Pagina:Malleus maleficarum (ed. II) - Facsimile 00048.svg

  

membꝛi ex parte imaginationis patientis li​cet nō ex parte rei. quod qualiter fit ſunt plu­ra notanda. Pꝛimo uo modi quib iſta fie­ri pt. Nō mirū  iabolus ſenſus hūanos exterioꝛes eciꝑe t qui interioꝛes e quib ſupꝛa tactū eſt illudere t foꝛmas reſeruatas educendo ad pꝛincipia ſua ſentiua. ecipit aūt eos in ſua naturali oꝑatōe. vt q vibile eſt fit illi inuibile. tangibile intangibile. au​dibile inaudibile. et c e alijs. Hec aūt ve­ritas ita nihil ponit ex ꝑte rei  oīa fiunt ex immutatōne oꝛganoꝝ eſtruentiū ad viſum auditum ⁊c̈. vt ſunt oculi ⁊ manus quib im­mutatis iam fallit᷑ ſenſus iudiciū. Poumꝰ iſta ex naturalib quibuſdā emonſtrare. nā cut vinū ulce ter infectōeʒ lingue in fe­bꝛicitāte videt᷑ amarū. v guſtus ecipit᷑ nō ex ꝑte rei ſʒ ex ꝑte humoꝝ. Jta et ibi nulla e​ceptio ex ꝑte rei quin ibi t virga adherens. ſed eceptio ex parte oꝛgani ſenſus. Jterū ­cut ſupꝛa ictū eſt e vi generatiua illā impe​diendo ꝑ impotōʒ alicuius alteriuſ coꝛꝑis eiuſdē coloꝛis ⁊ aarētie. ita ⁊ aliq coꝛpus planum figuratū coloꝛe carneo interponere pt inter viſum ⁊ tactuʒ oculoꝝ et manuū et inter ipſum verū coꝛpus patientis ita  ſuo iudicio nihil valeat videre ⁊ ſentire ni coꝛ­pus planum et nullo membꝛo interruptum. Uideant᷑ icta ſancti Tho. in. ij. i. viij. arť. v. e ſtiogis illuonib. et militer a e. q. xci. et in queſtionib e malo. frequenter alle​gans illud Augꝰ. in liƀ. lxxxiij. q. ſerpit hoc malum omonis per oēs additus ſenſuales. at ſe figuris. accomodat ſe coloꝛib. adheret ſonis. odoꝛib ſe ſubijcit. infundit ſe ſapoꝛib Pꝛeterea alludit ratio  nō ſolum ꝑ interpo​tionē alicuius coꝛpoꝛis plani nō membꝛa­to talis illuo ſtigioſa in vidente et tangen​te fiat imo et ꝑ modū quo certi ſpūs ſeu ſpeci​es reſeruati educunt᷑. ad ſua pꝛincipia ſen­tiua interioꝛa ſcʒ ad imaginationē et fanta­am vnde cōtingit aliquid imaginari ac  pꝛi​mo eliciatur ex ſenſu exterioꝛi. Nam vt in ­cedenti queſtione tactū eſt. Demones virtute ꝛia pt localiter coꝛꝑa mutare. ex tranſmu​tatione aūt ſpirituū et humoꝝ etiā m natu­re operationē contingunt. aliqua m imagi­nationem vel ſenſum videri naturaliter ico. qꝛ ⁊ pħs in e ſom. et vigiꝉ. agnans cauſaʒ aaritionis ſomnioꝝ icit.  cum aīal oꝛ­mierit eſcendēte plurimo ſanguine ad pꝛin​cipium ſentiuū mul eſcendunt motus ​ue impꝛeones relicte ex ſenbiliū motioni​bus que in ſpiritib ſenbilibus conſeruant᷑ Termini fuerūt ſuperius eclarati ita  tūc aliqua aareant ac  tunc pꝛimo a reb ex­terioꝛibus ſenſus immutarentur. Et qꝛ hoc natura facere poteſt a foꝛtioꝛi iabolus foꝛ­mas ſeu ſpecies coꝛꝑis plani et non membꝛo virili oꝛganiſato educere poteſt ad vim fan­taſticam et imaginatiuā vt inde ſenſus iudi­cent ac  in reꝝ veritate ita eet. Per hūc etiā modū vt patebit inferius hoīes vident᷑ ani­malia cum t nō nt in reꝝ veritate.

SEcundo notandi ſunt alij modi faci​lioꝛes ad intelligendū et pꝛedicandū Nam qꝛ pꝛeſtigiū nihil aliud eſt m Jdo. viij. ethimoꝉ. c. ix. ᷓ ſenſuū quedā e​luo et ſertim oculoꝝ. Unde et icitur a ­ſtringo qꝛ aciem oculoꝛū ſtringit ita vt res videantur aliter ee ᷓ nt. Et vt alexander e ales icit parte. ij. Pꝛeſtigiū ꝛie ſumptū eſt illuo emonis que non habet cauſam ex parte mutationis rei ſed ſolūmodo ex parte cognoſcentis qui eluditur ue quantuʒ ad interioꝛes ſenſus ue quantū ad exterioꝛes. Unde in genere loquendo etiaʒ e humana pꝛeſtigioſa arte icamus. Tribus modis po​teſt fieri. Una abſ emonib. et illa potius icit᷑ eluo. qꝛ artificialiter fit agitatōe ho­minum oſtendentiū vel occultantiū aliquas res. cut fit in traiectōnib ꝑ ioculatoꝛes vel per mimos. Alius modus fit etiā ne virtu­te emonū vtpote naturaliter virtute coꝛpo­rum naturaliū vel etiā mineraliū que qui ha​bent pount m quandā virtutem hmōi re­bus inditam rem oſtendere vel facere aare­re nō cut eſt. Unde Tho. pꝛima ꝑte. q. cxiiij arti. iiij. et ſcm alios plures. quedam herba ſuccenſa ſeu accenſa fumigās facit trabes ap­parere ſerpentes. Tercius moduſ eluonis eſt qui fit ꝑ emones eo tamen permittente Habent enim emones ex natura vt patuit quandā poteſtatē ſuper quaſdaʒ res inferio­res qᷓs pt exercere circa illas q eus nit vt tunc etiaʒ res aareant aliter ᷓ nt. Pꝛo quo notandū tercio  emon t quin mo­dis illudere aliquem  iudicat rem aliter ᷓ eſt. Pꝛimo artificiali traiectōne vt ictum eſt quia quicquid homo ſcit per artem melius ipſe ſcire poteſt. Secūdo modo naturali ap­plicatione alicuius rei ꝓut ictum eſt per in​terpotionem alicuius coꝛpoꝛis vt alterum occultetur vel etiā ex fantaȷs hoīm illas ꝑ­turbando. Tercio modo vt q in aumpto coꝛpoꝛe oſtendit ſe ee aliquam rem que nō eſt. cut Gꝛego. in pꝛimo ialogoꝛū. narrat e moniali que comedit lactucam que tamē vt ipſe emon faus fuerat lactuca non ſed