Migne Patrologia Latina Tomus 115
Liber de fonte vitae
Liber de fonte vitae (Audradus Senonensis), J. P. Migne 115.0024B
Liber de fonte vitae
115.0017D| Tum praesens juvenis referens haec ordine jusso,
Jussa refers, agnosco quidem mandata relatis,
Immortale decus Domino, regnumque perenne
Qui mihi dignatur geminas mandare salutes,
Quique dedit vivo faciem perfundere rivo,
115.0018D| Vimineasque domus frondenti tegmine cessit:
Excipit ac nostri scypho libamina voti,
Illius haud dubium nobis praecepta tulisti.
Da, dilecte, manum, mecumque hac nocte quiesce,
Florentemque domum jam nunc fidissimus intra,
115.0019A| Atque sedens animum recreato salubribus undis,
Utere vel stratis somno sub nocte tapetis.
Caetera quaeque refers, aurora teste facessam.
Non meritis indigna tuis tibi gloria crevit.
Tanta, bonus hospes sacro de fonte bibisti,
Namque vales doctis aegrum sanare loquelis
En quaesita manus, quo vis properemus, amice?
Nec fraudabo torum membris, nec pocula labris
Illius aeternum maneat per saecula nomen
Hospitis electi, qui me direxit ad aulam.
Sed cum tanta tibi virtus laudesque manerent;
Miror cur tantis voluisti subdere poenis
Me, qui nil nocui, juvenem sed semper amavi.
Dicere si liceat, placitum culpabo magistri.
Nam quondam placidis caneres cum vocibus odas,
115.0019B| Me ceu dilectum, mulcebas carmine tali:
Consule festinus, propriae, dilecte, saluti.
Te quoque paulatim praecedens limina pandam,
Intra quae saliens fons vivus verberat astra.
Ficta fides placiti rapuit vestigia pacti,
Condictoque loco veniens incognitus horror:
Bisque quaterque vocans Hincmarum, vocibus addo.
Hauribam vacuas crebra de voce loquelas
Aure, tuque fidem velans, responsa negabas.
Altitonans donec me misit partibus istis,
Cunctaque quae retuli, docuit sermone paterno.
Confortare, precor, violet ne cura quietem;
Sit tibi nunc requies, spatio sub noctis opacae,
Et veniente die dictis responsa parabo.
Pallida luciferum sequitur jam filia solis,
115.0019C| O meus Audrade, sospes sis, somnia linquis,
O venerande nimis, sanum me somnia linquunt
Principio lucis, pacti vel temporis hora.
Perfice namque precor multum laudabilis hospes,
Pignus: et exponas missum cum carmine nodum.
Incipe nunc mecum coelestis gratia carmen
Aeterni fontis, ciphri Paschalis, et horae.
Sit regi Domino virtus, laus, gloria semper,
Illius et faciem precibus poscamus uterque,
Sensibus ut nostris aspiret jussa fateri,
Qui tibi differri jussit sua pocula, donec
Aeternum fatearis eum, credasque colasque.
De creatione mundi et hominis, cui Deus infundit vitam.
115.0019D| Incipe nunc mecum coelestis gratia carmen
Aeterni fontis, ciphri paschalis et horae.
Vult etenim sciri, mundi qui tempora ducit,
Pontum, telluremque, polosque creavit, et illis
Aere subtili formam speciemque reducit,
Astris qui coelos, variis animalibus arva,
E grege squammoso fluvios, volucrumque perornat
Aera, post hominem fecit ratione repertum,
Talibus et dictis effatur conditor illum.
Praeceptum a Deo homini primo impositum, sub poena amittendi fontis vitae.
Quaeque moventur in orbe novo, frondentque virentque;
Omnia trado tibi, mihimet tu subditus esto:
Illa tuis vivant, nostris tu condite jussis.
115.0020A| Confero multa tibi, nobis tu pauca rependas,
Unius ut ligni tangas ne mala memento,
Nam te de limo feci, vitaque replevi
Ut semper vivas, si non neglexeris illud:
Et mecum regnes, senio non fractus in aevum.
Quod si de vetita gustaveris arbore malum,
Continuo mortalis eris, captivus et ibis,
Fonsque tibi vitae claudetur cum paradiso.
Nam te qui terrae dominum concedo manere,
Carcere flammivomo, tristi nec torqueo fumo,
Horrisonique canis rabiem non cernere cogo,
Nec feci gelidum tenebris sentire dolorem,
Alterius fugias domini succumbere jussis.
