 LIBER SEXTUS SEPTIMUS. |
LIBER DECIMUS NONUS.  |
LIBER DECIMUS OCTAVUS.
HERACLIUS.
(1023B) Anno ab Incarnatione Domini 602, Heraclius in Africa imperator appellatus, venit cum navibus castellatis, habentibus intra se arculas, et imagines Dei matris, quemadmodum pyxides. Georgius quoque (1023C)perhibetur ducens exercitum copiosum ab Africa et Mauritania venisse. Similiter et Niceta filius Gregorae patricii per Alexandriam et Pentapolim, habens secum multum populum pedestrem. Desponsaverat autem Heraclius Eudochiam filiam Rogati Afri, quae illo tempore Constantinopoli erat, una cum Epiphania matre Heraclii. Audiens autem Phocas quod mater Heraclii in civitate esset, nec non et Eudochia, quae sibi fuerat desponsata, tenuit eas, et observavit in dominico monasterio, quod cognominatur Novae poenitentiae. Cum autem abisset Heraclius Abidum, invenit Theodorum comitem Abidi, et sciscitatus ab eo, didicit quae Constantinopoli movebantur. At vero Phocas misit fratrem suum Domentiolum magistrum ad custodiendos muros longos. Cunque (1023D)comperisset Heraclium Abidum abiisse, muris dimissis fugit, et introivit Constantinopolim. Porro Heraclius apud Abidum recepit omnes exsules principes, quos ibidem Phocas relegaverat in exsilium, et ascendit cum eis Heracliam. Stephanus autem Cizici metropolites acceptum stemma sanctae Dei genitricis Mariae de ecclesia detulit Heraclio. Praeterea cum Constantinopolim pervenisset, divertit ad portum Sophiae, initoque bello, vicit gratia Christi tyrannum. Vulgus autem hunc comprehensum interfecerunt, et igne apud Taurum cremaverunt. Ingressus ergo Heraclius regalia, coronatus est a Sergio patriarcha in oratorio sancti Stephani in palatio sito. Coronata est vero eodem die Eudochia sponsa ejus (1024B)in Augustam, et accepit uterque a Sergio patriarcha nuptiarum coronas, et uno eodemque die imperator simul et sponsus ostenditur. Mense vero Maii castra moverunt Persae contra Syriam, et ceperunt Capessam, et Edessam, et venerunt usque Antiochiam. (1024C)Porro Romani occurrentes eis superati sunt, et periit omnis populus Romanorum, adeo ut valde pauci ex his evaderent. Anno vero imperii Heraclii secundo, ceperunt Persae Caesaream Cappadociae, et plurima ex ea captiva duxerunt millia. Heraclius autem imperator invenit dissoluta reip. negotia. Siquidem Europam Avares reddidere desertam: Asiam vero totam Persae exterminaverunt, et civitates desolaverunt, et Rom. in bellis exercitum interemerunt. Quibus visis haesitare coepit quid ageret: scrutans exercitum si forte salvus existeret, duos tantum invenit ex omnibus his, qui cum Phoca contra Mauricium in tyrannide militarunt. Eodem anno natus est imperatori filius de Eudochia Heraclius minor, qui et Novus Constantinus appellatus est, et mortua est (1024D)Augusta eadem indictione quinta decima. Tertio anno imperii Heraclii coronata est Epiphania filia Heraclii a Sergio patriarcha in Augustam in oratorio palatii. Eodem vero prima indictione coronatus est Heraclius junior filius Heraclii, qui et Constantinus, a praedicto patriarcha. Eodem anno Saraceni etiam aciem contra Syriam direxerunt, et exterminatis nonnullis vicis reversi sunt. Anno imperii Heraclii 4, ceperunt Persae Damascum, et captivum duxerunt populum multum. Heraclius autem imperator, legatis ad Chosdroen missis, rogavit eum ut parceret hominum sanguinem immisericorditer fundere, et definiret tributa et acciperet pacta, qui legatos inefficaces dimisit, nulla eis reddita ratione, sperans comprehendere (1025A)Rom. modis omnibus principatum. Porro Heraclius eodem anno duxit inceste Martinam neptem suam uxorem, et pronuntiavit eam coronatam a Sergio patriarcha. Anno quinto imperii Heraclii ceperunt Persae Jordanem bello, et Palaestinam, et sanctam civitatem, et multos in ea per Judaeorum manus interfecerunt, id est, ut quidam aiunt, millia nonaginta. Isti enim ementes Christianos, prout unusquisque habere poterat, occidebant eos. Zachariam vero Jerosolymitanum praesulem comprehensum, et pretiosa, et vivifica ligna cum multa praeda adduxerunt in Persidem. Eodem anno natus est imperatori Constantinus alius, et baptizatus est in Blacernis a Sergio patriarcha. Anno imperii Heraclii sexto ceperunt Persae totam Aegyptum, et Alexandriam, (1025B)et Lybiam usque ad Aethiopiam, multaque praeda consumpta, et exuviis quamplurimis, et pecuniis, ad propria remearunt. Carthaginem autem minime valuerunt capere, sed custodia dimissa, obsidendi eam recesserunt. Anno septimo imperii Heraclii castrametati sunt Persae contra Carthaginem, quam et bello ceperunt. Eodem anno cos. factus est Constantinus junior, qui et Heraclius Heraclii filius, et provexit in Caesarem Constantinum minorem fratrem suum ex Heraclio genitum, et Martina. Anno octavo imperii sui rursus Heraclius misit in Persidem legatos ad Chosdroen postulans pacem. At Chosdroes iterum eos sprevit, asseverans: Non parcam vobis, donec Crucifixum abnegetis, quem Deum fatemini esse, et adoretis Solem. Anno imperii Heraclii nono, aciem (1025C)direxerunt Avares contra Thracem, et missis Heraclius legatis, ad eos pacem poscebat. Cumque Chajanus hanc facere spopondisset, exiit imperator foras murum longum cum omni obsequio regio, ac muneribus multis ad suscipiendum Chajanum, recepturus ab eo juramenta faciendi invicem sponsiones pacificas. At vero barbarus ille tam sponsionibus quam quae jurata fuerant spretis, subito tyrannice contra imperatorem profectus est. Stupefactus ergo imperator super insperatae rei molimine, fuga lapsus, in civitatem reversus est. Barbarus autem omni regio apparatu adepto, et supellectile, et quotquot ex hominibus capere potuit, subvertit villas multas depopulans ex improviso spe pacis deceptos. Anno decimo imperii sui, missis Heraclius ad Chajanum Avarum (1025D)legatis, queritur super his, quae nequiter acta fuerant ab eo, et ad pacem hortatur. Acies quippe disponens contra Persidem dirigendas, pacisci cum Chajano volebat, qui reveritus dilectionem imperatoris, se poenituisse pollicebatur, et pacem fieri repromisit, pangentesque foedera legati in pace reversi sunt. Eodem anno ceperunt Persae Ancyram Galatiae. Anno undecimo imperii Heraclii, durus Chosdroes jugum suum super omnes homines fecit in effusione sanguinis, et ratione tributorum. Elatus enim triumpho, nullo modo in constantia esse poterat. Tunc Heraclius, zelo Dei suscepto, et cum Avaribus pace, ut putabat, contracta, transtulit (1026A)militias Europae in Asiam, et putabat Dei cooperatione contra Persidem properare. Anno 12 imperii Heraclii, mense Aprili, die 4, indictione 10, imperator Heraclius celebrata solemnitate Paschali, mox secunda feria vesperi motus est contra Persidem. Sumptis autem mutuo venerabilium domorum pecuniis aporia coarctatus, accepit etiam Ecclesiae magnae multa candelas ferentia, simul et alia vasa ministratoria. Quibus conflatis exarari fecit in his nummos aureos, et argenteos plurimos, dimisitque filium suum cum Sergio patriarcha in urbe disponendi negotia, una cum Bonoso patricio viro sagaci, et per cuncta sapienti, atque perito. Scripsit autem et ad Chajanum Avarum preces curam agendi super Romanorum negotiis, tanquam qui fuerit secum (1026B)amicitiam pactus, tutorem filii sui compellans. Motus autem a regia urbe, exivit per locum, qui dicitur Portae, navigio iter agens: illinc vero per caeteras regiones sibi subjectas profectus, elegit exercitum novum. Hos autem exercere orsus in hostilibus operibus erudivit. Diviso enim dupliciter exercitu, acies, et congressiones invicem sine sanguine fieri jussit. Clamorem bellicum, et impetum in alterutrum surgendi hos docebat, ut reperti in bellis nil mirarentur, sed fidenter proficiscerentur in hostem. Accipiens vero imperator in manibus Dei figuram virilem, quam manus non depinxerunt, sed in εἰκόνος verbum, quod omnia firmat, atque componit, sine pictura formam, velut sine semine eduxit partum, et in hac fisus a Deo picta figura, (1026C)coepit agones juramenta dans populo, quod cum ipsis usque ad mortem esset certaturus, et tanquam propriis filiis adhaesurus. Volebat enim potestatem non tantum timore, quantum amore possidere. Cumque invenisset exercitum in desidia multa, et formidine, inquietudine, ac dedecore constitutum, et per multas terrae partes disseminatum, actutum in unum collegit, et omnes ex una quasi consonantia laudavere imperium, et fortitudinem principis. Ipse autem verbis hos corroborans perhibebat: Videte, fratres, et filii, quod inimici Dei