Gallia Christiana 1720 02/Lucionensis

Denis de Sainte-Marthe

Gallia Christiana - T. 2 (1720)

Ecclesia Lucionensis (col. 1404-1445)

◄   Ecclesia Malleacensis

Ecclesia Petrocoriensis   ►

ECCLESIA LUCIONENSIS. TKTON Ionge ab Occano Aquitanico, subparlamento Parisiensi, & metropoli Burdigalensi, est Lu- 1 v cionium vulgo Lufou inferioris provinciæ Pictonicæ civitas, quæ episcopali sede ornata est per Johannem papam XXII. cum hujus loci ecclesiam abbatialem B. M. sacram, ordinis Benedictini, in cathedralem evexit, eam a Pictaviensi diœcesi avellendo, bulla data idibus Aug. an. 1. sui pontificatus, c. ni. col. Chrjfti 1317. quam edidimus inter instrum. Malleacensia ; eadem enim bulia Johannes papa XXII. 3 * erexit utramque sedem episcopalem, Malleacensem & Lucionensem. Antequam vero de hac agamus sede, quæ spectant ad abbatiam & ad abbates qui ipsi praefuerunt, sunt praemittenda. Ex chronico MalIeacensi anno DCCC. LxxvII. cœnobium S. Mariæ Lucionensis, quod Lucius qui- « iAem tpri darn imperialis incæpit, & postea sanctus rexit Philibertus ♦, destructum erat. Nempe cum fere ad « SX— sutus mark cst*t I*tum » patebat Danorum, seu Normannorum per totam Galliam grassantium incur- bas suit ce— sibus. A quo postea restauratum sit, prorsus ignoramus ; forte tamen ab Ebulo Lemovicensi præsule, kbemmiu. * (jUQ a|ja jponafteria refecta commemorantur. An. 1068. Guido comes qui duxerat uxorem Aldeardim filiam Rotberti ducis Burgundiæ, cœpit castrum Lucionense, & monasterium S. Mariæ virginis, quod erat in eodem castro, combussit, mul- tosque homines & feminas in eo exstinxit, ex chron. Malleac. Anno 109 1. restauratum fuerat, ha- bebatque abbatem, ut infra videbimus. An. 1121. basilicaampla consecrataest 13. cal.Maii. Porro hæc eeclesia præter beatam Virginem patronum habet S. Benedictum, eundem qui Quinciaci colitur ; quem nonnulli putant episcopum fuisse Pictav. anno 8 61. ABBATUM ORDO. 1. Q PHILIBERTUS an. 675. & 684. hoc U1 monastcrium administrabat Ejus festum celebratur in diœcesi sub praecepto, coliturque ut patronus ; cujus exstat sacellum adhuc in ecdesia Lucionensi. II. Johannes abbas de Lucione interest anno 1040. dedicationi ecclesiæ SS. Trinitatis Vindo- eincnsiS cum multis aliis abbatibus, Hugone sancti Salvatoris Carrofi, Friderico S. Florentii, Walte- rio S. Albini, Ebraldo S. Carilefi, Landrico sancti Petri Carnutensis, Durando S. Gildasii, Salomone Bonæ-vallis, Hugone Longiledi, Fulcone de S. E Johanne, Petro de Nantolio, Algerio de S. Aman- do, Arnaldo de Angeliaco, Odone de S. Sabino, Azone de S. Michaele Eremi, Archembaldo S. Maxentii, Thebaudo de Quinciaco, AuSberto de Pontelevio, Theudone de Burgolio, Odolrico de S. Martiaie, Ermenteo deTufejo, Theobaldo S. Benedicti. Idem an. 1047. subscribit litteris fun- dationis B. Mariæ Santonensis, cum multiS archi- episcopis & aliis præsulibus. Vide Annal. Mabill. ad hunc annum n. 21.pag. 48 8. & inter instrum. cxxv1n.col.483. III. Goffiidus qui obiit an. 1091. ex chron. Malleacensi. ( IV. Reginaldus, quo imperante fratres S. Mariæ Lucionensis promilerunt sua suorumque suffiagia pro Brunone ( Cartusianorum auctore) nuper mortuo, scilicet pridie nonas Octobris an. 1 101. In chron. Malleac. primus recensetur inter Goffridi succestores. Alii hoc ordine ibidem disponuntur. V. DanieI. VI. Giraudus. VII. Girbertus. VIII. Aldebertus reperitur in tabuliS S. Florentii Salmuriensis anno 1030. Subscribit chartæ Willelmi Aquitanorum duci$ pro S. Johanne An- geljacensi, cui princeps dedit cameras suaS, domum & plateas, & fossatum ; quæ omnia in conl- pectu monasterii ipsius habuerant & possederant ejus antecesseres. Datum legitur diploma anno M, c. XXXI. sedente insede apostolica Anacleto Pijiy hip. papa II. hoc est Petro Leonis, qui pro summo pontificatu contendebat cum Innocentio. Huic 5 *’ autem AnacIeto adhærebat Aquitania. Forte idem est ac Audebertus qui transegit cum Gaufredo S. Launi abbate ; ex schedisdom. Edmundi Martenne. IX. Guido abbaS dedit monasterio Nobiliacensi calicem deauratum, ex veteri indiculo sacræ su- pellectilis Nobiliaci, quod D. Claud. Estiennot refert ad an. 1140. X. Willelrnus anno 1 1 8 2. ex charta doni facti eccIesiæ Lucionensi a Petro de Exhardis, cedentis ecclesiam S. Thomæ martyris & alia plurima ; cujuS chartæ notas chronicas accipe : Anno M. C, lxxxi 1. epacta xiv. ind. xv. cyclo decennovali Iv. Philippo regnante in Francia, Henrico in An- glia, Richardo comite Aquitaniæ, Johanne præsule Pictav. Willelmo abbate Lucionensi. Forte is est WillelmuS abbas Lucion. notatus in charta Brolii- Grollandi, sine characteribus chronologicis. XI. Evrardus abbas S. Mariæ de Lucionio sedente Mauricio episcopo Pictav. qui sedem hanc obtinuit ab anno circiter 119 8. ad 1216. Illo > sedente Petrus de VolviriomileS dedit eccIesiæ Lu- cionenli quinquaginta solidos annuatim, pro duobus cereis accendendis. An. M. cc. VI. epacta IX. concurrente sexta, die Paschæ, IV. nonas Apri lis, Luna ipsius diei vicesima, ind. ix. cyclo decennovali decimo, A dominicali littera currente, Philippo Fraixiæ, Johanne Angliæ regibus, Mauricio episcopo Pictaviensi. XII. Hugo abbas occurrit anno 1220. quo Petrum de Volviria multa cedere abbatiæ M010- liensi testatur. Vide catalogum episcoporum Pict. Bellii sol. 131. XIII. Mauricius abbas Lucionensis secit concordiam cum abbate & conventu de Fontanei] iS x 406 ECCLESIA L prope Rocham super Oyum, dic Veneris ante fe— A stum SS. Philippi & Jacobi m. cc. Lxxxvi. ex instrumento Fontanellæ. XIV. Petrus de Vereia de Ia Veyrie, d/. dela Voyere, ex abbate Lucionensi fu episcopus a Jo- hanne XXII. ut mox dicemus. UCIONENSIS. 1407 Vaufridus memoratur abbas Luclonensu in do- natione Mauricii de Monte-falcono, sine ullis temporis characteribus. TheobaIdus cum abbatis Luclonensis titulo consignatur in necrologio Fontis-ebraldi tertio idus Julii, dissimulato anno. SEDES EPISCOPALIS LUCIONENSIS. CUM visum esset Johanni XXII. Gallicanam eeclesiam plurimis sedibus episcopalibus au- gere, & ex diœcesi Pictaviensi distrahere abbatias Malieacenf ac Ludonens quas in sedes episcopafes erigeret ; pro diœcesi Lucion. decanatus Marolii, Testamondensem, Azianensem, & Montis-acuti, ac archipresbyteratum Alperiensem assignavit, cum ecciesiis, dignitatibus, personatibus, territoriis, juribus & pertinendis, monasteriis quoque & prioratibus lecularibus ac regularibus, & jurisui- ctionibus omnibus temporalibus & spiritualibus, prout hactenuS fuerant diœcesis Pictaviensis ; uti legi potest iu bulla Johannis papæ, quam damus inter instrumenta Malleacensis ecclesiæ C. m. Capitulum, postquam a statu regulari ad secularem transtatum fuit bulla Pauli papæ II. anno 1468. ( conflabat decano, archidiacono-majore, archidia- conis Azianensi, & Alperiensi, cantore, præpo- sito, thesaurario, cancellario, subdecano, succen- torejqui duo ultimi sub titulo perfunatus erant, si- cuti præpositi de Parteniaco *, de Fonteniaco de *Psrtenty, Exartis *. Erant præterea 30. præbendæ intcgræ \Fo<jl * *etJe£^ & septem semipræbendæ. In tota diœcesi nume » saræ. rantur parochiæ circiter 2 5 o. sub 3. archidiacona- tibus jam supra nominatis, & 4. decanatibus ruralibus Lucionensi, Moroliensi, Tslemundensi, & Azianensi. In urbe sunt fratres Minores, Capu* cini, virgiuesque Ursuianæ. Jacobus de Mailse- Brez^ dominus de Ia Floceliere, juxta castrum de Flocellaria fundavit conventum PP. Carmelita- rum sub titulo B. Virginis Lauretanæ, 19 » Junii 1617. Ecdesiam & conventum egregie constru* xit, & Carmelitis assignavit quatuor præstimonia fundata anno 1420. per Jacobum de Surgeriis Fiocellariæ dynastam. Ibi sunt xii. Carmelitæ ’provinciæ Armoricæ. Jesuitæ seminarium mode- rantur. In diœcesi plurimae sunt abbatiæ, de quibus seorsim agemus post adornatum ex libris tum ex* cusis tum scriptis episcoporum catalogum. EPISCOPI LUCIONENSES. I. PETRUS. ANNI T) RIM US qui titulo episcopi Luclonensis or- CHRISTI natus est, fuit Petrus de Vereia ultimus abbas, De la ad hunc promotus gradum, quod dotibus ad offi- ETRI£— cjum paftoraIe necessariis abunde foret præditus ; id testatur qui eum episcopum constituit Johannes a papa XXII. in bulla ad eundem 4 : Johannes episeopus, &c. Olim villam de Lucionio infra limites Pict. diæc. constitutam, qui locus insignis exstitit & ubertate multiplici hominum & rerum exuberat, de fratrum nostrorum consilio, & apostolicæ plenitudine potestatis, in civitatem ereximus, & civitatis voca-- bulo duximus decorandam. Statuentes, & etiam de- cernentes, ut ecclesia monasterii ipsius loci de Ln- cionio ordinis S. Benedicti, ex tunc haberetur & cx- isteret ecclesia cathedralis. Postmodum vero de celeri & falubri provifione ipsius ecclesiæ, ut sponsesolatio lætaretur, follicite cogitantes, ac volentes illum eidem ecclesiæ proficere in pastorem, de quo certam habe- remus notitiam, quod eum clara morum insignia redimirent, nec dubia esset ejus caritas circa plebem suo regimini committendam, & in cujus fida fiducia a Scripsit quoque ad archiepiscopum Burdigal. eadem fere ▼erba usurpans. Item diltaij filiis poyul. civitatis tr diaccsis dt Lucionio. Item dilcflis filiit vajsallit tcclesia de Luciouio. Item diltflii filii, & capitulo ecclesia Jc Lucionio. ltem : ciero civitatis erdite.dtLucionio. Denique : Philippo Francia irNavntrctrtgi. Diploma pontificium pro Pctri promotione exstat integrum ■pud Bestium in Pida\ episcopis pag. 145. salubriter recumberet securitas subditortim. Ad te ANN1 tuncprædicti monasterii abbatem, virum utique ge— CHRISt( neris nobilitate decorum, litterarum scientia provi- dum, vitæ, ac morum honestatepræclarum, difcretionis & consilii maturitate conspicuum, in tempora- libus providum, in spiritualibus circumfpectum, di* reximus oculos nostræ mentis, quibus omnibus de* luta meditatione pensatis, de persona tua nobis i & eisdemfratribus, ob tuorum exigentiam meritorum, accepto de ipsorum fratrum consilio, & præsatæ ple- nitudinepotestatis, eidem ecclesiæprovidemus prafi- cientes te præsatæ ecclesiæ iu ejuseopum & pastorem, tiluque curam & administrationem ecclesiæ ipsius iu spiritualibus & temporalibus committendoesirmasipe fiduciaque tenentes, quod eadem ecclesia, divina tibi i afficiente clementia, per tuæ circumfpectionis & in- dustriæstudium fructuosumpræservabitura noxiis & adversis, & spiritualibus proficiet incrementis. Da- tum Avenioui idus Aug. pontificatus anno primo, 1317. Christi anno 1317. De hoc primo episcopo nihil habemus in actis publicis. Obiit die 12. Novemb. anno 1334. alii dicunt 1333. Sed si episeopale munuS gcssit anniS 1^33 « 1 8. annus ejus dignitatis & vitæ ultimus fuit t 334. Aliunde vero ejus succeflor suit creatus episeopus mense Maio 1334. ergo non erat superstes Petrus initiomensis Novembris anni ejusilem, nisi forte aliquot ante mortem mensibus abdicasset. 1408 ECCLESIA L — i ANNI H* REGINALDUS. CHRISTI ejectus est i j 34. 