In universalis Ecclesiae regimine
bus constituti , Metropolia Haliciensis restituebatur, Ecclesia ca thedralis Leopoliensis unita eidem pro antiqna Archiepisco pali Ecclesia Haliciensi in Metropolitanam evehebatur ,et Metro politae caeteri duo Episcopi Premisliensis et Chelmensis ac universus Galiciensis clerus ac populus ejusdem ritus subor dinabantur, tum praedictus Metropolita juribus et praerogativis ab antiquo Metropolitis competentibus insigniebatur. Altera bulla , quae incipit: Romani Pontifices , confirmabatur in Me tropolitam nominatus Episcopus Premisliensis Antonius An gellowicz, isque Leopolim transferrebatur, reliqua continebant fidei professionem et pallium .
Adnotatio 1. Die 25. Januarii 1805 mortuus est Petro . poli 80 anno suae aetatis Metropolita Theodosius Rostocki, cujus obitus ab Eppo Premisliensi Angellowicz et aegrotante jam tum graviter Eppo Leopolien . Skorodyński a Vicario generali Leopolien. sub die 12 Maji 1805 regnorum Gubernio et clero dioecesano sub 13 Mai 1805 indicatus est . Eodem anno sub 23 Maji mortuus est Eppus Leopol . Nicolaus, Skorodyński itaque Eppus Premis. Angellowicz re mansit unus ad regendas tres dioeceses ruthenas. Evenit praeterea, quod etiam negotia ritus graeco -- cath . constituto referenti apud Gubernium r . 1. Dr. Zeisl fuerint concrcdita, et petito Epporum r. g. c . intuitu constituendi referentis e ritu proprio fuerit denegatum ( Decret , aulicum ddto. 30. Aprilii 1805 Nr. Gub. 20.526. ) Ante initium anni 1805 vocatus supremo mandato (Mi niſterialſchreiben odto . 2. Dezember 1804) Julianus Sponring Vicarius generalis Premisliensis pro directore missionis in Dalmatiam , eotum commorabatur Viennae, qui multoties anhe lans dignitatem Eppalem Praemisliae et Leopoli rep Isam tulit. Nunc faustiores circumstantias sibi affulgere credens, iis, qui ritui et clero rutheno haud favebant, adjutricem ma 775 num in omnibus praebere facilis erat, dummodo suam promo tionem quovis demum modo consequeretur. Porro praeter praedictum Sponring ordinis Basiliani monachum ordo PP. Basilianorum, anhellans Eppatus, omnem movebat lapidem , ut hanc praetensam praerogativam re cuperaret. Atque hac in re faventem sibi invenit referentem Gubernii Zeisl, qni cleri saecularis r. g. c . elavationem prae pedire, eundemque supprimere cupiens, optimum sibi a patri bus Basilianis sappeditatum medium arripuit, ad vacantes Eppatus Leopolien. et Chelmen . monachos Basilianos evehendi. Ut his adversariorum r. g. c. et cleri saecularis machi tionibus occurreretur, procurabatur in Aula, ut Praesidio Gu bern ii daretur mandatum , quatenus propositio candidatorum pro vacantibus Eppatibus Eppo Angellowicz qua administra - tori spiritualium pro opinione daretur, quod etiam reapse ve . nit, ( Lit. Agentis de Böhm ddto. 22 Julii 1805) et ordinatum fuit, et in sequelam hujus supremi mandati emanavit re . quisitio Gubernatoris de Urmenij ddto 23 Juli 1805 Nr. 5723 ( Präſidial - Shreiben ), ut sibi indicarentur viri ex hujati clero gr. cath . qui ad dignitatem Eppalem apti essent. Adnotatio . II. Probabilius ex occasione captae notitiae de morte Theodosii Rostocki Romae tum ad instantiam Nun tii Viennensis apud Congreg. de prop. fide exoriebatur quaestio de creanda Metropolia pro ritu gr. cath. in Galicia, qua oc casione requisita erat sub 13 Augusti 1805 opinio a p . Jor dano Mickiewicz 0. S. B. M. procuratore Romae, quam ille cum adnexis binis a Vicaris Generali Leopolien . anno 1803 sibi communicatis memorialibus congregationi praestitit. Ve . rosimiliter idem Procurator qua membrum ordinis Basiliani ad dignitatem Metropolitanam et ad Eppatus vacantes reli giosos sui ordinis recommendabat, siquidem brevi Nuntius Vien. Comes Serveroli binas cancellariae status sub 14 et 24 Octobris 1805 exhibuit nomine Congregationis de propag.de notas, petendo, ut lo. Metropolia Halicien. pro ritu gr. cath . 