conculcaverunt regionem nostram, et urbes exterminaverunt, et altaria concremaverunt, et mensas incruentorum sacrificiorum sanguinibus et homicidiis repleverunt, et Ecclesias, quae flagitia non admittunt, flagitiosissimis (1026D)repleverunt voluptatibus. Itaque rursus cuneos ad bellicum exercitium armans, agmina duo armata ordinans, tubas quoque, ac clypeorum phalanges efficiens, et populus thorace indutus astabat. Nam cum acies statuisset cautius, congressiones agere invicem jussit. Impulsiones autem vehementer, ac percussiones in alterutrum efficiebantur, et habitus belli ostendebantur, eratque horribile visu spectaculum, sine timore periculum, et ad strages impetus sine sanguine, sed adveniente necessitate, quatenus unusquisque percepta occasione caedis innocuae permanere tutior. Taliter autem armatis omnibus praecepit ab injustitia penitus abstinendum, (1027A)et pietatem sectandam. Porro cum pervenisset ad partes Armeniae, praecurrere jussit electos. Sarracenorum vero tunc sub pactis Persarum constitutorum multitudo equitum clam in imperatorem irruere meditabantur. Viri autem imperatoris qui praecurrerant, his occurrentes praetorem ipsorum vinctum Heraclio adduxerunt, illisque in fugam versis, multos interemerunt. Quia vero, hieme accedente, imperator in Ponticum clima divertit, visum est barbaris obsidere illum in hoc hiemantem. At ille Persas latens, atque divertens in Persidem properat. Hoc barbari cognito in rancorem causa insperati auditus devenerunt. Sarbarus vero Persarum Praetor, accepto potentatu suo, venit in Ciliciam, quatenus in Romaniam ingressus, hunc dare terga (1027B)compelleret. Timens autem, ne per Armeniam imperator ingressus, Persidem turbaret, coactus est sequi post Romanum exercitum, furari volens bellum, et per obscuram aggredi noctem. Sed e contra plenae lunae tota nocte fulgente luce cavillatione frustratus est, et lunam, quae sibi prius in cultu fuerat, infamabat, quae videlicet eclipsin ex accidente tulisset. Ex hoc ergo formidabat Sarbarus cum imperatore conflictum aggredi, et montem quasi dorcades petiit, intuitus ab excelso, bonam, et sapienti arte compositam militiam Romanorum. Comperta vero imperator horum formidine, in locis morabatur requietionis, hunc ad bellum instigans. Descendentes autem de monte clam saepe conflictum concitabant, sed Romani in cunctis primatum tenebant, (1027C)fiduciamque amplius exercitus eorum obtinebant, videntes imperatorem praesilientem, et in omnibus belligerantem. Persa vero quidam ante breve tempus profugus, inter imperatoris exercitum annumerabatur. Hic fugiens ad Persas abiit, existimans eos Romanorum exterminaturos exercitum. Cumque formidinem eorum videret, post decimum diem iterum ad imperatorem venit, et liquido omnem barbarorum pavorem edixit. At vero Sarbarus ultra commorationem non ferens in monte, coactus est ad praelium proficisci. In tres autem partes divisis exercitibus descendit repente, illucescente die, ante solis ascensum praeparatus ad bellum. At imperator praesciens hoc, ordinavit exercitus in tres aeque phalanges ad pugnam. Orto autem sole, et imperatore (1027D)ad Orientem reperto, Persas obtenebravit radius, quem ut deum adorabant. Imperator autem finxit populum suum quasi in fugam versum. At illi solventes phalanges hos sine retentione persequi existimabant. Conversi ergo Romani, hos aequo animo verterunt, ex his multis peremptis. Insequentes autem eos in monte, in praecipitia et loca devia immiserunt, cunctis illic contritis. Inter ea praecipitia instar caprarum sylvestrium morabantur. Multos autem viventes comprehenderunt. Ceperunt quoque et horum castra, et omnem supellectilem ipsorum. Porro Romani, extensis in coelum manibus, Deo gratias referebant, et pro imperatore, qui se bene probaverat, indeficienter orabant. Qui enim antea (1028A)nec Persicum audebant pulverem videre, nunc immota eorum inventa tabernacula spoliant. Quis enim speret Persarum inexpugnabile genus dorsa daturum Romanis? Itaque imperator exercitu cum praetore ad hiemandum in Armenia derelicto, ipse Byzantium rediit. Anno vero imperii sui decimo tertio, Heraclius profectus a regia urbe celeriter in Armeniam properavit. Chosdroes autem rex Persarum, misit Sarmanzarim cum exercitu suo in Romanorum terram intrandi. Heraclius autem scribebat Chosdroi, ut aut pacem amplecteretur, aut se sciret cum exercitu suo Persidem ingressurum. Chosdroes autem nec pacem amplectebatur, nec verum sermonem Heraclii arbitrabatur. Non enim audere illum Persidi appropinquare putabat. Sane imperator (1028B)duodecima Kalendarum Maiarum ingressus est Persidem. Quo Chosdroes comperto Sarmanzarim reverti jussit, et collectis ex tota Perside militiis suis, et traditis eis Sathin, velociter eas adunari Sarmanzarim jussit, et ita contra imperatorem procedere. Heraclius autem, advocato exercitu suo, verbis exhortatoriis incitabat eos dicens; Viri fratres, Dei amorem in mente sumamus, injuriam hujus requirere satagamus. Stemus igitur fortiter adversus inimicos, quia multa dira in Christianos operati sunt, revereamur Romanum imperium, quod sui ipsius est Domini, et non alterius, et stemus adversus hostes impiis telis armatos. Induamus fidem, nec formidemus interemptionem, et interemptricem gentem. Recogitemus, quia intra Persarum terram consistimus, (1028C)et ingens fuga fert periculum. Vindicemus corruptiones virginum, rescissa commilitonum membra nostrorum videntes corde doleamus. Non sunt haec ullam mercedem habentis, sed vitae perennis praemia. Stemus viriliter, et Dominus Deus cooperabitur, et perdet inimicos nostros. Cumque imperator his, et aliis quamplurimis commonitionibus populum exhortatus esset, respondit ei unus pro omnibus: Expandisti angustiam cordis nostri, Domine, os tuum in admonitione dilatans. Acuerunt sermones tui gladios nostros, et hos animos, qui vinci nequeant, operati sunt. Expeditos nos tuis verbis exhibuisti, erubescimus in pugnis te aspicientes nos praecedere, et jussiones tuas in omnibus sequimur. Imperator autem, sumptis militiis, mox ad Persidem (1028D)interiorem accessit, igne comburens urbes, et castra. Fit etiam terribile hic quoddam miraculum. In aestivali quippe solstitio aether sudore factus est madidus, animos Romani exercitus recreans, adeo ut hinc spem optimam sumerent. Audiens praeterea Heraclius, quod Chosdroes apud Gazacreon civitatem cum quadraginta millibus bellicosorum esset virorum, cum impetu adversus illum perrexit, et praemissi quidam ab eo Sarracenorum sibi subjugatorum Chosdroes occurrunt vigiliae, et horum quosdam occiderunt, quosdam vero vinctos compedibus cum praetore ipsorum imperatori praesentarunt. Hoc comperto Chosdroes derelicta, tam civitate, quam militia, fuga usus est. At vero Heraclius insecutus (1029A)quosdam praeoccupatos occidit, caeteri autem hac, illacque palantes dissipati sunt. Cumque pervenisset imperator ad Gazacensium civitatem, in suburbanis hujus reficiebat exercitum suum: Persae vero qui confugerant ad eum, perhibebant, quod Chosdroes fugiens igne consumpserit omnia sata in locis illis, et pervenerit ad civitatem Thebarmam in Oriente sitam, in qua erat templum ignis, atque pecuniae Erisilidorum regis, et error prunarum, et his acceptis ad partes Damastager iter egerit. Imperator autem profectus a Gazacensium civitate pervenit Thebarmam, et ingressus in eam igne consumpsit templum Ignis, et tota civitate combusta, persecutus est Chosdroen in angustiis regionis Medorum. Chosdroes autem in his duabus regionibus (1029B)de loco ad locum peragrans latitabat, et Heraclius hunc persequens, multas civitates vastavit, et regiones. Hieme vero accedente consilium faciebat ubinam hiemaret cum populo, et quidam in Albania perhibebant: quidam vero contra ipsum properare Chosdroen. At imperator jussit populum tribus diebus divinum oraculum praestolantem caste, ac pure conversari, sicque, responso accepto, in Albania decrevit hieme commorari. Dum vero abiens illuc iter ageret, habens secum copiosam Persarum praedam, haud paucos incursus a Persicis cuneis pertulit, ipse vero divina cooperatione triumphum de omnibus tulit. Praeterea, cum vehemens tempestas cecidisset super eum in via, et hunc gelu praeoccupasset in Albania, haberetque quinquaginta millia (1029C)vinculatorum, compatienti corde suo misertus vincula dissolvit, indulgentiam tribuit, et requiem impertitus est, ita ut omnes cum lacrymis exorarent, etiam eum Persidis fieri liberatorem a mundi exterminatore, et trucidatore Chosdroe.
