338 ALLOCUTION DE PIE IX.
incertius, utpote quae varia est pro ingeniorum varietate, innumerisque fallaciis et praestigiis obnoxia. Ita quidem rejecta Ecclesiae auctoritate difficillimis quibusque, reconditisque quaestionibus latissimus patuit campus, ratio
que humana infirmis suis confisa viribus licentius excurrens turpissimos in
errores lapsa est, quos hic referre nec vacat nec lubet, quippe vobis probe
cognitos atque exploratos, quique in Religionis et civilis rei detrimentum,
illudque maxiinum, redundarunt. Quamobrem istis hominibus, qui plus aequo
vires efferunt humanae rationis, ostendere oportet, plane id esse contrarium
verissimae illi sententiae Doctoris gentium : « Si quis putet se aliquid esse, cum
nihil sit, ipse se seducit. » Demonstrandum illis est quantae sit arrogantiae
pervestigare mysteria, quae revelare nobis dignatus est clementissimus Deus,
eademque assequi, complectique audere humana? mentis imbecillitate et angustiis, cum longissime ea vires excedant nostri intellectus, qui ex Apostoli
ejusdem dicto captivandus est in obsequium fidei.
Atque hujusmodi humanae rationis sectatores, seu cultores potius, qui eam
sibi certam veluti magistram proponunt, ejusque ductu fausta sibi omnia pollicentur, obliti certe sunt quam grave et acerbum ex culpa primi parentis inflictum sit vulnus humanae naturae, quippe quod et obfusae tenebrae menti, et
prona effecta ad malum voluntas. Hinc celeberrimi ex antiquissima aetate philosophi quamvis multa praeclare scripserint, doctrinas tamen suas gravissimis
erroribus contaminarunt; hinc assiduum illud certamen quod in nobis experimur, de quo loquitur Apostolus : « Sentio in membris meis legem repugnantem legi mentis meae. » Nunc quando ex originis labe in universos Adami
posteros propagata extenuatum esse constet rationis lumen, et ex pristino justitiae atque innocentiae statu miserrime decidei'it humanum genus, ecquis satis
esse rationem ducat ad assequendam veritatem ? ecquis in tantis periculis,
atque in tanta virium infirmitate ne labatur et corruat necessaria sibi neget ad
salutem religionis divinae, et gratiae coelestis auxilia? quae quidem auxilia benignissime iis largitur Deus, qui humili prece eadem flagitant, cum scriptum sit :
« Deus superbis resistit, humilibus autem dat gratiam. » Idcirco conversus
olim ad Patrem Christus Dominus altissima veritatum arcana patefacta haud
esse affirmavit prudentibns et sapientibus hujus saeculi, qui ingenio doctrinaque sua superbiunt, et praestare negant obsequium fidei, sed vero humilibus ac
simplicibus hominibus, qui fidei divinae oracul> nituntur et conquiescunt. Salutare hoc documentum eorum animis inculcetis oportet, qui humanae rationis vim usque adeo exaggerant, illius ut ope mysteria ipsa scrutari audeant
atcfue explicare, quo nihil ineptius, nihil insanius. Revocare illos contendite a
tanta mentis perversitate, exponentes nimirum nihil esse praestabilius a providentia Dei concessum hominibus, quam fidei divina? auctoritatem, hanc nobis
esse quasi facem in tenebris, hanc ducem quam sequamur ad vitam, hanc
necessariam prorsus esse ad salutem, utpote quod « sine fide impossibile est
placere Deo, et qui non crediderit condemnabitur. »