99 776 erigeretur; 20. nominandi Eppi rit. gr. cath. ad vacantes sedes non ex clero saeculari sed ex ordine Basiliano eligerentur ; utque 3o. Eppatus Baccoviensis in Moldavia e fundo religio nis Buccoyinensi restauraretur. Adnotatio III . Circumstantiae belli cum allis sub finem an. 1805 exorti , in quo Eppus Angellowicz suam propensio nem erga regimen et Domum Austriacam demonstravit, et altissimam complacentiam suae C. S. Majestatis adapertam habuit ( V. Literas ministri Policiae supremae Baronis de Sau rau ddto . 26 Novembris 1805 et ddto. 2 Decembris 1805 ex Oppavia datas) negotia omnia retardaverant, et missioni in Dalmatiam Juliani Spouring posuerant obicem et causabant ejus reditum Premisliam . Initio apni 1806 Leopolim veniens conferebat cum Zeisl et cum aliis Basilianis, ne commendati ab Angellowicz sub 28 Octobris 1805 Praesidio Gubernii sed Basiliani ad vacantes Eppatus promoveantur, licet idem Spon ring ab Eppo Angellowicz ad Eppatum Chelmen . esset com mendatus. Hoc tamen non contentus Leopolien. Sedem ahel labat, ut ita Metropolita evaderet, credebatque Chelmen. Ep patum pro alio ex Basilianis exoperandum fore. Referens Gubernial. Zeisl pertraxit gremium Gubernii et Praesidium ad sua sensa, et sub die 21 Februarii 1806 sessione secreta semotis etiam secretariis pro Eppatibus Le opolien. et Chelmen. et insimul pro restauranda Metro polia deprimebat candidatos ex clero saeculari, efferebat vero Basilianos, et eos pro Eppatibus Suae Majestati commen dare conabatur. ( Vid. extract. Propositionis ddto. 21 Febru rii 1806 Nr. 46520. ) In separata porro Aulae substernenda relatione deducebat, tum pro Ecclesia quam pro civitate summe proficuum fore, si Eppi r. g. c. in Galicia ita , ut in Hungaria, Metropolitanae jurisdictioni Archieppi Leopolien. ritus latini subjicerentur *) , et perinde major adhuc unio at que conjunctio cleri utriusque ritus effectuaretur, cui senten tiae praeter referentem quinque adhuc de Gremio Gubernii accedebant ( Kohlmanhueber, Platzer, Com. Gaisruk, Bar. de Binder et Steipee. ) Attamen pluralitas votorum Gubernii cum Praesidio credebat, ut ad evitandas collisiones et querimo nias Epporum r. g. c. intuitu depressionis sui ritus proprius Metropolita e clero r. g. c. a Sua Majestate nominaretur, cum jura et praerogativae in Bulla Pontificia Clementis VIII Metropolitis concessa Metropolitas ex hoc ritu et natione elec tos consecrandi a Sede Romana latino Metropolitae vix con cederentur, atque ut Sedes Leopolien . r. &. C. ad Metropoli tanam eveheretur, cui praeficiendus Eppus primo suam con firmationem et consecrationem a Sede Romana obtineret, dein vero sua elevatio ad dignitatem Metropoliticam a Sede Ro mana sequeretur, qua obtenta idem primo ad confirmationem nominandi Eppi Chelmensis accederet. In utroque proposito casu promotio Sponring ad Sedem Leopolien . sive idem latini Archieppi jurisdictioni subjiceretur, cui recte eotum Eppi latini Galiciae occidentalis subjiciebantur, ( Vid. Praesidial Schreiben ddto 14 Juni 1806 ) sive Metropolita crearetur, om nino intendebatur praecipue hisce ex motivis, quod idem scientia et actuositate in regenda dioecesi quam scholis po let, patriotismo excellit, et unice quatificatus sit ad dirigen dum Seminarium Leopoli, quod plane neglectum sit , et suo fini haud respondeat. ( Vid. Epistol. Zeisl ad Sponring ddto 14 Sbris 1805 ddto 24 Februari 1806 et 3 Aprilis 1806.) In eadem sessione etiam propositio pro Eppatu Leopo liensi et Chelmen. erat conclusa, et pro primo Sponring et