Anno decimo quarto imperii Heraclii Chosdroes Sarrablagan praetorem constituit, virum facinorosum, et typho multo elatum, tradensque ei exercitum, eos videlicet qui dicuntur Chosdroetae ac Perozitae, in Albaniam eum direxit ad Heraclium. Cumque ingressi essent fines Albaniae, non sunt ausi ad bellandum ante faciem imperatoris stare; sed clausuras tenuere, quae ducunt in Persidem, aestimantes in obsidendo insidiari. At vero Heraclius (1029D)mox ut ver accessit, profectus de Albania per apertos campos, et escis largiter affluentes, transitum in Persidem faciebat, licet longinquitas multae viae spatium transegerit. Sarrablagas vero per arctum iter, utpote compendiosum satagebat, ut comprehenderet eum in Persidis regione. Heraclius autem monebat populum dicens: Novimus, fratres, quod militia Persarum in deviis locis pererrans, tam equum eorum dissolvat, quam ipsos enervet. Nos autem festinemus contra Chosdroen properare valde celeriter, ut ex improviso irruentes in eum turbemus (1030A)illum. At vero populus hujusmodi spernebat consilium, et maxime Lazorum, et Abasgorum, atque Hiberorum concertatores. Hinc in aerumnas incidunt. Pervenit autem et Sarbaras cum populo suo, quos omni virtute armavit Chosdroes, et destinavit per Armeniam adversus Heraclium. Sarrablagas vero sequebatur post tergum Heraclii, et non est cum eo in conflictum congressus, exspectans uniri Sarbarae, et ita constituere praelium. Cognito autem Romani Sarbarae impetu, ad metum conversi sunt, ad pedes imperatoris prociderunt cum larcrymis, scientes quale sit malum non cedere servum domini voluntatibus, et poenitentiam agentes super inobedientia sua, quam nequiter perpetraverant, dicentes: Manum tuam, domine, priusquam pereamus (1030B)miseris da. Cedimis enim tibi, in quibuscunque praeceperis. Tunc imperator acceleravit congredi cum Sarrablaga, priusquam uniretur populo Sarbarae, et multis incursionibus adversus eum factis nocte, ac die, hunc in formidinem pepulit, et retro utrisque dimissis contra Chosdroen velociter insecutus est. Duo vero ex Romanis ad Persas se conferunt, et persuadent eis credere, Romanos ex formidine fugere. Contigit autem eos, et alium audire Romanum. Sathin scilicet praetoris Persarum adventum cum alia militia in auxilium, et hoc comperto, Sarrablagas et Sarbaras decertabant Heraclium instigare ad praelium, priusquam veniret Sathin, et in se transferret victoriae gloriam. Credentes quoque profugis, properant adversus Heraclium, et appropinquantes ei castrametati (1030C)sunt, volentes in eum simul irruere. Ast Heraclius profectus a vespera iter fecit per totam noctem, et profectus ab eis invento herbifero campo, castrametati sunt in eo. Porro barbari existimantes eum formidine fugere incomposite sequebantur, ut comprehenderent illum. Ipse autem occurrens eis bellum iniit adversus illos, et apprehenso quodam colle nemoroso, coacervatoque populo in ipso, cooperatione Dei barbaros vertit, et per fauces hos insecutus multitudinem copiosam occidit. Cadit autem et Sarrablagas, ense vulneratus in dorso, et cum hi in agone essent, pervenit etiam Sarbaras cum exercitu suo, et hoc imperator verso, et ex his multis occisis, reliquos fugientes dispersit. Cepit quoque et apparatum sarcinae ipsorum. Porro Sarbaras unitus Sathin (1030D)collegit barbaros qui salvati fuerant, et iterum disponebant contra Heraclium proficisci. Ast imperator in regionem Hunnorum, et per horum loca difficilia festinabat in asperis locis, ac deviis. Barbari vero sequebantur post eum. Porro Lazi, una cum Abasgis formidantes, subduxerunt se ab auxilio Romanorum, et in regionem suam reversi sunt. Sathin vero hoc advertens, furore multo, una cum Sarbara persequebatur Heraclium. Sane imperator collecto exercitu hos verbis exhortatus est, et munimine delinivit dicens, (1031A)multitudo vos, fratres, inimicorum non conturbet, Deo quippe volente unus persequetur mille. Hactemus ergo nosmetipsos pro salute fratrum nostrorum, et sumamus coronam martyrii, quo et futurum tempus nos laudet, et Deus reddat mercedes. His et aliis quampluribus verbis audaciam exercitui conferens, hilari vultu praelium ordinat, et distantes ab invicem intervallo pusillo, a mane usque ad vesperam aggressi non sunt in alterutrum. Vespere vero imperator, arrepto itinere, pergebat. Barbari vero iterum post eum sequebantur comitantes viam, hunc praeoccupare volentes, incidunt in loca palustria, et oberrantes in magnum discrimen deveniunt. Imperator autem transiens fines Persarum, per Armeniam peragrabat. Cum autem terra illa teneretur a (1031B)Persis, multi cum Sarbara concurrerunt, ac per hoc populus ejus crevit. Praeterea, hieme accedente, dispersit multitudinem per loca ipsorum, ut requiescerent in domibus suis. Quo comperto Heraclius nocte furari meditabatur bellum. Cumque turbo tempestatis adesset, et Sarbarae nulla suspicio incumberet, electis fortissimis equis, et robustioribus ab exercitu, hos dupliciter armans, quosdam ex eis praecedere jussit contra Sarbaram, ipse vero cum aliis post eos subsecutus est. Accelerantibus ergo per noctem, et pervenientibus ad praedium, cui vocabulum erat Lasbanum, hora noctis nona, Persae, qui in eo erant, et impetum cognoverant, insurrexerunt in eos. Ipsi autem interfecerunt hos omnes, excepto uno qui hoc Sarbarae nuntiavit. At vero Sarbaras ascendit equum (1031C)nudus, atque discalceatus, fuga salutem mercatus. Hujus autem mulieres, et omnem Persicum florem, principesque, ac satrapas cum electis militibus, qui in domorum tecta conscenderant, et bellum contra se praeparaverunt, per ignem deposuit, et alios quidem occidit, alios vero igne consumpsit, alii vero manicis et compedibus colligati sunt, ita ut pene nullus ex his qui Sarbarae fuerant, salvaretur. Acceperunt autem et arma Sarbarae, aureum videlicet clypeum, machaeram etiam ejus, et lanceam aeque auream, et comptam lapidibus pretiosis zonam, nihilominus et calceamenta ejus. His omnibus sumptis, procedit contra dispersos per villas, qui scilicet comperta Sarbuti fuga, sine retentione fugiebant. (1031D)Ipse autem insecutus multos eorum occidit, et vinctos accepit, reliquique cum confusione repedarunt in Persidem. Porro imperator, exercitu suo collecto, cum gaudio in illis locis intrepidus hiemavit. Anno 15 imperii Heraclii, Arabum princeps Muhammad habebatur. Heraclius autem coacervato exercitu suo consilium faciebat quanam via pergeret. Duae namque viae sibi adjacebant angustae, ac deviae, una quidem Tarentum ducens, altera autem in terram Syrorum. Verum illa, quae Tarentum ducebat, differentior quidem erat, sed egestatem cunctarum habebat escarum; quae vero in terram ducit Syrorum, Taurum transit, et abundantiam, et dapsilitatem praestat alimentorum. (1032A)Hanc praeferunt omnes, licet abruptior esset, et nive multa severior. Hac itaque multo labore transacta in VII diebus perveniunt ad fluvium Tigris, et hunc cum transmeassent, veniunt Martyropolim, et Amidam, et quiescunt tam exercitus quam captivitas. Hinc et litteras Byzantium imperator potuit mittere, et quae circa se erant omnia indicare, et ingens facere gaudium civitati. Sarbaras autem, populo suo qui fuerat dispersus collecto, insurrexit in illum, imperator vero electam militum alam ad custodiendum misit clausuras, quae ad se ducebant, et aditus qui ad Orientem erant. Ipse vero discurrens, in faciem efficitur Sarbarae. Cumque transmeasset Nymphion amnem, ad Euphratem pervenit, in quo erat pons nexus e funibus simul et navibus. At (1032B)vero Sarbaras dissolutis funibus pontis, ab altera ripa in totum in alteram transtulit pontem. Cumque imperator venisset, nec valuisset transire per pontem, discurrens invenit meatum, et hunc Martio mense inopinate sine discrimine transmeavit, et Samosatam pervenit. Rursusque cum Taurum praeterisset, in Germaniciam profectus est, et cum transisset Adana, venit ad amnem Saron. Sarbaras autem pontem rursus in proprium locum extenso, absque obstaculo transfretavit Euphraten, et sequebatur post eum. Ast imperator cum transisset pontem Sari, inventa requie tam exercitus quam animalium, circa ipsum castrametatus est reficiens eos. Pervenit autem et Sarbaras in partem quae contra ex altera (1032C)parte esse videbatur. Invento vero ponte, et propugnaculis quae in eo erant a Rom. obtentis, castrametatus est. Excurrentes autem multi Romanorum per pontem inordinate, cum Persis contulere conflictum, multa in ipsis caede commissa. Verum imperator hos inordinate prohibebat discurrere, ne forte iter fieret adversariis cum illis conveniendi ad pontem, et pariter commeandi. Populus autem non acquiescebat imperatori. Porro Sarbaras quibusdam exercitibus suis clam in locis abditis collocatis, ostendit se quasi fugientem, ac sic