur » > ea propter prædicta priorifla & & conventus lacrimabiliter luppucabant, & devote clementiam regis, quatenus fip providere, ordinare 9 & ordinari facere quod prædicta priori fla. & conventus prædictus inde commodum & utilitatem confequantur » licut per przdecestbrcs siios eisdem extitit conceflum collatum, donacum, & etiam ordinatum. Decet etiam celsitudinem regiam, ut patronum & gubernatorem, & defFensorem dicti monasterii, quod prædictæ mpniales jussuum totaliter consequantur>& quod privilegia con- ccflk per prædeceflbtes luos firmitatem obtineant, & ipfe etiam commodum & utilitatem de dictis privilegiis consequantur. Qui praedictus dominus rex de confi- E lio prædictorum prælatorum ordinavit, statuir præ* scntc reverendo domino R. abbate Maffiliensi Volente & ordinante una cum prædicto domino rege, & ordinationi hujusmodi seu infrascriptæ consentiente, Sjuod ab illa hora in antea > nullus camerarius, prios, eu gubernator, nec quisquam alius quocumque nomine cenferetur, fit vel efle debeat in fucurum ad regendum castrum prædictum in temporalibus seu spiritualibus, nec ad recipiendos fructus, gaufitas provenientes, feu proventuros a dicto castro, in territorio ejusdem destituendo, & amovendo f & revocando, didfcus dominus abbas dictum Jacobum de. Barrcs a cameraria prædictain quantum in eo est seu erat, & inhibendo quod ab inde in antea de cameraria, de gubematorio, icu fructuum perceptione in temporalibus feu in spiritualibus, le aliquatenus intromittat, specialiter de gubernatione gubernatione castri de Cabaffia supradi&i > & petctp— > rionc fructuum, & reddituum provenientium temporaliter vel spiritualiter, et dicto caftro & territorio ejus- dem. Ordinaverat etiam praedictus dominus rex, volente przsentc dicto domino abbate J & ipsi ordinationi consentiente j ut supra, quod administratio & guberna.- tio seu regimen, seu fructuum perceptio, Um in spiri- tualibus quam in temporalibus, ad dominam prioristam & conventum qui nunc sirnt, vel ab inde in antea pro tempore fuerint, pertineant pleno jure, ia quod ex dictis fructibus & provencionious & gaufitis, poffint facere pro SUO libito voluntatis, & in suos ultis COnver- tere > ita auod nulli personz vel collegio rationem aliquam reddere teneantur, seu ipsi fructus, redditus, & obventiones in vestimentis, & aliis usibus ipsarum COn- sumantur & expendantur > & ponantur ncut ab anti— I 2uo exeat ordinatum. Inhibentes universis personis & qgulis, collegio seu collegiis, quod ipsam prioristam seu conventum qui nunc siint > vel pro tempore fuerint, in prædicta administrarione seu receptione fructuum » vel ordinatione ipsius castri impediant, vel conturbent, vel vexent, etiam de jure, vel cie facto
promittens præ- dictus dominus abbas ad instantiam ipsius domini regis, ipsi dominx prioristx, & dicto conventui solemniter interrogantibus S>c recipientibus, se juraturum, facturum, acturum & pertecturum bona fide, quod conventus monasterii lancti Victoris Mafliliz prædictam ordinationem seu ordinationes racas & firmas haberent perpetuo, & eas approbabunt, omologabunt, & confirmabunt : quæ omnia siipradicta & fingula dicta, ficta & ordinata, sic solemniter firma, & rata habere < perpetuo Voluerunt ; statuensquc prædictus dominus rex, præscntibusprædlctis dominis & volentibus consentientibus > quod aliqua bona persOna ordinetur per aliquem nomine dictæ prioristæ & dicti conventus, tradat & mittat in pclsteffionem didi castri 4 Jurium & pertinentium ejufdem, feu dictæ quafi gubernationis perceptionis fructuum, & regiminis & jurisdictionis dicti castri de Cabastia : prædpiehs dicta regia majcstas pra> dicto domino Rufio, & domino Bertrando Mastano, præfentibus praelatis prædictis, & aliis fupranominatis, quod depræfcnn deliberatione, restitucione, & de aliis itaiversis & fingulis supradictis debent ad utilitatem omnem> & protectum dominæ prioristx, & dicti con- Yentus^dotninarum tnonialium femel vel pluries confi- lium prædicti domini Raimundi Ruffi, & domini Ber- trandiMastarue^auamquamest^in judicio productum. * Actum Arcta-cellx infra dictum monasterium in capitulo praedictarum monialium, in præsencia & testimonio praedictorum prælatorum, & aliorum supra nominatorum testium, vocatorum & rogatorum ad prædicta & mei Raimundi Guillelmi de Arctacella notarii publici illustristimi domini Caroli regis quondam Jerusolcm, & Sicilis Provinciæ & Forcalcuerii comitis, qui rogatus & requifitus sone chartam lcripfi, & signo meo iig- navi. Actum Brinonix in curia ubi ius redditur, præ- sentibus testibus vocatis, & rogatis domino Petro Sartore priore ecclesiæ de Gayllcno, Bermundo Petro ca- pellano, & magistro Jacobo Cabroni notariO de Bri- nonia. Et ego Raimundus Guillermus notarius publicus a serenistimo principe domino Carolo Jerulalem Siciliæ rege, comitatus Provinciae & Forcalquerii comite, & in curia regia Brinoniæ pro discreto viro magistro Oliverio Augerio dictæ cilriæ notario locum tenens, demandato exprestomihi facto, ut omnia apparent per dictum dominum judicem, hoc instrumentum pratens scripsi de verbo ad verbum, nihil in eo addito vel diminuto, nifi titulum pro littera, & litteram pro titulo * & in publicam fbtmam scripsi, & signo meo consucto signavi.