Cujus suggestu, misero si riseris actu.
Quas retuli supra, merito succumbito poenis.
Homo peccans amittit sibi et posteris fontem vitae.
115.0020B|
Eheu! qui primi recinam nunc facta parentis
Qui sprevit praecepta Dei, vitamque reliquit,
Et mortis domino consensit, et intulit orbi
Atque suis natis, omni sobolique sequenti
Quas meruit poenas, domino mereatur iniquo.
Qui vetiti malum ligni porrexerat Evae,
Eva viro, mortem cunctisque sequacibus ambo.
Sic homo cum voluit, vitam pro morte reliquit.
Incipe nunc mecum coelestis gratia carmen
Aeterni fontis, ciphri paschalis, et horae.
Ad quem revocatur a Deo per poenitentiam.
Sed tamen Omnipotens rerum cui summa potestas,
Quem fecit hominem doluit, miseratus et illum,
115.0020C| Dulcibus alloquiis et celsa voce reclamat.
Quo fugis, o factura mei? per devia vallis
Tendis ad ignotas et caeci carceris aedes.
Sulphureasque domos, flammas sine fine vomentes.
Illic mors inimica sedens tua funera sarcit,
Obvia mille tuo praemittens spicula cordi.
Flecte, miser, cursum, quo sol consurgit eoo
Est ubi nostra domus, et vivi fontis origo.
Et septem palmae faciem salientis amictant
Fecundae fructu, quarum non poma putrescunt.
Temperies veris, flores et roscida mella,
Et miranda suos emittunt gramina flores,
Pulchrius in toto verum nil cernitur orbe.
Hoc plangens lacrymansque redi, veniamque preceris,
Et votis exposce tibi pia pocula fontis,
115.0020D| Et fructu palmae peccati vincula solvi:
Namque tuae mortis, tu conscius esse videris.
Haec celebrante Deo clementi carmine verba,
Infelix oculos, gressum nec flexit ad illum,
Sed mortis dominum lethali fonte secutus,
Excepit dignas tanto pro crimine poenas
Hostis ut agnovit revocari carmine vinctum,
Fraude dolos acuit, figitque cacumine culmi,
Mortiferum pomum nexit, calamoque draconem
Extulit, et virga signum pomo colubroque
Ante patrem prolem suam: non intulit illis
Vim, quod sponte sua cuncti periere sequentes.
Sic victor serpens, victorum signa levavit,
Et sibi per campos, urbesque domosque petivit
115.0021A| Et nemora, sculpi simulacra, Deumque precari
Se jussit, hominumque genus sibi subdidit omne.
Mittit Deus ad revocandum hominem prophetas, qui nihil possunt in hac re.
Incipe nunc mecum coelestis gratia carmen
Aeterni fontis, ciphri paschalis, et horae.
Sed Deus aeternus hominem saevire metallo
Indoluit, elegitque viros, quos esse prophetas
Jussit, et errantem docuit revocare parentem.
Hi Domini videre domum, fontemque biberunt
Gustavit palmae fructum, sed nullus eorum,
Vincula nec potuit captivi solvere quisquam.
Christus, fons vitae aeternus, hominem sua morte redimit.
Aequalis Patri donec de virgine natus
115.0021B| Filius advenit, homines retinere labentes,
Et revocare sibi mortis de carcere lapsos.
Ipse quidem praesens Dominus, haec verba salutis,
Eloquio dulci saliens fons, intulit orbi:
Terrigenae quicunque sitim restringuere rivo
Vultis, aeternum cursim contendite fontem.
Unicus ecce Dei fons vitae, jure perenni
Effluo nunc largos vobis sitientibus imbres.
Namque meas hominum quisquis gustaverit undas,
Ultra non sitiet, felix sed vivet in aevum.
Cernitis ecce quidem praesenti corpore natum,
Me Patris aeterni genitum sine temporis hora.
De me, deque Patre procedit Spiritus almus,
Quem septem palmae faciem quae fontis amictant,
115.0021C| Multiplici dono distinctae, mystice signant.
Nam dederam mundo vitam, quam respuit Adam
Humano generi gignens lethale venenum,
Unde fuit totum, mortis tenebrisque pererrat,
Illum qui feci, jam praesens ipse requiro.
Merito exclusum e paradiso.