16. Maiiex Iibris Thqvam. provisionum Vaticani, e prosapia inclyta viceco- mitumde Thoarcio ortus ; fuiusenim erat Hugonis, tertii vicecomitis domini dc Pouzaugcs, & 1339. EIizabcthœ de Noyers. Hic anno 1339. bona quæ sorte hereditatis ei obtigerant, necnon fratri suo Aimerico de Thouars transtata erant per Jo- hannam de Mathas viduam Johannis ejus germa- ni, procuratorio nomine divendi mandat ex tabu- ♦*/. ti. iis hujus samiliæ. Moritur 12. * Martii 1353. Præsul hic monachus erat, & in actis publicis a frater * Reginaidus Iegitur. Thesaurarii dignitatem I instituit in sua ecclesia de consilio & assensu capi- 1342. tuli an. 1342, indict. ix. Clementis papæ VI. an. 1, die9.Decembris ; quod confirmatumest adicto Clemente & ab Innoc. VI. summis pontificibus. ln chartulario legitur Reginaidus & Remundus, inquit noster D. Jac. Boyer, qui ecclesiæ Lucio- nensis veteres membranas scrutatus est. Forte non Remundus segi debet, sed Reinaudus. In scripturis autem illorum temporum in utroque nomine scri- bendo similes fere sunt characteres. III. JohaNNES I. Johannes de quo in Aniciensibus egimus epi- scopis ubi ejufdem diversa protulimus cognomina, cum jam obtinuisset sedes Regcnsem & Valenti- nensem, factus est Lucionensis episcopus tertio non. 1254. Maii 1354, sed paucis mensibus elapsis accepit provisionem episcopatus Helenensis ab Innocentio VI. litteris datis xi. cal. Decemb. an. 135 4. in- deque transiit ad ecclesiam Aniciensem. Dubium est utrum Gaitero præponi debeat aut subjici. Veri- simile tamen est ipsum prsecessisse ; quippe certum est ex ejus chirographo cujus meminimus in Ani- ciensibus episcopis coi. 726. eum transtatum fuisse tertio nonas Maii ad ecclesiam Lucionensein anno 1354. & si Reginaidus obierit die 18.Martii anno 1353. quem nunc dicimus 1354, vix ef- fiuxerunt septem hebdomadæ inter unius obitum & alterius promotionem. IV. GaLTERUS. Paucissima de hoc episcopo novimus, videlicet quod esset Bituricus, sederitque anno 1354. V. GuIDo I. 1 j 57, Hic præsuI eIectus anno 13 5 7. die 19. Junii, exregistro Vaticani, omittitur in catalogo vetcri Lucionensi, & in eo qui editus est ad calcem sta—. tutorum ecclesiæ LucionensiS an. 1700. J VI. ELIAS I. Eliæ solum nomen habemus in Iaudato catalogo 13 7 3 • novo, Sammarthani ejus meminerunt ad an. 13 7 j. « -A. VII. GUILLELMUS I. Roche- roucAuo. FraterGuillelmuS quem Sammarthani Guiotum, alias Guidonem appellant, ex nobilissimo Rupi- a ln veteri charta : Frater Rtfirtaldui dt Thoars tpifccpns La~ tionrnsit.fundavit captlhiniam ad alrart ctptlla sua Lutionens : j, dfsrrvitndain ptr crocmum tccifjtjr, <iictndi yuaiiitt dii imtm tr.ijsam frt falntt Itfuafli pttru & par<n : um. UCIONENSIS. 1409 L fucaldiorum forsan genere ortus erat, quod tamen ~^NNI " asseverare non audemus ; quippe tunc mos erat, & c HWSTI perleverat etiamnum apud quosil. religiosos, ut tunc maxime quireligiosam vitam profitebantur, cognc* men a patria sua sumerent. Porro titulus fratris ejus nomini præmilsus probat eum alicujus religiosæ fa- miliæ fuisse alumnum. Secundum Sammarthanos, 3 ui laudant stemmanobilissimæ gentishujusabAn- rea Quercetano exaratum, fuit fuius Guidonis VII. dom.Rupe-fucaldi & Blanzaci.ex Agnete dc Culant nobili femina pagi Bituricensis.Obiit die 27. Jan. an. 1367. Prius fundaverat iu ecclesia Lucionensi 13 missain quotidianam cum nota (hoc est cum cantu) 1 dicendam ad altare B. M. /ictum anno M. CCC. LxxxvIt. die XVII. Januarii circa horam ortus folis, in loco habitationis episcopalis de monasteriis super Ledurn * indict. XI. Clementis Vll— an. x. Antea composuerat cum capitulo, cui plurima L « y. indulscrat. VIII. STEPHANUS. Loypelm. Stephanus Loypelli episcopatum adeptus est die 4. Martii an. 138 8. ex registro Vaticani. Vivere desiit die 1 3. Septembris an. 1407. Eo annuente, frater Nicolaus Fabri eleemofynarius Lucionensis fundavit & construxit sacellum in honorem divæ — Mariæ Magdalenæ jn domo in qua pauperes Christi inibi existentes.præsertim debiles, & infirmi in lectis existentes posseit audire missiam, & devote inspicere Dominum Jesum Christum, &c. II. Febru. anno M. CCCC. Legitur tenuisse episcopatum per annos 20. menses 9. dies x. Quæ minime conveniunt cum annis inchoati episcopatus & ejus mortis su- perius assignatis secundum vulgarem opinionem. Exissirtiamus eum ccepisse episcopatum initio mensis Martii anni 1387. qui nunc est 1 3 8 8. J Paillat IX. Germanus. _ veI Paula Bd Germanum PaiiIat edidit in lucem diœcesis Au- tissiodorensis. Quo anno cathedram Lucionensein conscenderit non notatur. Certe non diu post Ste- phani Loypelli mortem ipsi suffectus est ; nam episcopus jam factus misit legatoS ad concilium Pilanum generale an. 1409. die 25. Martii ce- iebratum. Erat Regi a consiliis, neposque Phi- lippi de Molendinis ex senatore Parisiensi epi- scopi Noviomensis. An. 1415 » coinposuit cum abbate & conventu S. Michaelis in Eremo. Se- pultus est in choro Cœlestinorum Parisicnsium cum hoc epitaphio : Hic jacet Reverendus in Chrifio pater Germanus Paillardi de Autissiodoro, epifco- , pus Lucionensis, domini nostri Regis consiliarius, " qui obiit Parisiis 6. ♦ die mensis Octobris, anno * « Adiet8. Domini iqt8.anima ejus requieseat in pace. Ex rationibus redditis pro an. 1417. in camera computorum Divionensi, b cujus tranflumtum edi— b turi sumus in Lingonensibus episcopis, Germa- nus Paillart epise. Lucionensis mutuo dederat Regi 400. libras. Idem etiam Iegitur in regia camera computorum Paris, scilicet in rationibus pro anno inchoato i 4. t 7. ac finito i| 1 8. ubi ita scriptum : AIo*stigneur Grrmtnt Paillart tvi^uc It LvfO » prtjla an Ky *f 9 1^’r’t. X. Elias II. 1410 ECCLESIA L ANNI ELIAS II. CMai ! tv1 Qp° anno ad regendam ecclesiam Lucionen- nixu. sem accesserit Elias, ignoratur. Anno 1421. die 1421. Afuii litteras dedit de capellania de Badiola, 1422. & de jure patronatus ejus, &c. Anno 1422. die 2 5. Octobris composuit cum priore & capitulo in refectorio congregatis, quo tuncconvenIre ca- pttulariter consueverant. Efflavit animam anno 1424. 1424. die 27. Febr. alii dicunt die 2 2. ex veteri catriogo iu quo huic episcopo dantur in sacra præ- sectura sex anni, quinque menses & dies 17. COTON. XI. GUILLELMUS II. 1429. Guiflelmus Goyon jam sedebat anno 1429, ex charta B. Mariæ de FonteneIlis. Eum aiunt mor- tuum esse die 23. Aprilis an. 1430. Sed diutius præfuit, cum anniversarium pro Elia suo decestbre 1431. fundaverit an. 143 1. die 2 5. Martii, Martini papæ V. an. 14. Ipsum humatum fuisse Andegavi legi- mus. Fuerat episcopus Cavailicensis, & de eo in sedis hujus episcopis locuti sumus, at omistb ipsius cognomine. Fuoar. XII. Johannes II. Non possiimus futis mirari virorum ecdesiasti- corum qui seculis XIV. & xv. iu ecclesia Lucion. I vixerunt, incuriam in colligendis episcoporum suo* rum gestis. Nulla enim pene ad nos ex ipsis pro- venerunt, ut ex jam præmissis liquet. Fortasse tamen tabularia hujus ecdesiæ actis olim referta fue- runt, quæ procellis pro religione motis periere. De Johanne Fleury hoc unum scimus, quod vi- deIicet testamentum condiderit, quo plurima ec- desiæ suæ contulit ad aedificandas sacristiam &Zr- brariam juxta dormitorium, anno Incarn. Dom. M.CCCC.XLI. iud. IV. die xvni. Aug. in castro de Monasteriis super Ledum Lucionensis diœcesis, in camera paramenti ipsius castri, Eugenii papæ IV. an. III. Obiit 17. Octobris ejusilem anni & se-1 pultus est juxta sacristiam ut ipse suo caverat te- stamento. COUJR. XIII. NlCDLAUS T. NicoIaus Cordis, utiIegitur iu veteribus chartis, Biturix, ex canonico sanctæ capellæ Bituricensis episcopus, frater erat Jacobi qui Carolo rege VIL ætarii regii præsectus erat, patruusque Johannis Bituricensisarchiepiseopi, quem bonorum suorum heredem instituit Catalogus episcoporum Lucio- nensium qui desinlt iu Milone dliliers, docet eum obiisse calendis Octobris an. 1451 « obtinuisseque. episcopatum annis 10. & diebus 16. Attamen in J inscriptione ejus tumulo addita, iu metropolitana Biturigum ecclesia legitur : Sepultus est hic dominus Nicolaus Cordis episcopus Lucionensis anno Domini 1451. M. cccc. LI. mense Septembri. RogmjL XIV. ANDREAS. Andreas de Rupe, ut docet indicatus sæpe cata- logus, rexit Ludonensem ecclesiam undecim annis 4. mensibus & 16. diebus, quam transcrlpsit Ni- oolao qui sequitur. Mortuus legitur die 16. Febr. 1462. anno 1462. Tornus N. UCIONENSIS. 1411 XV. NIcoLAUS II. ANNI Nicolaus ex diœcesi Malleacensi oriundus, epi— C scopatu potitus est per Andreæ cessionem. Eo pe— tault. tente Paulus papa II. ecclesiam Ludonensem ex regulari secularcm secit bulla data pridie idus Jan. an. 1468. quam vide inter iustruin. * Postea vero 1468. a Sixto papa IV. condita sunt ssatuta pro eeclesia *col’3 9’• & capitulo, quæ bulla data an. 1472.tertio idus Martii summus pontifex roboravit ; ea inter in- strumenta * edidimus. Mortem hujus præsuIis con— * col.4 0 2. tigisse die 27. Decembris an. 149 o. referunt 1 o, XVI. MaTHURINUS., g Dercs*. Mathurinusde Derd episcopus Luclonensis nominatur præsens pactis matrimonialibus neptis suæ Ludovicæ de S. Gelais cum Johanne Chevaleau dom. de Bois-Rogon in Pictonibijs, factis 21.Apr. 149 4. ex authentlco communicato a D.d’Hozier. 149 4. XVII. Petrus II. Sa « , 0„ Petrus decretorum doctor, Regi aconsiIiis.anno 1498. apud Johannem Sangelasium & Claudium 14^8. de Sayfsello nobiles historicos celebris, cancella- rius & præses Mediolanensis fuit Georgio cardi- nali de Ambasia prorege, an. 1500. Nominatur in lynodo Pisanaanno 1512. An. 1 5 14. die26. 1514, Apr. ejus vicarii generales capellaniam de la Voute contulerunt. Exstinctus est die 9. Septembr. an. 1514. jacetque Patavii iu sacello quod exstruxer rat, nunc a patribus Minimis possesse. Simul erat abbas S. Mariæ Pictav. Fit ejus anniversarium die 1 5. Nov. ex necrologio, & die 1 o. Sept. in ecclesia S. Mariæ-Majoris, ex registris capituli, ubi ap- pdlatur epise. Lucion. & abbas hujus ecdesiæ. XVIII. LadisLaUs. dcFau. Ladissaus, Gallice appeilatus Ldttcellot, Ludovici domini du Fau in Turonibus filius, & Antoniæ de Menou, aviam maternam habebat Johannam de Borbonio CaroIl I. ducis Borbonii notham.Cum esset canonicus, protonotarius sanctæ sedis & in dasse inquisitiunum, parlamenti Burdigalensis præ* ses, electus est episcopus mortuo Petro de Sacier- ges. Verum æmulum habuit fratrem Piulibertum de la Guische monachum Benedictinum cui, yo- Iente Rege •, Antonius Bituricensis archiepiscopus * sedem Lucionensem vacantem contulit die xi. Augusti anno 1515. valuit tamen Ladisiai electio » 1 5 1 5 • quam fortasse canonicam fuisse cognoscentes Rex & Primas, noluerunt turbare & infrlngere. Hic episcopus ssatuta a Nicolao episcopo condita anno « 14 72. renovavit & ampliavit in capitulo hiemali an. 1 5 17. die Sabbati 17. Octobris. Dedit capitulo centum libras Turon. ea condicione ut qua- libet die presbytero majus sacrum celebranti dia- conus diceret alta voce, quandiu viveret : Memento orareprv domino reverendo episcopo nostro. Et post • Franciscus I. Francorum rex scripfit in hæe verba : Mn- srnr re Bourgtt pttr eum catsu fut au iaaaint, it vott I* jtt ucnthni mt vtiKie^ ftnuytr tt* revtre re twtsckt re Lufn. m nom re frrrt PhUtbtrt re Ia Gnfaht fiwu cnjtilre ir erem- Uiau er re w nt vtiHe^ fare fautt far tou Its plaifas æ far- vrej ftA w fare 0* a DitA soit vorrt earre. Ecript a Lyn h it jotr re Itititt. Amjf fagne Ptcmas. is fW re » Cvttntn. Chartul. Biw. sol. S*. verso. Xxxx 1412 ECCLESIA L ——— ejus mortem : Memento orare pro defancto dentino l ANNI ^verendo bonæ memoriæ Ladistao de Fau quon- CHAJST1 g^gfi^ epificopo, Capitulum donatlo- nem & conditionem annexam ratam habuit anno 15x9. 1 5 Ip. die Jovis nono Junii iu generalibus co- mitiis æstivalibus ; adhucque perleverat hic ritus. Præterea dedit aquilam æneam chori & 5. co- Iumnas ex eodem metallo, quibus altare-majus cingebatur ; in ea autem quæ medium altaris oc- cupabat, suspensum erat Coepus Domini. Scripsit Ladissaus testamentum in castro du Fau die 2 3. 1523 « Aprilis an. 1523.quo fere tempore mortuus est, scilicet iisilem mense & anno. Sepultus est in me— j dio chori. An. 1 5 2 3. die 8. Octob. Ludovicus episcopus Termopilensis suffiaganeus Santonensis consecravit eeclesiam Lucionensem, petente capi- tulo, sede vacante. Lunuunb XVIII. Johannes III. Johannes a Lotharingia cardinalis postuIatus a capitulo, acceptisque litteris pontificiis, antequam possessionem adipisceretur, cessit in gratiam se- quentis, cum ambo essent in curia, retenta centum librarum pensione. joJiicm. XIX. LUDOVICUS. Ludovicus Borbonius episcopus Luclonensis C statuta fecit pro celebratione festorum data in do* mo episcopali Lucionensi die 2 8. Julii an. Dom. 1526. M. D. xxvi. ln lustrandis parochiis sedusam im- pendit operam. Construxit alam daustri. Postea jactus est archiepiscopus Senonensis. Anno 1526. die penultima Julii Johannes Latomus episeopus Ebronensis suffiaganeus Pictav. dedicavit in ecde- sia Lucionensi duo altaria, unum sub titulo B. Mariæ de Bono-nuntio, alterum S. Nicolai, quo tempore adhuc Ludovicus erat episcopus ; scdit enim a die xi. Januarii r 5 24. ad diem 6. Julii 15 27. 