- ) Ita ergo non in elevatione sed depressione Ruthe norum graec . catholicorum reponebatur firmior eorum unio, et
sub praetextu unionis putabant licitam esse illam depressionem. 778 Michalski , monachi Basiliani, tum 3tio loco Szankowski, Pa rochus in Horodenka, pro Chelmensi vero Petrus Kozakie wicz Vicar. general. Brestensis , Doretheus Michalski et Bar tholomeus Nazarewicz proponebantur, praeterea summis en comiis commendabantur Basiliani Hryniewiecki et Radkiewicz, postpositis ex clero saeculari omnibus ab Angellowicz com mendatis.
Praeterea sub die 11 Aprilis 1806 super communica tis Gubernio notis Nuntii Vien.intuitu restaurandae Metropoliae Haliciensis et promovendorum ad dignitatem Eppalem - Mo. nachorum 0. S. B. M. praestabatur a Gubernio eo tendens opinio, ut hae dignitates religiosis Basilianis, summe lauda tis, conferrentur, cum iteratis vicibus jam individuis e clero saeculari Eppatus collati fuerint. Quoad Metropoliam revo cabat sese Gubernium ad relationem sub die 21 Februarii praestitam . His in circumstantiis exponebatur sub 15 Martii 1806 ex parte Eppi Antonii Angellowicz per Agentes illius in Aula , quam tortuosis viis propositiones pro vacantibus Eppatibus fuerint factae, directe Suae Majestati exponebatur necessitas, ut propositio facta retroinitteretur, et in commissione apud Gubernium adhibito Eppo Administratore vacantium dioece sium ventillaretur. Ex parte plenipotentum cleri sub die 20 Aprilis dirigebatur ad Suam Majestatem prolixa represen tatio documentis instructa, ut in promotione ad Eppatum Leopolien. monachis non detur locus, ut aedes ad cathedram S. Georgii Leopoli a monachis occupatae ab iisdem evacua rentur, ut haerens apud Gubernium a duobus annis propo sitio regulandi Cleri archicathedralis Suae Majestati sub sterni demandaretur, ut Sponring ad Sedem Leopolien prae cluderetur via, ( Remonstratio ddto 16 Martii 1806 ad Suam Majestatem directa ). Separate directe Suae Majestati subster nebatur memoriale cum allegatis, ex quibus Clerus eundem 779 a promotione ad Eppatum Leopoliem excludi petit . ( Prome moria ddto 20 Maji 1806. ) Omnes hic passus non caruerunt eventu, et sub die 17 Julii 1806 negotium restaurationis Metropoliae in Cancellaria aulica propositum et cum sequenti opinione Suae Majestati praestitum , ( cum adursa Cancellaria Status tandem aliquando declarasset : Restaurationi Metropoliae in Galiciae pro ritu gr. cath. nullum ex parte politica subversari obstaculum ). I Quod restauratio Metropoliae pro ritu graeco -cath.. a latino separatae in Galicia et sub Ecclesiastico et politico respectu summe proficua et necessaria sit : a ) quia conserva tio jurium Metopoliticorum 1. g. C. pro Ecclesia et civitate summe utilis sit, quidem influxui extraneo ponat obicem; b) votis Cleri r. g. c. a tot annis toties repetitis et fundatis satisfieret, c) nullum sit ex parte Ecclesiastica vel politica obstaculum, cum Metropolita Rostocki mortuus et in ejus lo cum nemo suffectus sit.