abstraxit multos Romanos praeter votum imperatoris, ad insecutionem sui transeuntes. Reversos autem, et his in fugam versis, quotquot extra pontem occupavit occidit, vindictam perpessos inobedientiae. Imperator vero, cum barbaros vidisset (1032D)insecutione ordines dissolvisse, et ex Rom. stantibus in antemuralibus multos exstinctos, contra eos prosecutus est. Porro vir quidam Persa giganteus imperatori occurrens hunc in medio pontis aggreditur. Ast imperator, hoc percusso, in amnis fluenta projecit. Hoc vero ruente barbari in fugam versi sunt, et prae angustia pontis utraque parte semet in fluvium jaciebant, alii autem gladiis trucidabantur. Porro multitudo barbarorum per fluminis ripas sagittabat, ac resistebat, non sinens transire Rom. Verum imperator transiens viriliter barbaris resistit cum paucis quibusdam societatis suae superagonizans, ita ut etiam Sarbaras super hoc obstupesceret, et ad (1033A)Cosmam quemdam juxta se stantem Rom. perfugam Margarita diceret. Vides, inquiens, Caesarem, o Cosma, quam audax ad pugnam stet, et contra tantam multitudinem solus decertet, et velut incus jacula renuat? Ex rubris enim ocreis agnoscebatur, multasque plagas, licet nullam in hoc praelio periculosam acceperit, dedit. Tota vero die cum in hoc bello pugnassent, accedente vespera ab invicem separati sunt, et Sarbaras quidem timens per noctem reversus est. Imperator autem populo suo coacervato ad urbem properavit Sebastiam, et cum Alon fluvium transmeasset, in hoc gaudio totius hiemis tempore demoratus est. Porro Chosdroes furens misit, et tulit thesauros cunctarum ecclesiarum regionis quae sub Persis est constituta, et cogebat Christianos Nestorii (1033B)sectatores fieri ad perstringendum, sive percellendum imperatorem. Anno 16 imperii Heraclii, Chosdroes Persarum rex novam fecit militiam praelium initurus, peregrinos, et cives, ac servos, ex omni natione facta electione coacervans. Qua electione Sathin tradita praetori, alia L millia ex phalange Sarbarae electa tollens, huic sociavit, nominavitque illos Cumulos aureos, et hos adversus imperatorem direxit. Porro Sarbaram cum reliquo exercitu suo Constantinopolim misit quatenus Hunnos qui essent in Occidente, quos Avares vocant, cum Bulgaribus et Sclavinis, atque Gepidibus, concordia sociarent, sicque adversus urbem properarent, et hanc unanimiter obsiderent. Cum autem hoc didicisset imperator, exercitum suum triplici parte divisum, transmisit ad custodiendam (1033C)urbem. Quibusdam vero traditis Theodoro fratri suo, contra Sathin bellare praecepit. Humiliore vero parte ipse accepta in Lazicam properat, et in ipsa degens Turcos ab Oriente, quos Cazaros vocant, in auxilium advocat. Sathin vero, una cum noviter electo exercitu perveniens ad fratrem imperatoris Theodorum, bellavit contra eum. Deo autem per intercessiones superlaudabilis Dei Genitricis opitulante, bello commisso, grando mirae magnitudinis contra barbaros cecidit, eorumque plurimos perculit. At vero acies Rom. tranquillitate potita est. Vertunt autem Romani Persas, et interficiunt multitudinem copiosam. Hoc comperto, Chosdroes irascitur contra Sathin, qui ex multo animae defectu languorem incidens moritur, (1033D)cujus corpus, Chosdrois jussu salsum, ad eum delatum est, quem ille mortuum submittit multis verberibus. Porro Cazari, disruptis Caspiis portis, Persidem adeunt in regione Adragiae, una cum praetore Zeibil, qui dignitate secundus a Chajano erat, et in quaecunque loca peragrabant, tam Persas depraedabant, quam civitates, et villas igni tradebant. Profectus vero et imperator his occurrit a Lazica. Zeibil autem, hoc viso, accelerans complectitur collum ejus, et adorat eum Persis civitatis aspicientibus. Universus autem populus Turcorum in terram cadentes proni, super faciem extenti, imperatorem honore honorant, (1034A)qui est apud gentiles extraneus. Similiter et principes eorum supra saxa conscendentes, eodem schemate procidunt. Obtulit autem et Zeibil imperatori filium suum primogenitum. Hujus sermonibus delectatus tam vultum quam prudentiam ejus admiratur. Electisque Zeibil XL millibus virorum fortium dedit imperatori in auxilium. Porro ipse reversus est in regionem suam. His autem imperator acceptis, statim contra Chosdroen procedit. At vero Sarbaras Chalcedonem properans, Avaresque Thraci urbi appropinquantes, hanc depopulari parant, multis machinis adversus eam commotis, et navium sculptarum ex Istro multitudine infinita, seu innumerabili deleta, sinum repleverunt maris. Decem sane dies urbem obsidentes bellum terra marique gerentes, Domini (1034B)virtute pariter et cooperatione, necnon et intemeratae Dei genitricis et virginis Mariae intercessionibus, superati sunt. Quin et multitudine copiosa suorum tam in terra deposita quam in mari, cum ingenti confusione ad loca sua reversi sunt. Porro Sarbaras Chalcedonem obsidens, non emigravit, sed ibidem hiemavit, tam incursiones agens, quam depraedans confinales partes, et civitates igne disperdens. Anno decimo septimo imperii sui Heraclius mense Septembri ingressus Persidem, una cum Turcis inopinate propter hiemem, in ecstasin misit Chosdroen, cum hoc didicisset. At vero Turci tam hieme, quam frequentibus Persarum incursibus contemplatis, non ferentes pariter cum imperatore sustinere, coeperunt paulatim diffluere, et omnes, dimisso eo, (1034C)reversi sunt. At imperator allocutus est populum suum dicens: Scitote, fratres, quia nemo nobis vult auxiliari, nisi solus Deus, et quae hunc peperit sine semine Mater, ut ostendat potentiam suam, quoniam non in multitudine populorum seu armorum est salus, sed in eos qui sperant in misericordia ejus, mittit adjutorium suum. At vero Chosdroes coacervatis militiis praetorem provehit super illos Razatem, virum bellicosum, ac fortissimum, et hunc adversus Heraclium destinat. At imperator civitates Persidis atque castella igni tradit, et accedentes Persas romphaea consumit. Septimo vero Idus Octobris pervenit in regionem Chamaita, et refocillat populum per integram hebdomadam. Razates autem veniens Ganza post eum secutus est. Romanis autem pergentibus, et (1034D)consumentibus escas, ipse vero post tergum ut canis famem patiens, vix decimis eorum nutriebatur, et cum non invenisset sumptus, multa ex animantibus consumpta sunt. Kalendis Decembribus venit imperator ad fluvium magnum Zaban, et cum hunc transisset, castrametatus est juxta Ninivem civitatem. Venit autem Razates, et penes vadum secutus est, et cum venisset a tribus milliaribus, reperit aliud vadum, et transivit. At imperator, misso Bathano magistro militum cum paucis electis militibus, invenit bandum praetoris Persarum et cum ejus comitem (1035A)occidisset, detulit caput ejus, et totam auream spatam ejus, nonnullisque peremptis, vivos duxit ad imperatorem sex et viginti, in quibus erat spatarius Razatis, qui nuntiavit imperatori quod Razates contra eum pugnare vellet, sic a Chosdroe jussus, et tria millia armata in auxilium miserit ei, quae tunc nondum venerant. His compertis imper. praemisit sarcinam ante se, ipseque subsecutus est, tractans qualiter inveniret locum in quo pugnare deberet, priusquam unirentur eis illa tria millia. Reperto itaque campo apto ad praelium, allocutus populum, praelium ordinavit. Razates vero cum pervenisset illuc, et ipse praelium dirigit, in cuneis tribus contra imperatorem procedit. Pridie sane Idus Decemb. gestum est bellum, et ante omnes prosiliens imperator, (1035B)principique Persarum occurrens, divina virtute, Deique genitricis opitulatione, hunc dejecit, et qui cum eo erant, exsilientes antea fugerunt. Rursusque imperatori alius occurrit, et hunc quoque deposuit. Irruit etiam adversus eum tertius, qui dedit ei cum mucrone ictum in labium, et hanc illi plagam inflixit. Ast imperator et hunc exstinxit, et tubis clangentibus utraeque acies invicem congressae sunt. Et cum pugna valida gereretur, plaga valida vulneratus est a peditibus imperatoris equus, qui dicebatur Dorcon in femore lanceae ictu percussus. Multas autem et spatarum in facie percussiones accepit, sed ferens tegimen ex nervis contextum, plagam mortiferam non accepit. Cadit autem in hoc bello Razates, et tres turmarchae Persarum, et principes fere cuncti, atque (1035C)major pars exercitus ipsorum. Occisi autem sunt etiam Romani numero quinquaginta, et vulnerati nonnulli, ex quibus decem mortui sunt. Porro bellum gestum est a mane usque ad horam nonam. Tulerunt interea Romani banda Persarum viginti octo, exceptis his quae confracta sunt, et despoliatis mortuis acceperunt loricas eorum, et cassides, necnon et omnes currus eorum, et manserunt ab invicem sequestrati, quantum duplex est jactus sagittae. Fuga namque facta non est. Verumtamen Romani animalia sua nocte