Eligo namque hominem moriens absolvere letho,
Namque per excessum vitam pro morte reliquit,
Proque suis meritis paradisi perdidit aulam.
Cognitione Dei vacuus, simulacra deosque
Effigiare sibi studuit, dominosque precari.
Hunc ego decrevi, soli mihi subdere colla.
Quid facit? ab furis rapitur deceptus amore,
Utque Deum veneratur eum, cui claustra gehennae
Inferus et flammae, tenebrisque obducta vorago
115.0021D| Atra manet sedes, spirantibus undique flammis.
O factura mei, tristi sub sorte laborans!
Quam feci manibus faciem, vitaque replevi,
Ad me deflectas. Nam qui voco corpore sumpto
Te revocare volens, veni moriturus in orbem
Signifer ille quidem lethi, mortisque repertor
Talibus auditis, furiis accensus et ira,
Artibus insimulat fidis; Sat possumus, inquit.
Cum mater hominum nostro sine numine tantum
Ediderit terris, culpati nescia partus.
Conditor ille potens, coeli qui possidet arcem,
In terris hominem primum quem fecit, adivi,
Disjecique suis clausum quem sepserat aulis,
Et mihi subjeci, et natos, vulgusque nepotum,
115.0022A| Insuper et proprio complevi dogmate mundum.
Me sine nec prolem matres genuere maritis,
Ex quo nostra volens Adam praecepta secutus,
Seque suosque dedit nobis servire parentes:
Legibus his donec pacto quo nescia fractis,
Tantus in orbe puer, nullius criminis haeres
Intrat, et antiquas praesumit frangere leges.
Dum mihi prostratum, quaerit sibi surgere mundum,
Hunc ego ter tentans hominem cognoscere purum
Arte mea volui; heu pulsus dubiusque recessi!
Ergo decet majora virum sentire pericla.
Mors mihi te sociam solito cum foedere jungam,
Qui nisi cognoscat semper quid possit amica,
Esse potest totum revocet per carmina mundum.
Quem mors alloquitur, regnaturum ubique terrarum.
115.0022B| Mors dedit econtra tales de pectore voces:
Foedera si quaeris, tecum sum semper ubique,
Perfice quod gaudes, totus quam suscipit orbis,
Aemulus ille tuus morsu degustet amaro.
Erige, nil tardes, virgam, pomum colubrumque;
Quo lato digne Dominus veneraris in orbe,
Lexque manet, priscos subdens tibi jure colonos,
Illius in faciem victricia signa levato.
Humano qui more nisi tua sceptra sequatur,
Sorte mea calidam divellam corpore mentem.
Tuque potens animam rapies, raptamque tenebis,
Corpus in optata claudetur morte sepultum,
Sic quoque cessabit nostros irrumpere fines.
Dixerat, et daemon, concusso culmine signi,
115.0022C| Audet in aeterno torquendus sulphuris igne
Infestare Dei faciem, pomo colubroque.
Fons vitae restauratur per Christum resurgentem a mortis sepulcro.
Incipe nunc mecum coelestis gratia carmen
Aeterni fontis, ciphri paschalis, et horae.
At patiens Dominus hominum cui cura perennis,
Signa levat contra lignum, pomumque Deumque;
Pro furto pomi sacrum dans in cruce pomum.
Hujus non speciem potuit mors fere nec hydrus,
Moxque fugam caperent, si non vis proxima Christi
Majestasque Dei Leviathan prenderet hamo,
Et natus hominis mortem moriendo necaret,
Qui ponens animam sancto commisit ab ore:
Protinus alma jubet, hostis saevissima colla
115.0022D| Divinis stringi vinclis; torvumque draconem
Portas mortis effringentem.
Jam tormenta premunt suspecta, trahuntque gementem
Ad portas erebi, Dominus quas obruit, atque
Tartara disrupit. Caeci tunc carceris aedes
Lux Deus irradians, evertit luce tenebras.
Et eripientem e faucibus draconis homines.
O nova captivis facies tunc visa Tonantis,
Qui genus humanum rapuit de fauce draconis.
Vincula dissolvit, praedam patrique reduxit,
Armillaeque tetras percussit cuspide fauces,
Posse nec indulsit sanari vulnus apertum
115.0023A| Tunc mortis morsus praedictus voce prophetae
Exstitit, et partem rapuit, partemque reliquit.