15 vp. quo cessit retenta pensione. d’Illiers. XX. MILO. I Ex buBa Julll data Romæ VI. caI. Febr. anno f 5 o 8. super collatione decanatus Camotensis ec- dcsiæ in favorem Mdonis, vacantis perresignationem Caroli, &c. liquet Milonem nostrum nobili genere ortum esse ex utroque parente. Quod spectat ad paternum genus constat toparchas de lilariis in pago Camotensi sanguinis antiquitate & spien- dore plurimis a seculis claruisse. Electus episcopus Lucion. bulla Clementis papæVII » data Romæ i o. cak Januarii 1526. consecutus cst iicentlam m- tinendi Carnotepiem decanatum cum episcopatu. 15 27. Possessionem iniit an. 1 5 2p. die 6. Julii per pro—. curatorem, scilicet Martinum Boucher abbatem J inclyti monasterii S. Johannis iu valle, Camotet*- 1541. si5 dioecesis. An. 1541 « memoratur ut eoiscopus Lucionensis in instrumento authentico dato die 7. Apr. quod penes se habet vlr Cl. Carolus cTHosicr. Da XXI. RENATUS I. Daillon. Renatus de Daillon ex Ludi ad Ledum fiuvium comitibus apud Andes ortus, episcopus defigna- tus, episcopatum quem novem annis tenuerat ab- UCIONENSIS. 1413 L dicavit reservata pensione, antequam sacram acce— — pisset unctionem, cujus episcopatus loco donatus est abbatia de Castellariis, ut nos docuit vir Ciar. Dom. de Clerambaut certis argumentis. Fuit po- stea Bajocensis præsui. Erat autem præceptor or- dinum regiorum. XXII. Johannes-BapTISTa. Johannes-Baptista Tiercelin toparcha de la Roche du Maine, parentem habuit Carolum, (alias Jacobum), Andium proregem Cum esset abbas monasterii de Castellariis apud Pictones, permu- j tatione facta cum Renato de Daillon, pro abba- tia Castellariensi quam ipsi cessit, accepit episcopatum Lucionenlem.An. 1573. adfuit coetui deri 1$73, Gallicani ; postea cessit episcopatu. XXIII. ReNATUs II. sa^la Renatus de Salia, monachus abbatiæ Loci-Dei in Jardo, post cessionem Johannis-Baptistæ suffectus est an. 1578, accepitque bullas a Gregorio papa XIII. Male audiit quali suludarium hunc epilco- patum haberet. XXIV. Jacobus. Jacobus * Duplessis ex dominis de RicheIieu, * ’Francisci & Annae le Roy filius, primum regi Henrico II. ab eieemofynis, & abbas Capeliæ ad Plancas, necnon Niolii ad Altisiam ♦, de cujus fa— * sAutise. milia vide Andream Quercetanum in opere gc- nealogico. XXV. FRANCISCUs. yvm. Franciscus erat rector cujusdam ecdesiæ pan> chialis in diœcesi Pictaviensi, quando episcopatus Lucionensis ei creditus est, fama enim est quod fiduciarium eum a toparchis de Richelieu accepis set •, at non fuit consecratus. Præesse visus est annis 1595. 1595. & 1600. ^o’. ) XXVI. Alfonsus Ludovicus. ® » nm » MICHKUIU Erat frater natu major ceIeberrimi cardinalis Richelii regii administri. Factus autem episcopus sponte abdicavit an. circiter 1605. antequam sa- cro oleo fuisset unctus, ut Carthusionorum insti- tutum amplecteretur. Sed iterum pastorate onus coactus est suseipere, nam creatus est archiepisco- pus Aquæ-sextiensis & postea Lugdunensis, ac cardinalis. XXVII. ARMANDUS Johannes, duflmsts richelieu Armandus Johannes PlelTæus de Richelieu no- , biles parentes habuit Franciscuin Richelii topar- eham, majorem regiæ curiæ præpositum & præ- sectum, equitem torquatum, ac Susannam de Ia Porte. Lutetiæ natus an. 1585. ibidem in cele- berrima toto Orbe academia litteris humanioribus, tum phiiosophiæ actheologiæ maxime operam de* dit, incredibili pene fructu, quod probant eximii libri de rdigione ab ipso fcripti, & concertationes cum heterodoxis de eodem argumento. ■ Pctrus Frison in elogio Armandi Johannis cardinalis RI- chclii, Galliz purpuratz pag. 694.. docet duos Jacoboa. u*u<n Arm.indi propatruum, alterum patruum, Lucionenses suistii episcopos. unicum exhibent catalogt. 1414 ECCLESIA L —-*• In Luclonensem episcopum Romæ consecratus l ANN ! r » mense Junio, anno 1606. * Paulo V. summo wZ.1607. pontifice lpsum super defectu ætatis dispensante ; postea Lucionum se recepit, initaque possessione 1608. an. 1608. die 21. Decembris, custodiendo gregi & a lupis tutando, scilicet Calvinianis haereticis, assidue invigilavit, pcr annos 16. ecdesias sibi sub- ditas lustranss. Erudite scripsit institutionem chri- stianaiu ad parochos & responsionem ad novæ hæresis præcones & ministros. 1614. Ad comitia generalia regni anno 1614. vocatus, egregie peroravit nomine totius deri Gallicani. Biennio elapso Rex ipsum voluit sibi esse a j secretis & consiliis ; tum repinæ Mariæ Mediceæ suæ matri ab eIeemolynis. ruit quoque major de- emosynarius reginæ Annæ Austriacæ. 1622. An. 1622. mense Septembri ornatus est Romana purpura, galeroque cardinalitio. Verum cum anno 1624. Rex eum totius regni admini- strum constituisset, episcopatu cessit, quia tot pu- blica negotia non sinebant ut custodiendo & paf cendo gregi suo assiduus invigilaret. Quæ in regni procuratione gesserit enarrare nostri non est instituti. Non omittendum quanto & Reipublicæ & Ecclesiæ bono ejus consiliis Ru— ( pella capta fueritanno 1628. die 1.Novembris ; sicque fax rebellionis fuerit exssincta, freno mari injecto, & obstructo Oceano, aggere Iongissimo Iapidum, quod nusquam visum hactenus. Hanc victoriam secuta est deditio plusquam triginta urbium munitarum iu Ocdtania, lpsiusque Montal- banensis. Sorbonæ, quæ lpsum provisorcmelegerat, ædcs a fundamentis ædificavit : basilicamqueS. Ludov. patrum Societatis Jesu in vico S. Antonii fronte pulcherrima exornavit. Mortuus die Jovis quarta Decemb. an. 1642. conditus est iu ecdesia Sor- bonæ quam tanta magnificentia cum adjunctis ædi- bus, ut sacrarum litterarum templum essent, con— j diderat, ibique in monumento ane perenniori jacet. Ejus præstantissimo ingenio debemus quod Hugonisticæ factionis, bellorumque civilium furor in Gallia represses fit Quod lpectat ad eccle- siam Lucionenlem, fornices navis majoris templi construxit, erexitque parochiam iu oppido Sabu- Ionensi vulgo lessables dOlone. Laudatus est post mortem ab iiiustrissimis oratoribus Petro de Ber- tier episcopo Ucetiensi coadjutore Montalbanensi, & Johanne de Lingendes Sariatensi episcopis. De Bragelo— XXVIII. EmERICUS. gnk. Emericus de Bragelogne Parisinus, ex decano sancti Martini Turonensis an. 1624. fit episcopus, resignato Richelio cardinali decanatu ; die 24. Junii S. Johanni festa consecratus est a Francisco Hariæo archiepiscopo Rotomagensi, collaborantibus Carolo de NoailIes S. Flori & Petro Scarron Gratianopolitano episcopis in abbatia S. Victoris Parisiis, ubi anno sequenti comitiis cleri interfuit. Cessit in gratiam sequentis & iu abbatiam de Mo- roliis secfssit, ubi efflavit animam. Nivsur. XXIX. PETRUS III. Petrus Nivelle Trecis in campania ortus, Cistercii Tomus 11. UCIONENSIS. 1415 k monachus lauream doctoratus in academia Paris ■—>■■■■ consecutus est ; tum abbas S. Sulpicii efficitur, ANNI tandem an. 162 5. mense Novemb. ad supremam CHB1STI ordinis sui praefecturam pervenit, creatusque est Cisterciensis abbas. Denique litteris tum regiis, tum pontificiis vocatus ad cathedram Ludonen- sem, Parisiis inauguratur in æde sacra Cistercien- sium monachorum, vulgo Bemardinonim, ab Oc- tavio de Bellegarde archiepiscopo Senonensi, Æ- gidio Boutault Adurensi & Francisco Mallier Au- gustopoiitano, posteaTrecensi episc. coadjutoribus, die Dominica 2 5. Jan. 1637. Obiit in sua urbe I die xi. Feb. an. x 660. sepultusque est iu sanctuario majoris ecclesiæ a latere Evangelii. Lego iu qui- busdam sehedis post obitum Petri de Nivelle Clau- diuin de Voyer de PauImy fuisse designatum Lu- cionensem episcopum, quem honorem humilis hic presbyter respuit. XXX. Nico LAUS IIL Coibut. Nicolaus Colbert, Johannis-Baptistæ Colbert regii ærarii praefecti regnique administri frater, abbas S. Salvatoris de Virtutibus, doctor Sorbonicus olimque Sorbonæ prior, regiæ bibliot praefectus, ’designatur litteris regis Christianissimi ad episco- palem Lucionii sedem mense Martio an. 1061, codemque anno die Dominica 24. Julii consecratur in templo Sorbonæ ab episcopo Camotensi, adjuvantibus Pictav. & Rupell. epise. An. sequ. mensis Martii die 14. possessionem iniit. Postea ob insalubrem aerem habito prius piorum & doctorum virorum consilio, transfertur ad sedem AItissiodorensem chirographo regio dato die 16. Julii an. 1671. ubique pius, vigil & salutis ovium Christi soliiciuis pastor. XXXI. HenRICUs. Banuom Henricus dc Barillon patrem habuit Johannem y Jacobum iu senatu Parisiensi præAdem » cujus nobi- lis gens ex Arvemia prodiit, & a temporibus Fran- cisci I, solum mutarat, secuta Antonium du Prat regni cancellarium, cujus neptis Claudia du Prat collocata fuerat Johanni de Barillon oppidi Murati domino. Mater Henrici suit Bonna Fayeta magnæ nobilitatis femina. In Iucem susceptus an. 1639. adhuc iufans patre orbatus est, at mater vidua op* timam ipsius indolem & ingenium Iitteris aptum, ipsum excolendum tradidit Oratorii presbyteris iu aodemia Juliacensi *, deinde D. Coqueret doctori * Sorbonico iu collegio vuIgo dicto des Grassens. E A Iitteris humanioribus iu quibus multum prose- cerat, transiit ad theologiae studium iu universitate Parisiensi in qua magno plausu doctoris laurea do- natus est die 3 o. Junii an. 1666. Quamvis vero assiduam sacris litteris operam navaret, ut etiam doctiores ipsum merito suspicerent ; de profectu tamen in virtutibus, maxime quæ virum ecdesiasti- cum magis decent, præcipuam curam & sollicitu- dinem gerebat Henricus. Quod movit Nicolaum Colbert episcopum Lucionensein, quando hunc episcopatum, iu quo multum laboraverat, deserere coactus est ob infirmum valetudinem, ut peteret sibi succestorem Henricum Bariilon obtineretque favore fratris sui Johannis — Baptistæ ærarii præ- Xxxx ij 1416 ECCLESIA L ■ fecti, nam regia schedula designatus est an. 1671. j ANNI Interim audita fama de sua defignatione ad episco- C 1*671^ patum, fugit iu extremas Burgundiæ partes. Vi- ’' ctus tamen precibus & rationibus piorum ami- corum, qui causabantur minime licere ipsi detrectare onus episcopale, collum subdidit, & sacram suscepit unctionem Parisiis in ecdesia institutionis PP. Oratorii. Antequam autem episcopatum in- iret, exuit se opimo prioratu, nec ullum unquam voluit episcopatui addere sacerdotium. Simuique confutuit suo vesci patrimonio tantum, ut omnes eeclesiæ proventus in efeemolynis & aliis piis ope* ribus impenderentur. Ministros suos, quibus ad j conficienda instrumenta publica utebatur, jussit gra- tuitam conferre operam, & ab omni lucro prorsus abstinere. Talis accessit ad episcopatum noster Henricus, talemque toto sui pontificatus tempore se offendit, in assidua sui gregis custodia sollicitus. Præcipue tamen ei curæ fuit institutio & eruditio clericorum, quos ab ipsa pene infantia elige- bat, & in seminario bonis moribus & litteris im- bui propriis læpe sumtibus curabat. Interim in vi- sitatione suæ dicecesis impiger, in cogendis fyno- dis fedulus, pauperibus sublevandis intentus, quibus xenodochia aut fundavit, aut dotavit & ordinavit ; in conversione familiarum haereticarum & ( nuper conversarum instructione indesestus ; qui- bus duobus in locis diœcesis domus sunt conditæ ; nulli denique optimi pastoris officio defuit per annos 27. quibus hanc rexit eeclesiam. Obiit Pari- 1699. an j 699.die 7. Maii ex vesicæcalculo, quo diu laboraverat, sepultusque estin sacra æde presbyterorum Oratorii vici S. Michaelis, episcopo ♦ Edit. Camotensi sacris operante. Ejus ♦ vitam compen- Deifii in. djofe scripsit anonymus, qui in ejus comitatu an- , 7°°’nos undeviginti egerat. Vitæ subjecit pias quas- dam meditationes, maxime de patientia in morbis, de præparatione ad mortem, &c. quæ opuscula j- in extremo quo occubuit morbo potissimum eiu- cubraverat Eo auctore prodierunt collationes diœ- cesis Lucionensis iu quibus purioris ethicæ Chri- stianæ consulta suppeditantur. D. Germanus du Puis canonious & archidiaco- nus in ecclesia Lucionensi, necnon theologalis & vicarius generalis, orationem funebrem tanti præ- sulispronuntiauit die 29. Julii, in ipsiusexse- quiis celebratis in ecdesia Lucionensi ab illustrissi- mo Rupeilensi episcopo. Idem vir darissimus scripsit epitaphium hoc litteris aureis in tabula marmorea inseulptum & pilæ majoris templi prope sanctjiarium affixa : UCIONENSIS. 1417 1 D. O. M.

