Cum hōram ūnam Caudiī morātī essent, raedīs iterum profectī sunt. Dumque per rūra amoena celeriter vehuntur, Cornēlia: “Vidētisnē,” inquit, “cacūmen[1] montis illīus, quī nūbibus miscērī[2] vidētur?” Quibus verbīs mōnstrāvit montem ingentem, quī ad occidentem[3] plānē aspicī poterat.
Et pater: “Hic,” inquit, “est mōns ille[4] Vesuvius, quī semel atque iterum agrōs et urbēs fīnitimās magnā clāde obruit.”
“Dē istīs rēbus,” inquit Sextus, “ego numquam audīvī. Dē hīs amplius, sī vīs.”
“Ē nātūrā locī,” inquit pater, “facile appāret etiam antīquitus clādēs maximās ibi exstitisse; sed patrum memoriā[5] facta est nōtissima illa calamitās,[6] dē quā Plīnius loquitur in litterīs, quās ad Tacitum, familiārem suum, scrīpsit. Fortasse Pūblius, sī hās lēgit, vōbīs nārrābit quid ibi invēnerit.”
Quā cohortātiōne inductus Pūblius: “Plīniō erat avunculus[7] eiusdem nōminis, quī tum erat praefectus classī,[8] quae Mīsēnī[9] agēbat.[10] Ille Plīnius maior[11] opus magnum cōnficiēbat, cui est nōmen “Nātūrālis Historia’; ac summō studiō exquīrēbat omnia, quae mīranda et vīsū aut audītū digna vidēbantur.
“Itaque ōlim, cum subitō eī nūntiātum esset in caelō appārēre nūbem īnsolitā magnitūdine et speciē, ex aedibus ēgressus ēscendit locum, unde commodissimē mīrāculum[12] illud cōnspicī poterat.
- ↑ cacūmen, -inis, n., summit.
- ↑ misceō, miscēre, miscuī, mixtus, tr.; pass., mingle.
- ↑ occidēns, -entis, m., the west.
- ↑ ille: cf. XVII, 79.
- ↑ memoriā, within the recollection.
- ↑ calamitās, -ātis, f., calamity.
- ↑ avunculus: i.e., mother’s brother. He adopted his nephew; hence the latter’s name.
- ↑ classī: trans. as if gen.
- ↑ Mīsēnī: loc. of Mīsēnum.
- ↑ agēbat, was stationed.
- ↑ maior, elder.
- ↑ mīrāculum, -ī, n., wonder.
