Pagina:Agricola De re metallica.djvu/108

E Wikisource
Haec pagina nondum emendata est

tres & uiginti passus, quinque pedes, duo palmi digitus unus & dimidius, quinta digiti unius pars: si etiam minutulae mensurae persequendae sint, quas mensores non sine causa praetermittunt. Simili modo si puteus est altus passus septuaginta ut ad solum cuniculi pertingat deprimendus adhuc est in altitudinem passum tredecim & pedum duorum, siue potius passum duodecim & dimidij, pedis unius, digitorum duorum, quatuor quintarum digiti dimidij partium. Etenim hic quoque quinque pedes numerado percenfendi non sunt, quo hi ipsi perficiat tertiam mensuram , .quae est supra os putei; & de eius altitudine paflums dimidius adimendus est, palmi duo, digitus unus & dimidius, quinta digiti dimidij pars. Quod si cuniculus in eum locum actus fuerit, ut ad eius uerticern puteus pertineat, deprimendus adhuc est in altitudinem passum undecim, pedum duorum & dimidij, palmi unius, digitorum duorum, quatuor quintarum digiti dimidij partium.si uero fit talis triangulus cui tria latera funt inaequalia, tunc interualla aequalia esse non possunt:exempli gratia.si prima mensura fuerit longa octo pedes, frcundjj Sex, tertia quinque, funiculus autem secundu ut.ab exemplo iam posito longius non recedam, centies et semel octo pedes, hoc est palliis centum trigiij ta quatuor & pedes quatuor, interuallum quidem, quod estinter os cuniculi et solum putei, longitudine implebit centies sex pedes, id est passum centu: interuallum uero, quod estinter os putei & solum cuniculi, ccntics quinque pedes, hoc est paflums tres & octoginta atque pedes duos,

Trianguli cui angulus est rectus, tria latera inaequalia

Itaque si cuniculus fuerit longus paflums quinque & octoginta, reliqua est pars montis perfodienda longa paflums quindecim. Atque hic etiam iusta mensura de putei altitudine detrahi et ad cuniculi longitudinem adijd debet:de qua, quia quisque in arithmeticis paulum exercitatus id facere potest, posthac non monebo. sed si puteus fumerit altus paflums fepten & sexaginta, ut solum cii- niculi attingat, effodienda est montis pars alta passus sedecim pedes duos. Atque mensor eiusmodi ratione in demetiendo monte habet, si uel uria eadenque uena putei et cuniculi sumerit siue recta siue obliqua uel utraque.ita putei principalis qua cuniculi tranfriersa descenderit recta in prosundum terrae:& haec ea parte qua soditur, secuerit illa.si uero uena principalis descenderit oblique, transuersa aumt recta, tuc oritur triagulus cui uel angulus est obtusus, uel oenstres anguli sunt acuti, si triangulus habuerit unum angulum obtusum, atque