lllostriissimi Ecclesiæ principis CHRISTI D. D. Henrici de Barillou Cor Hoc inclusum lapide quiescit. Verbo, seriptis, exemplo, opibus oves pavit annos XXVII. Pastor bonus. De clericali seminario taceant homines, a saxis ipsis clamabitur Ædificator benesicus. Collationibus sacris adscientiam parochos accendit $ Veritatis doctor. Tria in hac sua diæcesi erexit nosocomia, Lucionense dotavit Pauperum pater. Puellarum fidem catholicam edocendarum collegium fundavit Fidei propagator. Templum hoc peesicere conatus, donis ornavit amplissimis Dignus ecclesiæ sponsus. Asseduis curis, itineribus, sudoribus, periculis. grrgfr sui, imo — Dominici, vultum agnovit, Charitatis Christi vicarius. Lethali morbo abstractus est invitus Lutetiam, meus hic Remansit tota. Afortui cor nunquam moriturum hucsponte revolavit. Pridie non. Maii an. M. DC. XCIX. ætat. LXI. peregrinationis finem invenit Sanctorum civis, Præsuli suo æternum hoc grati animi monimentum D. P. C. Lucionense capitulum. * XXXII. JohaNNesFRancIscus. lEscuar. Johannes-Franciscus de Valderie de TEscore, nominatur a Rege die 7. Junii an. 1699, cum esset canonicus pœnitentiarius & vicarius generaIis ecdesiæ Albiensis. Consecratur die 8. Novembris ejusilem anni a cardinali Noallio Parisiensi archi- episcopo iu sacello majori palatii archiepiscopalis. Missiis est in possessionem die 7. Dec. Domum episcopalem de Castro-Rufo a fundamentis con- struxit Seminarii, cujus curam Jesuitis credidit, & nosocomii ædisicia auxit, multaque contulit ad majoris ecdesiæ ornatum & decus. Præest adhuc hoc anno 1719. ECCLESIA L DECANI L U OUANDIU capitulum Lucionense regulæ ? monadicae adstrictum fuit, a priore rege- batur ; postea vero, excusto regulæ S. Benedicti jugo an. 1468. prior factus est decanus. Primus decanus Lucionensis ecclesiæ fuit Aimc- ricus Goion, qui prior erat quando anno 1468. pridie idus Januarii data est bulla secularisationis, sub episcopatu Nicolai II. II. Mathurinus de Derce decanus, dedit eccle- fiæ Lucionensi vas argenteum pro sacra Eucharistia super altare majus reponenda ; die 20. Novemb. 1503. fundavit quatuor missas alta voce cele- brandas, necnon stipendiam, ut vocant, perpetuam de duabus missis qualibet hebdomada ad al- tare S. Mariæ celebrandis. Sui testamenti exsecu- torem elegit nepotem suum Antonium de Saint-1 Gelais canonicum, die ultima Januarii 1512. sepultus est ante effigiem Christi de cruce penden- tis ad majorem chori portam. Ejus anniversarium notatur vm. idus Februarii. III. Christophorus Marchand abbas S. Johan- nis de Orbisterio 1550. IV. Milo dTUiers, postea episcopus. V. Renatus I. Pinchon abbas commendatarius B. Mariæ de Moroliis 1580. VI. Johannes de Barro abbas B. Mariæ de Fon- tenellis 1592. UC1ONENSIS. 1419 CIONENSES. I VII. Michael Papin 1609. VIII. Sebastianus Bouthillier Lucionensis Jeca- nus 1614. factus postea episcopus Adurensis » An. 1618. resignaverat sequenti. IX. Nicolaus I. Orceau receptus est iu deca- num die 4. Maii 1618. obiit Lutetiæ Parisiorum 162 1. X. Jacobus de Flavigny decanus 1622. XI. Renatus II. Favierex succentore fit decanus 1626. XII. Petrus Ie Lorrain 1642. XIII. NicoIaus II. Pignay doctor Sorbonicus. XIV. Thomas Rucheau doctor Sorbonicus, ex subdecano decanus per cessionem superioris. XV. Antonius Froment doctor Sorbonicus, I pietate & eruditione præcIarus, eligitur a capitulo fecunda die anni 1665. fuit & vicarius generatis in dioecesi. Obiit secunda die Maii 1701. sepultus ante ostium chori. XVI. Carolus-Franciscus du Bos, Arvemus, doctor Sorbonicus, cum archidiaconus major fo- ret, electus est unanimi consensu die 3. Junii 1701. fuit vicarius generaiis eximii pastoris Henrici de Barillon, ab ipso laborum consorsadscitus. Tanto pastori parentavit, ejus vitæ compendium in lu- cem emittendo. Hanc ejusilem vitam fuit moribus fidelius exprimit. ABBATIÆ DIŒCESIS LUCIONENSIS. SM1 c h a e L in Eremo, J. Michel en l Erm, * ord. S. Bened. Talmundum, Talmond, ord. S. Bened. Nigrum-monasterium, Noir-moustier, ord. S. B. Orbisterium, Orbestier, ord. S. B. Granataria, la Grenetiere, ord. S. B. Jnsula-Calveti, Tisie-Chauvet, ord. S. B. Brolium-Herbaldi, Breuil-Herbaud, ord. S. B. B. M. de Fontenellis, Pontenelles, ord. S. Aug. B. M. de Anglis, Angi es, ord. S. Aug. Brolium-Grollandi, Bois-Grolland, ord. Cisterc. B. M. de Alba, la Blanche, ord. Cist. Trisagium, Tejuay, ord. Cist. Locus-Dei in Jardo, Lieu-Dieu en Jard, ord. Præmonstratensis. J Fuit olim alia abbatia dicta Bellanoa S. Michaeli 7 ? iu Eremo subjecta, cujus abbas Helveicus jacet apud Barbellum, ubi legitur : Hic jacet Helveicus quondam abbas de Bellanoa. S. Michel ABBATIA S. MICHAELIS IN EREMO, en r£m. PErantiquum istud ordinis S. Benedicti mona- sterium ad mare situm in Pictonibus, tribus circiter ab urbe Luciono milliaribus, fundatur ab » N°ir— Ansoaldo Pictaviensi episeopo, Herensis* quoque moutier. fundatore, circa an. 68o. In chronico MaIleacensi eversum dicitur ali. 877. quod exinde restauravit Eblius seu Ebulus Lernovicensis episeo- pus, qui ibi sepultus cst. Multa quoque eidem ’loco prædia contulit Ebuli fraterWillelmus dux Aquitanorum ac Pictavorum comes, Caput-stupæ cognominatus, anno 9 61. ut videre est inter in— c. iv. col. strumenta. Tandem circa annum 990. WilleImus comes, eo nomine tertius vel quartus, cellam S. Michaelis ad Eremum Roberto S. Florentii abbati restaurandam tradit, ex tabula nostris adjecta in— c— v. coI. strumentis. Ecclesiæ dedicatio facta est an. 1047. * * °* cujus annua recurrit solemnitas die 30. Augulli. Abbas olim erat baro burgi S. Michaelis ; nunc autem abbatiales proventus uniti sunt collegio Ma- zarinæo apud Parisios, bulla CIementis X. papæ ’data Romæ apud S. Mariam-majorem, 111. nonas Aug. 1671. quam vide inter instrumenta. C vstrco1- Abbatum series, HAnc ab instauratione monasterii inchoamus, valde enim incertum est quod asserit noster D. Claud. Estiennot, tres primoS Herenses abbates, S. Philibertum, Hilbodum & Ermentarium, istr quoque monasterio præfuisse. 1. Ebuloepiscopus Lemov. abbas S.Maxentii, ac thesaurarius S. Hilarii-majoris, fuit etiam abbas S. Michaelis in Eremo, quod monasterium restauravit, ibidem sepultus. Vide Bestium hist. co- mitum Pictav. pag. 47. Xxxx iij 14x0 ECCLESIA I C^iv.ool. H. Dio testis est an.p 61. iu charta Willelmi II. s * ° * Hugonis, Aquitaniæ aucis, pro restauratione monasterii S. Michaelis, iu appendice reIata. Is est forsitan D. qui concordiam fecit cum Radulfo de MaIleone pro quibusilam domibus apud S. Mi- chaelem. Subscriptus quoque Dio abbas cum Bri- xio S. Maxentii abbate reperitur in iustrumento Guillelmi comitis Pictav. & ducis Aquitaniæ, pro ecdesia Malleacensi, apud Johannem de la Haye de origine Pictavensiumcap. 19. pag. 26. III. Azo veI Ascho, qui & Aaron dicitur fom. iv. Annal. Benedict. pag. 488. subseripsit privilegio Theoderici Camotensis episcopi pro cœnobio Vuidocinensi. Sub eodem Aschone con-1 secratur monasterium S. Michaelis ad Eremum an. 1047. quo etiam anno memoratur præsens dedicationi S. Mariæ Santonensis. Denique Gau- fredus vicecomes Toarcensis ejusque conjux, illum interpellarunt ut aedificaret monasterium in c.vi.eol. loco, qui dicitur Bellanoa ; vide instrumenta, ♦ necnon Mabiilonium ad an. 1047. n. 20. IV. Petrus I. de quo vide instrumenta & Mabiilonium loco citato, ubi corrigendus, inquit, chronographus Malleacensis, apud quem Aschoni successisse dicuntur Theudus seu Theadus, Aude- bertus, Willelmus, Johannes I. Garinus & Johannes U. 4 V. Garinus & Gamerius tempore Amati Bur- degal. & Ramnulfi Santon. præsulum, Urbano papa, regnante Phillppo, Willelmo Aquitaniæ duce glorioso, ex tab. S. Mariæ Santon. Idem etiam precum iniit societatem cum A. sancti Mar- tialis abbate. VI. MichaeI, qui Iitigavit pro quadam eeclesia S. Laurentii cum monachis S. Cypriani Pictav. judicio Hugonis Lugdun. archiepiscopi, Simonis ep. Aginn. & Rotgerii subdiaconi Ecclesiæ Roma- næ ; causa cecidit, ex chart. S. Cypr. fol. 34. VII. Willelmus I. circa an. 1160. paciseitur cum. Thoma abbate de Granataria, ubi vide. VIII. J. abbas S. Michaelis in Eremo cum Jo- hanne abbate de R£ subscribit donationi Radulphi de Malo-leone factæ eeclesiæ Malleacensi, anno quo cum rege Angi. Richardo I. profectus cst Je- rosolymam, ex archivo eecl. Rupell. IX. Simon, cujus obitus notatur in necrologio Silvæ-maj. xv. cal. Aug. at quo tempore vixerit ignoratur. X. AudebertusII. an. 1200. XI. Petrus II. anno 1270. concordiam fecit cum Radulfo Malleacensi & Petro S. Leonardi abbatibus, & fratre Petro dicto le Eranceis magistro militiæ templi iu Aquitania, pro canali faciendo a ponte Brunæ ad pontem piseatorum, ex docu- inento abbatiæ S. Leonardi de CaImis. XII. Johannes I. 1283. XIII. Hugo I. 13 66. in festo S. SchoIasticæ virginis, & 13 77. in charta sancti Petri de Mau- * Mortagne ritania*. infoidou. xiv, Geraudus occurrit abbas ante an. 1400. in variis instrumentisi XV. Hugo II. an. 1400. prioratum de Curson officio daustrali aquarii uniri sategit. XVI. Jacobus I. 1409. ultima die Aprilis & -UCIONENSIS. 1421 A. 142 5. die 2 5. Novembris ex chartis authenticis iu regia bibl. asservatis. Memoratur etiam 1412. in charta S. Petri de Mauritania, prioratus abba- tiæ S. Michaelis in Eremo subjacentis. XVII. Guillelmus II. Tistonnier abbas S. Mt chaelis & prior S. Petri de Mauritania an. 1440. XVIII. Richardus Paule 1445. 24* Decemb. 1446.20. Nov. 1448. 12. Nov. 1449. uiti— madieNov. 1450. 2. Decemb.& 145 I.uIti- ma Decemb. ex chartis authent regiæ biblioth. XIX. GuilleImus III. 1452. die ultima Dec. ex charta authentica regiæ biblioth. Hoc autem anno mense Julio devastatafuit abbatia per viceco- 5 mitem Toarcensem & Dom. de Chasteaubriant. Anno seq. abbas ratum habuit quoddam excam- bium factum a fratre Michaele Savarici, priore S, Salvatoris de Maroliodie 8. Maii iu capitulo gene- rali, in festo S. Michaelis. Reperitur & annis 14 5 5. 3. Decemb. 1474.4. Jan. & 147 5. die ultima Aprilis, iu chartis authent regiæ biblioth. quas Dom. de Ganieres debemus. XX. Nicolaus abbas anno 1488. die uItima Nov. ex charta authentica regiæ biblioth. XXI. Thomas 1492. dic 12. Dec. & 1494. 12. Aprilis post Pascha, ex eodem promtuario. XXII. Johannes II. de la Tremoille 149 6. de quo vide iu Granataria. XXIII. Bertrandus de Mousty abbas S. Mi- chaelis & prior commendatarius S. Petri de Mau- ritaniajeperitur in tabulis utriusque cœnobii annis I5I5.&15I9. quo item an. die 5. Dec. memo- ratur in charta authent. regiæ bibl. An. 1 92 6. die 7. Maii edidit quædam statuta quæ observata sunt usque ad tempus Jacobi de BilIy, qui ca confir- mavitan. 1 566. die 5. Maii. XXIV. Johannes III. Prunæus de Bisty ex no- biiitate Camutensi, Guisiæ tamen natus, quod oppidum tum regebat Ludovicus ejuspater ; abbas p. S. Michaelis, S. Leonardi de Ferreriis & B. Mariæ u de Castellariis 1535. 1543. & 15 47. In chartis authent. regiæ biblioth. recensetur die 4. Aprilis 1540. & 20. Decemb. 1556. ubi solummodo dicitur abbas S. Michaelis in Eremo. Sedebat ad- huc 1 5 5 9. ex libro Gallico cui titulus est : Cou- stumes generales, &c. auctore Carolo du Moulin, cum additamentis Gabrielis Michel Andini, tom. 11. Parisiis apud Jacobum d’Albin 1664. Dimissis suis sacerdotiis Johannes fit Cartusianus, ex Scae vola Sainmarthano, in elogio Jacobi de Billy, quem Johannis fuisse fratrem docet. XXV. Jacobus de Billy inter musas educatus, E & Græce maxime doctus, Gregorium Nazianze* num, Johannem Damascenum, &c. est interpretatus. Favit autem ejus studiis Johannes frater natu major, qui in ipsius gratiam abbatias quibus po- tiebatur abdicavit. Abbas erat S. Michaelis in E- remo & B. Mariæ de Castellariis in Rhea infula anno 1 566. quo, die 5. Maii innovavit statuta Bertrandi de Mousty abbatis ; vixitque usque ad annum 1581. quo Parisiis e vivis excessit die 2 5. Decemb. sepultusque est ad S. Severini fanum in choro, ubi visitur ejus sepulcrum cum epitaphio. Ejus elogium habemus lib. 3. eIog. Scævolæ Sam- marthani. Ipso regente dcstructum est monasterium 141 » ECCLESIA L a Petro ViIlates domino de Champagne. Sedes au— l tem abbatialis vacabat adhuc 22. Junii 1 5 8 3. cx litteris fratris Nicolai le Comte prioris S. Salvato- ris & S. Stephani d’Ars in infula Rhea, vtcarii genendis sede vacante. XXVI. Carolus dc Bourbon abbas commen- datarius 1584. sub quo nullus ibi monachus degebat, nullus qui rem divinam curaret aut sacra faceret. Se ipse nominat adininistratorem perpetuum in charta anni 1 5 89. 23. Dec. qua loca- tionem de Richebonne factant a Mariano Martin- bault tanquam abbate coinmendatario, confirmat. XXVII. Marianus de Martinbault, in senatu Rotomagensi consiliarius, tanquam abbas commen-1 datarius S. Michaelis in Eremo locavit seu accen- suavit Richebonne, approbante Carolo de Bourbon ejusdem abbatiæ administratore perpetuo 2 3. Dec. 1589. Reperitur idem Marianus in chartis annorum 1 593. 1596. & 1604. Hicplurimas lites intendit monachis, qui apud S. Michaelem r invito abbate nimis avaro, iterum adunati, officium divinum exeunte seculo xvi. celebrare coeperunt An. 1603. die 23. Julii abbas & conventus S. Michaelis prioratum S. Leonardi de Is ronio Carthusiæ Namnetenfi perpetuo uniendum concesserunt. Unde Carthusiani duo quotannis onniversariacelebrant, 9. Maii & 16. Oct. quæ 1 quidem in eorum necrologio sic notantur diebus praefixis : Anniversarium abbatum & religioforum abbatiæ S. Michaelis de Eremo, sundatorum & benefactorum prioratus S. Leonardi de lseonio. XXVIII. Ludovicus de Bourbon comes Suessionensis, par Franciæ, regii palatii magister, & regius Delphinatus præfectus, redditus abbatiæ per-^ cepit, una cum Anna de Montasie comitissa Sues- sionensi, annis 1606. 1613. 1620. 1621. & 1625. ut palam fit ex multis utriusque apochis horumce annorum ; in quarum nonnullis Lu- dovicus de Bourbon abbas nominatur. Hic au- tem hortatu piæ comitistæ plura bona diffracta re— * cuperavit, ecdesiam & monasterium restauravit. XXIX. Johannes IV. le Gay, al. le Jay, Regi a consiliis, & libellorum supplicummagister, abbas erat commendatarius 1609.1 o. 13.14.& 161 j. XXX. Balthazar Poictevin Regi ab eleemofy- nis & consiliis sanctioribus, abbas 1621.24.27. & 163 1. XXXI. Johannes-Baptista de CroisiHesRegi a j sanctioribus consiliis, annis 1636. & 1637. Cessit invitus. XXXII. GuifIelmusde Montagne, Regi a consi- liis, reperitur abbas 1641. (quo anno e vivis ex- cessit Ludovicus de Bourbon) necnon 1651. Legimus tamen Martinum Bergeron, regium lega- turn in urbe de Rrouage, oeconomum a Rege nominatum per totum annum 1642. XXXIIJ. Hartfuinusde Peresixe de Beaumont nominatus a Rege ahbatiam recusavit, quam accepit XXXIV. Julius cardinalis Mazarrni t regni ad- minister, sub quo monastrrium S. Michaelis, re- sormatæ S. Mauri congregationi aggregatur 27. C.vm.col. 1669. ac biennio post uniuntur abbatiales 4 « redditus collegio Mazarinæo Paris Vide instrum. UCIONENSIS. 1423 L TALMUNDUM. T-Imint. TAlemons, Talmundum vel TaIcmundum oppidum est clarissimæ Tremoliæ gentis, titulo principatus insigne, in promontorio Picto- num sinus Aquitanici, septem leucis ab urbe Lu- cionio, duabus ab Oceano, ubi abbatia sub invo- cationc S.Crucis, ord. S. Benedicti, exstruitur anno circiter 1040. fundatore Willelmo I. cognomine Calvo, Talcmontensis castri domiuo ; quemadmodum testatur diploma tabularii S. Crucis num. 3. quod ex historia comitum Pictavcnsium Jo- 5 hannis Besty pag. 220. erutum nostra inter instru— c. vrn. Ix. _ V 5 * &c. usque menta recudnnus. Xlll col. 41 J,. ABBATUM CATALOGUS. & sc<l- I.’l 7TtaLI$ abbas S. Gildasii Ruyensis, cum V ex hoc monasterio suorum importunitate monachorum ejectus fuisset, Guillelmum Calvum Talemontiscastri dominum adiens, aliquem sibi dari locum, iu quo Deo juxta propositum deser- vire posset, exposiuiavit. Vitalem gratanter excepit Willelmus, eique coenobium, quod juxta suum castellum nuper exstruxerat, commisit, circa an. 1042. ut patet ex litteris ejusdem Willelmi ’hoc anno datis, quas vide apud Johannem Besty histor. comitum Pictav. pag. 324. Post obitum vero Willelmi praedicti, Willelmus minor ipsius filius, Vitali abbati quasdam ecclesias confirmavit, ex historia jam laudatapag. 322. Postea regrriius est in Britanniam, uti mox videbimus. II. Evrardus & Euvrardusseu Ebrardus 1076, & 1078. quo anno in plena curia conqueritur Vi- talem suum prædecesserem iterum in Britanniam reccssisse & chartas secum abstulisse ; cujus rei falsi- tate cognita, caiumniæ convictus est Ebrardus, ip- sumq ; quod monachis SS.Trlnit. injufteabstuIerat, hoc est medietatem ecclesiarum de Olona, rcddi- dit, vide historiam citatam pag. 360. Exstat ibidem pag. 390. charta Isamberti Pictaviensis episc. collata monasterio confirmantis rogatu Wuraldi abbatis, circa anno 1086. Denique memoratur Ebrardus anno 1090. regnante Philippo, Petro episcopo Pictav. Willelmo comite. III. Alexander ab eodem Petro Pictav. episo privilegium impetravit an. 1092. quo bona om-

