98 BREF DE PIE VI.
verbis exscriptum, fecerat, per quod Ecclesiae Anglicanae libertatem abolens, primatus sibi jura ibidem arrogabal. Ipsum Episcopis proponens imperavit, ut in ejus decreti verba jurarent, in avitas scilicet, ut appellabat, regni consuetudines. Illi cum parerent, in jurando tamen banc adjiciebant clausulam, salvo ordinc suo; sed ha:c clausula regi nonplacebat, cum diceret : Verbo illi venenum inesse, et captiosum esse illutl: salvo ordiue suo. Jubebatque, ut absolute et abstiue ttdjectione regias consuetudines observaturos promitterent. Etsi eo responso perculsi, metuque consternati essent Episcopi, tamen ad resistendum excitabantur ab Archiepiscopo Cantuariensi, postea martyre, sancto Thoma. Atque eos confortabat Pontifex, et ad constantiam iu munere pastorali cohortabatur. « Sed in dies gravissimis crebrescentibus vexationibus et malis, Episcopi aliqui exorabant Archiepiscopum, ut sui misereretur, et cleri, et quod pertinaciam relaxaret, ne ipse carcerem, et clerus exterminium pateretur. Vir invictse constantice, et in petra Christi fundatus, et usque tum, nec blanditiis emollitus, nec terroribus concussus, tandempotiussuper clerum,quam super se miseratione motus, a gremio veritatis, ac a sinu Matris avellitur. » Post eum alii jurarunt Episcopi ; sed Archiepiscopus cum agnovisset errorem suum, maximo oppressus dolore ingemuit, et suspirans ait : « Pcenitet, et graviter perhorrescens excessum, me ipsum indignum judico de caetero ad eum accedere in sacerdotio, de cujus Ecclesia contraxi tam vile commercium : silebo itaque sedens in mcerore, donec visitaverit me oriens ex alto, et per ipsum Deum, et dominum Papam merear absolvi: videre enim jam mihi videor, quod meis peccatis exigentibus, debeat ancillari Anglicana Ecclesia, quam mei praedecessores inter tot et tanta quse mundus novit pericula, rexerunt tam prudenter, pro qua inter hostes ejus militaverunt tam fortiter, et triumphaverunt tam potenter; scilicetquae ante me extitit domina, per me miserum videtur ancillanda, qui utinam cousumptus essem, ne oculus me videret ! » Festinanter misit Thomas litteras ad Pontificem, eique vulnus detexit ; medicinam qurerens absolutionem postulavit; et Pontifex agnoscens Thomam, non ex propria voluntate, sed ex improvida pietate juramentum emisisse, justa commotus miseratione, apostohca absolvit auctorilate. Litteras pontificias tanquam ccelitus sibi missas Thomas suscepit, nec destitit regem suaviter for- titerque monere, ea ingerens, qure ad Ecclesioe la?sionem currentem principem merito retardare debuissent. Interim rex certior factus quod Thomas ab inita promissione desciverat, misit litteras ad Pontificem, quibus duo sibi concedi postulavit. Primum, ut consuetudines regia; Romae probarentur; alterum ut apostolicae iegationis puerogativa a Cantuariensi Ecclesia ad Eboracensem transferretur. Primam petitionem Pontifex rejecit, ut ex litteris Thomae directis: alteram adnnsit, salva honestate ecclesiastici ordinis, et per alias apostolicas Litteras scriptas Episcopo Eboracensi mandavit, ut se abstineret ab actis jurisdictiouis in provincia Cantuariensi, neve in illam crucem deferret. Postmodum Thomas aufugit in Gallias, et deinde Romam, et a Pontifice humaniter