Il Quod opinio minomationis Antonii Angellowicz declaraverit ex motivis : 1mo quod apud Ruthenos nunquam duo Metropolitae existerent, 20 jam Archieppus Polocensis Lisowski ab Imperatore Ru siae Metropolita nominatus sit, 3o Leopoli alioquin existit jam Metropolita r. I. et consuetum sit , ut in eadem provincia et eadem civitate non sint duo Metropolitae, 40 monachi Ba siliani et eorum Protoarchimandrita perinde offenderentur. Haec daclarata erant, etiamsi jam et confirmatio restaurationis Metropoliae Haliciensis et personae ad eam nominatae An gellowicz fuisset decreta, et bullarum expiditio disposita. Datum bullarum est quidem 17 Kalendas Aprilis 1807, atta. men hae primum post annum erant expeditae. Ejusmodi negativa declaratione Sedis Romanae medio cancellariae status cancellariae aulicae communicata, medio derecti aulici ddto 13 Junii 1807 Nro 10806 et Gubernialis ddto 3 Julii 1807 Nro 27709 exigebatur a Metropolita, ut lo documenta praestaret ad demonstrandum, quod Metropo lia Haliciensis a Kijoviensi quondain distincta fuerit, et per injuriam temporum extincta cum Metropolia Kijoviensi con juncta extiterit, 20 copiam repraesentatonis an 1790 a deputatis Epporum Skorodyński et Sponring exhibitae intuitu restau randae Metropoliae pro ritu gr. cath. 30 seriem Metropolita rum Haliciensim in quantum ex documentis eadem erui possit, 4 ) dillucidationem correlationis Protoarchimandritae Basilia norum intuitu ordinis et Metropolitae. Hae ambages causatae erant a Basilianis et Clero lati no. Quare concinabatur a Vicario generali Leopoliepsi sub die 27 Julii 1807 disertatio de Metropolia Haliciensi distincta a Kijoviensi documentis innixa, chronologia Metropolitarum Haliciensium, in quantun haec ex antiquis documentis erui potest. Hisce acclusis sub die 29 Julii 1807. c. r. Gubernio longe lateque dipingebatur correlatio Protoarchimandritae Basilianorum quoad ordinem et Metropolitam, et demonstra batur, anteactam organisationem ordinis Basilianorum reapse 783 fuisse statum in statu , maximas collisiones inter Basilianos et Eppos causasse, quibus ipsa Sedes Romana obicem ponere non valebat, quod tamen Protoarchimanditae correlatio ad ordinem Basilianorum post praeclusum an 1781 nexum cum extraneis provinciis cessaret, imo ad praesens etiam in Russia subtatum est, et Basiliani antea ab Eppis exempti, nunc eo rum jurisdictioni subjecti, tamen semper flagrant animo, clerum saecularem deprimendi. ( Relatio ad Guber. Metrop. Angellowicz sub 27 Julii 1807. ) Eodem tempore per privatas literas ad comitem Sta dion c. r. ministrum externorum negotiorum exponebatur ube rius res tota, et refellebantur objectiones contra restauratio. nem Metropoliae eo addito, quod totum ab insinuationibus Basilianorum factis, quos referens Zeisl protegit, et ad Eppa tus promovere vult, provenit, ad quos iidem monachi exclu sivum jus praetendunt, habentes se pro ordine praelatico, qui Eppos super se nou agnoscunt, et exemptionem quae runt.
