96 BREF DE PIE VI.
Deum in suorum errorum testem adduceret. Et quamvis ipse conatus sit tueri se, ac immunem praestare in uno tantum articulo attingente dioecesium restrictiones, populorumque ad alias dioeceses translationes, cum fucum facere ignaris vellet, atque illudere; illa prorsus inepta comparatione usus est, totius nimirum populi, qui ob publicas aerunmnas, aut alia urgente necessitate per civilem cogitur potestatein de una ad aliam transire dicecesiin. Differunt enim maxime inter se duo haec exempla; quoniam ubi populus sua dioecesi relicta, se transfert ad aliam, Episcopus ejus dicecesis, ad quam accedit, propriam et ordinariam exercet intra fines suae dioecesis in novos incolas jurisdictionem; jurisdictionem, inquimus, non a civili potestate quaesitam, sed quam juri suo referre debet acceptam. Juris quippe est, ut qui indicecesi degunt, ii omnes ratione domicilii et incolatus ad Episcopum pertineant, iu cujus dioecesi morantur, Quod si accidat, ut Episcopus dioecesis, a quo populus abscedit, sine plebe remaneat, uon idcirco fiet unquam, ut pastor sine grege desinat episcopus esse, aut Ecclesia nomen cathedralis amittat : sed tamEpiscopus, quam Ecclesia sua retinet jura episcopatus et cathedralis, uti est de Ecclesiis sive per Turcas, sive per alios infideles occupatis, quie Episcopis titularibus saepe conferuntur. Contra vero, ubi dicecesium fines ita variantur, ut vel integrae, vel earum partes ab Episcopo, ad quem pertinent, ad alium transferantur, tunc sane, deficiente legitima Ecclesiae auctoritate, nequit Episcopus, cui vel integra dicecesis adimitur, vel pars ejusdem decerpitur, deserere gregem sibi concreditum, et nequit alter Episcopus nova dioecesi illegitime auctus, suas alienae dioecesi manus immittere, et regimen alienarum ovium suscipere. Missio enim canonica, et jurisdictio, quam quisque habet Episcopus, certis septa est limitibus; nec unquam civilis auctoritas efficeie poterit, ut illa aut latius pateat, aut intra arctiores limites coerceatur. Nihil ergo magis insipienter exeogitari potuit illa comparatione, quae de transitu populi ad alienam dicecesim, deque nova dioecesium, earumque finium immutatione obtruditur. In primo enim casu, eam exercet Episcopus jurisdictionem, quam in sua dioecesi proprio sibi vindicat jure ; contra vero inaltero casu, eam ipse jurisdictionem extendit, quae in aliena dioecesi nulla ratione spectare ad illum potest. Nihil itaque, praestito ab Augustodunensi sacramento, reperimus, quo se possit ex catholico sensu in ulla impietatis parte defendere. Inter conditiones, quae ad licitum jusjurandum requiruntur, praecipua? sunt, ut verum illud sit et justum. Ubi nunc veritas, ubi justitia esse potest, quaudo ex jam superius adductis principiis, nihil illic, nisi falsum, atque injustum deprehenditur? Nec jam poterit Augustodunensis ullo se modo excusare, si dicat praecipitanter illhic atque inconsiderate se gessisse. Nonne consulto, cogitatoque ad sacramentum processit, cum ipsum falsis munire satageret rationibus, cumque jam intellexisset, quae caeterorum Episcoporum essent sententioe docte pieque impugnantium conventus decretum , cumque jam non possetnon prae oculis habere aliud plane oppositum in sua adhuc recenti consecratione emissum sacramentum? Itaque omnino dicendum est illum lapsum esse in voluntarium et sacrilegum perjurium, quod nempe Ecclesiae dogmatibus, ejusque certissimis juribus adversatur. Atque hic opportune commemoranda existimamus ea quae in Anglia, regis Henrici II tempore, acciderunt. Is plane simile decretum, paucioribus tamen