nia monasterii confirmantur ; illud habes apud Jo hannem Bcfly hist. comitum Pictav. pag. 429. Sedebat adhuc Alexander anno 1097. Urbano Btntd f’V' papa, Philippo rege, Willelmo-duce Aquitaniæ.. Petro episcopo Pictav. Luna 1 5. epacta iv. ind. V. pridie cal. Junii. IV. Willelmus I. an. 1117. subscribit concor- diæ apud Engolisuiam factæ inter abbates S. Mar- tialis & Vallium. Reperitur &annls 1118.1126. ind. iv. & 1128. in charta prioratus de Rocha super Oyonem, Roche-sur-Yon. V. Durandus. VI. Guillelmus II. de Luco. VII. GuillelmuS III. Ricardi. Hi tres absque nota chronica reperiuntur in quodam instrumento chartularii. V1IL Lucas 119 5. 1424 ECCLESIA L IX. WiIIeImus IV. 1204. in testamento Maxen— J tiæ de Bulio ; & 1208. in charta Brolii-GrolIandi. c X. Radulfus de Peyrata, al. de Perata 121 o. iu charta fundationis Fontenellarum dioec. Lucion. I2II.& 1213. ex brevi membrana quæ sequi- tur

Radulfus de Peyrata miseratione divina eccle- A « £ Crucis de Talemundo minister humilis & in- sufficiens gubernator, testatur nihil esse consonum falsitati, Deo teste, in prælaudato chartulario mona- sterii sui. Hoc autem actum est anno ab Incarn. Domini M. CC. XIII. administrationis nostræ anno Iv. Innocentio papa lil. præsidente, pontificatus ejus anno xv. Philippo rege Francorum regnante, Afauricio Pictavensem ecclesiam gubernante, do— 1 mino Willelmo de Malo-leone tertam istum pacifice & integre administrante & obtinente. Occurrit etiam Radulfus an. 121 6. in charta Brolii-GroI- iandi. Is autem est profecto R. de Perata qui an. 1218. reperitur in testamento Savarici de Mal- leone domini Talemundi, quique an. 1228. secit concordiam cum Willelmo abbate & conventu Brolii-GroIlandi, pro quadam decima in parochia S. Eutropii de Perusjo, assentiente R. abbate de Morolia. Actum apud S. Hilarium prope Tale- mundum anno Dom. I 2.2.8. in conceptione beafæ Mariæ virginis. Denique anno 1232. paciscitur cum fratre Giraudo militiæ templi iu Aquitania praeceptore generali. XI. Petrus I. 1242. & 1244. mense Febr. ex chartis Brolii-Grollandi. Idem an. 1259. in crastino B. Bartholomæi apost. pacem fumavit inter abbates & conventus Loci-Dei in Jardo & de Fontenellis ; ex charta Fontenellensi. XII. Guillelmus V. 1261. ex charta ejufdem loci. XIII. Johannes I. pepigit cum Geraldo abbate Fontenellensi an. 1295. XIV. Johannes II. capitulum generale ceIebra- vit, die Lunæ ante Ascensionem Domini, anno _ ejufdem 13 46. ex —charta S. Maxentii. 1 XV. Petrus II. 1429. XVI. JohannesIII. 1445* & 1447. XVII. Franciscos I. du Puy-du-Fou 145 5. & 1467. XVIII. Guillelmus VI. Meschin 1474* & . Pregentus I. de Brosse 1500. Obiit an. I5°5- XX. Petrus III. Gaudin electus a capitulo an. 150 5. & confirmatus abepiscopo Lucionensi die 8. Oct. ejusilem armi, decessit 1518. XXI. Renatus Bodin electus est die decima j Octob. anni 1518. XXII. Jacobus I. de Ia Brosse eIectlone capituli factus est abbas anno 1519* abdicavit postea iu gratiam sequehtis. XXIII. Jacobus II. de la Brosse superioris nepos ex fratre, memoratur abbas 1533. & 1550. quo anno die 2 1. Febr. tonsuram clericalem ex in- dulto apostolico contulit fratri Johanni de Poy- gues monacho suo. XXIV. Pregentus II.desGrangese nobili Sur- geriarum stirpe, silius Mathurini domini de la Cort & Mariæ Pascaud dorainæ de laGafconniere, UCIONENSIS. 1425 L XXV. Franciscus II. Boutaud plura intulit damna suo monasterio ab anno 1555. ad an- num 1572. sub quo tandem exinanitum fuit penitus, adeo ut etiamnum, ubi fuerint ecdesia & alia loca, quæ regularia vocamus, prorsus ignoretur. XXVI. Ludovicus L de Mont-joumaI abbas coostdentiarius domini des Granges annis 1576 « &IJ79- XXVII. OIiverius de Cheilzin 150$. deinde cessit XXVIII. Petrus IV. de Vaudetard 1596. & 1597. cujus erat vicarius generalis prænomiuatus i Oliverius. XXIX. Gabriel RouUeau 1601. qui tamen anno tantum 1604. litteris regiis confirmatus suit. Sedebat adhuc 1607. distractor bonorum mona- sterii audiit. XXX. Ludovicus II. de Mont-joumai 1614. fortasse idem qui supra, certe haud melior ante- cesibre. XXXI. Franciscus III. de b Rochefoucaud abbas B. M. de Regali diœc. Pictav. nominatur a Rege ad abbatiam S. Crucis de Talemundo, pro qua juramentum præstitit coram episcopo Lucio- nensi 1623. ’XXXII. Johannes IV. Bertaud monachus regia schedula designatus est ; verum XXXIII. Sebastianusde Coniac principi Con- dæo ab eieemofynis, regias quoque litteras obtinuit an. 1624. Hic bonis a monasterio diffractis re- cuperandis plurimum insudavit ; tandemque Pa- risiis hanc vitam cum meliore commutavit 5. Aprilis 1655. XXXIV. Ludovicus III. Mauricius de Ia Tre- moiile comes Lavallensis, par Franciæ, & mar- chio d’Espinay, Talemundensis abbas renuntiatus est an. 1655. vere monasterii alter fundator. Re- . peritur autem annis 1670. 1680. & 1681. iu ’charta prioratus de Rocha super Oyonem. Obiit hoc anno ; simul abbas Carrofensis. XXXV. Fredericus-Cuillelmus de Ia TremoiIIe, princeps de Talmond, abbas S. Crucis de Talemundo, patruo succedit 1681. Abdicat 1689. vide in abbatibus Carrofensibus. XXXVI. Petrus V. Courcier socius Sorboni- cus & eccIesiæ Parisiensis theologus, hanc abbatiam obtinuit a Rege 9. Aprilis 1689. XXXVII. Franciscus IV. du Drot Biturigum duci ab elecmolynis, canonicus Guisiensis & vica- rius generalis D. episeopi Laudunensis, nominatur . abbasTalemundensis die 22. Aprilis 1713. NIGRUM-MONASTERIUM. Noir- Mouftier. SIc dictum est hoc monasterium & ipsa insuia Hero, in qua situm est, vel a vocabulo Her moutier mutato corrupte iu Nermoutier, vel a veste nigra monachorum ordinis S. Benedicti, qui illud ab exordio incoluerunt ; quemadmodum abbatia B. M. in eadem infula, cognominata est de Alba, ob albam vestem qua induuntur Cistercienses ibi- dem habitantes. Auctorem habuit circa an. 674. fundum suppeditante Ansoaldo Pictav. præsule, S. Philibertum, 14.16 ECCLESIA L S. Philibertum, qui quidem nunc cum S. Maria. patronus cst monasterii, exhinc etiam nuncupati siepissime S. Philiberti. Postea vero instauratum fuisse ac ditatum a Carolo-magno, opinantur Johannes Bcfly hist. comitum Pict. pag. 8. & Petrus- Franciscus Chiffletius historiæ Trenorchicnsispag. 5 21. sed eos quantum ad inllaurationcni invicte confutat Carolus Cointius t. 7. Annal. pag. 335. Sane recensetur ab veteri Astrononio de gestis Lu- dovici Pii, inter monasteria quæ hic princeps aut restauravit, aut a fundamentis erexit ; & in consti- tuto ejufdem imperatoris an. 817. commemoratur inter Aquitaniæ monasteria, quæ nec dona, j nec militiam dare debent, sed solas orationes. Floruit autem istud cœnobium ad annum usque 834. ind. xil. imperii Ludovici Augusti vigeri- ritum primum ; ex quo tempore monachi Heren- ses continuis Normannorum incursionibus vexati, varias mutare sedes coacti sunt, ut amplius videbitur in texenda mox abbatum nomenclatura, ♦ Touraus. donec ipsis tandem Trenorchiense ♦ monasterium concestum est, diplomate Caroli Calvi anno regni 3 5. C hristi 875. quod legesis in historia Trenor- ciucnsi Chiffictii pag. 214. Attamen circa 934. quidam potcntissimus Brito.Gradilo nomine, reli- ctis seculi pompis, ad monasterium quod in infula ( Heri pofitum erat, gratia convcrsionis se recepit ; ex quo intelligitur Herense monasterium tunc iuha- bitari denuo cœptum a monachis, post pacem cum Normannis factam. Nunc vcro redactum est in prioratum a Threnorchio vice versa pendentem. INDEX ABBATUM. I. O PhiliberTUS, primus abbaS Gemeticensis, primus etiam auctor fuit & abbaS Hcrcnfis monasterii, in quo usque ad supremum spiritum perseveravit. Ejus obitus dies notatur in vetustiS martyrologiis, x-iil. cal. Septembris, annus autem ^9°’* videsecul. 11. Bened. De successeribusau— J poscit’. teni ejus ad tempora usque Ludovici Pii Augufli nihil occurrit. II. Arnulsus erat abbas HerenfiS monasterii, cum Adhalardus abbaS CorbeicnsiS illuc in exfi- iiuin misluS est anno 8 14. a Ludovico Pio, qui tandem inani suspicionc deposita, hunc post septem annos revocavit. Is autem est ArnuIfuS, qui mo- Cra^dLeuU nasterium Dtas ♦ in pago Heibadilico * prope prioratus in Grandcm-Iacum exstruxit an. circiter 8 1 8. quique dtae’nfiNTre. 311110 sequenti aquam ex fluvio Bedonia ♦ in ipsum nmiaa fub— monasterium deducendi facultatem obtinuit a Lu— 1

^. d Hcr— ^ovico Augusto.Datum est praeceptum Aquilgrani baujje. palatio vn. cal. Aprilis an. VI. imperii D. Ludo- ^ne.aBolo— vjcj pjj(pirn| Augusti, ind. XII. uti legereest apud Cointium tom. 7. Annal. pag. 506. Laudatur ArnulfiiS tanquam adjutor S. Benedicti Anianenfis in rcformandiS Gailiarum cœnohiis ; qui demum an. 825. regimen sui monasterii sponte diniisit, superstcS ad annum 8 39. ex chronico Engolisin. Ceterum sub hoc abbate vivebat RagnarduS monachus HerensiS, qui tcstc Pasehasio factuS est ab- bas ; utrum HerensiS non conflat ; si tamen HerensiS, post Amulfum locandus est, inquit Ma- biIlonius. III. Hilbodus an. 8 2 5. abbaS efficitur, cx chron. Tomus Jl. UCIONENSIS. 1427 \ Engolisui. apud Labbeuin. Vide Cointium tom. 7. Annal. pag. 763. & seq. necnon Mabilloniunr ad an. 825. 11. 7 3. Eo sedente, anno 831. ex- sulavit in monasterioWalafrater Adhalardi, qui & ipse olim, ut diximus, ibidem septem annis exsul egerat. Anno 834. Hilbodus Hcrensem congre- gationem e sua sede pulsam transinigrare fecit ad monasterium Deense, in quo perinanlit usque ad annum 8 47. quo & istud a Normannis incenfum est. Cum autem hic abbas, quasi præscius futuræ dispersionis, Cunaldum * monasterium in Ande* * Cunr.uk. gavisan. 845. obtinuisseta Carolo Calvo rege, j Viviani comitis rogatu, eo familiam omnem trans tulit, relicto apud Deas S. Philiberti corpore, donec adsportandi daretur opportunitas. Verum neque hic tuto se diutius posse consistcre suspicatus abbas, Messiacum, villam pagi Pict. cum sacello & decimis ejusilem loci acquisivit a Carolo rege Aurei, tunc commorante, an. regni 14. ind. 11. xiv. cal. Febr. Vide Mabill. ad an. 8 5 4. n. 76. & Bestium hist. comit. Pict. pag. 170. Et hæc quidem tertia fuit post transmigrationem sedes Herensium mo- nachonnn. Quamdiu vero illic substiterint incera tuin. Postaliquot dies, idem CaroIus, ad depreca- tionem Erispogii Britanniæ comitis, Bussegilum *, a cellam pagi Cenomannici, in honore B. Petri apo stolorum priuclpiS, a S. Trogesio fundatam, mo- nasterio Deas, in quo S. PhiIiberti corpus hac- tenus requiescebat, atque Hilbodo abbati, ejusque loci monachis fugitivis contulit, ut in ea cella refugium habere possent. Data iv. idus Febr. anno sexto-decimo ♦ regnante Carolo gloriosissimo rege. ♦ Annb Actum in Veteri-domo ; qui locus est pagi Aurelia— piStUa ? - nensiS. Haud diu postea superstes suit Hilbodus, an— 8 J7- ciquc successit f^riæ rex IV. AxeniuS, cujus anno sexto, ut ait Falco in ■PlPd, atu « chronico Trenorchicnsi, corpus S. Philiberti e Deis Cunaldum, velut furtim illatum est circiter annum Christi 860. ♦ vide Chiffletium histor. » « /.857. Trenorch. pag. 523. V. Ermentarius monachus Gemeticensis, ac deinde Herensis sub Hilbodo abbate, lucubratio- nem anonymi cujusdam Gemeticensis monachi de transitu S. Philiberti, aliudque opus de tranflatione ejus ad monasterium DeaS &de ipsius miraculiS, a se factum, Hilbodo abbati suo nuncupasie dici- tur ; illud tamen dedicavit Hilduino abbati San- dionysiano, ut antiquioris illius vitæ, uti & mira- raculorum lectione Hikluinus moveretur ad impe- i trandum a Carolo Calvo refugii locum Herensi- bus monachis, qui tum palabundi per Gallias cum S. Philiberti corpore, ob tcmpestatem Norman- norum vagabantur. Alterum quoque miraculorum librum adjecit septem & viginti annis a pri- ma S. Philiberti ex Hero evectione tranfactiS, ut ipse testatur libro illo secundo, cap. 8. idest circa annum 863. cum jam essetabbas vagæ Herensis congregationis ; & cum anno praecedente, inquit ChiffletiuS, ipsis Maii calendis eductum e Cunaldo S. Philiberti corpuS, in sui juris villam Messia- cuni intulisset. VI. Berno successit Ermentario post quinquen- • Apud Cointium tom. IV. Annal.pag. 3 4.. dicitur hoc mo- naflcriolum Caladunenfi parthenoni subjeflum. Yyyy t4i8 ECCLESIA L Hale ipsius regimen, ac paulo post admittunt ad A profcssionem monadicam Geilonem Geilonis comitis filium, qui post cum abbas suit, ex Falcone Trcnorchiensi chronographo. VII. Geilo haud multo post cditam in mona- sterio prosessionem factus est abbas ; qui cum & natalium privilegio, & ob praeclaras animi dotes acceptus esset Carolo regi, ipso sui regiminis exordio monasterium S. Portiani in Arvernis ad perfugium ab eodem obtinuit ; statimque familiam suam cum S. Philiberti corpore omnique supelle- ctile eo transduxit Donationis hujus præceptum habes t. xii. SpiciL pag. 5 j 1. uti & ipsius confu- matlonem Geiloni concedam an. 876. a Johanne * VIII. papa. Mittimus alias donationes, loci vide- « stTrenor— Godit ♦ su P®®0 Villarensi, dati Geiloni a chio subje— Desiderio viro illustri, de Caroli regis consensu, 4u<* ind. 2. an. regni ejus 28. & in successione regni Lotharii primo, qui erat Chr. 869. Denique idem * Toumus. Carolus rex Trenorchiense ♦ S. Valeriani monasterium Geiloni petenti contribuit scripto diplomate xiv. cal. Apr. ind. vm. an. regni 3 5. & in successioneregni Lotharii sexto, Christi 875. Ita Trenorchiensium abbatum primus est Geilo, quo- rum seriem prosequemur, Deo juvante, quando de abbatiis diœcesis Cabilonensis agemus. Orbestier. ORBISTERIUM. ♦ Baptistæ RbISTERIUM sancto Johanni ♦ sa- coHationis cnini, a quibusiIam recentioribus Orbis- nus^b ? ^ ternsinus dictum, ordinis sancti Benedicti, in plebis Chri— parochia castri de Oilona, ad oram Oceani, leu- cursus C°n’c*s duabus a Talemundo, octo ab urbe Luciono, & semiieuca ab oppido Sabulonensi, vulgo les Sables dOlone, fundatum est a Guillelmo Aqui- taniæ duce & Pictavii comite, ut patet ex funda- tionis diplomate, quod videsis in probationibus hist. comitum Pictav. Johannis Besty pag. 3 5 1.1 Ea tamen charta videtur perperam attributa GuiI- leImo IV. & præferre annum 1007. Necdum enim Aquitaniæ duces titulum principum Tale- mundi gerebant, quem videIicet non nisi post obitum Willelmi & Pipini siliorum Willelmi I.cog- nomento Calvi principis Taicmundi obtinuerunt, hoc est post annum circ. 1 o 5 9. ex eodem Bcllio loco citato pag. 3 2 5. & seq. Ceterum cx monasterio, quod funditus eversum est a Calvi- nistis, sola superest ecclesia. Paucos abbates quos e tenebris eruimus accipe. ABBATES. ] Sevmæth

