sursum, quatenus vero gravis, motum deorsum; aliud argumentum efformarunt, dicentes: aër magis iuvat motum deorsum, quia facilius fert gravia deorsum, quam motum sursum, quia difficilius fert levia sursum. Concluserunt, aërem necessario gravem esse censendum in regione sua. Hoc tamen omnino falsum esse, mox innotescet: et demonstrabimus, aërem et aquam in regione sua nec gravia esse nec levia;[1] demonstrabimus deinde, recentiorum philosophorum argumentum oppositum simpliciter concludere ei quod ipsi probare contendunt, nec potuisse illos argumentum invenire quod magis sibi contrariaretur.
Et, primo quidem, omnino inexcogitabile videtur, quomodo aër et
aqua in proprio loco gravitent. Nanque aliqua pars aquae in loco aëris,
hoc est in aëre ipso, gravitat, et deorsum quidem fertur quia
gravitat; sed quis unquam mente concipiet, aliquam partem aquae in aqua
descendere? Si enim descendet, quando erit in fundo, necesse est ut
locus, in quem intrat, iam evacuetur ab alia aqua, quae coacta erit
ascendere unde alia recessit; et sic iam illa pars aquae erit levis in
proprio loco. 2°, Si aliqua pars aquae in aqua est gravis, vocetur,
verbigratia, a: quia ergo pars aquae a in aqua est gravis et descendit, si
accipiamus aliam aquae partem quae in mole aequetur ipsi a,
necessario a gravior erit quam altera pars aquae; et sic aqua erit gravior
quam aqua: quo quid ineptius excogitari potest? Ad exemplum autem
Aristotelis de utre, respondeo quod, si foramen utris seu follis inflati sit
apertum, ita ut aër, non vi compressus, in folle detineatur, non erit
iam uter gravior quam non inflatus: sed si vi multum aëris in eo
comprimatur, cui dubium erit quod gravitabit? aër enim tunc, vi
constrictus, gravior est aëre libero et vaganti: sicut si uter lana
repleatur, deinde vero alterum tantum lanae superaddatur, vi
comprimendo, quis anceps erit an gravior fiet uter necne? Pari ratione, si,
verbigratia, intelligamus partem aëris in qua
sit a, aliam vero partem aëris, in qua b, esse
duplam ipsius a, tunc aër b in loco ignis,
verbigratia, duplo gravior erit aëre a: si ergo[2] aër b vi coarcte-
21. pars aqua – 23. foramen utri – 31. in qua b sit, esse – 33. dupla –
