Migne Patrologia Latina Tomus 112
Praefatio nel De quaestionibus canonum poenitentialium
Praefatio in De quaestionibus canonum poenitentialium (Rabanus Maurus), JP Migne 112.1336A
Praefatio nel De quaestionibus canonum poenitentialium
( Vide inter Opera Halitgarii Patrologiae tomo CV, col. 677-694; hic Rabani tantum praefationem damus quam libris Canonum poenitentialium praemisit. 112.1333|
RABANI PREEFATIO. 112.1333|
112.1333A| Oportet hominem primum per humilitatem confessionis prodere debita sua coram Deo et sacerdote, et sic poenitentiae modum ab eo indictum diligenter exsequi, nec reverti ad priora vitia, sed semper studere per justitiae callem pervenire ad virtutum arcem: humilitatis quippe testimonia sunt iniquitatem suam quemque cognoscere, et cognitam voce confessionis aperire, quoniam usitatum humani generis vitium est et labendo peccatum committere, et commissum non confitendo prodere, sed negando Defendere, atque convictum Defendero multiplicare. Ex illo quippe lapsu primi hominis haec augmenta nequitiae ducimus, ex quo ipsam radicem traximus culpae. Denique ad hoc primus homo requisitus fuerat, qui transgrediendo peccatum commiserat, confitendo 112.1333B| illud deleret, et interrogatus ubi esset (Gen. III), perpetratam culpam respiceret et confitendo cognosceret quam longe a conditoris sui facie abesset. Indicia verae confessionis sunt ut cum unusquisque se peccatorem dicit, id de se dicenti etiam alteri non contradicat. Curandum ergo summopere est ut mala quae fecimus et sponte fateamur, et haec aliis discussibus non negemus. Superbiae namque vitium est ut quod fateri quisque sua sponte dignatur, hoc sibi dici ab aliis dedignetur. Pignus debitoris est confessio peccatoris.A debitore enim pignus accipitur, cum a pecatore jam peccati confessio tenetur, et quoniam filii Dei quandiu mortaliter vivunt, cum morte confligunt, sicut spiritu Dei excitantur, ut tanquam filii Dei proficiant ad Deum: ita etiam aggravante 112.1333C| corpore corruttibili tanquam filii hominum in quibusdam humanis moribus deficiunt, et relabuntur ad seipsos, ideoque peccant; interest tamen quantum, neque enim omne peccatum crimen est, sed omne crimen est peccatum: sanctorum itaque hominum vitam qua in hac morte vivitur, sine crimine inveniri posse, sine peccato autem nunquam, ut ait apostolus Joannes: «Si dixerimus quia peccatum non habemus, nosipsos seducimus, et veritas in nobis non est (I Joan. I), » unum tamen pro altero consuevit ponere Scriptura. In actione autem poenitentiae, ubi tale commissum est crimen ut è a Christi corpore qui commisit separetur, non tam consideranda est mensura temporis quam doloris, «Contritum et humilitum Deus non spernit (Sal. L). » Sane quia plerumque dolor alterius cordis occultus 112.1334A| est alteri, recte constituuntur tempora poenitentiae ab his qui praesunt Ecclesiis, ut satisfiat etiam Eccclesiae in qua remittuntur peccata. Ergo cum tanta est plaga peccati, ut medicamenta corporis et sanguinis Domini sint differenda, auctoritate antistitis debet se quisque ab altario Removere ad agendam poenitentiam, et eadem auctoritate reconciliari: «Hoc est enim corpus et sanguinem Domini indigne accipere (I Cor. XI), » si eo tempore accipiat quo poenitentiam debet agere; nam ipsa poenitentia, quando digna est causa ut secundum morem Ecclesiae agatur, plerumque infirmitate non agitur, quia pudor et timor est displicendi: dumque plus delectat hominem Existimatio quam justitia qua se quisque humiliat poenitendo, meminerit ille, quicunque 112.1334B| est, quod «Deus superbis resistit, humilibus autem dat gratiam (I Petr. V, Jac. IV). » Quid enim est perversius, quidve infelicius, quam de ipso vulnere quod latere non potest non erubescere? Nemo enim arbitretur propterea se consilium salubre hujus poenitentiae debere contemnere, quia advertit forte novitque ad altaris sacramenta accedere quorum non ignorat talia crimina apud se retinere. Corriguntur enim multi ut Petrus, multi tolerantur ut Judas, multi nesciuntur donec veniat Dominus et illuminet abscondita tenebrarum et manifestet cogitationes cordium. Nos vero quemquam a