I.T7U LCHERIUsI. 1059. & in charta I ? fundationis. II. Michael I. 1061. ex fide Sammarth. C. xvI. 111. Fulcherius II. reperitur 1109. in charta col.fundationis Brolii-Grolandi. Anno 1130. al. 1136. (fortasse utroque anno) quædam commu- tavit cum Petronilla abbatissa Fontis-ebraldi. IV. Johannes Vailinus transegit cum Giraudo abbate Brolii-Grolandi. V. MichaelII. an. 1206. componit cum Petro abbate & conventu Brolii-Grolandi.TcstiS est an. 1221. donationis, quam Petrus dc Luciono Wil- UCIONENSIS. 1429 k selmoahbati Brolii-Grolandi fecit de maresiis apud Campaniacum. Is cst profecto M. qui jam anno 1206. composuit cum P. abbate Brcjii-Crolandi, pro maresio dc Rosse, mediantibus viris pacificis J. Trisagii & O. Moroliæ abbatibus. Idem insu- per prima tantum sui nominis littera connotatus occurrit 1 2 3 9. in charta Brolii-Grolandi. VI. Hugo vir religiosus nuncupatur in quodam Brolii-Grolandi documento, an. 1251. mense Maio. VII. Claudius de Villars monachus & elecmo- lynarius S. Cypriani Pictav. ac vicarius generalis Antonii de Champropin abbatis sui, abbatiam ’S. Johannis de Orbistcrio possidebat an. 1538. die 15. Januarii. VIII. Christophoms Marchand decanus Lucio- nensis, abbas Orbistcrii 1550. & 1559. IX. N. Clcment parochus castri de Ollona 1614. X. Ludovicus I. Franciscos de la Baume de Suze episcopus Vivariensis, abbas erat an. 1655. Obiit die j. Sept. 1690. XI. Ludovicus II. Moreau abbas Orbisterii & Brolii-Herbaldi, exstinctus est an. 1670. XII. Daniel de Cosuac primum Valentinensis „ episcopus in Delphinatu, ac deinde Aquensis me- ’tropolita, die 1. Nov. 1690. Cessit an. 1701. obiit vero 18. Januarii 1708. In archiepiscopi s Aquensibus diem mortis ejus diximus fuisse 2 f. Januarii. Forte obiit die 1 8. & exsequiæ ejus die 21. sunt celebratae. XIII. Gabriel de Cosuac episcopus Diensis pa- truo successit die 24. Dec. 1701. sedebat adhuc 1711. & 1714. GRANATERIA. HIc locus beatæ Mariæ sacer primam debet originem Gifleberto de Casa, qui hunc con- cessit Guillelmo de Concampo primo abbati Fon- tis-dulcis circa 1130. fecundam Gaufredo * * at. Ge- abbati secundo, qui in ipso loco ordinis S. Bene- dicti fundavit abbatiam. Vide Mabillon. tom. v. Annal. pag. 5 67. & 68 8. Sita est in parochia S. Salvatoris d’Ardelay, monasterio S. Michaelis in Eremo subjecta, una leuca ab oppido desHerbiers, a Flocellaria tribus, quatuor a Mauritania, & novem a Luciono ; sola sine pago mediaS inter silvas, non longe a castro du Parc. Hanc porro Carolus Francorum rex diplomate anni 1420. inter instru— c-coi. menta relato, & ArtuS Britanniæ dux, comes de **5 L Richcmontan. 1428. in suam protectionem sus- ceperunt. Cernitur in eccIesia tumuluS Archiepi- copi domini de Partheniaco ; unde conjicimus nobilissimam illam gentem, quæ plurimaS eccIe- sias donis suis ditavit, magnis etiam beneficiis hoc monasterium affeciffe Series abbaTum. J./^ UlLLElmus I. memoratur abbas anno \J 1 1 5 o. a V. C. Baluzio in notis MSS. ad Galliam Christ. II. Thomas tempore CaloniS Pictav. episeopi, quo scilicet arbitro concordiam fecit cum Airaudo ECCLESIA L rie Molli-dmpo. Pepigit etiam cum WHleimo / abbate S. Michaelis in Eremo, pro quodam molendino. Reperitur autem & annis 1160.11 67. 1 170. 1175.& 1177. III. Guillelinus II. cui Gaudinus dominus de Cliflon, dedit 26. solidos iniscw quod est in medio Quadragesimæ, &c. in manu Mauricii episc. Nannctensis, præsentibus Maen abbate de Bulaio, Richardo priore dc Clissen, & aliis. IV. Johannes I. præerat 1201. quo plura ci dederunt Willelmus dominus dc Mauleonio, & Katerina ejus uxor, filia Mauricii D. Montis- Acuti, ejusque nepos Savaricus filius Radulfi de Mauleonio. Memoratur quoque 1225. in festo * S. Silvestri & 1246. quo anno fecit eseambium cum abbate & conventu Brolii-Grolandi, die Mer- curii post Purificationem beatæ Mariæ ; ex charta Brolii-Grolandi. V. Guillelmus III. paciscitur anno 12.65. cum Benedicto abbate Brolii-Grolandi. Fortasseisest Guillelmus, ciii nobilis femina Theophania de Al- bigniaco SAulugne, sexaginta areas felinarum in marisco de la Culace donavit, apud Granateriam in ecclesia S. Mariæ, ante altare S. Katerinæ vir- ginis aliarumque virginuhi, annuente Petro de Ra- meia Theophania conjuge. Quod quidem postea C donum consumavit Willelmus episc. Pictaviensis. Item Radulfus de Maleone &Willelmus ejus frater, dederunt monachis de Granateria, iu manu Willelmi abbatis decem solidos, apud S. Michælem de He- remo, ad pisces emendos. Hoc donum factum aput monachos S, Ylarii de Eontiniaco, testibus Johanne de Niolio, & Willelmo de Trisaio abbatibus. VI. Petrus I. transigit an. 12 8 7. cum GuiIIelmo abbate de Alha-Cororia. VII. Petrus II. Brunet 1323. mense Novemb. VIII. Petrus III. de Bou, al. duBou 1324. 1328. & 1347. IX. Helias I354.&I366. Attamen Iegitur X. Johannes II. 1365. ex Baluzio, iu notis E MSS. ad Gall. Christr XI. GuiIlelmus IV. Coutigny 1373. quem abdicasse anno sequenti asserit noster D. Claud. Estiennot XII. Johannes III. idem sortasse qui supra, memoratur annis 1373. 74 « & 7 5. XIII. GuilleImus IV. Coutigny, idem rursus sortasse, qui supra, 138 o. & 1383. XIV. Johannes IV. Chesse, al. Chefue ex Ba- luzio, 1387. XV. Egidius Coutigny 1400. 1401. & 1413. j XVI. Ambrosius de Prazay 142 6. & 143 3. XVII. Johannes V. Coutigny 1450. 58. 62. & 63. Attamen Baluzius in notis MSS. ad Gall.Chr. indicat Johannem Chasteigner anno 1460. Fortasse Johannes Coutigny cesserat Jo- hanni Chasteigner. XVIII. Almaricus d’Acignt*filius Johannisto- parchæ d’Acign£, ex Catharina de Malestroit, episcopus NamnetensiS & primus abbas commenda- _ tarius annis 1472. & 1474. Obiisse dicitur 2 3. ♦ Srnrnart. r ? l ✓ i * J l+79— rcbr. 1476.* vel 1477. XIX. Jacobus de Caukrs, al. de Caulay, episc. Tomus II. UCIONENSIS. 1431 L uti tradunt, Neniausensis, 148 5. & 149 3.Morte correptus cst an. 149 6. XX. Nicolaus Chauvcau monachus, post obi- tum Jacobi de CauIers, unanimi fratrum consensu electus est abbas, & confirmatus a Petro Lucio- nensi præsule, an. 149 6.* sed æmulum habuisse videtur eum qui sequitur. XXI. Johannes VI. de la TremoilIe cardinatis, archiep. Auxilanus & cpiseop. Pictav. abbas erat Granateriæ & S. Michaelis in Eremo, annis 149 6. 1497. 1499. 1 506. & 1 5 07. quo an. decessit Mediolani, iepultus in castri Thoarcii æde sacra. XXII. Petrus IV. de Sacierges episc. Lucio- nensis, cominendam obtinebat annis 1509. & I5I4" XXIII. Franciscos I. episc. Namnetensis, anno 1 5 3 o. ex Baluzio in notis MSS. ad Gall. Christr XXIV. Lazarus de Baif libellorum supplicum magister, abbaS Granateriæ & Carrofensis 1533. 36.40.&43. XXV. Petrus V. Chasteigner de sa Rocheposay monachus, abbas Carrofi ac deiude Granateriæ ex permutatione cum superiori. XXVI. Franciscus II. Chasteigner, Johannisex Claudia de Mauleon fuius, an. 1 545. contulit ca- ’ pellaniam de Ia GolIanderie ad altare B. Mariæ in eeclesia de Granateria fundatam. Reperitur & annis 1 5 47.49. & 65. Postea fuit Rupisposeæ do- minus & eques torquatus regius, circa 1 5 67. quo abdicasse legitur, obiitque v. idus Sept. 1579. sepultus in abbatia Misericordiæ-Dei. XXVII. Johannes VII. Birotheau^z/. Birocheau,’ in decretis baccalaureus, pro Renato Chasteigner abbas siduciarius 1 5 71. 72. 73. 8 8. & 1590. XXVIII. Franciscus III. Fouquet clericus, no- minatur a Rege 1590. Præerat adhuc 1614. Mor- tuusestan. 1620. ex Baluzio in notis MSS. ad GaH. Chrifu Legimus tamen alicubi D. d’Abbin de sa * sehedulam regiam obtinuisse * de la Ro. •die 1. Oct. an. 1 5 9 5. pro abbatiis Granateriæ, ch, P°say- Prulliaci, Misericordiæ-Dei, S. Petri deBello-loco, Ageduni, ac NantoIii. XXIX. Aimericus Jamet presbyter diœcesis Pictav. Francisco Fouquet successit ; & quidem jam an. 1612. ex Baluzio in notis MSS. ad GaH. Chr. Bullas tamen haud obtinuit nisi an. 1618. pontificatus Pauli V. decimo quarto. XXX. Ludovicus I. Chasteigner, nepos Hen- rici-Ludovici Chasteigner de la Rochepozay Pic- taviensis episcopi, Aimerico sedente, abbatiam de Granateria obtinuit calendis Dec. 1624. Obiit • 1637. simuI etiam abbas Belli-portus, Prulliaci & Misericordiæ-Dei, necnon Ageduni, secundum Sammarthanos in serie abbatum Belli-portus ; in quarum abbatiarum regimine fratri successisse dicitur Annas Chasteigner. XXXI. Carolus, al. Annas Chasteigner Regi ab elecmolynis, abbas Granateriæ, Belli-portusac Misericordiæ-Dei an. 1673. Obiisse dicitur an. 1679- XXXII. Ludovicus II. de sa Fayette natus in Pictonibus an. 1 6 5 8. prior Godeti in diœc. Anic. abbas etiam Vadi-montis in diœc. Rotomag. & Dalonensis, Granateriam obtinet a pluribus annis. Y vyy ij l'Isle Chauvet.

INSULA-CALVETL

INsula-Calveti, Herensi * vicina, Occani quondam insula, Noir-moutier. nunc mediis in paludibus sita, intra fines parochiæ S. Stephanidc Bosco-cœnato, vulgo du Bois de Cené, Luciono sepicmdccim * Beauvoir sur mer & Machecou. leucis, Namnctis novem, Bellum-visum * inter & Machecolium, diœcesis Lucionensis, olim Pictaviensis: sub regula S. Benedicti, & patrocinio B. Virginis in cœlos assumtæ monasterium est, cujus fundatores Absiæ monachi dicuntur, præcipui vero benefactores domini de la Garnache; quodque Andreas Qucrcetanus, in historia domus de Chasteigner fol. 2. erectum fuisle anno circiter 1130. opinatur.

Funestum passa est incendium Insula-Calveti an. 1588. ex quo regularis observantiæ funestius experta est dispendium. Tandem vero monasterium instaurarunt reverendi patres Camalduienses, illuc introducti ab Henrico de Maupas abbate, dic 20. Januarii 1680. pium opus maxime promovente piissimo præsule Lucionensi Henrico de Barillon, atque assentiente D. Vincentio MarsolIe congregationis S. Mauri præposito generali.

Abbatum series.

I. Peturs I. abbas Insulæ-Calveti, testis cst in confirmatione elcemosynatum Giraudi de Tellio, facta Rainerio Absiæ abbati a Calone episcopo Pictaviensi an. 1156. ind. III.

II. Constantinus Petro successit.

III. Bruni 1187.

IV. GuilleImus 1427.

V. Alanus Loret archidiaconus Lucionensis & abbas regularis Insulæ-Calveti 1468.

VI. Petrus II. de Layre 1509. & 1524.

VII. Claudius du Puy-du-Fou abbas commendatarius 1161. & 1569.

VIII. Nicolaus Girard 1 577. Erat etiam titutaris domus elecmosynariæ B. Mariæ de Mauritania an. 1588. ex charta S. Petri de Mortagne.

IX Philippus Audiger abbas regularis 1622.

X. Alfonsus Ludovicus du Plessis de Richelieu cardinalis Lugdunensis anno 1633. campanam conflari jussit cum hac inscriptione: Sancte Benedicte ora pro nobis. Reperitur adhuc an. 1643.

XI. Henricus de Maupas du Tour episeopus Aniciensis & postea Ebroicensis, necnon abbas S. Dionysii Remensis, post Alsonsum obtinuit abbatiam Insulæ Calveti, ad quam inhabitandam reverendos patres Camaldulenses admisit dic 26. Junii an. 1679. Et hi quidem beneficii memores, ejus obitus diem anniversarium recolunt. Decessit an. 1681.* * al. 1680

XII. Gaspar Alexander de Coligny, Henrici nepos, al pronepos, ejusilem cessione facta in manibus Regis, utramque abbatiam Insulæ-Calveti & S. Dionysii Remensis obtinuisse dicitur *al. 1681. an. 1680. * mense Octobri, ac Infulæ-Calveti possessionem acecpisse an. 1684.tandemque abjeeisie clericatum ut genti suæ semen suicitaret.

XIII. Leo d'lliers d'Entragues nominatur abbas dic 2. Januarii 1687. Cessit anno 1693.

XIV. Jacobus de Candeau presbyter diœcesis Lalcurrensis, designatus est abbas 31. Maii 1693. Obiit mense Manio anni 1707. abbas etiam Bonifontis ord. Cisterc. diœcesis Convenensis.

XV. Carolus Amabilis d'Aynac de Turenne doctor Sorbonicus & vicarius gcncralis episcopi Lucionensis, renuntiatur abbas die 23. ♦ * al. 24 in sesto Pasche Aprilis an. 1707.

BROGLIUM-HERBALDI.

Breuil-Herbaud.

BRoglium-Herbaldi seu Brolium Arbaudi, quod idem est ac fundus seu alodus Herbaldi, sub titulo Assumtionis B. M. Virginis, ordinis S. Benedicti, jacet in absconsa solitudinae inter silvas, una leuca ab oppido de Palluau, Namnetis septem, Luciono duodecim. Nunc ibi nullus degit monachus.

Abbates.

1.GIaradus testis in commutatione facta inter Fulcherium Orbisterii abbatem & Potronillaim abbatissam Fontis-ebraIdi, lubGuillelmo Pictaviensi episcopo, & Gaufrido Camotensi sedis apostolicæ legato, circa 1130.

II. Guillelmus an. 1271. ex charta B. Mariæ de Fontenellis.

III. Ludovicus Moreau simul abbas Orbisterii, mortuus an. 1670.

IV. Gilbertus de CIcrambaut epise. Pictaviensis Ludovico successit anno 1670. mortem oppetiit 3. Januarii 1680. Erat etiam abbas Loci-Dei in Jardo.

V. Jacobus Nicolaus Beissier, filius Jacobi Regis chirurgi peritissimi, eques commendator S. Jacobi du Lys ordinis S. Lazari & montis Carmeli, nominatur ad abbatiam Brolii-Herbaldi an. 1680. mense Maio; cujus ecclesiam, ædesque ab batiales restauravit, distracta bona recuperavit, atque in dies ipsius utilitati non impigram operam impendit, simul abbas S. Clementis Mettensis.

FONTENELLÆ.

