(p.202) Hymnus in honorem Beatissimorum Martyrum Fructuosi Episcopi Ecclesiae Tarraconensis, et Augurii et Eulogii Diaconorum.
Felix Tarraco, Fructuose, vestris
attollit caput ignibus coruscum
Levitis geminis procul relucens. (p.204)
Hispanos Deus aspicit benignus,
arcem quandoquidem potens Hiberam 5
trino martyre Trinitas coronat.
ardens Augurius capessit aethram,
nec non Eulogius simul supernum 1
Christi lucidus ad sedile tendit.
dux et praevius et magister illis 10
ad tantum decus ex episcopali
clarus nomine Fructuosus ibat,
accitus quia praesidis repente
iussu venerat ad forum sacerdos
Levitis comitantibus duobus. 15
inde ad carceream viros catenam
pastus sanguine carnifex trahebat;
gaudet currere Fructuosus ultro.
ac, ne quis socios timor feriret,
praeceptor vehemens eundo firmat 20
incenditque fidem calore Christi.
mecum state, viri. vocat cruentus
ad poenam coluber Dei ministros;
ne mors terreat; est parata palma.
carcer Christicolis gradus coronae est, 25
carcer provehit ad superna caeli,
carcer conciliat Deum beatis.
his dictis adeunt specum reorum,
exercent ibi mysticum lavacrum,
et purgamen aquae stupent tenebrae. 30
sex hic continuis latent diebus,
tandem stant trucis ad tribunal hostis:
fratres tergeminos tremunt catastae.
iudex Aemilianus inminebat
atrox, turbidus, insolens, profanus; 35
aras daemonicas coli iubebat.
tu, qui doctor, ait, seris novellum (p.206)
commenti genus, ut leves puellae
lucos destituant, Iovem relinquant,
damnes, si sapias, anile dogma. 40
iussum est Caesaris ore Gallieni,
quod princeps colit, ut colamus omnes.
haec fanti placidus refert sacerdos:
aeternum colo principem dierum,
factorem dominumque Gallieni, 45
et Christum Patre prosatum perenni,
cuius sum famulus gregisque pastor.
subridens ait ille: iam fuisti.
nec differt furor aut refrenat iram,
saevis destinat ignibus cremandos. 50
exultant prohibentque flere vulgum.
quosdam de populo videt sacerdos
libandum sibi poculum offerentes:
ieiunamus, ait; recuso potum:
nondum nona diem resignat hora; 55
numquam eonviolabo ius dicatum,
nec mors ipsa meum sacrum resolvet.
sic Christus sitiens crucis sub hora
oblatum sibi poculum recusans
nec libare volens sitim peregit. 60
intrant interea locum rotunda
conclusum cavea, madens ferarum
multo sanguine quem furor frequentat,
cum spectacula perstrepunt cruenta
ac vilis gladiator ense duro 65
percussus cadit et fremit voluptas.
hic flammante pyra niger minister (p.208)
ardens supplicium parare iussus
construxit facibus rogum supremis,
qui, dum corpora concremanda 1 solvit, 70
ferventes animas amore lucis
fracto carceris expediret antro.
certant officiis pii sodales:
plantis calciamenta dissolutis
pronus detrahere studebat unus, 75
sed sanctus vetat ora Fructuosus
inclinata premi: facessite, inquit,
nec nostram gravet obsequella mortem.
atquin ipse meos pedes resolvam,
ne vestigia praepedita vinclis 80
tardis gressibus inruant in ignem.
cur lamenta rigant genas madentes?
cur vestri memor ut fiam rogatis?
cunctis pro populis rogabo Christum.
vix haec ediderat, relaxat ipse 85
indumenta pedum, velut Moyses
quondam fecerat ad rubum propinquans.
non calcare sacram cremationem
aut adstare Deo prius licebat
quam vestigia pura Agerentur. 90
stabat calce mera: resultat ecce
caelo spiritus et serit loquellam,
quae cunctos tremefecit audientes:
non est, credite, poena quam videtis,
quae puncto tenui citata transit, 95
nec vitam rapit illa, sed reformat.
felices animae, quibus per ignem
celsa scandere contigit Tonantis,
quas olim fugiet perennis ignis.
haec inter rapidis focos crepantes 100
intrant passibus et minantur ipsis (p.210)
flammarum trepidantibus caminis.
nexus denique, qui manus retrorsus
in tergum revocaverant revinctas,
intacta cute decidunt adusti. 105
non ausa est cohibere poena palmas
in morem crucis ad Patrem levandas;
solvit bracchia, quae Deum precentur.
priscorum specimen trium putares,
quos olim Babylonicum per ignem 110
cantantes stupuit tremens tyrannus.
illis sed pia flamma tunc pepercit
nondum tempore passionis apto,
nec mortis decus inchoante Christo.
hos cum defugeret vaporus ardor, 115
orant ut celer ignis advolaret
et finem daret anxiis periclis.
exorata suos obire tandem
maiestas famulos iubet caducis
missos corporibus sibique reddi. 120
vidit praesidis ex domo satelles
caelum martyribus patere apertum
insignesque viros per astra ferri.
quin et filiolae monens erili
ostendit sceleris notam paterni, 125
caelo vivere quos forum peremit.
haec tum virginitas palam videre
per sudum meruit parente caeco,
ut crimen domini domus timeret.
tum de corporibus sacris favillae 130
et perfusa mero leguntur ossa, (p.212)
quae raptim sibi quisque vindicabat.
fratrum tantus amor domum referre
sanctorum cinerum dicata dona
aut gestare sinu fidele pignus. 135
sed ne reliquias resuscitandas
et mox cum domino simul futuras
discretis loca dividant sepulcris,
cernuntur niveis stolis amicti,
mandant restitui cavoque claudi 140
mixtim marmore pulverem sacrandum.
o triplex honor, o triforme culmen,
quo nostrae caput excitatur urbis,
cunctis urbibus eminens Hiberis!
exultare tribus libet patronis, 145
quorum praesidio fovemur omnes
terrarum populi Pyrenearum.
circumstet chorus ex utroque sexu;
heros, virgo, puer, senex, anulla,
vestrum psallite rite Fructuosum. 150
laudans Augurium resultet hymnus
mixtis Eulogium modis coaequans;
reddamus paribus pares camenas.
hinc aurata sonent in arce tecta,
blandum litoris extet inde murmur, 155
et carmen freta feriata pangant.
olim tempus erit ruente mundo,
cum te, Tarraco, Fructuosus acri
solvet supplicio tegens ab igni.
fors dignabitur et meis medellam 160
tormentis dare prosperante Christo,
dulces hendecasyllabos revolvens.
Liber Peristephanon/6
Hymnus in honorem Beatissimorum Martyrum Fructuosi Episcopi Ecclesiae Tarraconensis, et Augurii et Eulogii Diaconorum.
Saeculum IV