et adaquaverunt, et acceperunt. Equites vero qui ultra erant, steterunt usque ad horam septimam noctis, et moti repedaverunt ad castra sua. Et his acceptis abierunt, et castrametati sunt ad pedem asperi montis metuentes. Multas praeterea spatas auro (1035D)circumclusas, et zonas aureas cum gemmis, et scutum Razatis totum aureo respersum acceperunt, habens petalam centum viginti, et loricam ipsius auro contextam, et scaramaggin ejus detulerunt cum capite ipsius, atque dextraria, et sellam totam ex auro fabrefactam. Porro tentus est unus Barsumes princeps Iberorum sub Persis degentium. Nemo autem recolit hujusmodi bellum inter Romam et Persas, quod videlicet per totum diem habuit statum, viceruntque Romani. Verum hoc factum est solo Dei (1036A)juvamine. Imperator vero a se conformatum exercitum contra Chosdroen minabat, quatenus hunc deterreret. Porro decimo tertio Kalendas Januarias comperto imperator, quod populus Razatis, qui ex bello evasit, unitus fuerit tribus millibus, quae a Chosdroe destinata fuerant, et sequeretur post se, cepit illico Ninivem. Transmeansque magnum Zaban, mittit Georgium tumarchen cum mille militibus, quo curreret ad retinendum pontes minoris Zaban, priusquam id Chosdroes cognosceret. Cumque Georgius cucurrisset noctu milliariis quadraginta et octo, tenuit pontes minoris Zaban quatuor, et inventos in castellis Persas obtinuit. Decimo praeterea Kalendas Januarias perveniens imperator ad pontes, transfretavit, et divertit in domos Hyesdem, et refecit tam exercitum, quam (1036B)animantia, fecitque festivitatem Nativitatis Christi in eodem loco. Chosdroes vero comperto quod Romani tenerent pontes minoris Zabae, misit ad Persicum populum, cui Razates praeerat, ut oppido festinantes praevenirent imperatorem, et ad ipsum pergerent. Accelerantes autem illi, et transmeantes minorem Zaban, in aliis locis praevenerunt imperatorem, atque praeibant. Cumque imperator palatium, quod dicebatur Dezeridan, cepisset, hoc destruxit atque combussit. At vero Persae, cum pontem Tornae fluminis pertransissent, ibidem castrametati sunt. Ast imperator comprehenso alio palatio Chosdrois, quod vocabatur Rusa, et hoc subvertit. Caeterum vertebat quod in ponte Tornae fluminis hostes forent contra se bellaturi. Sed et hoc illi scientes, relicto ponte, (1036C)fugerunt. Imperator vero cum sine impedimento transisset, apprehendit aliud palatium cognomento Beibal, ubi et hippodromum aedificaverat, sed et istud casui dedit. Sane quidam Armeniorum qui cum Persis aderant, venerunt ad imperatorem noctu dicentes: Chosdroes cum elephantis, et exercitu suo quinque millibus contra palatium suum vocabulo Damastager in loco nuncupato Bastaroth castrametatus est, et mandavit totum illuc exercitum convenire, ut adversus te praelietur. Est enim illic et fluvius meatibus carens, qui arctum pontem habet, et angustias prae habitationibus multas, nec non et fetidos rivos. Imperator ergo, consilio cum principibus inito, cum exercitu sedit in palatio Bechal. Reperit quippe in una ex porticibus saginatas aves trecentas, (1036D)et in alia porticu capreas saginatas quingentas: porro in alia onagros saginatos centum, eaque cuncto populo donavit, et Kalen. Januarias illic fecerunt. Denique inventis ovibus, et porcis, et bubus, quorum non erat numerus, requievit populus universus epulantes, et glorificantes Deum. Praeterea comprehensis his quae ista deferebant, didicerunt ab illis liquidius, quod Chosdroes a vicesimo tertio die Decembris mensis, comperto quod imp. pontem transisset Tornae, confestim motus fuerit de palatio, quod erat in (1037A)Damastager cum pugna Ctesiphontem petiturus, onustis ex omnibus pecuniis, quas habebat in palatio tam elephantis, quam camelis, atque burdonibus ministris suis scribens, et populo Razatis, ut ingrederentur idem palatium, et domus principum, et quidquid in his inveniretur auferrent. Itaque imperat. dimidium quidem exercitum misit ad Damastager, ipse vero per aliam viam abiit ad aliud palatium, quod cognominabatur Beddarach, et his ruinis, et igni traditis, gratias egerunt Deo, qui per intercessiones Dei genitricis talia miracula patrat. Quis enim speravit unquam Chosdroen fugere a facie Rom. principis de palatiis suis, quae erant in Damastager, et petere Ctesiphontem, dum a XXIV annis passus Ctesiphontem videre non fuerit, sed in Damastager (1037B)regalia ejus erant. Invenerunt itaque populi Rom. in palatiis ejus apud Damastager trecenta Robanda, quae per diversa ceperunt tempora. Invenerunt etiam species quae remanserant multas, aloen scilicet multam, et ligna aloes magna, e quibus unumquodque LXX pondera habebat, vel octoginta librarum, et sericum copiosum, ac piper, et calbasias camisias multas, sacchar quoque, atque zinziber, et alias species ultra numerum. Quidam vero, et argentum, et holoserica vestimenta lectisternia, seu contexta tapetia, quorum erat copia multa, erantque omnia bona valde, quae propter quod gravia essent penitus incenderunt. Sed et tentoria Chosdrois, et cortinas, quas in modum tenebat porticuum, quando in campo castrametabatur, cuncta cremarunt, quin et statuas (1037C)multas. Invenerunt autem et in his palatiis a viaria, et dorcades, et asinos agrestes, et pavones, et phasiones infinitae multitudinis, nec non in vivario ejus leones, ac tigrides mirae magnitudinis vivos. De caetero confugerunt ad imperatorem plurimi ex captivis, Edesseni scilicet, et Alexandrini, sed et aliae multitudines copiosae. Interea fecit imperator festivitatem luminum penes Damastager laetatus, et recreans tam populum, quam jumenta. Quin et Chosdroi palatia destruens, aedificia videlicet comptissima, et admiranda, domusque stupendas, quae usque ad pavimentum deposuit, quatenus Chosdroes disceret quam durum Rom. habuerint dolorem urbibus suis desolatis ab eo nihilo minus, et incensis. Tenti autem sunt ex aulicis palatii multi, qui interrogati quando discesserit (1037D)Chosdroes a Damastager, asserunt, ante novem dies priusquam vos veniretis, audito adventu vestro, latenter pertuso muro civitatis, qui est juxta palatium, temere per crates exivit ipse, et uxor, et filii ejus, ne fieret tumultus in civitate, et neque militiae ipsius cognovere, neque principes ejus, usque quo milliariis quinque perrexit. Si quidem tunc mandavit, quod sequerentur Ctesiphontem tendentes, et is qui non poterat facere V milliaria per diem, fugiens fecit XXV millia. Mulieres, ac filii ejus, qui se prius alterutros non videbant, tunc mixtim fugiebant invicem impellentes. Cumque nox accessisset introivit (1038A)Chosdroes in domum agricolae nihili, in cujus hospitio vix manere praevaluit. Quod videns Heraclius postmodum admiratus est. Per tres autem dies adiit Ctesiphontem. Sane Chosdroes responsa acceperat a maleficis, atque astrologis ante XXIV annos, quando Daras depopulatus est temporibus Phocae Rom. principis, quod tempore, quo adiret Ctesiphontem, periret. Et idcirco non est passus a Damastager ex tunc in partem illam, uno saltem milliario pergere, sed hinc fugiens ad hanc abiit. Verum nec in ipsa persistere ausus est, sed transiens pontem Tigridis fluminis ultra positam civitatem adiit, quae quidem apud nos Seleucia, apud ipsos vero Gueser vocitatur. In qua omnes pecunias reposuit, seditque illic cum Syra uxore sua, et aliis tribus mulieribus, (1038B)quae filiae ipsius erant. Reliquas vero uxores suas, multosque liberos suos XL millibus longe transmisit ad interiorem partem Orientis in munitissimum locum. Quidam sane Persarum derogaverunt Sarbarae penes Chosdroen, quod cum Romanis sentiret, et illi detraheret. Et misit spatarium suum cum jussione ad Chardarigam compraetorem Sarbarae Chalcedonem, scribens ei ut Sarbaram interficeret, et ipse populo Persarum accepto acceleraret in Persidem in auxilium sui. Is autem qui litteras deferebat circa Galatiam comprehenditur a Romanis. Qui comprehenso eo, nescientibus Persis, hunc Byzantium deduxerunt, et imperatoris filio tradiderunt. At imperator cognita veritate protinus Sarbaram accersit, qui cum introisset, astitit imperatori. Imperator autem huic epistola, (1038C)quam Chosdroes ad Cardarigam miserat, tradita, missoque ostenso, legit epistolam. At ille certus rei veritate effectus, continuo conversus foedera cum filio principis, et patriarcha facit. Qui falsa Chosdrois epistola facta, addit in ea etiam alios quadringentos satrapas, et tribunos, et centuriones interimendos, et invento ingenio adimposito signaculo, congregatisque ducibus, et ipso Cardariga, et lecta epistola dixit ad Cardarigam: Perspicis ut haec facias? At vero principes furore commoti, abdicato Chosdroe, imperatori pacifica patrarunt, et mutuo inito consisilio, placuit ut discederent a Chalcedone, et ad propria