Fontenelles

B.Maria de Fontenellis, dioecesis olim Pictaviensis, modo Lucionensis, conditur in silva Rochæ an. 1210. una leuca a Rocha super Oyonem, Roche-sur-Yon, Luciono septem, quatuordecim Rupella, Namnctis duodecim, a Guillelmo de Malo-leone Talemundi toparcha & ejus conjuge Beatrice, domina Machecolii, Lucioni & Rochæ super Oyonem, postea uxore Aimerici de Thoarcio; qui quidem Guillelmus, Beatrix, & Johanna de Thoarcio eorum filia, sub insigni monumento in basilica humati sunt. Vide tabulas fundationis inter instrumenta. C. xiv. & xv. col. 419. & 420. Porro hanc abbatiam primum exstitisse monachorum ord. S. Benedicti, docent præfatæ BcatriciS litteræ an. 1225. Estienot quibus exortam super ipsamet abbatia de Fontenellis controversiam intei abbates Majoris-monasterii Turon. & Fontenellarum componit. Paulo post tamen amplectitur institutum canonicorum Regularium de Cancellata, qui tandem nostris temporibus congregationi Gallicanæ se submiserunt. >434 ECCLES1A L Carolus autem comes Valesii, Alenconiensis, Car-. notensiS, Andqgav. & dynasta Rochæ super Oyo- nem, privilegia a Beatriee*concessa in territorio suo de Rocha super Oyonem, confirmavit an. i j 17. Idem fecere Johannes duxNprman. comes Audeg. & Cenoman. dominus de Rocha super Oyonem, an. 1 349. N. toparcha dc Clisibn coffresstabuIi Franciæ, dominus de Rocha 1384. regina Skaliæ & Jcrulalem die 16. Nov. 1388. coniiujsa de Penthievre, vicecomitissa Lemovic, domina de Clissen& Rochæ super Oyortem anno 1410. denique Rcnatusrex Jcrusalem & Sidllæ, dux An- degav. & Lotharingiæ, &c. eadem privilegia comprobavit, eo pacto ut canonici de Fontenellis an- niversarias preces & oblationem pro ipso celebrarent. Datum in Aquensisua civitate die VII. Junii an. M— CCCC. XLVIII. Consecratio ecclesiæ sic commemoratur iu brevi membrana : Ar nomine S. Trinitatis & in honore B. Virginis & omnium sanctorum, Johannes de Melun Dei gratia Pictaviensis episcopus consecravit majus altare ecclefiæ B— M. de Fontenellis ordinis de Cancellata. & lujc factum fuit v. idus Martii, quod est in vigilia B. Gregorii papæ, an. /nc. Verbi M.CC. xLvtfI. & antea M. CC. xL. in festo omnium sanctorum, circa tertiam intravimus primitus dictam ecclesiam & locum. & venimus de illo parva loco, in quo fratres primitus permanserunt. S E R i ES ABBATUM. I. QTEPHANUS I. abbas de Fontenellis 1213. 01215. & 1216. quo anno subscribit litteris Aimerici de Thoarcio, B. Mariæ Fontenellensi un lieude* exartum ♦ de Peiliconneria concedentis. Migravit lriche. a seculo xiv. cal. Decemb. ut discitur ex necrolo- gio in quo legitur : Obiit dompnus Stephanus pri- mus abbas Fontenellensis an. M. CC. XVII. II. Emenius præfuit 1217. ex charta Savarici domini de Malo-leone ; 1218. v. idus Junii ex 1 donatione Guillelmi Merula militis, facta cum as sensu Guillelmi Orri domini de Bello-loco ; 12 2 o. ex tabula Guillelmi de Vergana militis nonnulla dantis, audientibus Petro priore, Helia cellerario, &c. Denique annis 1227. ex concessione Aimerici de Albiniaco militis ; & 12 3 1. ex testa- mento Petri Girardi capeUani de Olona & de sancta Flavia. Ejus obitus notatur in necrologio v. idus Octobris, his verbis : Oluit dompnus Emes ab- bus quondam de Fontenellis & de Cancellata. III. Petrus I. 1242. de quo sic legitur in librp ♦ al. 1 r. cepituli : Iy. * nonas Maii obiit dompnus Petrus fecundus abbas de Fontenellis, Constat nihilomi— I nus ex instrumentis laudatis Emenium rexisse abbatiam Fontenellensem ; quia vero hinc transini- gravit ad Cancellatam, ideo sortasse iu serie abbatum Fontenell. non collocatur. IV. Petrus II. ex Sammarthanis. V. Stephanus II. nominatur in charta Bcatricis dominæ de Rocha, mense Julio 1235. confuina- ta apud Rocham super Oyonem ; quo annotesta- mentum condidit mense Aug. die Veneris post Assemuonem B. Mariæ, electa sua apud Fonte- nellas sepultura ; en ipsius chartæ fragmentum : Universis Christi fidelibus præsentem chartulam infi UCIONENSIS. 143 ; A pecturis Beatrix domina de Rochai salutern in Do- mino. Noveritis, quod cum olim in foresta mea Ro- chæ quandam fundaverim abbatiam, videlicet ab- batiam de Fontenellis, ordinis Cancellata, eisdem abbatiæ & fratribus ibidem Deo servientibus partem ejusdemsorestæ meæ dedi, fecundum metas crudum & sosserum ibipositas &statutus, & in parte residua sorestæ ipsius icis concestl nemus ad domos proprias, ulucumque opus fueris eonstruendus & reficiendus, & ad colesagium, & ad omnes usus ip- sorum. Dedi etiam eisdem pasturagiurn in eadem serejus, ad opus omnium animalium & pecudum " suarum, & pajuagium porcorum suornm. Præterea dedi cis minagiurn Rochæ & quidquid juris & dominii habebam, tam in nundinis quam mereatis, & in platea in qua plebs convenis ad mercatum, &C. Actum apud Rocham super Oyurn an. Dom. M. CC. xxxv. mense Jidio. Vivebat adhuc idem Stephanus 1 24 7. cujus obitus dies ita notatur iu necrol. v. idus Decembris obiit domnus Stephanus tertius abbas de Fontenellis. Sub eo veI sequenti, Mauricius de Bella-viila dominus de Rocha supef Oyonem & de Luciono, & Johanna uxor ejus, filia & heres Aimerici de Thoarcio & Bcatricis prænominatæ, plura coqcesserunt eldem mona- sterio de Fontenellis anno Domini 1252. mense Julio. Eadem quoqueJohanna iu extremis positfc, fundavit duas capdlanias in ecclesia de Fontenel- lis, die Lunæ ante festum S. Gervasii, an. Dom. M. CC. LVIII. VI. Aimericus, de quo ita necrologium:PIII. eal. Decemb. oluit frater Aimericus quartus Mas de Eontenellis. VII. Helias I. ibidem ad V. cal. Dec. dicitur quintus abbas de Fontenellis. VIII. GuiileImus abbas unacutn fratre GiraIdo de Nogarcto priore de Fontenellis, obtinuit privi- legium a Philippo Francorum rege, datum apud 0 Perpignianum an< 1285. Fœdus iniit cum Du- rando abbate Loci-Dei in Jardo, an. 12 9 o. Obi tus ejus consignatur iu necrol. ad XIX. calend. Jan. anni 1294. diciturque sextus abbas. IX. Geraldus I. de Nogareto 1295. « priore factus abbas, hoc ipso anno transegit cum Jo- hanne abbate Talemundi; & 1305. indict. m. die 6. Junii, sede Romana vacante, cum abbate de Cancellata Bernardo, pro abbatia de Fonte- neilis subjicienda abbatiæ de Cancellata, de con- sensu fratrum utriusque monasterii. Fato concessit pridie nonas Januarii. X. Helias II. de Suyrac pedum obtinebat 1310. L 13 12. 13 13. & 13 20. die Mercuriipost Na- tivitatem B. Mariæ. Ejus obitus notatur in necrol. VI. * cal. Febr. ♦ * « XI. Geraldus II. Guerrea sedebat annis 1328 « 29. & 30. inscribitur necrol. III. nonas Martii. XII. Petrus III. Bontin 13^4. 57. & 64. XIII. Iterius 1365. & 13 06. quo anno, de consensu abbatis Cancestatæ, multa præclare constituit pro victu fratrum & vestiario, in capitulo apud Fontenellas celebrato 2 5 • Maii die Lunæ post festum Pentecostes ind. iv. Urbani papæ V, anno quarto, ubi & numerus canonicorum ad tredecim determinatur. Præerat adhuc an. 13 67. Yyyy iij 1436 ECCLESIA L XIV. Helias III. Fouchcr 1368. Ejus obitus notatur in necrologio, VI. cal. Octob. at perperam dicitur dcciinus abbas dc Fontenellis ; idquc pro- bat quantum aberret hoc necrologium in signan- do abbatum numero & ordine. XV. Geraldus 1IJ. 1 3 7 a. Obiitcx necrol. seu libro capituli, idibus Martii. XVI. Jacobus Olivier creatur abbas an. 1 3 74. ut patet cx apocha solutorum jurium apostolicæ cameræ. Reperitur in multis instrumcntis ab anno I375.adr39I.In quibuldam autem Gallice cx- aratis nuncupatur, frere Jafmes Olivier. Obiit xv. cal. Decemb. 1391. XVII. Johannes I. dc Marennes erat canonicus I FontcnelIensis an. 1370. abbas vero memoratur in pluribus documentis ab anno 1392. ad 1412. quo diem clausit extremum nonis Maii, ab Martii. XVIII. JohanneS II. Regnon ex procuratore factus abbas, viveredcsiit vin. cal. Junii 1440. XIX. Johannes III. Pourtreau, al. Penetreau, cx procuratore, seu oeconomo monasterii, munuS abbatiale promeritus, decessit vn. cal. Julii 1443. XX. Andreas deSalignl spiritum exhalavit xii. cri. Decemb. 1451. XXI. Johannes IV. AchaIle curam cœnobii suscepit anno 1452. Mortuus est pridie nonas Decemb. 1466. I XXII. Petrus IV. Bilse post unum annum re- giminis, abdicavit pro prioratu de Bello-loco super Marolium. XXIII. Michael Chesse exeunte anno 1466. abbatiam obtinuit ex pcrmutatione. Abbati de Cancellata negavit obedientiam, appellavitque ad Sixtum IV. papam die 9. Maii 1478. ind. XII. Fatis concessit m. nonas Junii 1487. XXIV. Ludovicus Hudo, al. Tindo, Iicentiatus in decretis, primus abbas commendatarius per annos circiter 43. Postea cessit in manibus Papæ iu gratiam sequentis sui consobrini. XXV. Petras V. dc Barro possessionem adep-1 tus est die 28. Decembris 1528. per procurato- rem Petrum Marchant archidiaconum Lucionen- sem. Pronepoti suo abbatiam transcripsit anno 1561. XXVI. Ludovicus II. de Barro, Ludovici dy- nastæ de la Ferbendiere suius, eodem anno 1561. decessit 1 3. Jan. sepultus in eccIesia du Lingeau. XXVII. Johannes V. de Barro superioris ne- pos, ex cujus cessione abbas constitutus est a summo pontifice ; at nusquam sedit pacifice ; hæretici enim occupatum monasterium flammis absumse- runt, præter claustrum & colloquendi locum ; navim ecclesiæ solo æquarunt, canonicosque neci dederunt. Obiit Johannes die 22. August. 1593. simul decanus Lucionensis. XXVIII. N. de Machecoul dominus de S. Estienne eodem anno renuntiatur abbas a rege christianissimo Henrico magno. XXIX. Johannes VI. Pidoux nominatus est abbaS anno 1617. at minime possessionem adiit, obstante haereticorum furore. Dormitorium nihilominus refecit ; quod cum iterum ab iisilem con- crematuni fuisset, hos ipsos ad illud referciendum coegit an, 1626. Ejus effigies in presbyterio cernitur. UCIONENSIS. 1437 l XXX. Petrus VI. de Broc de S, Mars dc la Pile, cleri Gallicani procurator, ac deinde pnesui AltissiodorensiS, permutavit cum sequenti, pro abbatia omnium SS. urbis Andegavensis anno 16 5 4. vel 1655. Obiit die 6. Julii 167 !. abbas etiam dc Rellonio ord. Prœm. XXXI. Ludovicus III. de b Cour ex permvb tatioiK cum præcedenti. XXXII. N. dc Baugc Andegavensis, postea uxorem duxit. XXXIII. GabrieI des Nouhesde Beaumont, cantor ecclesiæ Lucionensis & vicarius generalis episcopi, abbatiam a puero consecutus est, quam 1 an. 1675. canonic’s Regularibus Gallicanae con- gregationis reformandam commisit. Vivit adhuc grandævus hoc an. 1719. B. MARIA DE ANGLA. dc Angelis. ABbatia B. M. de Angla ordin. S. Augustini, sub titulo Nostræ Dom. Angelorum, dissat Luciono Ieucis quatuor, Talemundo totidem. Nulli sunt ibi canonici Regulares, solus parochus regit ecclesiam ; imo nullum ibi monasterium, cu- jus omnia histruinenta sunt penes nobilem virum Johannem Pharamundum de S.ie Hermine abba- 3 tem commendatarium, cujus stemma gentilitium in ecclesia visitur. Est etiam prior S. Stephani d’Ars. Florebat autem hæc abbatia anno 1409. quo ipsius abbas Johannes recensetur inter abbates qui procuratores cum plena potestate miserunt ad con- cilium Pisanum hoc anno congregatum. Anno 1559. Franciscus de Livenes abbas B. Mariæ de Angla per procuratorem adfuit comitiis apud Au- gustoritum Pictonum habitis die 16. Octobris, pro redigendis consuetudinibus. Erat simul abbas S. Eparchii, ubi de eo loquens perperam dixi eum fuisse abbatem S. Crucis de Angla. 0 BROLIUM-GROLANDI. BRolilm seu BoscUM GRolaNdi B. M. filia Moroiiarum e linea Claræ-vallis, ordinis Cisterc. cui addictum est sedente Mauricio Pictavorum antistite, hoc est circa 1200. antea erat regulæ subditum Benedictinæ. Situm vero est in parochia S. Eutropii de Perusio * in inferiori Pi— ♦ Poyroux. ctonum provincia, medium inter silvas & sabulosa loca, aut myricis & dumetis obsita, sex leuciS ab urbe Luciono, Namnetis sexdecim, undecim Ru- pella, una Talemundo & tribus ab oppido des Sables. Fundatorem agnoseit Aimericum de Bulio ** dominum de Perusio an. 1 109. ut patet ex charta fundationis inter instrumenta. Unde etiam liquet, c. xvi. (darius tamen ex bulla Lucii II. papæ anno 1143.Co’+11’ cœnobio de Moroliis data), Iocum in quo primordia fuerunt monasterii, pertinuifle prius ad abbatiam de Moroliis, concessione dynastanim de Perusio. BcnefactoreS præcipui commemorantur Petrus & AimcricuS de Bulio liberi Aimerici, GuillcImuS de Cantu-meruia mileS, & Maxentia dc Bulio uxor præfati Petri, Odo Mesehini, Rai- mundus de Verto, Simon Ricardi, GalteriuS Chabot & uxor ejus Valentia, GuilIeImus dc >+J8 ECCLESIA l Afpero-monte toparcha dc Perusio, & uxor ejus u Hermengardis, Eustachia uxor Eblonis de Malo- leone, Philippa Pictaviensis comitissa, & alii multi nobiles. Dedicatio ecdesiæ celebratur quotannis 16. Decembris. Porro ecdesiam uti & monaste- rium novo & cIeganti opere construxemnt Cister- cienses strictioris observantiæ monachi, quos illuc induxit Dominicus Robin ex priore S. Martini de Vertano congregationis S. Mauri, prior ac restau- rator Brolii-Grolandi. Series abbatum. I.T^ETRUS Pilati 1109. in charta fundatio- _L nis. Memoratur præsens in litteris Willelmi vicecomitis Toarcensis, Arvei de Marollo, & Gil— ] lcberti de Volvire, quibus ipsi concedunt monachis Brolii-Grolandi omne quod habebant in ca- pitePeirati— Cursonii : Hoc donum factum est apud JWarolin claustro monachorum, iu præsentia domp- ♦ Guilkl. ni Gisteberti * Pictav. ejuscopi, & magistri Aniaudi Gtikbcrti arehidiaconi, & magistri Mesehini abbatis Moro- liæ, & P. Pilati abbatis B. G. testibus Auberto decano de Marol, & Petro decano Talemundi, & Petro Audeberto presbytero de Leyros, & Tancredo de Antiochia, & Tancredo de Rocha presbyteris de Cursone, & Pagano Chapone & pluribus aliis. II. Giraudus vel Geraudus emit a Vitali de Calma locum in quo domicilium monachorum Brolii aedificatur. Is cst procul dubio G. qui Guil— ( lelmo cardinali tituli S. Petri ad Vincula seque- stro, sedis apostolicæ legato, concordiam iniit cum W. priore monasterii de Manseit, al. Maffrit, Ni- gro-monasterio subjacentis, super ecclesia & deci- ma terræ de Landetem in parochia S. Martini de Givrio : cujus rei testes fuerunt L. episc. Pictav. A. Briocensis archidiaconus, D. abbas Moroliæ, H. abbas Novi-monasterii, R. abbas Nobiliacensis, circa an. 1161. vide in Orbisterio. c.xvj. col. fu Andreas in charta domestica, quam inter instrumenta retulimus. IV. Aimericus excipit donum Guillelmi de Mota, scilicet unius domus apud Talemundum ; sedebat autem Johannis Pictav. episeopi tempore. I V. Benedictus I. 1180. & 1189. cui Aimericus de Bulio, pro animabus parentum concessit qualdam possessiones, post cujus Aimerici trans- itum idem confumatur a Willelmo de Cantu- mcraia milite. VI. Rotbertus sedente Mauricio Pictaviensi præsule monasterium administrabat. Recensetur in charta WilleImi de Malo-leone, abbatiæ Brolii, pro salute fratris Radulfi, Johannem Bigotum cum heredibus liberum ab omni servitio conce— j dentis, annomortiSRadulfi 1 199.adhuc vivente Benedicto antecestdre. Sub ejusilem regimine ab- batia Brolii ad ordinem Cisterciensem conversa est, ut liquet ex fragmento documenti, eo tenore : fundasset ut ibi monachi albi in communi usu aliorumsub regula beati Benedicti viverent, quod fgo 1R. de Cantamerle, & Maexens uxor mea filia Petri de Bolio, qui fuit filius dicti Aimerici, tem- poribus nostris multum laboravimus ad hoc ut præ- fata abbatia ad ordinem Cisterciensem converteretur ; unde factumsuit ut Deo inlpirante quod frater UCfONENSIS. 1439 k Robertus illius loci tunc temporis abbas cum monachis ibi degentibus in manu AJauricii Pict. episeopi ord. Cisterc. se subdiderunt & tradiderunt : quorum voluntatem ego& Maexens uxor mea attendentes, & animabus nostris in futurum providentes, dedimus pro redemptione animarum nostrarum & parentum nostrorurn, ad sustentationem degentium inprænomi- nata abbatia, terram de Lamenborgeren, &c. (hiC subjiciuntur alia prædia.) Hujus rei testes sunt Ostenfius abbas Moroliæ, magister Landricus, & ise. Barbotins sacerdos, & magister Aimericus de Malo-leporario, &c. VII. Petrus II. an. 1206. componit cum M. abbate & conventu Orbisterii pro maresio de j Rosse, arbitris viris pacificis J.Trisagii & O. Mo- roliæ abbatibus. Idem paciscitur cum Andrea abbate Loci-Dei in Jardo super molendinis de Mon- te-Gaufridi an. 1208. epacta xn. concurrente 2. ind. XiI. testibus Willelmo abbate S. Cnicis Talemund. Josberto de Trizaio, Ramnulfo clccmosynario S. Crucis, & Ostensio abbate Moroliæ. VIII. GuillelmusI. 1210. 