Primus et ad vitam devicta morte triumphans,
Ter redeunte die, post haec surrexit ab umbris
Christus, et e tenebris lumen resplenduit orbi.
Ut sol post tenebras consurgit luce coruscus.
Condere quem densae nunquam potuere tenebrae.
Sic chaos exsuperans Christus, de morte migravit,
Atque pium celebri cum nomine Pascha sacravit.
Quo transivit enim lux est, et vita perennis,
Dans formam nobis tenebris exsurgere posse,
Si tamen illius celebremus dogmatis horam,
Lumine quam lunae numero signavit et almo.
Inferiora legas, si vis haec carmina nosse.
Explicatio mystica Paschatis et ejus dierum.
115.0023B| Perfice nunc mecum coelestis gratia carmen
Aeterni fontis, ciphri paschalis, et horae.
Nunc audi, frater, quae sit displosio nodi.
In gemina specie lunae distinguitur orbis,
Scilicet obscura, clarique fugante tenebras.
Dicitur hac specie pars terrae, parsque polorum.
Luna hominis figura.
Effigies hominis, manibus plasmata creantis.
Hactenus et terris conversum lumen ad illum
Vertere luna monet, quae dum sua lumina terris
Volvit et ad coelum, tenebris obducta tenetur.
Dat hominis formam, qui dum terrestria quaerit,
Ingenii lumen terras convertit ad imas:
Excipit et vulgi gaudens dum murmure laudes,
115.0023C| Dispectus coelo, tenebris obductus habetur.
Celebratio Paschae prohibetur ante lunam XV.
Interea minimum poterit solemnis haberi,
Bis etenim septem glomerata fronte diebus
Evomit in terris lumen mirabile luna,
In quibus est vetitum sanctum solemne requiri.
Qui duo, quae Christum praecedunt tempora signant,
Ante datam legem primum, sub lege secundum.
Per quae terrigenae peccati pondere pressi
Ingenium vitae sibimet conferre volentes,
Indigni coelo, tenebris mersere senectam,
Morte nec abjecta, meruerunt cernere Pascha.
115.0024A| Sed sursum pallens, ut primum condere lumen
Coeperit, et terris nigra vilescere forma:
Ter septem numerant, quos non excedere soles
Sit, sed in his licitum, sanctum solemne requiri.
Sic lacrymans, primum coelo cum vertere vitam
Coeperit, et terris vilis despectus et esse.
Jam coelo clarus, ter septem supputet illud,
Scilicet in mundo, Christi quo gratia fulget
Tempus: et ex toto conversus corde requirat
Pascha salutiferum, celebri ratione repertum.
Deque tenebrosa saliens caligine noctis,
Transeat ad lucem, Christus quam contulit orbi:
Ut, tribuente Deo, felix per saecula vivat.
Perfice nunc mecum coelestis gratia carmen
115.0024B| Aeterni fontis, ciphri paschalis, et horae.
Auxiliante Deo cujus mihi verba tulisti,
Arcanum fidei reserans, sub nomine Paschae,
Explicui: triplum potuique resolvere nodum.
Marginis et geminas cecini jam forte figuras,
Clara septenis specie qui fulget in ulnis,
Ac totidem mixtis variatur cortice nigro.
Vos quoque jam fudi, venerabile pignus honoris,
Septenis calamis, horis totidemque ter ornans.
Hoc fine quisque sitit, frustra contendit ad umbras
Aeterni fontis, hic est sapientia patris;
Non intrabit enim commercia pectoris atri,
Subdita peccatis nec mens amplectitur illam.
Spiritus ipse Dei, sed qua dignissimus hospes
Expurgans vitiis, septeno munere dotat,
115.0024C| Perpetuoque sibi mensuram dedicat aulam,
Haec sitiens lymphas poterit haurire salubres.
Hoc vas quisquis habet, fontis festinet ad undas.
Hauriat et sacris fundat libamen in aris.
Cursibus aethereis, sonitus fit maximus orbi,
Qui tegit hunc sonito, monuit me sensibus imis.
Haec, Audrade, tibi modulari carmine dulci,
Pignora chara satis, recinas quae saepius oro.
Sic quoque felici tractabis gutture fontem
Quaesitum, longo certamine, dulcis amice.
Maxima dona tibi coelestis gratia confert.
Haec memor esto mei, sacris cum funderis aris,
Obsecro, mi frater, nunc felicissimus esto.