His praehabitis cancellaria aulica medio cancellariae status fortissinam misit repraesentationem Romam, refellendo illa plane infundata motiva, et urgendo confirmationem Me tropoliae et nominati Metropolitae tanto magis, qnod ipsa Romana Sedes id a Sua Majestate previe postulaverat. Ad huc Romana Sedes tentaverat hoc : proponebat medio can cellariae status, ut Eppi Galiciensas r. g. C. a nexu cum Me tropolita Kijoviensi in Russia separati, illi directe subordi narentur, ut ita non esset necesse erigere Metropoliam , hac ratione jura hierarchica r. g. c. cessarent. Huic projecto opposuit sese fortiter Cancellaria aulica , ac instabat pro confirmatione Metropoliae et Metropolitae. ( Epistol. Agentis Böhm ddto 4 9bris 1807) . Itaque Nuntio commissum erat pera gendi processum canonicum pro confirmando Metropolita , et non expectato processu expediebantur Bullae ac in Bulla errec tionis Metropoliae inserebantur duae clausulae, 10 ut praescripta 100 784 Synodi Zamoscenae observentur, 20 ut Nuntius scriberet Archieppo in Russia Metropolitano in Russia Lissowski, quod Metropolita Haliciensis constituatur. Datum bullarum est XVII Kalendas Aprilis 1807, ex quo liquet, expeditionem earum jam medio Aprilis fuisse dispositam, at per influxum adversariorum in quaestionem vocatam. Bullae tres respicie bant personam nominati pallium et professionem fidei et ju ramentum , quae illico placetum regium obtinuerunt, et trans mittebantur mense majo 1808. Bulla vero incipiens : „ In uni versalis Ecclesiae meritis licet imparibus constituti“ Sua Majestati ideo pro placeto regio exhibita fuit, quia in eadem agebatur de faciendis a Nuntio ad Metropolitam in Russia passi bus, ut idem juribus quoad Eppatum Haliciensem renuntiaret, et de praescriptis Synodi Zamoscienae observandiis, ut Eppi ex ordine Basiliano sint, vel ex clero saeculari assumpti pro fessionem monasticam emittant. Ex principiis Aulae amovendi influxum extraneum decidebatur in consilio status, ut haec bulla Romam medio cancellariae status seu ministerii extra neorum negotiorum ( geheime Staats Kanzelei ) restitueretur ad immutationem , quatenus illa, quae Nuntio Vien. intuitu correspondentiae cum Metropolita in Russia committebantar, Archieppo Leopol. ritus l . Kicki committerentur, et ab hocce ad effectum deducerentur ita, prout commissa ei arrendatio dioe cesium ritus latini an. 1806 ad effectum deducta est. ( Minis ſteralſchreiben ddto 14 Junii 1806) , secus praedicta Bulla placetum regium obtinere non potest. Inter haec ad ante riores requisitiones a Romana Sede Aulae c. r. factas, quod processus canonicus in causa restaurandae Metropoliae Hali ciensis et nominatae ad eam personae apud Nuntium Vien. sit peragendus, decreto Aulae ddto 24 Martii 1808 medio Gubernii inviabatur Metrop. Angellowicz, ut se Nuntio insi nuaret, qui mittebat Vicarium gener. Leopoliensem cum ple nipotentia Viennam, ut is omnem daret operam ad finiendam restaurationem Metropoliae. (Ralatio ad Guber. ddto 23 Aprilis 785 1808 ) Plenipotens Metropolitae Viennam primis diebus Maji veniens, certior fiebat, quod processus Canonicus ante expedi tionem Bullarum Romae cum Basiliano Jordano Mickiewicz fuit peractus, et idem qua mandatarius, licet talis non con stitutus, nomine nominati Metropol. Angellowicz, palium ex tradi petierit, quale a Metropolita nunquam quaerebatur, quod. que bullae tres obtinuerint placetum , jam vero illa de cratione Metropoliae rursus restituenda sit, quodque diploma c. r. pro restauratione Metropoliae non prius extradendum sit, quuosque nova bulla cum immutatione Roma non