remearent, nil exterminaturi. Praeterea Heraclius scripsit ad Chosdroen: Ego persequor, et ad pacem curro. Non enim voluntarius igne consumo (1038D)Persidem, sed vim passus abs te. Projiciamus ergo saltem nunc arma, et pacem amplectamur: exstinguamus ignem, priusquam universa inflammet. Cumque Chosdroes hoc non admisisset, magnopere odium populi Persidis crevit adversus eum. Movit ergo Chosdroes homines principum suorum, et omne obsequium suum, et mulierum suarum, et hos armatos direxit exercitui uniendos Razatis, et staturos apud Narbam fluvium XII millibus a Ctesiphonte distantem, et jussit eos, ut dum amnem transiret imperator, inciderent pontes. Ast imperator VII Idus Januarias motus a Damastager, cum abiisset tribus diebus castrametatus (1039A)est, duodecimque millibus procul erat a Narba flumine, ubi erat Persarum exercitus, inter quos etiam habebant elephantes ducentos. Et imperator misit Georgium turmarchen Armeniacorum, ut iret usque ad flumen, et disceret utrum Narbas vadum haberet. Et cum invenisset, quod pontes incidisset, et vadum non esset, ad imp. reversi sunt, qui motus, Zituron adiit incendens regiones, et urbes per totum Februarium mensem. Martio vero mense cum venisset in praedium, quod dicebatur Barsan, fecere VII dies, et misit Mezetium praetorem in cursum, et adjunctus est ei Gundabundas chiliarcus militiae Sarbarae cum aliis quinque, tribus comitibus, duobus vero axiomaticis, et duxit eos ad imperatorem, qui videlicet Gundabundas res necessarias (1039B)imperatori nuntiavit, dicens: Quando fugiebat Chosdroes a Damastager, ac adiit Ctesiphontem, atque Seleuciam, dysenteriae languorem incurrit, et voluit filium suum Merdasan, quem genuit ex Syra, coronare, atque regressus amnem iterum transivit, et secum duxit Merdasan, atque Serem, ac filium ejus alium Adar. Primogenitum autem suum Syroen, et fratres ejus, nec non et mulieres suas dimisit ultra flumen. Compertoque Syroes, quod Merdasan fratrem suum coronare vellet, turbatus est, et misit collactaneum suum ad Gundabundam, mandans ei et dicens: Veni cis flumen, et loquar tecum. At ille timuit Chosdroen, et non transivit, sed mandat ei: Scribe, inquiens, mihi per collactaneum meum quidquid volueris, et scripsit ei Syroes: Quomodo (1039C)nosti qualiter respubl. Persarum per nequam hominem istum Chosdroen pereat, et vult coronare Merdasan, et primogenitum suum contempsit, et si locutus fueris ad exercitum, ut recipiant me, et rogas eorum augebo, et pacem cum Rom. imperatore, ac Turcis faciam, et bene vivemus, et stude cum populo tuo, ut ego regnem, et omnes vos promoveam, et auxiliabor, et praecipue te. Gundabundas autem remisit ei per collactaneum suum dicens: Quidquid possum loquar cum praetore, et sollicitus fui, et locutus sum cum viginti duobus comitibus, et feci eos esse meae voluntatis, sed et alios principes multos. Et haec quidem Gundabundas mandavit Syroi. At ille remisit ei dicens, ut decimo Kalendarum Aprilium sumeret juniores, et occurreret ei apud Pontem Tigridis (1039D)fluminis, et susciperent eum in exercitum, et moverentur adversus Chosdroen. Referebat autem quod cum Syroe essent duo filii Sarbarae, et filius Hiesdem, et alii multi principum filii, atque filius Aram, omnes electi; et quod si potuerint Chosdroen perimere, bene et optime; sin autem, omnes cum Syroe confluerent ad imperatorem. Et venit Gundabundas ad imperatorem dicens: Misit me Syrois ad te, domine, veretur enim imperium Romanum, quod Chosdroen quondam salvavit, et multa mala e contra ab eo Romanorum terra passa est, et quia propter illius ingratitudinem nec mihi credere habet imperator. (1040A)Verum ille hunc rursus ad Syroen absolvit, mandans ei ut carceres aperiret, et retentos in eis Rom. educeret, et arma eis tribueret, sicque contra Chosdroen se moveret. Porro Syroes obediens imperatori, retrusi educti sunt, et properavit contra patrem, Chosdroen scilicet. Cumque ille fugere tentasset, nec valuisset, tentus est, et valide vinctus ferreis compedibus colligatis, cui et circa collum ferrea pondera imponunt, et mittunt eum in domum tenebrarum, quam ipse munivit a novitate construens ad recondendas pecunias, panisque parum ei et aquae tribuentes hunc fame necabant. Ait enim Syroes: Comedat aurum quod incassum collegit, propter quod etiam multos fame necavit, mundumque delevit. Porro misit Satrapas Syroes ad eum injuriis impetendum, (1040B)et conspuendum, et ductum Merdasan, quem coronare volebat, filium ejus, ante se occidit, et reliquos filios ejus in conspectu ipsius peremerunt, et misit omnem inimicum ejus injuriis eum cumulare, et percutere, et conspuere illum. Denique per quinque dies hoc facto, jussit Syroes hunc arcubus interficere, sicque paulatim in malis nequissimam animam suam tradidit. Tunc Syroes scripsit ad Heraclium, evangelizans ei scelerati Chosdrois interitum, pacemque cum eo jugem firmissimam pepigit, omnibus Christianis qui in carceribus et in omni Perside captivi tenebantur ei remissis, una cum Zacharia Jerosolymitano praesule, ac pretiosis, et vivificis lignis, quae fuerant a Sarbara, cum Jerusalem cepisset, ablata. Anno decimo octavo imperii Heraclii rex habetur (1040C)Persarum Syroes, qui anno regnavit uno, quando et Muhammath Arabum, seu Saracenorum princeps sub Persis degens, sextum agebat annum perventurus ad nonum. Interea facta pace cum Persis et Romanis, direxit imperator Theodorum fratrem suum cum litteris et hominibus Syrois regis Persarum, quatenus Persae qui in Palaestina, et Jerosolymis, et Edessa, caeterisque urbibus Romanorum essent, cum pace reverterentur in Persidem, et innocue terram Romanorum transirent. Postremo imperator, cum sex annis Persidem expugnasset, septimo anno, pace recepta, cum ingenti gaudio Constantinopolim remeavit, mysticam quamdam in hoc θεωρίαν adimplens. In sex quippe diebus Deus universa condidit, septimum (1040D)requiei diem vocavit; ita et ipse in sex annis multis laboribus impensis, septimo anno reversus ad urbem cum pace ac tripudio requievit. Porro populus civitatis, audito adventu ipsius, intolerabili cuncti desiderio in Leriam obviam illi, una cum patriarcha et Constantino imperatore filio ejus egressi sunt portantes ramos olivarum, et lampades, laudantes eum cum gratulatione et lacrymis. Accedens autem filius ejus cecidit ad pedes ejus, et cum amplexatus eum esset, infuderunt ambo lacrymis terram. Hoc autem populus inspecto, universi Deo hymnos gratificos retulerunt, sicque demum suscepto imperatore urbem exsultantes ingressi sunt. Anno imperii Heraclii decimo (1041A)nono Persis rex Adhesyr septem mensibus praefuit. Imperator autem profectus a regia urbe, mox ut ver accessit, Jerosolymam tendit, pretiosa illuc, et vivifica ligna reportans, ad gratiarum Deo actiones reddendas. Cumque Tiberiadem adisset, accusavere Christiani Benjamin quemdam nomine, Haebreum, quasi sibi mala facientem, erat enim admodum opulentus, qui suscepit imperatorem et exercitum ejus. Ast imperator damnavit eum. Quamobrem, inquiens, molestus es Christianis, et fidei meae? Tunc imperator admonitum hunc, et ad credendum suasum baptizavit in domo Eustachii Neapolitani, qui et ipse cum Christianus esset, suscepit imperatorem. Ingressus itaque imperator Jerosolymam, restituto tam Zacharia pontifice quam almae crucis honorandis ac vivificis (1041B)lignis in proprium locum, plurimasque gratias Deo egit, pulsisque ab urbe sancta Hebraeis, jussit illos non habere potestatem propius almae civitati, quam tribus millibus appropinquandi. Cum autem pervenisset ad Edessam, Orthodoxis Ecclesiam reddidit, quae a Nestorianis a Chosdrois tempore tenebatur, et veniens Hieropolim, audivit quod Syroes rex Persarum diem clausisset extremum, et Adhesyr hujus filius ei in regni regimine successisset. Qui cum septem tenuisset mensibus principatum, insurrexit adversus eum Sarbaras, qui, eo percusso, imperavit Persis mensibus sex. Hoc autem Persae interfecto, Bornaim praetulerunt in regem filium Chosdrois, qui tenuit regnum Persarum septem mensibus. Porro huic successit Hormisdas, quo a Saracenis pulso, (1041C)factum est regnum Persarum sub Arabibus usque in hodiernum diem. Anno vigesimo imperii Heraclii. Hormisda regnat in Persis. Cum autem Heraclius esset apud Hieropolim, venit ad eum Athanasius patriarcha Jacobitarum, vir acris, et nequam ingenii, Syrorum inditas versutias possidens, et moto de fide ad imperatorem sermone, repromisit ei Heraclius, si Chalcedonensem synodum suscepisset, patriarcham illum Antiochiae se fore facturum. At ille simulate suscepit synodum, confitens duas unitas in Christo naturas. Interrogavit autem imperatorem de operatione ac voluntatibus, qualiter has in Christo oportet dici, duplas an simplas. Tunc imperator vocis novitate