communione prohibere non possumus, quamvis haec proibito nondum sit mortalis, sed medicinalis, nisi aut sponte confessus, aut in aliquo sive saeculari sive ecclesiastico 112.1334C| judicio accusatus atque convictus. Oportet igitur ad poenitentiam accedere cum omni fiducia, et ex fide indubitanter credere poenitentia aboleri posse peccata, etiamsi in ultimo vitae spiritu commissa poeniteat: et publica lamentatione peccata prodantur, quia propositum Dei quo decrevit salvare quod perierat, stat immobile; et ideo quia voluntas ejus non mutatur, sive emendation vitae si tempus conceditur, sive supplici confessione si continuo vita exceditur, venia peccatorum fideliter praesumatur ab illo qui non vult mortem peccatoris, sed ut convertatur a perditione poenitendo, et salvatus miseratione Dei vivat. Certissimae sunt et fidelissimae claves Ecclesiae, quibus «quodcunque in terra solvitur, etiam in coelo solutum promittitur (Giovanna XX).»Haec dicta sunt de duplici Satisfactione qua quisque humiliat se 112.1335A| non solum coram Deo, sed etiam coram Ecclesia, quae habet clavem regni coelorum, in qua fit remissio peccatorum. Secreta quoque soddisfazione solvi mortalia crimina non negamus, mutato prius saeculari habitu et indefesso religionis studio, per vitae correctionem et jugi imo perpetuo luctu miserante Deo, ita duntaxat ut contraria pro his quae poenitet agat. Quotidiana vero leviaque peccata sine quibus haec vita non ducitur, Dominica oratione purgantur, quorum est dicere: « Pater noster, qui es in coelis (Mat. VI), ecc., ubi dicitur: « Dimitte nobis debita nostra, » quia ipsa eleemosyna est , per veniam homini poenitenti ignoscere. Unde Dominus ait: « Date eleemosynam, et omnia munda sunt vobis.» Multa itaque generi sunt eleemosynarum, quae cum 112.1335B| facimus, adjuvamur ut dimittantur nostra peccata: sed ea nihil est majus qua ex corde dimittimus quod in nos quisque peccavit. Sunt autem quaedam peccata quae putantur levissima, nisi in Scripturis demonstrarentur opinione graviora. Quis enim dicentem fratri suo, Fatue, reum gehennae putaret, nisi Veritas diceret? Aut quis aestimaret tam magnum esse peccatum dies observare, menses et annos et tempora, sicut observant qui certis diebus, sive mensibus sive annis volunt vel nolunt aliquid inchoare, nisi Apostolus diceret: Timeo vos, ne sine causa laboraverim in vobis? Quam multa sunt alia peccata sive in loquendo de rebus et negotiis alienis, quae ad te non pertinente; sive in vano cachinno, sive in ipsis escis quae ad necessitatem hujus vitae 112.1335C| parantur, in quibus est avidior appetito; sivi dentro 112.1336A| vendendis et emendis rebus charitatis et utilitatis vota perversa? Sunt et alia hujuscemodi peccata quae fiunt verborum offensionibus et cogitationum, Jacobo dicente apostolo: «In multis enim offendimus omnes. » Oportet quotidie crebroque exoremus Dominum, atque dicamus: « Dimitte nobis debita nostra, » ne in eo quod sequitur mentiamur, « sicut et nos dimittimus debitoribus nostris. » Pro quibus etiam sacrificaa eleemosynarum et jejuniorum pro suis viribus offerri non cessent. Pro illis ergo peccatis quae legis decalogus continet, et de quibus Apostolus ait: «Quoniam neque avari, neque rapaces, neque adulteri, neque masculorum concubitores», et caetera. « Quoniam qui talia agunt, regnum Dei non possidebunt (I Cor. XI), » illa actio poenitentiae 112.1336B| subeunda est in qua majorem in se quisque severitatem debeat exercere, ut a seipso judicatus non judicetur a Domino. Mensuram autem temporis in agenda poenitentia idcirco non satis attente praefigunt canones pro unoquoque crimine, sed magis in arbitrio antistitis relinquendum statuunt: quia apud Deum non tam valet mensura temporis quam doloris, nec abstinentia tantum ciborum, sed mortificatio potius vitiorum: propter quod tempore poenitentiae, fide et conversazione poenitendum abbreviando praecipiuntur et negligentia protelanda. Exstant tamen pro quibusdam culpis modi poenitentiae in canonibus impositi, juxta quos caeterae perpendendae sunt culpae, cum sit facile per eosdem modos vindictam et censuram canonum aestimare.