1215. & 1217. quo an no Willelrnus de Aspero-njonte & Ermen- gardis uxor ejus donum faciunt ecdesiæ de Brolio- G rolandi, ut duo cerei semper ardeant ad missas, alter ad aram ubi cantatur missa de S. M. alter ad altare ubi cantatur missa pro defunctis. Idem abbas ’anno 1218. præsens memoratur in donatione Sa- varici de Malo-leone domini Talemundi, cum esset apud Cursonium, iu procinctu itineris ad ter- ram sanctam, audientibus Willelmo de Aspcro- monte dynasta de Perusio, WiIlelmo de S. Flavia & aliis militibus. An. 1221. Petrus de Luciono miles dedit Willelmo abbati quædam maresia apud Campaniacum ; quo etiam anno Aimericus vice- comes de Thoarcio suum in ecclesia B. M. de Brolio-Grolandi anniversarium fundavit Præfatus quoque W’. de Aspero-monte dominus de Perusio conciliavit W. abbatem & conventum Brolii- Grolandi R. de Peirata abbati & conventui de Ta- iemundo, qui litigabant pro decimatione vinearum ) S. Eutropii de Peirusio, præsente & assentiente Ro- gerio abbate Moroliæ. Actum apud S. Hylarium prope Talemundum, an, m. cc. XXVIII. in festo Conceptionis B.M. semper Virginis. Reperitur adhuc Guillelmus abbas in charta S. Leonardi de Calmis anno 1224. & in tabulis B. M. de Fontenellis 1 227. & 123 1. imo præerat anno 1243. ex Sammarthanis. IX. Mauricius 1249. exefuet Fontenellensi. X. Benedictus II. pepigit anno 1265. cum , Willelmo abbate Granateriæ. XI. Guillelmus II. 1290. ex instrumento B. M. de Fontenellis. XII. Petrus III. 13 27. testis in donatione Ai- merici de Albiniaco militis facta monasterio B. M* de Fontenellis. XIII. Ludovicus 1385. XIV. Mauricius II. Bricet 1461. XV. Martinus 1491. XVI. Johannes Barbarin 1513. XVII. Franciscos Richellet 1539 « XVIII. Renatus Pidoux senator in suprema cu144° ECCLESIA L ria Parisiensi. reperitur abbas B. M. de Brolio— A Grolandi 1 5 40. & de Valentia 1 5 9 5.& 1 5 97. XIX. Petrus IV. de Bertrie abbas Brdlii-GroL & de Belleval. Hanc utramque abbatiam dimi- sisse in manibus Regis 1 5. Aprilis 16 5 7. legitur. XX. Johannes 11. de Lingcndes episc. Matis- conensis, regia nominatione sit abbas Brolii-Grol. * Taisa igi— p. Janii 16 5 7. ♦ sedebat adhuc 1663. tur scheda XXI. Jacobus de Gravelle, Regi a consiliis & InæJsjo. ipsius nomine residens apud electorem Mogunti- abbatem num 1660. necnon in Germania legatus extra- de Lingen— ordinarius 1676. 4c cxhinet. XXII. N. le Gris, ecdesiæ Senonensis thesau— 1 rarius & capellanus oratorii regii Versaiiensis, abbaS erat Brolii-Grol. 1679. Obiit 1703. XXIII. Franciscus Boutart eques ord. Montis- Carmeli & S. Lazari, sodalis cmerituS in academia regia inscriptionum ac numisinatum, abbas Brolii- Grol. renuntiatur 26. Maii 1703. Præest adhuc 1719. N Dame INSULA-DEI, seu B. M. DE ALBA. U Bianche. HÆc abbatia sita in insula Hero vulgo Noir- moustier, variis nominibus nuncupata fuit. Vocatur enim B. Maria de Pilliario, Insula-Dei, ( & B. Maria de Alba, quod nomen nunc maxime est in usu, quia monachorum alborum, hoc est Cisterciensium cœnobium cst, filia Buzæi sub Clara-valle, fundatum inquiunt an. 1172. Excidit primariæ fundationis instrumentum, cujus loco hic alterius fundationis & dotationis chartam visum est subjicere : Ego Petrus de Gajnapia hæres & dominus Cafnapiæ, notum facio omnibus præsentem cartarn insoecturis, quod ego Deo & abbatiæ Insulæ-Dei Cisterc. ord. quam in insula de Pilliers primo fundatam, propter difficultatem loci, in Hero insula j Divina infpirante gratia transtidi, & ibidem in honore Domini nostri Jesu-Christi, & B. Mariæ semper virginis genitricis ejufdem, & omnium san- ctorum, pco falute animæ meæ, & parentum meo- rum in perpetuum fundavi, dono & concedo tantum de nemore meo in quosita est, quantum durat a ca~ * s proxi— pella B. Mariæ Magdalenes dicto nemori praxia ♦ usque in finem dicti nemoris inferius, cum tota ri- paria maris filu contigua, & cum dicta insula de Pilliers habendum in perpetuum & tenendum. Dono iterum & concedo dictæ abbatiæ in perpetuum totum usuagium plenarium habendum & capiendum libere & expedite per totam sorestam meam de Gafnapia, ; ad ædificia sua, & omnia alia sibi necesseria facienda, sine dare vel vendere aliquid de ipsa soresta. Dono iterum & concedo dictæ abbatiæ unam biro- tocam brandæ sive brueriæ ad usurn furnisui singulis septimanis capiendam in perpetuum & habendam in defertissive laudis Hero insuiæ, in quibus branda seu brueria ad usum furnorum castri Hero insula ca- pietur : dono iterum & concedo dictæ abbatiæ in perpetuum totum clodicium meum de Barbastre, & totum clodicium meum de Hero insula, quod vocatur clodicium dorninæ Celosæ ; & terras quæ di- cuntur, Ies IslccS, dicto clodicio proximus, necnon & totas retractus maris dictis clodiciis & terris UCIONENSIS. 1441 . contiguus, prout longe lateque durare videntur. In montibus vero dono & concedo dictæ abbatiæ in perpetuum totus retractus de la Resse, secus Oroest fitus. Dono iterum & concedo dicta abbatiæ in in- sula de Oys viginti modios vini puri, quod primo trahetur de cuvis meis in tempore vindemiarum annis singulis capiendos, necnon & quindecim libras annui redditus super tertus de soresta ejufdem insuiæ ad culturam redactus in perpetuum assegnatas, & molendinum ad ventum habendum in peepetunm in eadem insula & tenendum. Dono iterum & conce- do dictæ abbatiæ quadraginta libras annui reddi- tus in terta mea acquirendas. Dono iterum & concedo dictæ abbatiæ in perpetuum de hominibus meis in Hero insula Guill. Haymet, David Belcaine, Guill. Pinchon, & Aimericum Pinchonfratrem ejus, in Belvearia, Petrum Bechet & Œt, & Johannem deMachecogenerum ejus, Gaufridum Lomieres, Pe- trum Lomieres & Laurentium Lomieres fratrem ejus, ln GasuapiaMargaritam &R.Mimet ; inOysPertum Alay&hæredes omnium supradictorum cum omnibus tenenciis suis per totam terram meam ab omnibus coustumiis & servitiis omnimodis mihi debitis liberos in perpetuum & immunes. Volo iterum & concedo dictæ abbatiæ in perpetuum, plenarium posse reci- > piendi in suos homines, quofcumque alienigenas ad terram meam venturos, & ipsos sub suo dominio & protectione habere ab omnibus coustumiis & servitiis omnibus mihi debitis in tota terta mea omnino li- beros & immunes. Dono iterum & concedo dictæ abbatiæ in perpetuum quidquidfratres dictæ abba- tiæ aut hominessui in toto mari ad dominium meum pertinentesusicari poterunt aut forsitan invenire. Dono iterum & concedo Deo & beatæ Mariæ & omnibus /anctis & abbatiæ supradictæ habendum in perpe- tuum & tenendum quodcumque jus atque dominium habeo & habere pofficm & debeo in rebus prænomi- ■y natis dictæ abbatiæ a me donatis, ut supra dictum est, & conceffic. Præterea dono iterum & confirmo dictæ abbatiæ seodum quem nobilis domina Agnes mater mea cum una domo in Hero insula & moto- nagio suo de Boing eidem abbatiæ in perpetuum donavit misericorditer & conceffic. Dono iterum & concedo dictæ abbatiæ in peepetunm & confirmo qo. solidos annui redditus super burgesiam Bere riparii militis, & j. solidos annui redditus super burgesiam Petri Cand & Hayrois uxoris suæ, & t o.solidos annui redditussuper burgesiam Horosiæ quondamfiliæ Pagani Oculi-Lupi, & t o.solidos annui redditus super burgesiam Adoranti molendi- £ narii quos nobilis vir Guill. de Cantamerula & no- bilis domina Maxendis uxor ejus cum omni alio jure quod in dictis burgesiis habebant, eidem abbatiæ donatione perpetua misericorditer concesserunt. Dono iterum & concedo & confirmo in perpetuum dictæ abbatiæ quidquid juris & dominii domina Thoran- da habebat in Campo-petroso & masura & teneura Heudonis Heureuxe, & rebus aliis in Hero infula suis, quod dicta Thoranda donavit dictæ abbqtiæ in perpetuam eleemosynarn & conceffic. Dono iterum & concedo dictæ abbatiæ in perpetuum & confirmo burgesiam Buchardi militis in belveario suam quam Gaufridus Bertaut miles & Buiharda uxor ejus quondam filia dicti Buchardi dictæ abbatiæ in perpetuum <4V ECCLESIA LI Rerpetuum donaverunt misericorditer & concesserunt. l E>ono iterum & concedo & confirmo in perpetuum Deo & beatæ Mariæ & omnibus fianctis & abba-- tiæ supra dictæ habendum totaliter & tenendum quodcumque jus & dominium habeo & habere possem & debeo in rebus omnibus prænominatis dictæ abbatiæ asupra dictis donatis utsupra dictum est & conceffic, necnon & omnimodas rationabiles eleemosenas a quibuficumque aliis dictæ abbatiæ factas in tota terra mea, & de cætero faciendas gratas habeo in perpetuum & quidquid juris in ipsa habeo, dictæ abbatiæ dono in perpetuum & confirmo, nullam mihi inde jurifidictionem retinens, nec meis hæredibus in faturo ; quia vero gesta hominum ] longo proceffic temporis ab humana memoria, quæ labilis est, labuntur de facili, nisi ficriptis memoriæ commendentur, ideo donationespræmisseupræfientis chartæ memoriæ commendo, ut perennis eorum me- moria habeatur, & dictæ abbatiæ eamdem chartam sigilli mei munimine roboratam exhibeo in perpetuum veritatis testimonium & munimen. Actum anno ab Incarnatione Domini M. CC. V. Has donationes litteris suis probavit confirma- vitque Petrus de Dreux dux Britanniæ, comes Richemundiæ, idemque dominus Gasnapiæ cum Margarita uxore sua, anno Domini 1236. Plures quoque memorantur insignes hujus ab— < batiæ benefactores, quos inter Guill. de Malo-leone & Burcharda uxor ejus centum areas salinarum in eadem Hero infula huic abbatiæ contulerunt. Pe- trus Joberti de Talemundo miles, & Alienordis uxor ejus dederunt eidem abbatiæ quidquid habe- bant in clodicio Pornichet nuncupato, quin etiam triginta solidos cum sex denariis annui redditus Iegatos a Catharina Alienordis sorore & Oliverii de Cache quondam uxore, eidem abbatiæ confir- mamnt anno 1241. Hugo etiam vicecomes Thoarcii dominus Gas napiæ, & domina Margarita uxor ejus, Barsiriusde Radesiis, Oli verius Cache miles, Haymericus item vicecomes Thoarcii heres Hugonis patrui sui, & j alii bene multi plurima concesserunt beneficia ; quas omnes concessiones Alphonsus Franciæ re- gis filius, Pictonum Tolosatumque comes, intra di- tionis suæ terminos eidem abbatiæ sancjta rataque esse voluit anno 1267. Omnia prædictæ abbatiæ donata authoritate sua consumavit Gregor. IX. bulla data 6. id. Aug. an. Jnc. 1235. ind. vm. pontif.ejusd.Greg. an. 9. quam brevitatis causa omittimus. In ea autem re- censentur omnia ad monasterium pertinentia. SERIES ABBATUM. I. TOhaNNES I. abbas 1213. « J II. Johannes II. 12 5 2. & 12 5 6. quo anno mense Aprili paciscitur cum abbate de Buzaio, de quibuklam salinis. III. Manetier 1358 mense Maio. IV. Johauncs 111. 13 64. V. Daniel 13 84. & 13 9 8. die 24. Aprilis. VI. Stephanus 1406. 22. Maii. VII. Guillelmus Emorraut I4I/.menseNovembri, & 1424. 20. Martii. VIII. Johannes IV. Henri 1429. 30. Martii. Tornus 11. JC1ONENSIS. 1443 . IX. Robenus Cholct, 1441.menseMartio, & 1452. 5. Junii. X. Ludovicus I. 1458. 6.Maii, & 1469. XI. Johannes V. de la Tremoille necdum e scholis egressiis abbatiam primus obtinet in com- mendam ab anno 1474. ad 1 5 00. postea Pictaviensis episeopus. XII. Ludovicus II. Vairf e gremio assemtus est abbas ; per electionem. XIH. Simon Micheau ab an. 15 09.ad 1 5 13 ; XIV. Mathurinus Hillereau ex priore electus abbas ; brevi tempore præfuit XV. Johannes VI. TudauIt eligitur abbas an. 1 1514* memoratur anno sequenti, die 6. Dec. XVI. Nicolaus Baccotjois sedem abbatialem nactus an. 15 16. quandam fecit commutatlonem cum fratre Carolo de Sarcelli priore de la Lande- Beauchesue ord. Fontebrald. cui monasterio pne- erat domina Johanna de Soubize. XVII. Ludovicus III. Cahuau ab anno saltem 1 5 24. ad 1531. quo sponte cessit in gratiam Jo- hannis Cahuau, cujus pensionarius ac vicarius ge- neralis in spiritualibus & temporalibus nuncupa- tur 17. Febr. 1532. XVIII. Johannes V1I. Cahuau Ludovico ad- huc vivente in abbatem cooptatur, lupus sub ovi4 na pelle, de quo mdius est sifere quam loqui. XIX. Renatus du Puy-du-Fou nobilis Picto, abbatiam obtinuit iu commendamab annosakem 1 540. ad 1553. XX. Simon II. de Mailll archiepiso Turo- ncnsis ab anno 15 61. ad an. saltem 1 5 64. XXI. Mathurinus II. de la Varenean. 1573* fidem dientelarem profestus est Franciscæ de Ro- han dominæ Gasuapiæ. XXII. Johannes VIII. de Ia Vallette dominus de Caumom, cambellanus regiæ cameræ. XX11I. Dionysius Gohorri hominium exhi- buit dominæ de Rohan an. 1 574. Præerat adhuc die 3. Septemb. 1581. XXIV. Petrus cardinalis de Gondi ab anno 1587. ad 1593. XXV. Silvius de Pierre-vive canonicus ecclesiæ Parisiensis & vicarius episcopi Paris sedit ab an. 1603.ad 1609. quo circiter tempore Dio- nysius TArgentier strictiorem regulæ observandam iu hoc monasterio restituit, illuc monachis de Pre- cibus introductis. XXVI. Tusseiiuus, Tousselin, Silvio successisse dicitur curante dom ; de Beaumarchay ; quo Iior- tante hanc abbatiam, & aliam de Calma dictam transeripsit sequenti. XXVII. Ludovicus IV. de sa Tremoille mar- E chio de Noirmoustier. XXVIII. Jacobus Pradier Arvemensis canonicus & presbytcr, Ludovici de ia Tremoille pri- mum, ac deinde liberorum domini de Vitri insti- tutor, præerat an. 1648. Moritur anno 1669. sepultus in eeclesia S. Cyrenæi ♦ BiHomensis, in-* Cer ter chorum & altare, ubi iegitur hoc epitaphium : Plic jacet D. D. Jacobus Pradier abbus B. M. Blanca, prior S. Philiberti, & cantor hujus insig- nis ecclesiæ, in qua novendialem de pretiofio fian- guine, & missius de virgine Dei-para sollennitep Zzzz 1444* ECCLESIA L dicendas sundavit, vir vere bonus & fine dolo prn— 7 deus vitam quam pissime duxerat, pari exitu clausit XII. Januar. M— DC— LXIX. cum paulo ante istum corpori tumulum præparasset, animum cælo annis LxxvI. Ora pro co. XXIX. JosephusdeIaTremoilleNoirmoustier S. R. E. cardinalis, archiepiscopus Cameracensis, nunc est abbas Insulæ-Dei. Trizay. TRISAGIUM. TRisaGIUM veI Trizaium B. Mariæ ord. Cisterc. e linea Pontiniaci, monasterium conditum fertur ante an. 1124. unitum vero congre— ] gationi Cisterciensi anno 1145. sub Guischardo abbate Pontiniacensi. Sane ad hunc annum funda- tores habuisse nobiles Pictavienses Arveum dc Mareiiil & Gaudefridum de Tifauges, compertum habetur ex originaIi tabula a Johanne Besty in hili. Pictaviensuim episcoporum typis edita, c xyn quam inter instrumenta nostra recudi curavimus, col. ps. Sitaest autem hæc abbatia in diœcesi Lucionensi, tribus ab urbe Luciono leucis, in absconsa valle, secus fluvium Ledium, le Lay, in parochia beatæ Mariæ de Podio-manfredi, Puy-rnanfrey. Ecdesia denique B. Mariæ virgini in cœlos assiimtæ nuncupatur, cujus dedicatio annua celebritate recoli— ( tur die 15. Aug. Nunc ibi solus degit monachus absque monasterio, quem abbas commendatarius modica sustentat annona. Abbatum series. I. TOh annes I. circa 1165. « J II. Josbertus abbas deTrizay testis est in charta compositionis inter abbates Amulfum de Exoldu- no & Simonem de Pratea anno 1201. Reperitur etiam an. 12 04. iu charta S. Leonardi de CaImis, j 206. & 1208. iu tab. Brolii-Groi. & 1212. III. G. abbas de Trisayo 1224. iu charta S. Leonardi. 1 IV. WiIIelmus arca 1280. vide in Granateria. V. Gabriel I. de Chasteau-briant ex dominis des Roches-Baritaultannis 1652. 54.& 5 5. VL N. Garnicr senator iu majori consilio. VII. Gabriel II. Phillppus de Froustay de Tesse episc. Abrincensis, obiit mense Maio anni 1689. Vide in S. Cruce de Angla diœc. Pictav. VIII. Johannes II. Noiiet antea canonicus ec- desiæ Aurelianensis, nominatur abbas mense Junio 1689. Sedebar adhuc anno 1714. Lieu-Djea LOCUS-DEI IN JARDO. 1 en Jard. * LOcUS-DeI IN Jardo, beate Mariæ saoer, ordinis Præmonstrat., haud procul ab Oceano, distat sex leucis ab urbe Luciono, tribus ab oppido Arenarum, des Sables, estque in parochia de Jardo. Hujusce abbatiæ fundamenta jecit Ri- chardus Anglorum rex, seu potius de novo instau- ravit, ut Iiquctex origjnali tabula do talionis, quam UCIONENSIS. 144J habes inter instrumenta. Eversa est autem a segre— C. xvin. gibus, ex cujus ruinis ecclesiam fuiste amplam ne— co1, *’3 * mo non suspicatur. Series abbatum. I. A NdREAS 1208. ex charta Brolii-Grol- /1. andi paciscitur cum abbate hujus monaste- rii Petro, & eodem circiter tempore, cum Bea- tricc vidua Guillelmi de Malo-leone. Vide char— c. xrx.coi. tam inter instrumenta. II. Guillelmus 1261. ex charta B. Mariæ de Fontenellis. III. Durantus anno 1290. in festo SS. Petri B & Pauli, concordiam fecit cum Guillelmo deFon- tenellis & Guillelmo de Brolio-Grolandi abbati- bus, sequestro abbate S. Michaelis in Eremo. IV. Petrus anno 1409. mlsit procuratorem od concilium Pisanum, pro exstinctione schisina- tis congregatum. Memoratur & anno 1424. die ultima Novemb. & 1448. 8.Novemb. in chartis authenticis regiæ bibliothecæ ; at fortasse Petrus est alter. V. Helias 1457. ultima die Martii & 1467. 12. Julii, ex chartis authent. regiæ biblioth. VI. Renatus 148 6. ultima die Sept. ex chartis authent regiæ biblioth. 2 VII. Claudius de Bessey abbas Jardi & Mace- riarum obiit 15 47. VIII. Jacobus des prez de Montpezat episcopus Montalban. erat abbas Jardi anno 1555. Vivere desiit 15 80. Vide in Monasterio-novo. IX. Philibertus Babou epilc. Engolisinensis & abbas de Jardo 1 5 60. X. Henricus de Bethune abbas Loci-Dei in Jardo, obiitarchiep. Burdegal. an. 1680. XI. Franciscus * de Cierambaut Paliuau 1654. * n/. Johan. cui successit Franc. XII. Gilbertus de ClerambauIt, qui obiit 3. Jan. 1680. epilc. Pictav. J XIII. Julius de Cierambaut Palluau, Gilberti nepos ex fratre, licentiatus in theologia facultatis Parisiensis, fuit allectus quadraginta viris academiæ Franciæ an. 1695. die 23. Junii. Obiit Parisiis die 17. Aug. anni 1714. simul abbas S. Taurini Ebroic. S. Savini, &c. XIV. Johannes Talbot Stonoor episcopus de Thespic & vicarius apostolicus. Subjungimus sex abbates in AnnaIibus MSS. ord. Præmonstrat. qui asservantur in bibl. S. Jo- hannis Ambianensis, absque nota temporis repertos. Andreas, idem fortasse quem primum lauda-

vimus. Everardus. Johannes. Petras. Stephanus. Willelrnus. Notatur vero ibidem, Renatum de Sala hujus loci canonicum, fuisseepiscopum Ludonensem post Jacobum tiu Plessis Rfchelieu.

---