consternatus, scripsit Sergio Constantinopoleos (1041D)episcopo. Advocat etiam Cyrum Phaselidis episcopum, et hoc interrogato, reperit eum consentientem Sergio in unam voluntatem et unam operationem. Sergius enim ut pote Syrus genere, ac parentibus Jacobitis existens, unam naturalem voluntatem et unam operationem in Christo rescripsit, atque confessus est. Ast imperator utriusque acquiescens consilio, reperit et Athanasium eis consentientem. Noverat enim quia ibi una operatio reperitur, ubi et una natura cognoscitur. Certus autem imperator super hoc factus scribit ad Joannem papam Romanum praedictorum sententiam, qui nequaquam eorum sectam admisit. Porro Georgio Alexandrino defuncto, mittitur (1042A)Cyrus episcopus Alexandriae praeferendus. Qui unitus Theodoro episcopo Pharan, fecit decoloratam hydram illam, unitatem, imo vanitatem, unam et ipsi scribentes in Christo operationem. His ita prosequentibus, in ingens opprobrium Chalcedonense concilium et catholica corruit Ecclesia. Gloriabantur enim Jacobitae ac Theodosiani, perhibentes: Quia non nos Chalcedonensi synodo, sed potius Chalcedonensis synodus nobis communicavit, per unam operationem unam confitendo naturam Christi. Inter haec Sophronius consecratur episcopus Jerosolymitanus, qui, congregatis sub se degentibus episcopis, impium Monothelitarum dogma mucrone anathematis perculit, et synodicam Sergio Constantinopolitano, et Joanni Romano papae transmisit. His vero auditis, Heraclius (1042B)confusus est, et destruere quidem propria nolebat, et rursus opprobria non ferebat. Tunc Heraclius, ut magnum quiddam facere arbitrans, exponit scriptum illud, quod nuncupatur Zenonis edictum, continens neque unam neque duas operationes in Christo fatentes, quo lecto hi quoque qui sectatores Severi sunt, et ita sapiunt, in popinis et balneis catholicae detrahebant Ecclesiae, perhibentes. Primum quidem quae sunt Chalcedonitae Nestorii sentientes resipuerunt ad veritatem conversi, et uniti nobis sunt per unam operationem in unam Christi naturam. Nunc autem poenitentes super hoc, nec se habentes sensu, amiserunt utrumque, neque unam neque duas in Christo operationes confitentes. Post mortem vero Sergii Pyrrhus Constantinopolitanum suscepit thronum, (1042C)qui quae praedicta sunt a Sergio et Cyro impie roboravit. Heraclio vero mortuo, cum Constantinus filius ejus imperaret, Pyrrhus una cum Martina veneno hunc necavit, et imperat Heraclonas Martinae filius. Porro senatus et tota civitas Pyrrhum ut impium cum Martina et filio ejus repulerunt, et imperat Constans filius Constantini, et consecratur Paulus episcopus Constantinopoleos et ipse haereticus. Joannes autem Romanus praesul, collecto episcoporum concilio Monothelitarum haeresin anathematizavit. Similiter et in Africa penes Byzantium, Numidiam, et Mauritaniam, diversi episcopi convenientes, Monothelitas anathemate perculerunt. Joanne sane dormiente Theodorus constituitur pro eo papa. Pyrrhus vero cum pervenisset ad Africam mutuis cum sanctissimo Maximo (1042D)videtur aspectibus, Abbae videlicet religiosissimo in monachicis correptionibus, necnon et divinorum illic consistentium pontificum praesentatur obtutibus. Qui hunc redargutum ac persuasum, Romam ad papam Theodorum direxerunt. Qui orthodoxiae libello tradito papae, ab eo receptus est. Interea cum Roma discessisset, Ravennamque pervenisset, ut canis ad vomitum suum reversus est. Quo papa comperto Theodorus, plenitudine convocata Ecclesiae, ad sepulcrum verticis apostolorum accessit, et divino calice expostulato, ex vivifico sanguine in atramentum stillavit, et ita propria manu depositionem Pyrrhi excommunicari (1043A)facit. Praeterea cum Pyrrhus Constantinopolim pervenisset, obeunte Paulo, audaces haeretici Pyrrhum denuo throno Constantinopolitano praeficiunt. Theodoro autem papa defuncto, Martinus sanctissimus Romae consecratur antistes. Cum autem Maximus Romam pervenisset, papamque Martinum ad aemulationem accendisset, synodo centum decem episcoporum collecta, Sergium, et Pyrrhum, et Cyrum, et Paulum anathematizaverunt, duasque voluntates et operationes Christi Dei nostri expressius praedicarunt, atque firmarunt. Caeterum nono anno imperii sui Constans nepos Heraclii, indictione octava, his agnitis furore repletus, sanctum Martinum et Maximum Constantinopolim ductos, et cruciatos apud Chersonam, et alia climata (1043B)exsilio relegavit, multos etiam Hesperiarum punivit. Qui moti zelo Dei, synodo sacra et ipsi convocata, Monothelitarum haeresim abdicant, duas voluntates et operationes explanant. Taliter ergo Ecclesia tunc per imperatores et impios sacerdotes turbata, surrexit desolatorius Amalech persequens populum Christi, et fit prima ruina terribilis Romani exercitus, illa scilicet quae secundum Gabatham, et Hermucham, ac Demitharum, ad effusionem sanguinis est effecta, post Palaestinarum, et Caesariensium, et Jerosolymorum excidia; dein Aegyptius interitus, ac deinceps Mediterraneorum, et insularum, totiusque Romaniae captivatio, sed et patrata in Phoenice omnimoda Romani exercitus, et classis perditio, omniumque Christianarum plebium, atque locorum (1043C)destructio, quae non cessavit, donec Ecclesiae persecutor peremptus est in Sicilia. Anno vigesimo primo imperii Heraclii moritur Muhammat Saracenorum, qui et Arabum princeps, et pseudo-propheta, promoto Ebubezer cognato suo ad principatum suum. Ipsoque tempore venit auditio ejus, et omnes extimuerunt. At vero decepti Hebraei in principio adventus, aestimaverunt illum esse qui exspectatur ab eis Christus, ita ut quidam eorum qui intendebant ei, accederent ad ipsum, et ejus religionem susciperent, Moysi lege inspectoris Dei dimissa. Erant autem numero decem qui hoc faciebant, cum ipso quoque degebant usque ad caedem ejus. Porro cum eum comedentem aspicerent (1043D)de camelo, cognoverunt, quod non esset quem aestimabant, et haesitabant quid agerent, et utrum religionem ejus dimitterent, et formidantes miseri, docent eum contra nos Christianos illicita, et ita illi conversabantur cum ipso. Necessarium autem reor enarrandum de generatione hujus. Ex una generalissima tribu oriundus erat Ismaelis filii Abrahae. Nizarus enim Ismaelis pronepos, pater eorum omnium dicitur. Hic genuit filios duos, Muhdar scilicet, et Rabian. Muhdar genuit Iliez et Ziason, et Theominen, et Asydum, et alios ignotos. Hi omnes habitaverunt Madianitem eremum, et in eo nutriebant pecora, et in tabernaculis conversantes. Sunt autem (1044A)et his interiores, qui non sunt de tribu ipsorum, sed ex Getham, videlicet hi qui vocitantur Amonitae, qui et Homeritae. Quidam sane eorum negotiantur in camelis suis. Cum autem inops, et orphanus esset praedictus Muhammat, visum est sibi ad quamdam introire mulierem locupletem, et cognatam suam, nomine Eadigam, mercenarius ad negotiandum cum camelis ejus apud Aegyptum et Palaestinam. Paulatim autem fiducia penes ipsam mulierem percepta, quae vidua erat, accepit eam uxorem, et habebat camelos illius atque substantiam. Cumque veniret in Palaestinam, conversabatur cum Judaeis et Christianis. Capiebat autem ab eis quasdam scripturas. Porro habebat passionem epilepsiae. Quo comperto conjux ejus valde tristabatur, utpote nobilis, et (1044B)quae se hujusmodi copulasset, egeno scilicet, et epileptico. Procurat vero et ipse placare illam taliter dicens: Quia visionem quamdam angeli Gabrielis dicti contemplor, et haud ferens hujus aspectum mente deficio, et cado. Ipsa vero cum haberet quemdam monachum alterum, propter infidelitatem ibidem exsulem habitantem, amicum suum, indicavit ei omnia, et angeli nomen. At ille volens eam reddere certam, dixit ei: Veritatem locutus est. Etenim iste angelus mittitur ad cunctos prophetas. Ipsa ergo primo suscepto pseudomonachi verbo, credidit ei, et praedicabat id aliis mulieribus contribulibus suis, Prophetam eum esse, et taliter ex feminis fama pervenit ad viros, primo duntaxat ad Ebubezer, quem successorem suum reliquit. Et tenuit haeresis (1044C)ejus partem eremi, postremo per bellum. Nam primum quidem occulte decem annis, et bello decem similiter, manifeste novem. Docuit autem auditores suos, quod qui occidit inimicum, vel ab inimico occiditur, in Paradisum ingrediatur. Paradisum vero dicebat carnalis cibi, et potum, et commistionis mulierum, fluviumque vini, et mellis, et lactis, et feminarum non praesentium, sed aliarum commisturam multorum annorum futuram, et affluentem voluptatem, necnon et alia luxuria, et stultitia plena. Compati tamen docebat invicem, et auxiliari patienti. Porro eodem anno natus est in Oriente David filius ejus, eademque die natus est Heraclius filius Heraclii junioris, qui et Constantinus appellatus est, (1044D)et baptizatus est a Sergio patriarcha.