advenerit. Nuntius Apostol. comes Severoli a delegato informa tus pronum se demonstravit ad negotium finiendum et jussis Romanae Sedis satisfaciens exaravit literas ad Metropolitam in Russia quoad restaurationem Metropoliae Haliciensis, desi derando ab eodem, ut is juri suo renuntiaret, ( quod tamen non habuit constitutus Metropolita Ecclesiarum unitarum in Rossia et a s. Sede non confirmatus, quam confirmationem non petiit), praeterea ad preces delagati informavit Nuntius de tota hac re Sac. Congregationem de propag. fide, demonstrando non esse hic locum alicujus renuntiationis Metropolitae Lis sowski. Necesse erat omnem adhibere conatum, ne bulla re staurationis Metropoliae Halicien . Romam retromittatur fine mutationis, ne s. Sedes ad sinistam informationem denegaret desideriis Aulae et negotium protaheret; in eo etiam casu, si Sedes Romana in mutationes ab Aula c. r. desidaratas con sensisset, et loco Nuntii Archippo r. I. Leopolien . Kicki hoc negotium committeret, timendum erat, ne idem Archieppus non tantum ad assensum Metrop. Lissowski fine renuntiatio nis suis juribus inhil conferret, et potius projectum guber nialis referentis et minorenitatis Gubernii de tribuenda sibi jurisdictione Metropolitica super Eppos r. g c. renovaret, et rem protaheret, quod facile erat ob subsequutas brevi poli. ticas circumstantias mutatas et Epptu Chelmensi an. 1809 et magna parte dioecesis Leopolien. in circulo Tarnopol 786 fㅓ et Zaleszczycensi ab Austria avulsis, et Papa Pio VII 6 Julji 1809 Roma abducto.
Quare delegatus instabat apud illas personas in can cellaria status, quibus commissum erat bullam Romam remit tere, atque collatis cum Nuntio Severoli consilliis dedit pro memoria cancellariae status sub 5 Julii 1808, quod Nuntio Apost. reprasentaverit, assensum Hierarcli Lissowski ad re staurationem Metropoliae Haliciensis non esse necessarium , cum neque pro Galicia nominatus neque a Sede Romana confirmatus, titulo Halicien . Metropolitae utatur ; restauratio haec Metropoliae solum a Sua Majestate et Sede Apostolica dependeat, ideo sibi a Nuntio data sit assecuratio, quod eo intuitu conformiter commissis Sedis Romanae solum notifica i'o Archieppo Lissowski data sit, et tota res jam sopita sit. Itaque cancellaria status cum acclusione Bullae Suae Maje stati repraesentabat, supervacaneam esse retromissionem Bul lae Romam, cum ejusmodi clausulis alioquin placetum regium denegari valeat, secus negotium isthoc in annos protrahere tur. Porro delegatus ob absentiam Suae Majestatis in ex petita audientia apud Archiducem Reinerum die 3 Augusti causam totam exposuit, et accellerationem placeti regii super bullam et Diplomatis c. r. super erectionem Metropoliae Ha liciensis expostulavit. Qui passus faustum eventum habuit, atque tam placetum regium super bulla, quod ea, quae Syno dum Zamoscinam et monachos concernunt, ex eadem exmit tenda sint, tum approbatio conceptus diplomatis supremi ddto 11 Augusti 1808 ab altissimo loco emanavit. Medio decreti aulici ddto 4 Augusti 1808 probatae etiam erant ceremoniae solennes introductionis ad Sedem Metropolitanam Metropolitae, quae solennis introductio die 25 Septembris 1808 peracta, et ita dignitas Metropolitana Haliciensis, quae a quinque saeculis interierat, resuscitata est. Vide : Ordo et ceremoniae tempore solennis ingressus Exmi Illustissimi et Rdmi Dni Antonii Angellowicz Metro 787 politae Haliciensis ad Sedem Metropolitanam die 25 Sep tembris 1808 observatae. Adnotatio. Literae pastorales Metropolitae Antonij An gellowicz datae occasione restauratae Metropoliae Ruthenae Haliciensis : А