XXVI MARTII MDCCCLX.
SS. DOMINI NOSTRI PII IX
LITTERAE APOSTOLICAE
PIUS PAPA IX
Adperpetuam rei memoriam .
Quum Catholica Ecclesia a Christo Domino fundata et instituta, ad sempiternam hominum salutem curandam, perfectae societatis formam vi divinae suae institutionis obtinuerit, ea proinde libertate pollere debet, ut in sucro suo ministerio obeundo nulli civili potestati subjaceat. Et quoniam ad libere, ut par erat, agendum, iis indigebat praesidiis quae temporum conditioni ac neeessitati congruerent; idcirco singulari prorsus Divinae Providentiae consilio factum est, ut quum Romanum corruit Imperium et in plura fuit regna divisum, Rornanus Pontifex, quem Christus totius Ecclesiae suae caput centrum- que constituit, civilem assequeretur principatum. Quo sane a Deo ipso sapientissime consultum est, ut in tanta temporalium Principum multitudine ac varietate Summus Pontifex illa frueretur politica libertate, quae tantopere necessaria est ad spirilualem suam potestatem, auctoritatem et jurisdictionem toto orbe absque ullo impedimento exercendam. Atque ita plane decebat, ne Catholico Orbi ulla oriretur occasio dubitandi, impulsu fortasse civilium potestatum, vel partium studio duci quandoque posse in universali procuratione gerenda Sedem illam, ad quam « propter potiorem principalitatem necesse est omnem Ecclesiam convenire. » Facile autem intelligitur quemadmodum ejusmodi Romanae Ecclesiae Prin- cipatus, licet suapse natura temporalem rem sapiat, spiritualem tamen induat indolem vi sacrae, quam habet, destinationis, et arctissimi illius vinculi quo cum maximis Rei Christianae rationibus conjungitur. Quod tamen nil impedit, quominus ea omnia quae ad temporalem quoque populorum felicitatem conducunt perfici queant, quemadmodum gesti a Romanis Pontificibus per tot saecula civilis regiminis historia luculentissime testatur. Quum porro ad Ecclesiae bonum et utilitatem respiciat Principatus, de quo loquimur, mirum non est quodEcclesiae ipsiushostes persaepeillum convellere et labefactare multiplici insidiarum et conatuum genere contenderint : in quo tamen nefaria illorum molimina, Deo Ecclesiam suam jugiter adjuvante, in irritum serius ocius ceciderunt. Jam vero novit universus orbis quomodo luctuosis hisce temporibus infestissimi Catholicae Ecclesiae et hujus Apostolicae Sedis osores « abominabiles facti in studiis suis, ac loquentes in hypocrisi mendacium, » hanc ipsam Sedem, proculcatis divinis humanisque juribus, civili, quo potitur, Principatu spoliare nequiter adnitantur, idque assequi stu-