Anno vigesimo secundo imperii Heraclii, Eububezer dux Arabum habetur, qui tribus principatus est annis. Persae vero insurrexerunt invicem, et se mutuo debellarunt. Per idem quoque tempus rex Indorum mittit munera congratulatoria Heraclio in Persarum victoria, margaritas scilicet et lapides pretiosos multos. Mortuus est autem Muhammat, qui statuerat quatuor amireos expugnandi Christianos, qui ex genere Arabum fuerant, qui venerunt contra Mucheas castellum, in quo erat Theodorus Begarius, volentes irruere in Arabas die qua idolis immolaturi erant. Comperto autem hoc Begarius collegit (1045A)omnes milites eorum, qui eremum observabant, et diligenter sciscitans a Sarraceno diem, et horam qua erant aggressuri eos, ipse irruens in eos in praelio, quod dicebatur μόθως, occidit tres amireos, plurimamque populi turbam. Exsiluit autem unus amiras, Chalegus nomine, scilicet quem Gladium Dei dicunt. Erant autem Arabum juxta positorum quidam, qui accipiebant ab imperatoribus rogas pauxillas ad custodiendum stoma eremi. Eodem tempore venit quidam spado daturus militum rogas. Et cum venissent Arabes secundum consuetudinem accepturi rogas suas, eunuchus eos ad iras impulit dicens: quia dominus vix dat militibus rogas, quanto minus canibus istis? Videntes ergo Arabes hoc abierunt ad generis sui viros, et ipsi duxerunt eos (1045B)in regionem Gazae, quae aditus erat eremi contra Sida montem, locuples valde. Anno vigesimo tertio imperii Heraclii cum misisset Eububezer quatuor praetores, qui ducti fuerant ab Arabibus, ut praetuli, venerunt, et acceperunt Ran, et totam regionem Gazae, tandemque aliquando cum venisset praetor a Caesarea Palaestinae cum militibus paucis, inito bello perimitur primus cum exercitu, qui trecentorum erat virorum, et multis captivis acceptis, et exuviis plurimis, reversi sunt cum victoria splendida. Porro eodem anno terraemotus factus est in Palaestina et apparuit signum in coelo quod dicitur δοκήτης, contra meridiem, praenuntians Arabum potestatem. Perduravit autem diebus triginta extentum a Mesembria usque ad Arcturum: erat autem in modum gladii. Anno vigesimo quarto imperii (1045C)Heraclii, Ebubezer moritur, qui principatus est annis duobus et dimidio; et sumit principatum Haumar, qui destinat exercitum adversus Arabiam, capitque Bostra civitatem una cum aliis civitatibus. Profecti sunt autem usque Gabata. Cum his bellum aggressus Theodorus imperatoris Heraclii frater, victus est, et ad imperatorem Edessam venit. Ast imperator ordinat alium praetorem nomine Bahanem, et Theodorum sacellarium cum virtute Romaica, et adversus Arabes mittit. Cumque venisset Emesam occurrit multitudo Sarracenorum. Quibus occisis una cum his, qui eis principabantur, reliquos abigit usque Damascum, et illic juxta Bardanensium fluvium latebras fovent. Heraclius autem Syria derelicta (1045D)in desperationem ruens, sublatis pretiosis lignis a Jerosolyma, Constantinopolim adiit. Bahanes autem a Damasco Emesam rediit una cum Theodoro sacellario, cum haberet exercitus quadraginta millia, et insequuntur Arabes ab Hesma usque Damascum. Anno vigesimo quinto imperii Heraclii, Sarraceni aciem direxerunt in Arabiam contra Damascum, cum essent multitudinis infinitae. Quo Bahanes comperto, ad imperialem sacellarium mittit, ut veniret cum exercitu suo in auxilium sibi, cum plurima esset Arabum copia. Venit ergo sacellarius ad Bahanem. Qui profecti ab Emesa occurrerent Arabibus, et conflictu facto, prima die, quae tertia feria hebdomadis erat mensis Augusti die vigesima tertia, superantur (1046A)hi, qui circa sacellarium sunt inventi. Simultate autem facta, hi qui cum Bahane erant, Bahanem provehunt imperatorem, et Heraclium respuunt, tunc hi qui cum sacellario erant, discesserunt, et Sarraceni, aditu reperto, bellum ineunt. Inter haec vento Noto spirante contra Romanos, non valentes in faciem occurrere propter pulverem superantur, et semetipsos immittentes in arctam viam Hermuctamfluminis, illic penitus interierunt. Erant autem utriusque praetoris quadraginta millia. Tunc Sarraceni splendide triumphantes contra Damascum veniunt, et hanc capiunt, et regiones Phoenices capiunt, et habitant illic, et in Aegyptum aciem dirigunt. Cyrus autem Alexandrinus episcopus, cum horum impetum cognovisset, operam dedit, et pactis firmatis pollicetur, (1046B)timens avaritiam eorum, ducenta millia denariorum per singulos annos illis collaturam Aegyptum, sed et diffinitarum eis induciarum fore aurum missurum. Quibus praestitis per tres annos, Aegyptum liberam ab exterminio statuit. Accusatur interea Cyrus apud imperatorem, quod aurum Aegypti Sarracenis tribueret, qui cum iratus misisset, hunc accersivit. Manuelem vero quemdam Armenium genere destinavit Augustalem. Cum autem annus adimpletus esset, Sarracenorum actores venerunt aurum accipere. Ast Manuel inefficaces eos expellit. Non sum, inquiens, Cyrus inermis, ut tributa vobis tribuam, sed armatus sum. Cumque isti abissent, confestim armantur Sarraceni adversum Aegyptum, et Manueli bello illato, hunc abigunt. Ipse vero cum paucis quibusdam (1046C)Alexandriae solus recipitur. Tunc Sarraceni Aegyptum sub tributo reddidere. Ast imperator, auditis his quae gesta sunt, mittit Cyrum persuadendum eis ab Aegypto sub priori placito recedendi, et abiens Cyrus ad castra Sarracenorum, rationem reddit, se esse perhibens praevaricationis obnoxium, et si vellent priorem concordiam, juramentis affirmaturum. Porro Sarraceni nullatenus his acquiescentes dixerunt episcopo: Potes hanc maximam columnam devorare? Qui ait: Non potest fieri. At illi: Nec nobis, inquiunt, possibile est ulterius ab Aegypto recedere. Anno vigesimo sexto imperii Heraclii, aciem direxit Haumar contra Palaestinam, et obsidens sanctam civitatem biennii tempore cepit eam verbo. (1046D)Sophronius namque Jerosolymitanus summus sacerdos verbum accepit ad totius Palaestinae securitatem. Cumque Haumar sanctam civitatem fuisset ingressus, cilicinis ex camelis, et sordidis indumentis amictus, simulationemque satanicam ostentans, templum exquisivit quod Salomon construxerat, ad blasphemiae suae oratorium. Hoc advertens Sophronius ait: In veritate istud est abominatio desolationis quae dicta est per Danielem prophetam, stans in loco sancto, multisque lacrymis hic pietatis propugnator Christianam deflevit plebem. Dum vero illic Haumar esset, rogavit eum episcopus accipere sindonem cum indumento, et indui, at ille non patiebatur ea portare. Vix ergo persuasit his vestiri, donec sua lavarentur, (1047A)et iterum reddidit ea Sophronio, et vestitus est propriis. Verum inter haec Sophronius obiit, qui verbo et actu Jerosolymitanam adornavit Ecclesiam, et contra Heraclii, et fautorum ejus Monothelitarum, Sergii scilicet et Pyrrhi, decertavit errorem. Eodem quoque anno misit Haumar in Syriam, et subegit totam Syriam Sarracenis. Anno vigesimo septimo imperii Heraclii venit Joannes cognomento Chatheas procurator Hozroenae ad Hyaidum apud Chalcedonem, et spopondit ei dare per singulos annos centum millia numismatum, ne transiret Euphraten, neque ad pacem, neque ad bellum armatus, quousque auri quantitatem persolvant. Praeterea Joannes Edessam venit, et annuum censum delatum ad Hyaidum transmisit. Heraclius, hoc audito, Joannem obnoxium judicabat, quod absque imperiali hoc fecerit (1047B)notione, et quem accersitum exsilio damnavit. Porro pro eo destinant Ptolemaeum quemdam, magistrum militum. Anno vigesimo octavo imperii Heraclii ceperunt Arabes Antiochiam, et missus est Muhavias ab Haumaro praetor, et amiras totius regionis, quae sub Sarracenis erat, ab Aegypto videlicet usque Euphraten.
Anno vigesimo nono imperii Heraclii, transmeavit Hyaidus cum omni militia sua ad Euphraten, et venit Edessam. Edesseni autem aperientes acceperunt verbum, una cum regione, magistroque militum, ac Romanis, qui cum ipso erant. Ast illi Constantiam abeunt, depopulantesque illam accipiunt bello, et trecentos Romanos interimunt, et illinc abierunt (1048A)Daras, et hanc bello comprehenderunt, et in illa plurimos perdunt, taliterque Mesopotamiam Hyaidus cepit. Anno trigesimo imperii Heraclii Sarraceni aciem direxerunt in Persidem, et ineunt cum eis bellum, potenterque vincentes, omnes sibi Persas subditos reddunt. Hormisdas autem, qui Persis imperabat, ad interiores Persas fuga lapsus evasit, et dimisit regalia. At vero Sarraceni captivas duxerunt filias Chosdrois cum omni apparatu regio, et detulerunt ad Haumar. Eodem quoque anno jussit Haumar universum describi orbem, qui sub ipso erat. Facta est autem descriptio tam hominum, quam jumentorum, et frugum.
CONSTANTINUS.
Anno trigesimo primo imperii sui Heraclius imperator moritur, hydropicus factus, cum imperasset (1048B)annis triginta. Imperat autem post eum Constantinus filius ejus mensibus quatuor, venenoque propinatus a Martina noverca sua, et Pyrrho patriarcha, moritur, et imperat Heraclonas Martinae filius cum matre Martina.
HERACLONAS.
Anno primo imperii Heraclonae, capit Muhavias Caesaream Palaestinae post septennium obsidionis ejus, et occidit in ea septem millia Romanorum. Eodem anno senatus repulit Heraclonam, una cum Martina matre illius, ac Valentino, lingua Martinae, et naso Heraclonae abscisso. Eisque in exsilium destinatis ad principatum Constantem filium Constantini, nepotem Heraclii provehunt, qui imperavit annis viginti septem.