DE Aniciensibus episcopis copiose scripsit Gallice Odo Gisseus Societatis Jesu presbyter, cujus laborer fruemur ; non pauca tamen emendando & addendo ex veteribus instrumentis.
SAnctus Georgius primus occurrit episcopus in vulgatis ecclesiæ tabulis. Antiqua supersunt numismata cum hac inscriptione : S. Georgius Vallavie protopræsul. Magna veneratione colitur in tota diœcesi tanquam Vellavorum apostolus. Ejus festum de præcepto celebratur iv. idus Novembris, jussu Durandi a S. Portiano episcopi. Ejusdem inventio recolitur 3. cal. Decembris. Translatio vero facta 12. cal. Januarii a Norberto episcopo, ex ecclesia S. Pauliani in Aniciensem, celebratur per totam diœcesim.
Jacuit diu in ecclesia sui nominis ornata titulo, quam nuperrime a fundamentis excitari curavit pius juxta ac eruditus vir D. Petrus-Nicolaus Girardin canonicus & cellerarius B. M. Aniciensis, officialis ac vicarius generalis illustrissimi ac reverendissimi episcopi. At die 21. Martii an. 1712. reverendissimus episcopus Aniciensis ejus sacras exuvias ex veteri capsa lignea, in qua inclusæ fuerant a Petro ep. an. 1162, ut testatur instrumentum ibidem repertum, transtulit in aliam decentiorem capsam ; in veteri vero capsa inventa est tabula marmorea in qua legitur sequens inscriptio :
Ex ipso autographo nobis a D. Guyton superiore seminarii exhibito, & nondum edito.Petrus Aniciensis episcopus omnibus Christianæ religionis fidem servantibus, notum fieri volumus quod ego Petrus Aniciensis episcopus, consilio prælatorum ecclesiæ nostræ, Armanni abbatis Segureti, Anthonii & Stephani sacristarum, Petri Guillelmi thesaurarii, Stephani de Pratis tunc præcentoris, Armanni hebdomadarii, & rogatu clericorum S. Georgii, Bernardi poenitentiarii, magistri Simonis Baldi Caldariæ, & aliorum qui in eadem ecclesia commanebant anno ab Incarn. Dom. m. c. lxii., indictione decima, feria quarta ante diem Paschæ, feci aperiri me præsente, cum supradictis, & pluribus aliis, quoddam vas quod erat post altare sancti Georgii, & inveni ibi membra sanctorum cum duabus tabulis marmoreis, in una quarum erat scriptum sic : HIC REQUIESCUNT MEMBRA SANCTI AC GLORIOSISSIMI GEORGII EPISCOPI. In altera : HIC REQUIESCUNT MEMBRA SANCTI AC GLORIOSISSIMI HYLARII PICTAVIENSIS EPISCOPI. Et eadem membra cum eisdem tabulis reposui in vase ligneo laminis ferreis hinc inde firmiter ligato, in die natalis S. Stephani protomartyris, & eadem die reposui illud vas in vase lapiedo, & in signum memoriæ hanc chartam scribi & sigillo meo muniri præcepi, & intus reposui ; aliam autem eadem continentem extra reservari ad majorem fidem posteris relinquendam jussu.
Porro præfatarum inscriptionum formam & characteres oculis subjicere operæ pretium duximus.
De S. Georgio in MS. hagiologio, quod apud fratres Minores Anicii asservatur, leguntur hæc verba : iv. idus Novemb. fit natale & festum S. Georgii episcopi & confessoris, qui versus Occidentalem populum, ob gratiam prædicationis missus a B. Petro apostolo ab urbe Roma cum B. Frontone coepiscopo, semen vitæ, ubicumque commodum noverant spargentes, Aquitaniam usque pervenere ; moxque properantes ad quandam Vallavensis comitatus civitatem, quæ ob antiquitatis privilegia tunc temporis civitas Vetula dicebatur, ibidem sunt suscepti. In hac præfuit beatus Georgius episcopus, primus doctor Vallavensium.
Hunc episcopum S. Georgii discipulum fuisse, & sanctitate floruisse tradunt.
S. Marcellinus illibato, inquiunt, virginitatis flore, & miraculorum laude celebris, quiescit apud Monistrolium, al. Monastrolium, qui locus sedes est secundi archipresbyteratus, in ecclesia suo nomine insignita, in quam ex S. Pauliani oppido, a Norberto episcopo translatæ sunt sacræ ipsius reliquiæ. In eadem Bernardus de Castaneto ejus successor collegium canonicorum instituit an. 1309. Ejus festum agitur 7. idus Junii.
Tanta cum laude Paulianus in munere pastorali se gessit, ut Vellavorum urbs antiqua, ubi sedebat, rejecto priori nomine, ab ipso nomen sumere gloriata sit. Ejus sacrum corpus ibi in peranti-